Πέντε ωραίες ιστορίες στη Θέρμη

Ο Δήμος Θέρμης βρίσκεται Νοτιονατολικά του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και αποτελεί έναν από τους περιαστικούς Δήμους. Στους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους η Θέρμη που ονομαζόταν τότε Σέδες, ήταν πλούσια αγροτική περιοχή και χρησιμοποιήθηκε για την εγκατάσταση μετοχίων αυτοκρατορικών μονών.

Από το 1906 άρχισαν να εγκαθίστανται στην περιοχή πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία, τη Μικρά Ασία, τη Θράκη και τον Καύκασο. Το μεγάλο κύμα προσφύγων ήρθε μετά το 1920 από τον Πόντο, οπότε έφθασαν και Βλάχοι και Σαρακατσάνοι. Προέκυψε με τη σημερινή διοικητική του μορφή από την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 1 του Ν 3852/-7-6-2010, «Πρόγραμμα Καλλικράτης», και αποτελείται από τις Δημοτικές Ενότητες Θέρμης, Μίκρας και Βασιλικών.

Μια Παραμάνα κόσμημα

H μελέτη της κεντρικής Πλατείας του Δήμου Θέρμης, σχεδιάστηκε από μια ομάδα νέων αρχιτεκτόνων (Κονταξάκης Δημήτριος, Μαρία-Ελένη Κοσμίδου, Σπύρος Ι. Παπαδημητρίου) και έχει βραβευτεί για την πρωτοτυπία της και την ποιότητα κατασκευής της.Η πρωτότυπη μορφή της πλατείας είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένης διαδικασίας αρχιτεκτονικού σχεδιασμού μέσω ψηφιακών τεχνικών. Οι σχεδιαστικές αρχές βασίζονται στη συνδιαλλαγή δύο διαφορετικών δικτύων, του δικτύου κινήσεων στην πλατεία και του δικτύου δραστηριοτήτων σε αυτή. Ελεγχόμενα πεδία δυνάμεων μεταβάλλουν τα δίκτυα δυναμικά στο χρόνο μορφοποιώντας τη νέα αστική πρόταση

Η πλατεία, από μία δισδιάστατη επιφάνεια, μετατρέπεται σε τρισδιάστατη αποτελούμενη από έξι ελεύθερες λωρίδες μεταβαλλόμενου μεγέθους και ύψους, αποκτώντας βάθος και χωρικές ποιότητες. Κύριο χαρακτηριστικό της πρότασης αποτελεί η κεντρική αναδιπλούμενη επιφάνεια, που βαθμιαία εξελίσσεται σε πύλη, σηματοδοτώντας το νέο μνημείο ηρώων, για να καταλήξει σε χώρο συγκέντρωσης-εκδηλώσεων. Οι έννοιες ‘’δι-επιφάνεια” και ‘’διά-δραση” γίνονται πλέον αναγνώσιμες σε ένα περιβάλλον που, πέρα από τις απαιτούμενες δραστηριότητες, αναμένεται να προκαλέσει άλλες, απρόβλεπτες, μέσα από τη χρήση και την εμπειρία του νέου αυτού χώρου.Σε ένα έγκριτο παγκόσμιο λεύκωμα για την αρχιτεκτονική τοπίου εμφανίζεται η κεντρική πλατεία Παραμάνα της Θέρμης. Η πλατεία περιελήφθη στον «Παγκόσμιο Άτλαντα Αρχιτεκτονικής Τοπίου» (Atlas of World Landscape Architecture) των εκδόσεων Braun (2014). «Η πρωτότυπη μορφή της Πλατείας αρθρώνει τις έντονες λειτουργικές ανάγκες της πόλης, που, σε συνδυασμό με ένα χώρο ξεκούρασης, αποτελούν ένα νέο πρότυπο δημόσιου χώρου. Η πειραματική διαδικασία στο σχεδιασμό έδωσε χώρο για ένα ανεπίσημο αρχιτεκτονικό ύφος, απελευθερωμένο από κάθε είδους συμβατική τυπολογία ή στάνταρντ στο σχεδιασμό μιας πλατείας. Από τα αρχικά στάδια της σχεδιαστική διαδικασία χρησιμοποιήθηκε ψηφιακή τεχνολογία animation. Δύο δίκτυα, αυτό της ‘κίνησης των πεζών’ και εκείνο του ‘προγράμματος’, αλληλεπιδρούν, δυναμικά, για να δημιουργήσουν την αστική πρόταση», αναφέρεται στον άτλαντα για την πλατεία Παραμάνα.

Στο Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας

Στο Φράγμα της Θέρμης

Απολαύστε τη δροσιά στο φράγμα της Θέρμης, σε μια μαγική καφετέρια κυριολεκτικά μέσα στα δέντρα, με θέα τη λίμνη που σχηματίζεται εκεί. Παλαιότερα ο χώρος εξαπλωνόταν κατά μήκος της κοίτης του ρέματος και δεχόταν μικρό αριθμό επισκεπτών.Το 1992 ο Δήμος Θέρμης κατασκεύασε φράγμα εντός της κοίτης του ρέματος. Η περιοχή περιλαμβάνει 50 στρέμματα πυκνής πευκόφυτης βλάστησης και Εκτείνεται βορειοανατολικά του οικισμού της Θέρμης και δυτικά του οικισμού του Τριαδίου, σε απόσταση 1 km και 2,5 km αντίστοιχα από αυτούς. Συνδέεται και με τους δύο οικισμούς με ασφαλτοστρωμένο δρόμο, ο οποίος έχει αφετηρία από το κέντρο της Θέρμης διέρχεται δίπλα από το φράγμα και καταλήγει στον οικισμό του Τριαδίου. Μπορείτε να περπατήσετε στο πλακόστρωτο δρομάκι δίπλα στην λίμνη και να ανηφορίσετε προς την παιδική χαρά, η οποία είναι μέσα στα δέντρα, και την καφετέρια που έχει πανοραμική  θέα την λίμνη. Το Περιβαλλοντικό Πάρκο είναι αριστερά και πιο πάνω από το Φράγμα. Ακολουθήστε την πινακίδα. Είναι μια μεγάλη έκταση, ψηλά στον λόφο, με παιδική χαρά, άμμο, γήπεδα τένις, μπάσκετ και ποδοσφαίρου. Στην περιοχή υπάρχει υπαίθριος χώρος για πικ νικ, παιδική χαρά, θέση θέας για παρατήρηση της περιοχής.

Στη μεγάλη ασημένια σφαίρα

Το κτίριο – στολίδι σχεδίασαν οι αρχιτέκτονες: Π. Τζώνος, Ξ. Χόιπελ και Ε. Σπάνια. Είναι ένας φουτουριστικών διαθέσεων και µε αρχαιοελληνικές υπαινικτικές –ευτυχώς– αναφορές πολυχώρος στο ανατολικό άκρο του πολεοδοµικού συγκροτήµατος της Θεσσαλονίκης, στο δήµο Θέρµης, στη λεγόµενη «Ζώνη καινοτοµίας». Το σύνολο των κτιριακών εγκαταστάσεων, στις οποίες στεγάζεται το Κέντρο ∆ιάδοσης Επιστηµών και Μουσείο Τεχνολογίας, φτάνει τα 15.000 τ.µ. σε µία ασυνήθιστη για τα ελληνικά δεδοµένα «άπλα» ενός οικοπέδου που ξεπερνάει τα 45.000 τ.µ. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασµός του «Νόησις» επικεντρώθηκε στην ανάδειξη ενός από τα πιο παλιά και σηµαντικά εργαλεία του ανθρώπου, της σφήνας που αν έβλεπε κανείς το κτίριο από ψηλά, θα έλεγε ότι τείνει να ανασηκώσει µία σφαίρα, τη Γη. Το Τεχνολογικό Μουσείο που στεγάζεται εκί ιδρύθηκε το 1978 από μια ομάδα εκπαιδευτικών, επιχειρηματιών και τεχνικών με σκοπό την προβολή της επιστημονικής και τεχνολογικής κληρονομιάς μας. Με το όνομα Τεχνικό μουσείο φιλοξενήθηκε την περίοδο 1978 – 1988 σε εγκαταστάσεις μέλους του στην οδό Αχελώου, ενώ από το 1989 μεταφέρθηκε σε κτίριο 2.000 τ.μ. που διέθεσε η ΕΤΒΑ, στη Βιομηχανική Περιοχή Θεσσαλονίκης, στη Σίνδο.Το 2004 μεταφέρθηκε στη Θέρμη, στο κτίριο του Νόησις και μετονομάστηκε σε «Κέντρο Διάδοσης Επιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας – NOESIS», ενώ είναι γνωστό και ως Πλανητάριο.

Για κάστανα; Στο Λιβάδι

Ο Δήμος ενοποιήθηκε με τον Δήμο Βασιλικών στον Καλικράτη. Εκεί ανήκει λοιπόν και το Λιβάδι που βρίσκεται στην κορυφογραμμή Χορτιάτη-Ομβριανού σε υψόμετρο 850 μέτρα περιτριγυρισμένο από δάση με καστανιές, οξιές, βαλανιδιές … Παίρνεις το δρόμο Θεσσαλονίκης-Πολυγύρου, στροφή αριστερά λίγο πριν τα Βασιλικά και σε 30′ λεπτά συνολικά φτάνεις σε ένα πολύ όμορφο χωριό. Ανεβαίνοντας, φτάνεις λίγο πριν το χωριό στη θέση Κούρμπα, απ’ όπου σαν από μπαλκόνι, μπορεί ο επισκέπτης να αγναντέψει όλη την κοιλάδα των Βασιλικών, το Θερμαϊκό κόλπο, μέχρι και τους ορεινούς όγκους του Ολύμπου.

Τα σπίτια στο μικρό χωριό είναι όλα διώροφα και χτισμένα με πέτρα από ντόπιους μαστόρους με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο. Τα στενά δρομάκια, και η πανέμορφη πλατεία του χωριού με τα δύο τεράστια πλατάνια, ηλικίας άνω των 150 χρόνων, τραβούν το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Μιλώντας για τα αξιοθέατα του χωριού θα μπορούσαμε να πούμε για την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που είναι κτισμένη το 1818.

Μεγάλο πανηγύρι γίνεται το Δεκαπενταύγουστο στο γραφικό εξωκλήσι της Παναγίας, στο οποίο έρχονται όλοι οι Λιβαδιώτες απ΄όλα τα μέρη της Ελλάδος και προσφέρεται δωρεάν φαγητό (κουρμπάνι). που σου προσφέρει ότι αναζητάς. Βόλτα στο γραφικό χωριουδάκι, βόλτα στο δάσος, καφέ ή φαγητό στο Παραδοσιακό καφενείο “Αλλοτινό” με πανοραμική θέα του χωριού και φυσικά φαγητό στις δύο ταβέρνες της πλατείας ή στο Αραβάνι στο τέλος του χωματόδρομου στην έξοδο του χωριού.

Το χωριό φημίζεται για τα νόστιμα κάστανα και κάθε χρόνο τέλος του Οκτώβρη διοργανώνεται η γιορτή καστάνου. Το άλλο Σαββατοκύριακο λοιπόν έχετε άλλον ένα λόγο για να πάτε στο πανέμορφο χωριουδάκι. Με άφθονα κάστανα, εδέσματα, κρασί, πολύ χορό και γλέντι, πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο Λιβάδι του Δήμου Θέρμης , η γιορτή του κάστανου, μια θαυμάσια πρωτοβουλία την οποία διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λειβαδιωτών.

Εδώ και χρόνια με το τέλος της συγκομιδής αυτού του πραγματικά υπέροχου και πολύ νόστιμου προϊόντος, του κάστανου, οι κάτοικοι έχουν καθιερώσει την γιορτή αυτή . Η γιορτή χαρακτηρίζεται από τους διοργανωτές της, ως το εφαλτήριο για να μπορέσει η περιοχή να αναπτυχθεί σε συνδυασμό, τόσο με τη γιορτή, όσο και με άλλες δράσεις. Τη μέρα αυτή διατίθενται δωρεάν στους επισκέπτες, κάστανα και κρασί. Πολιτιστικός Σύλλογος Λειβαδιωτών |Πρόεδρος : Γιαννακός Αθανάσιος, τηλ.: 6971 541134

Τα ταβερνάκια στις πλατείες των κοινοτήτων

Αν θέλετε να κάνετε μια στάση για φαγητό εμείς θα σας προτείναμε να το συνδυάσετε με την άνοδο σας προς τα ωραία χωριουδάκια της Δημοτικής ενότητας Βασιλικών που ανήκει πια στον μεγάλο Δήμο Θέρμης. Λειβάδι-Πετροκέρασα-Περιστερά. Στο Λιβάδι η πλατεία με τα δυο τεράστια πλατάνια είναι κάτι που δεν βλέπεις κάθε μέρα. Αξίζει μια στάση για φαγητό σε μια από τις δυο ταβέρνες που λειτουργούν εκεί, μόνο και μόνο για τη θέα τους. Αν όμως συνεχίσετε τον δρόμος σας προς Πετρκέρασα, το φαγητό είναι σαφώς καλύτερο. Στα Πετροκέρασα λειτουργούν τέσσερεις ταβέρνες, ισότιμες σε γευστική αξία (ντόπια κρέατα οι σπεσιαλιτέ όλων) ένα καφέ, ένα μικρό παντοπωλείο και ένας ξενώνας. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τις νοστιμιές των Πετροκεράσων συνοδεύοντας τες με το παραδοσιακό τσίπουρο η να πιει τον καφέ του απολαμβάνοντας την δροσιά κάτω από τα πλατάνια της πλατείας.

Αρχαιολογικοί χώροι

Η περιοχή της Ανατολικής Θεσσαλονίκης, από Καλαµαριά µέχρι Βασιλικά, παρουσιάζει αδιάλειπτη κατοίκηση από την προϊστορική εποχή µέχρι σήµερα. Το γεγονός οφείλεται στην προσβασιµότητα της, στο εύφορο έδαφος και στις ποικίλες πλουτοπαραγωγικές πηγές της.

Όπως και για την υπόλοιπη Μακεδονία, οι περισσότεροι προϊστορικοί οικισµοί της περιοχής έχουν τη µορφή «τούµπας» κωνικού δηλαδή υψώµατος που είναι ανθρώπινο δηµιούργηµα. Οι τούµπες είναι µνηµεία πρώιµου πολιτισµού του τόπου που δηµιουργήθηκαν από τις αλλεπάλληλες οικιστικές φάσεις κατά τη διάρκεια των χιλιετιών της προϊστορίας. Συνοδεύονται συνήθως από «τράπεζες» που είναι συνήθως οικισµοί των ιστορικών χρόνων, που δηµιουργήθηκαν στην πρώιµη εποχή του σιδήρου σε διπλανά υψώµατα, επειδή η διάµετρος του πλατώµατος πάνω στις τούµπες δεν επαρκούσε πλέον για τους κατοίκους αυτής της εποχής.

Η µεγαλύτερη πυκνότητα των οικισµών εµφανίζεται στην εποχή του χαλκού και στα ιστορικά χρόνια. Οι ανασκαφικές εργασίες στις Τούµπες Θέρµης και Βασιλικών µαρτυρούν την µεγάλη πυκνότητα οικισµών στην κοιλάδα του Ανθεµούντα. Τα ευρήµατα αποδεικνύουν την ύπαρξη ζωής από τα τέλη της µέσης νεολιθικής εποχής (5.000 π.Χ.), την εποχή του χαλκού (3.000 π.Χ.) και του σιδήρου (1.100 π.Χ.), µε κορύφωση τον 6ο αιώνα π.Χ. Κατά τους παλαιοχριστιανικούς και βυζαντινούς χρόνους η περιοχή εξακολουθεί να κατοικείται και να αναπτύσσεται µε σηµαντικούς ρυθµούς. Η Θέρµη ονοµαζόταν τότε Σέδες, ήταν πλούσια αγροτική περιοχή και χρησιµοποιήθηκε για την εγκατάσταση µετοχίων και αυτοκρατορικών µονών.