Μελισσοχώρι, Δρυμός, Λητή: Στα «κάγκελα» οι κάτοικοι για το καφέ νερό και τις συνεχείς διακοπές

Με ακατάλληλο —ή και ανύπαρκτο, κάποιες ώρες της μέρας— νερό ζουν για ακόμα ένα καλοκαίρι περίπου 10.000 κάτοικοι στα χωριά Μελισσοχώρι, Δρυμό και Λητή, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Τα χωριά του πρώην Δήμου Μυγδονίας, που πλέον βάσει Καλλικράτη ανήκουν διοικητικά στο Δήμο Ωραιοκάστρου, βρίσκονται εδώ και χρόνια σε καθεστώς μερικής λειψυδρίας, ενώ ακόμα και όταν τα νοικοκυριά τροφοδοτούνται με νερό, αυτό είναι ακατάλληλο για πόση και ενίοτε και για μαγείρεμα. Έτσι, η αγορά εμφιαλωμένου νερού είναι μονόδρομος, με την οικονομική και περιβαλλοντική επιβάρυνση που αυτό συνεπάγεται.

Την ίδια στιγμή, πολίτες καταγγέλλουν ότι οι χρεώσεις στους λογαριασμούς της Δημόσιας Επιχείρησης Ύδρευσης-Αποχέτευσης Ωραιοκάστρου (ΔΕΥΑΩ) συνεχίζονται κανονικά και ζητούν την άμεση λήψη μέτρων από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Πόση, μαγείρεμα, ακόμα και ντους με εμφιαλωμένο

Ο Γιάννης Σταμενίτης ζει στην περιοχή από το 2007 και θυμάται ότι ήδη από τότε οι ντόπιοι τον προειδοποίησαν για το ακατάλληλο νερό της περιοχής. Υποστηρίζει ότι αυτή η προβληματική κατάσταση μετρά περίπου 25 χρόνια. Όπως λέει: «Από το 2007 μέχρι σήμερα δεν έχω ζήσει το αυτονόητο για τον 21ο αιώνα, για χωριά που βρίσκονται πολύ λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όλοι οι δήμαρχοι που πέρασαν κατά καιρούς έχουν δώσει υποσχέσεις, αλλά κανείς δεν έδωσε λύση», υπογραμμίζει. «Οι πολίτες αγοράζουμε εμφιαλωμένα όλα αυτά τα χρόνια για να πιούμε, να μαγειρέψουμε. Και αυτά τα νερά δεν ξέρουμε πώς συντηρούνται μέσα σε καύσωνες, καταχωνιασμένα στα σούπερ μάρκετ… Χώρια το κόστος. Αλλά δεν υπάρχει άλλη επιλογή.

» Μπορεί να μην πίνουμε το νερό της βρύσης αλλά ποτίζουμε με αυτό τα λαχανικά και τα ζώα μας, και αυτά μετά καταλήγουν στο πιάτο μας. Επίσης, με αυτό το νερό κάνουμε μπάνιο. Πολλοί από εμάς έχουμε εμφανίσει δερματικά και άλλες αλλεργίες λόγω των νιτρικών».

Σύμφωνα με την Όλγα Γαβότση, πρόεδρο της ΔΕΥΑΩ, τα χωριά υδροδοτούνται αποκλειστικά από γεωτρήσεις, οι οποίες βγάζουν νερά γεμάτα ακατάλληλες ουσίες. Οι ανορύξεις από το όρος Σιβρί, στους πρόποδες του οποίου είναι χτισμένα τα σπίτια, δίνουν νερό με σίδηρο και μαγγάνιο, ενώ κάτω στον κάμπο δίνουν νιτρικά άλατα, λόγω της επαφής του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα με λιπάσματα και λύματα. Τα πρώτα ευρήματα νιτρικών αλάτων ήρθαν στο φως πριν περίπου 15 χρόνια.

Κάτοικος της περιοχής, που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του (τα στοιχεία του βρίσκονται στη διάθεση της Parallaxi), αναφέρει ότι το πιο ακατάλληλο το έχει η Λητή. Εκεί απαγορεύεται μόνιμα η χρήση του νερού ακόμα και για μαγείρεμα ή πλύσιμο φρούτων και λαχανικών. Το Μελισσοχώρι και ο Δρυμός είναι σε κάπως καλύτερη κατάσταση από θέμα νιτρικών, ωστόσο και εκεί η απαγόρευση χρήσης νερού για μαγείρεμα τίθεται κατά καιρούς σε εφαρμογή.

Το καλοκαίρι, τα υδάτινα αποθέματα στη Μυγδονία δεν είναι μόνο προβληματικά. Είναι και ανεπαρκή. Οι διακοπές νερού έχουν γίνει συνήθεια πια για τους κατοίκους, που αναγκάζονται ακόμα και να πλένονται με μπουκάλια μέσα στον καύσωνα. Αυτές τις μέρες, τα σημαντικότερα προβλήματα αντιμετωπίζει ο Δρυμός και το Μελισσοχώρι.

Ο Παντελής Τσακίρης, δήμαρχος Ωραιοκάστρου από το 2019, μεταφέρει ότι το καλοκαίρι η ζήτηση σε νερό σχεδόν τριπλασιάζεται. «Τα νούμερα γίνονται απαγορευτικά για τις υποδομές της ΔΕΥΑΩ. Αντλιοστάσια και δεξαμενές δεν μπορούν να καλύψουν τον αυξανόμενο πληθυσμό. Κάνουμε έκκληση προς τους κατοίκους να μην υπερκαταναλώνουν ποτίζοντας και βρέχοντας τις αυλές τους εν μέσω καύσωνα, αλλά δυστυχώς συχνά δεν εισακουγόμαστε. Υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες, το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε είναι να διακόπτουμε την υδροδότηση από τις 12:00 τα μεσάνυχτα μέχρι τις 06:00 το πρωί, για να γεμίζουν οι δεξαμενές», δηλώνει.

Τα έργα-ανάσα στα οποία ποντάρει ο Δήμος

Εκτός από οδηγίες για την εξοικονόμηση του νερού, διαδοχικές διοικήσεις του Δήμου έχουν δρομολογήσει εδώ και χρόνια μία σειρά σημαντικών έργων, που όμως για τον έναν ή τον άλλο λόγο δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμα.

Το πρώτο είναι ένα έργο ενοποίησης των δικτύων ύδρευσης στα τρία χωριά, μαζί με την παροχή νερού από τις πηγές του Μελισσοχωρίου ψηλά στο βουνό. «Όταν η τότε δημοτική αρχή ξεκίνησε το έργο, ένα ερωτηματικό ήταν πώς εξασφαλιζόταν ότι οι πηγές θα είχαν επαρκές νερό και για τις τρεις περιοχές. Ένα δεύτερο πόσος χρόνος θα χρειαζόταν μέχρι να υλοποιηθεί. Τελικά, το Γενάρη του 2022 έγιναν δοκιμές και διαπιστώθηκε ότι δεν ήταν πλήρως λειτουργικό. Ως αποτέλεσμα, ο ελεγκτικός μηχανισμός του ΕΣΠΑ ζήτησε 206.000 ευρώ πίσω από τη ΔΕΥΑΩ. Η δική μας διοίκηση διόρθωσε τις αστοχίες της προηγούμενης μελέτης, πήρε αδειοδοτήσεις και τώρα διεκδικεί ακόμα 1 εκ. ευρώ, για να γίνει πλήρως λειτουργικό το έργο», εξηγεί ο κ. Τσακίρης.

Το δεύτερο έργο αφορά μία μεγάλη μονάδα καθαρισμού. Σύμφωνα με το δήμαρχο και την κ. Γαβότση, στην περιοχή του Μελισσοχωρίου υπάρχει μία γεώτρηση που μπορεί δυνητικά να αποδώσει και 1.000 κυβικά μέτρα νερό την ημέρα. Αυτή τέθηκε σε λειτουργία πριν κάποια χρόνια, αλλά σταμάτησε γιατί βρέθηκαν υψηλές τιμές σιδήρου-μαγγανίου. Για αυτόν το σκοπό, σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκεται ένα έργο αποσιδήρωσης και απομαγγανοποίησης για την περιοχή της Ανθούπολης στη Λητή, πλήρως χρηματοδοτούμενο. «Υπήρξε μια καθυστέρηση από τον ανάδοχο γιατί περίμενε κάποιες προμήθειες από το εξωτερικό και μέσα στις επόμενες 20 μέρες περιμένουμε τη δοκιμαστική του εγκατάσταση και λειτουργία», λέει ο δήμαρχος.

Το τρίτο έργο είναι η αντικατάσταση του εσωτερικού παλιού δικτύου ύδρευσης σε Δρυμό, Λητή και μικρό τμήμα του Μελισσοχωρίου, με τη δημοτική αρχή να ευελπιστεί ότι έτσι θα περιοριστεί και το επιπλέον πρόβλημα των νεροκλοπών.

«Πρακτικά, πληρώνουμε για τον ίδιο μας τον αργό θάνατο»

Οι κάτοικοι με τους οποίους επικοινωνήσαμε εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για το κόστος του νερού σε αυτές τις συνθήκες.

Ο κ. Σταμενίτης λέει: «Δεν έχουμε αποζημιωθεί με κανέναν τρόπο για όλα αυτά τα χρήματα που δίνουμε στα εμφιαλωμένα, δεν έχει γίνει η παραμικρή μείωση στους λογαριασμούς, έστω έναν-δύο μήνες. Πληρώνοντας αυτό το νερό, πληρώνουμε στην πράξη για τον ίδιο μας τον αργό θάνατο. Το ακόμα πιο εξοργιστικό είναι ότι μας επιβάλλεται κάθε μήνα και ένα ειδικό τέλος 80% επί το ποσό του επόμενου λογαριασμού».

Ο δεύτερος κάτοικος αφήνει αιχμές και για τις μισθοδοσίες που λαμβάνει το ΔΣ της ΔΕΥΑΩ, λέγοντας ότι πριν έναν χρόνο διπλασιάστηκαν.

«Το ειδικό τέλος το 80% επιβάλλεται από τη νομοθεσία και αφορά τα ενεργά έργα ύδρευσης και αποχέτευσης που γίνονται στην περιοχή», απαντά η κ. Γαβότση. «Οι όποιες αυξήσεις στη μισθοδοσία μας είναι τα νόμιμα ποσά που μας δίνει η κρατική ηγεσία. Δεν είναι αμοιβές που διαμορφώνονται από το εκάστοτε ΔΣ. Εμείς ακολουθούμε πάντα τη νομοθεσία, ό,τι ισχύει εν γένει».

«Η τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΥΑΩ είναι η χαμηλότερη από όλες της ΔΕΥΑ σε επίπεδο Κεντρικής Μακεδονίας αλλά και πανελλαδικά, ακριβώς γιατί το νερό δεν είναι πόσιμο. Ο κόσμος, όμως, καταναλώνει το νερό του για άλλες, οικιακές χρήσεις και ως εκ τούτου, ανάλογα με τις καταναλώσεις, προκύπτουν και οι ενδεχόμενες χρεώσεις. Η χρέωση ξεκινά από 0,20 ευρώ το κυβικό», συμπληρώνει ο κ. Τσακίρης.

Η βοήθεια απο εξωτερικούς φορείς και στο βάθος… ΕΥΑΘ

Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθεί ότι τους τελευταίους μήνες φημολογείται η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για «κεντρικοποίηση» των υπηρεσιών ύδατος, με ανάθεση ενεργότερου ρόλου στην ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ γύρω από τη διαχείριση και τα έργα υδροδότησης σε περιοχές που σήμερα ανήκουν στον έλεγχο τοπικών ΔΕΥΑ. Μία πρόγευση δόθηκε και από τον πρωθυπουργό, σε σύσκεψη για τη λειψυδρία που συγκάλεσε στις αρχές της εβδομάδας. Εκεί έγινε λόγος για «ριζική αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης των υδάτων».

Τόσο ο κ. Τσακίρης όσο και η κ. Γαβότση δηλώνουν ξεκάθαρα ότι την οριστική λύση στα προβλήματα του τόπου θα τη δώσει μόνο η συμβολή της ΕΥΑΘ, καθώς είναι η μόνη που έχει το προσωπικό, την τεχνογνωσία και τους πόρους για να φέρει επαρκές και καθαρό νερό στα νοικοκυριά. Μάλιστα, ο δήμαρχος προσθέτει ότι ο Δήμος Ωραιοκάστρου είναι από τους πρώτους πανελλαδικά που έδειξαν ενδιαφέρον για την εμπλοκή ενός από τους δύο μεγαλύτερους παρόχους της χώρας στο έργο της υδροδότησής του.

«Τα τελευταία χρόνια, έχουμε μπει σε έναν αγώνα δρόμου, ζητώντας και τη στήριξη της ΕΥΑΘ. Ωστόσο λόγω ατυχών χειρισμών του παρελθόντος και με τα έργα που είναι ήδη σε εξέλιξη, η ΕΥΑΘ “απεφάνθη” ότι τότε που είχε νερό ο Δήμος Ωραιοκάστρου επέλεξε να μην το χρησιμοποιήσει και έδωσε προτεραιότητα στην υδροδότηση περιοχών όπως η Χαλάστρα, τα Κύμινα, η Σίνδος κ.α. Η απάντησή της, λοιπόν, ήταν να περιμένουμε ωσότου ολοκληρώσει κάποιες επενδύσεις της σε έργα στην περιοχή του Αλιάκμονα, για να διοχετεύσει σε εμάς νερό από εκεί», θυμάται ο κ. Τσακίρης. «Το Σεπτέμβρη του 2023, είχε δοθεί ένας χρονικός ορίζοντας μέχρι το Μάρτιο του 2025, αλλά η συμβατική υποχρέωση του αναδόχου πήγε πίσω. Έχουν δοθεί μεγάλες παρατάσεις γιατί δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του. Η τελευταία ενημέρωση κάνει λόγο για μία δεκάμηνη παράταση, άρα θα πιάσουμε τουλάχιστον το καλοκαίρι του 2026».

Στο μεταξύ, η ΔΕΥΑΩ μοιάζει να έχει φτάσει στα όριά της, αφού έχει μόλις οκτώ υπαλλήλους και δεν μπορεί να λάβει χρηματοδότηση από κάποιον δημόσιο φορέα, καθότι ΝΠΙΔ. Για αυτό, η δημοτική αρχή απευθύνεται εκ μέρους της σε εξωτερικούς φορείς, ώστε να λάβει τεχνογνωσία και χρηματοδότηση. Ανάμεσα σε αυτούς τα Υπουργεία Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και το ΑΠΘ.

«Απευθυνθήκαμε στο ΑΠΘ, στο τμήμα υδρολογικών μελετών, και συστήθηκε μια ομάδα με επικεφαλής τον δρ. Νεράντζη Καζάκη, που μελέτησε την περιοχή. Πρότεινε μια θέση για νέα γεώτρηση στην περιοχή Βλάχος, στη Λητή. Υπήρχαν ενδείξεις ότι η περιοχή δεν θα είχε νιτρικά άλατα, αλλά τελικά ο δρ. Καζάκης κλήθηκε στο δημοτικό συμβούλιο και εκεί δυστυχώς μας ενημέρωσε ότι έχει. Μετά και από αυτό, η ΕΥΑΘ είναι μονόδρομος», υπογραμμίζει ο δήμαρχος.

Συλλέγουν υπογραφές οι κάτοικοι, λίγο ακόμα υπομονή ζητά ο Δήμος

Πλέον αρκετοί ντόπιοι στρέφονται σε δραστικά μέτρα, δηλώνοντας ότι η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Συγκρότησαν μία ακομμάτιστη πρωτοβουλία με τίτλο Κίνηση Πολιτών για το Νερό και συγκεντρώνουν υπογραφές, ψηφιακές και φυσικές, για να απευθυνθούν στο Συνήγορο του Πολίτη.

«Θέλουμε να κινήσουμε την εισαγγελική έρευνα, γιατί πρόκειται πλέον για δολοφονική κατάσταση. 25 χρόνια τώρα αυτές οι περιοχές έχουν δηλητηριασμένο νερό το οποίο πληρώνουν από την τσέπη τους, λούζονται, μπανιαρίζονται, ποτίζουν τα ζώα τους, τα φυτά που τρώνε. Δηλητηριάζεται μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων. Έχουμε μαζέψει έναν σημαντικό αριθμό μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και έχουμε και βιβλίο με αριθμό πρωτοκόλλου που μαζεύονται και χειρόγραφες υπογραφές. Θέλουμε να πάρουμε περίπου ένα 10% των πολιτών που έχουν αυτό το πρόβλημα, δηλαδή περίπου 1.000 άτομα», ενημερώνει ο κ. Σταμενίτης.

Με τη σειρά του, ο κ. Τσακίρης ζητά υπομονή: «Τα έργα δεν γίνονται με μαγικά ραβδιά. Ειδικά όταν μπαίνει στη μέση η υγεία των πολιτών, πρέπει να λαμβάνονται όλα τα μέτρα ασφαλείας. Όλα θα κριθούν στην παραχώρηση του δικτύου ειδικά της Μυγδονίας στην ΕΥΑΘ. Είναι ένα ένας τεράστιος οργανισμός με πολύ μεγάλη τεχνογνωσία. Εμείς, με τις δυνάμεις που έχουμε, δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αποτελεσματικά».