Χθες στον Δενδροπόταμο νιώσαμε την πιο βαθιά συγκίνηση

Στο 5ο Διαπολιτισμικό Σχολείο Δενδροποτάμου «συναντηθήκαμε» χθες το απόγευμα με τις Βάκχες του Ευριπίδη, στο πλαίσιο ενός ιδιαίτερου πρότζεκτ που έχει ως στόχο την αποδοχή της διαφορετικότητας.

Η επιτελεστική ανάγνωση του έργου του τραγικού ποιητή από Ρομά και μη που διοργανώθηκε από το Άτυπο Στούντιο νεοΠοιητικής σε συνεργασία με το Σύλλογο Γυναικών Ρομά του Δενδροποτάμου ήταν από αυτές τις δράσεις που γίνονται με αγάπη και μεράκι και δεν μπορούν παρά να αγγίξουν το θεατή.

ΔΕΙΤΕ: Οι ζωές των άλλων: Οι τσιγγάνες που αλλάζουν – Αφιέρωμα στον Σύλλογο Ελληνίδων Γυναικών Ρομ

Από τη σκηνή της αίθουσας εκδηλώσεων του σχολείου, οι νεαρές κοπέλες Φένια Ηλιού και Μαριάννα Μπατιά μαζί με την πρόεδρο του Συλλόγου Γυναικών Ρομά Δενδροποτάμου κ. Αννούλα Μαγγά, τον εμπνευστή του πρότζεκτ Φίλιππο Ωραιόπουλο και τους ηθοποιούς Πέτρο Παπαζήση και Ειρήνη Κυριακού, συνδυάζοντας την ελληνική γλώσσα με τη Ρομανί κατάφεραν να δημιουργήσουν μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα χαράς και συγκίνησης.

Οι γυναίκες του κοινού ένωσαν τις φωνές τους με αυτές των νεαρών κοριτσιών που ερμήνευσαν τρία χορικά τραγούδια στη Ρομανί, κρατώντας παράλληλα το ρυθμό με παλαμάκια. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, τα χτυπήματα στο τουμπελέκι συνόδευαν σε ορισμένα σημεία τον λόγο, ενώ η μετάφραση μίας από τις φράσεις του κειμένου στη γλώσσα τους προκάλεσε γέλιο στους Ρομά θεατές.

Το ένθερμο χειροκρότημα, τα πολλά “μπράβο” και σφυρίγματα που ακούστηκαν από το κοινό μετά το παραδοσιακό τραγούδι Εντερλέζι που ολοκλήρωσε το επιτελεστικό συμβάν απέδειξε ότι η θέληση για αμοιβαία κατανόηση υπερέχει των όποιων πολιτισμικών διαφορών.

ΔΕΙΤΕ: Εντερλέζι: Η γιορτή των Τσιγγάνων

Προκειμένου να κατανοήσουμε περισσότερο τους στόχους του συγκεκριμένου πρότζεκτ, μιλήσαμε με τον κ. Φίλιππο Ωραιόπουλο, Ομότιμο Καθηγητή του τμήματος Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέλος του Άτυπου Στούντιο νεοΠοιητικής:

Ποιος είναι ο σκοπός της σημερινής δράσης; Τι στοχεύει να αναδείξει;

Τo συγκεκριμένο επιτελεστικό συμβάν εντάσσεται στο πλαίσιο ενός γενικότερου project, που αφορά τη δημόσια παρουσία αποκλεισμένων κοινωνικών ομάδων (φυλακισμένοι, ψυχιατρικά ανένταχτοι, πρόσφυγες, Ρομά, LGBTQ +, κ.ά.), παραδειγματικά για κάθε τύπου και απόχρωσης αποκλεισμό της καθημερινής ζωής. Ο στόχος μιας τέτοιας δημόσιας παρουσίας αποβλέπει στην αμοιβαία κατανόηση του εν γένει Άλλου. Για αυτόν το σκοπό, προτείνουμε ένα είδος Ποιητικής διαδικασίας, ένα εν γένει πεδίο παραγωγής έργου Τέχνης, όπου ετερογενείς θεσμοί («αποκλεισμού», «κανονικότητας»), να μπορούν να βρεθούν σε ένα κοινό πεδίο μη αφομοιωτικό, αλλά που αποδέχεται τις διαφορές, όπως και μη ιεραρχημένο, αλλά ισότιμο με βάση μόνο τη λειτουργική διάταξη των ρόλων του ποιητικού κειμένου

Εκτιμούμε, λοιπόν, ότι τέτοιου είδους ανοιχτές εκδοχές πολιτισμικών συμβάντων και με τη συμμετοχή αποκλεισμένων κοινωνικών ομάδων, όπου έργα υψηλής αισθητικής και Ηθικής αξίας (με την έννοια της Φιλοσοφίας) παρουσιάζονται στον δημόσιο χώρο και μάλιστα σε τόπους με υψηλό συμβολισμό, μπορούν να συμβάλλουν στην συγκρότηση ενός είδους διανοητικής αντίστασης στον ολοένα αυξανόμενο εν γένει αυταρχισμό. Παράλληλα, γιατί ενισχύουν το δικαίωμα της ίσης συμμετοχής ή καλύτερα την δημοκρατική συμπερίληψη αποκλεισμένων κοινοτήτων σε τέτοιου είδους δράσεις και σε τέτοιου είδους δημόσιους χώρους.

Με ποιο σκεπτικό επιλέχθηκε το συγκεκριμένο κείμενο;

Σε όλη τη σειρά των κειμένων που έχουν επιλεχθεί, όπως και των αντίστοιχων τόπων, όπου καταρχήν έχουν παρουσιαστεί, το κριτήριο επιλογής τους έχει σχέση με πλευρές της ταυτότητας της αποκλεισμένης κοινωνικής ομάδας, ώστε να δηλωθεί δημόσια, όμως στο πλαίσιο μιας συνύπαρξης με άλλες ταυτότητες. Αυτό το τελευταίο γίνεται καταρχήν με το είδος της συγκρότησης της ετερογενούς ποιητικής ομάδας (ως άτομα που ανήκουν σε διαφορετικούς θεσμούς, «αποκλεισμένων»-«κανονικότητας»). Συγχρόνως κείμενο και τόπος όντας πολιτιστικά αποκλεισμένα από την συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι συγκροτούν πεδία ενός είδους κατάκτησης αυτού που πολιτιστικά ήταν σιωπηλά (φυσικοποιημένα) απαγορευμένα για αυτές.

Σε κάθε έργο προηγείται η παρουσία της performative ανάγνωσης σε ένα δημόσιο χώρο με μεγάλη συμβολική αξία. Έτσι στην περίπτωση των Βακχών και με τη συμμετοχή του Συλλόγου Ρομά Δενδροποτάμου, προηγήθηκε η performative ανάγνωση στο Ωδείο της Ρωμαϊκής Αγοράς της Θεσσαλονίκης (Σεπτέμβριος του 2018) από αυτή που επίκειται στο 5ο διαπολιτισμικό Σχολείο (22/5/19) της ίδιας της περιοχής, ενώ στην αντίστοιχη παρουσίαση του Προμηθέα Δεσμώτη και με τη συμμετοχή του Θεσμού της φυλακής της Άμφισσας, προηγήθηκε η δημόσια παρουσίαση του στη Ρωμαϊκή Αγορά των Δελφών (23/9/17) από την παρουσίαση εντός της φυλακής της Άμφισσας (8/10/17).

Ποια ήταν τα επιτελεστικά συμβάντα που πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν; Τι σχεδιάζετε για το μέλλον;

Επιτελεστικά συμβάντα που πραγματοποιήθηκαν:

Performative ανάγνωση:

1. του Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου και με τη συμμετοχή του Θεσμού της φυλακής της Άμφισσας στη Ρωμαϊκή Αγορά των Δελφών και εντός της Φυλακής 2. της Μήδειας (Ευριπίδη)-Φόνισσας (Παπαδιαμάντη) στην Ρωμαϊκή Αγορά των Αθηνών και με την συμμετοχή Drug Queens της κοινότητας LGBTQ + 3. των Βακχών του Ευριπίδη, στο Ωδείο της Ρωμαϊκής Αγοράς Θεσσαλονίκης, (επίκειται στον Δενδροπόταμο) και με τη συμμετοχή του Συλλόγου Γυναικών Ρομά του Δενδροποτάμου Θεσσαλονίκης.

Είναι ήδη προγραμματισμένες:

Performative (επιτελεστική) ανάγνωση:

1.του Αίαντα του Σοφοκλή στο Λύκειο του Αριστοτέλη και με τη συμμετοχή ατόμων ψυχιατρικά σε διαδικασία επανένταξης του Κέντρου ημέρας ΙΑΣΙΣ. 2. των Περσών του Ευριπίδη, στον Αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, και με τη συμμετοχή προσφύγων και μεταναστών. 3. των Βακχών του Ευριπίδη, στο Ωδείο της Ρωμαϊκής Αγοράς Θεσσαλονίκης, και στον Δενδροπόταμο με τη συμμετοχή του Συλλόγου Γυναικών Ρομά του Δενδροποτάμου Θεσσαλονίκης.

Ποια ήταν η ανταπόκριση του κόσμου στα συμβάντα που πραγματοποιήθηκαν;

Η αίσθηση είναι ότι και στα τέσσερα συμβάντα και στους τέσσερις τόπους, όπου πραγματοποιήθηκαν οι αντίστοιχες παρουσιάσεις, ήταν απρόσμενη η αμοιβαία κατανόηση και αποδοχή της διαφοράς, ο ενθουσιασμός και κυρίως η εμπειρία και η μνήμη ότι, έστω και προσωρινά, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις είναι δυνατό να υπάρξει η αμοιβαία αποδοχή του άλλου, και μάλιστα μη αφομοιωτική και σε ισότιμη βάση.