Δέκα Θεσσαλονικείς που τίμησαν την πόλη

Δέκα πρόσωπα, δέκα εμβληματικές προσωπικότητες που ζουν στη Θεσσαλονίκη και είναι η συνύπαρξη μαζί τους στα ίδια «χώματα» μεγάλη υπερηφάνεια.

Σταύρος Ανδρεάδης | Το διακριτικό παράδειγμα της χορηγίας

Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη με σπουδές στη Γερμανική Σχολή και στο ΑΠΘ. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πολυτεχνείο του Βερολίνου. Ενεργός στις οικογενειακές επιχειρήσεις, Πρόεδρος των εταιρειών του ομίλου ΣΑΝΗ Α.Ε. Η μαρίνα του συγκροτήματος, τα 5 ξενοδοχεία αλλά και οι πολυτελείς βίλες που έχουν δημιουργηθεί στην ευρύτερη περιοχή της Σάνης συγκροτούν την πρώτη περιοχή ολοκληρωμένης τουριστικής ανάπτυξης στη χώρα. Πρόεδρος και ψυχή της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Β. Ελλάδας από την ίδρυσή της το 1996. Έχει διατελέσει Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (1993-2001), οπότε και εξελέγη Πρόεδρος του Συνδέσμου. Με διακριτικότητα και συνέπεια είναι χορηγός τα τελευταία χρόνια σε μία σειρά έργων στον Δήμο Θεσσαλονίκης. Σοβαρός και αυστηρός, με τον εαυτό του κυρίως, είναι το κλασικό παράδειγμα αυτού που φαντάζεται κανείς όταν αναφέρεται στον θεσμό της χορηγίας στην αρχαιότητα. Μόνο που στην περίπτωσή μας, ο χορηγός δεν αναλαμβάνει τα έξοδα μιας παράστασης αλλά αναλαμβάνει με χάρη και κομψότητα να καλύψει την οικονομική μας ένδεια. Ευγνώμονες γι’ αυτό αλλά και για το φεστιβάλ ιδιωτικής πρωτοβουλίας που ξεκίνησε το 1993 και διεξάγεται κάθε χρόνο στο λόφο της Σάνης. Ακούμε εκεί κλασική μουσική αλλά και jazz (Jazz on the Hill). Ενισχύει συστηματικά πρωτοβουλίες που παρεμβαίνουν στην πόλη και σημαντικούς καλλιτέχνες.

Αλεξάνδρα Καραδήμου-Γερόλυμπου | Η γυναίκα που αγάπησε την πόλη όσο καμιά

Ομότιμη Καθηγήτρια Πολεοδομίας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου δίδαξε από 1976 έως το 2012. Από πολύ νωρίς πολιτικοποιημένη, σπουδές στη Θεσσαλονίκη και το Παρίσι. Μετά τη δικτατορία εργάστηκε ως βοηθός του Καθηγητή της Αρχιτεκτονικής Θαλή Αργυρόπουλου. Πολλές δημοσιεύσεις (μονογραφίες και συμμετοχή σε συλλογικούς τόμους). Η Γερόλυμπου, κομψή και πάντοτε εξαιρετικά καλοντυμένη, έχει ένα πάθος για την ιστορία της πόλης που έρχεται σε αντίθεση με την ηρεμία, τους πολιτισμένους της τρόπους και την φαινομενική της γλυκύτητα. Είναι ικανή να μιλάει ασταμάτητα για τα ζητήματα που την απασχολούν. Και το ακροατήριο να μην κουνιέται και να κρέμεται από τα χείλη της. Αγαπημένη δασκάλα πολλών αρχιτεκτόνων, η γκουρού της ιστορίας της πόλης, της φωτιάς, ένθερμη υπερασπίστρια των δικαιωμάτων των πολιτών με επιστημονικό και πολιτικό τρόπο: αστικός χώρος, ρυμοτομία, πράσινο. Με τη σύνταξή της αρχειοθέτησε το αρχείο της με τρόπο υποδειγματικό και το παρέδωσε στο ΕΛΙΑ Θεσσαλονίκης, αυτή η γνήσια Θεσσαλονικιά.

Γιώργος Κορδομενίδης | Ο επίμονος φροντιστής των ελληνικών γραμμάτων

Κωνσταντινουπολίτης και Ξανθιώτης, γεννημένος στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης. Αυτό που αγαπούμε στον Κορδομενίδη είναι ο σεβασμός προς τη λαϊκή του καταγωγή, σε αντίθεση με άλλους για τους οποίους έχει γράψει ο Χριστιανόπουλος τον οξύτατο στίχο του: «τα φτωχόπαιδα που έγιναν αφεντικά». Γνήσιος μαθητής του Ντίνου Χριστιανόπουλου από την εποχή της Διαγωνίου και «μαθητής» του Δ.Ν. Μαρωνίτη, ο άνθρωπος του κ. Ίμο (ημίαιμο που έχει αλλάξει τη ζωή του), ο στοργικός «πατέρας» του Σαρίφ, ο διευθυντής του μακροβιότερου περιοδικού της Θεσσαλονίκης (31ο έτος και το 115ο τεύχος του περιοδικού), «Φτιάχνω ένα περιοδικό που θα ήθελα να το διαβάσω», με παράλληλο blog, ιδρυτής του underground Εντευκτηρίου όπου απολαύσαμε πολλές μοναδικές εκδηλώσεις με αποκορύφωμα εκείνην της Δημουλά που έκλεισαν οι δρόμοι. Στη στοργική αγκαλιά του Εντευκτηρίου (που οφείλει τον τίτλο του στον Χριστιανόπουλο) βρίσκουν φιλοξενία όχι μόνο Θεσσαλονικείς συγγραφείς και αναδείχθηκαν νέοι όπως Βασίλης Αμανατίδης, Σοφία Νικολαΐδου, Γεωργία Τριανταφυλλίδου, Δημήτρης Η. Παστουρματζής, Ένο Αγκόλλι κ.ά. από τις ομώνυμες εκδόσεις κάποιες από τις οποίες συνοδεύονται από cd. Tα αφιερώματα του περιοδικού είναι πολύτιμα εργαλεία για φιλολόγους και μη. Εργάστηκε στις δημόσιες σχέσεις και στα πολιτιστικά της Εθνικής Τράπεζας (1982-2002). Του οφείλουμε την ολοκλήρωση της αποκατάστασης του πρώην Ε΄ Γυμνασίου Θεσσαλονίκης στην Ανάληψη που τώρα λειτουργεί ως Πολιτιστικό Κέντρο του ΜΙΕΤ, ως τον άνθρωπο που έφτιαξε το βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ στην Τσιμισκή. Είναι ο δημιουργός του λογοτεχνικού φεστιβάλ (Λογοτεχνική Σκηνή). Έχει εκδώσει συλλογή μικρών πεζών με ψευδώνυμο. Ο Γιώργος έχει ένα ιδιότυπο χιούμορ και μία ανεπανάληπτη εργασιομανία. Μοιράζει τη ζωή του πλέον μεταξύ Θεσσαλονίκης και Αθηνών.

Θωμάς Κοροβίνης | Επίμονος κηπουρός της τέχνης

Ως φοιτητής Φιλοσοφικής ξεχώριζε γιατί ήταν… ψηλός και όμορφος άντρας. Ως φιλόλογος αποφάσισε να πολιτογραφηθεί Πολίτης (δίδαξε στην Πόλη οκτώ χρόνια σε ελληνικό σχολείο), τόσο που κάποιοι αναρωτιούνται αν είναι Θεσσαλονικιός ή… Ρωμιός! Αγαπά την Κωνσταντινούπολη και την ξέρει ίσως καλύτερα και από τη Θεσσαλονίκη. Ερευνητής του ελληνικού και τουρκικού λαϊκού πολιτισμού, βαθειά Θεσσαλονικιός και κοσμοπολίτης με έμφυτη ευγένεια και χάρη. Όμορφη και αγέρωχη φιγούρα της πόλης με το δικό του ιδιαίτερο γούστο στο ντύσιμο. Εραστής του ρεμπέτικου, ερμηνευτής και οργανοπαίκτης με σεβασμό στο είδος. Συγγραφέας μυθιστορημάτων, δοκιμίων για το ρεμπέτικο και την κουλτούρα της Ανατολής.

Ρένα Μόλχο | Τι δίνω τι μου δίνουν και περισσεύει το άδικο

Όσοι ασχολούνται σήμερα στην Ελλάδα με θέματα Εβραϊκού ενδιαφέροντος, το οφείλουν στη συστηματική εργασία της Εταιρείας Μελέτης του Ελληνικού Εβραϊσμού, ψυχή της οποίας ήταν η Ρένα Μόλχο. Αεικίνητη, αυστηρή με όλους και ιδίως με τον εαυτό της, τρυφερή και εξαιρετικά δοτική με νέους ερευνητές, άνοιξε δρόμους για τους νεώτερους και, ουσιαστικά, συνετέλεσε στην εγκαθίδρυση και στην Ελλάδα του διεπιστημονικού πεδίου των Εβραϊκών Σπουδών με προέκταση τις Σπουδές Μνήμης, της μελέτης της στρατοπεδικής λογοτεχνίας ανανεώνοντας τη μελέτη της νεώτερης ιστορίας με εστίαση στους Έλληνες Εβραίους. Η Ρένα, χωρίς ευρύτερη οικογένεια λόγω του Ολοκαυτώματος, ξεκίνησε τη μελέτη και τη συγγραφή της ως αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και υπέρβασης του διαρκούς βουβού πένθους της δικής της οικογένειας αλλά και όλης της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης. Βάζει το μαχαίρι στο κόκκαλο και τολμά να θίξει όλα τα άβολα θέματα: τη  σιωπή των Θεσσαλονικέων μπροστά στο έγκλημα, το ξήλωμα του εβραϊκού νεκροταφείου… Πρώτη μίλησε και χρησιμοποίησε τον όρο μνημοκτονία σε συνδυασμό με την καταστροφή του νεκροταφείου. Της οφείλονται όλες οι τιμές και ο σεβασμός μας καθώς και μία δημόσια συγνώμη που δεν υπήρξε χώρος στο ΑΠΘ για να διδάξει, ούτε καν ως επισκέπτρια! Η ίδρυση της Έδρας Εβραϊκών Σπουδών την βρήκε στο όριο της επιτρεπόμενης ηλικίας. Το βιβλίο της Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, 1856-1919. Μια ιδιαίτερη κοινότητα [εκδ. Θεμέλιο 2000, Πατάκης γ’ έκδοση 2014] τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.

Γιάννης Μπουτάρης | Ο αληθινά αντισυμβατικός 

Ο δαιμόνιος αυτός κοσμοπολίτης Βλάχος είναι αυθόρμητος, βαθειά πολιτικοποιημένος – χωρίς απωθητική κομματική ξύλινη γλώσσα- ανεξίθρησκος και ελεύθερος από δογματικές αντιλήψεις και αγκυλώσεις, ανεξάρτητος από κομματικές δεσμεύσεις και ερασιτέχνης της πολιτικής με την πιο βαθιά έννοια του όρου. Έμαθε στους Έλληνες τα κρασιά ονομασίας προέλευσης, δηλαδή να πίνουν ποιοτικό κρασί. Χαρακτηριστικό του είναι ότι δεν έχει κόμπλεξ με τους ανθρώπους γύρω του, αντέχει να είναι με ομότιμους. Πολύ δύσκολα μπορεί να σε θυμώσει, ενώ όταν, πολύ συχνά, σφάλλει ή διαφωνείς μαζί του γιατί η χάρη και η έμφυτη αστική του ευγένεια, τον κάνουν να υποχωρεί ουσιαστικά και να ξεπερνά τις σκοπέλους στις οποίες τον οδηγεί το ταμπεραμέντο και το αεικίνητο του χαρακτήρα του. Αρκτούρος, Νυμφαίο, ΧΑΝΘ, δήμαρχος Θεσσαλονίκης (αναμφίβολα διαφορετικός από όλους τους προηγούμενους), Πρόεδρος του Μουσείου Ολοκαυτώματος. Ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που, επειδή δεν ενδιαφέρονται για το προσωπείο αλλά για το πρόσωπό τους, δεν έκρυψε ποτέ τις αδυναμίες του. Παθιασμένος με τη ζωή μετέτρεψε το προσωπικό του πάθος σε κοινωνική προσφορά λειτουργώντας ως παράδειγμα για πολλούς εξαρτημένους. Και τίποτε άλλο να μην είχε καταφέρει στη ζωή του ο Μπουτάρης, η νηφαλιότητα και η απεξάρτηση από το αλκοόλ θα ήταν αρκετά για να τον σεβόμαστε. Τόσο τα προτερήματα όσο και τα ελαττώματα του Γιάννη Μπουτάρη είναι φανερά και ανοιχτά στην κρίση των συμπολιτών του, γιατί όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Δ.Ν. Μαρωνίτης: «ο Γιάννης Μπουτάρης είναι ένα πρόσωπο διαρκώς παρόν, και γι’ αυτό ακριβώς ελέγξιμο».

Στέλιος Νέστωρ | Ο αγωνιστής της δημοκρατίας

Αειθαλής και ευθύβολος, ο 88χρονος ο Στέλιος Νέστωρ είναι ένα πρόσωπο που μας κάνει να χαιρόμαστε που ζει ανάμεσά μας γιατί είναι σπάνιος. Πολιτικό ον και εθελοντής με την πιο σοβαρή έννοια του όρου. Δικηγόρος, μέλος της «Δημοκρατικής Άμυνας» και καταδικασμένος σε ισόβια, φυλακή (1968-1973), να ξεπλένει την ντροπή μας από την αδράνεια που επέδειξε η πόλη στο σύνολό της. Επίτιμος δικηγόρος, τ. βουλευτής και τ. -δυστυχώς παρά τρίχα- υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης το 1986, δημοτικός σύμβουλος 1986, 1994. Γερές σπουδές στο Πειραματικό, μετέπειτα στη Νομική του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια στις ΗΠΑ. Δικηγόρος Θεσσαλονίκης (1960-1996). Ιδρυτικό μέλος και μέλος της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ, υποψήφιος βουλευτής (1974), άντεξε μόνον μερικούς μήνες. Ιδρυτικό μέλος (1975), αντιπρόεδρος του ελληνικού τμήματος (1978) και μέλος της διεθνούς εκτελεστικής επιτροπής του οργανισμού «Διεθνής Αμνηστία» (1982). Μέλος του ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης (1980). Ιδρυτικό μέλος του «Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου», μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, βουλευτής (1989). Γενικός Γραμματέας του ΔΣ στο «Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης» (1995-2013). Συνιδρυτής και διαχειριστής της ΜΚΟ «Ανθρωπιστική Άμυνα» (1999-2003)». Έχει μια λεβεντιά και μια σοφία, όντας ταυτοχρόνως μέσα στα πράγματα και αρκετά τραβηγμένος από αυτά. Μας αφήνει πολύτιμη παρακαταθήκη το βιβλίο του «Το συναξάρι μου».

Χρυσούλα Σαατσόγλου-Παλιαδέλη | 40 χρόνια ανάμεσα σε σκάμματα

Θεσσαλονικιά από μητέρα Εβραία, επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, και πατέρα μικρασιατικής καταγωγής σπούδασε κλασική αρχαιολογία στο ΑΠΘ, τώρα Ομότιμη καθηγήτρια. Από το 1972 ως το 1975 ήταν βοηθός του Γιώργου Δεσπίνη, ενώ από το 1975 έως το 1984 του Μανόλη Ανδρόνικου (διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα). Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2009-2014) (Επιτροπή Πολιτισμού) ανέπτυξε σημαντική δράση σε σοβαρά εθνικά θέματα, οργανώνοντας φωτογραφική έκθεση στις Βρυξέλλες με θέμα τα ευρήματα της Βεργίνας και φρόντισε για την έκδοση μονογραφίας με τίτλο European Cartography and Politics: The case of Macedonia σε συνεργασία με τον καθ. Βαγγέλη Λιβιεράτο. Ως Ευρωβουλευτής οργάνωσε τη φωτογραφική έκθεση Art and crafts in Greek antiquity: Selected finds from a royal necropolis in Northern Greece.

Παντρεμένη με τον Γιώργο Παλιαδέλη, ιδρυτή -μαζί με τον Γιάννη Σαλακίδη- του θρυλικού βιβλιοπωλείου «Βιβλιοθήκη», που σημαδεύτηκε λίγα χρόνια αργότερα με τη συμμετοχή του Μανόλη Αναγνωστάκη, μετείχε στην ανασκαφική ομάδα του Μανόλη Ανδρόνικου που αποκάλυψε τους βασιλικούς τάφους της Μεγάλης Τούμπας στη Βεργίνα, με τον αρχαιολογικό χώρο της οποίας δέθηκε και εξακολουθεί να είναι δεμένη μέχρι σήμερα. Η Παλιαδέλη είναι μια καταξιωμένη και δυναμική γυναίκα με κύρος και πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό της. Είναι ιδιαίτερα αγαπητή στην πόλη. Έκανε και σημαντικό αγώνα στην Ευρωβουλή για σοβαρά εθνικά ζητήματα. Έχει διατελέσει -μεταξύ άλλων- Σύμβουλος της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης στον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης Θεσσαλονίκη ’97, με αντικείμενο τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και το σύγχρονο θέατρο, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, Περιφερειακή σύμβουλος στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (2014-2019).

Λόης Παπαδόπουλος | Ο μοναδικός δάσκαλος 

Απόφοιτος του Πειραματικού, από καλή ποντιακή οικογένεια σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΑΠΘ και στη Bartlett του Λονδίνου. Δίδαξε Αρχιτεκτονική στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ποτέ δεν τον συγχωρήσαμε που επιχείρησε να πολιτογραφηθεί Βολιώτης! Άξιος μαθητής και συνεχιστής, κατά κάποιον τρόπο, του έργου του δασκάλου του Μίμη Φατούρου, κατάφερε να κάνει μία τομή χωρίς πατροκτονία! Υπήρξε δραστήριος δάσκαλος και ερευνητής διευρύνοντας το πεδίο της Αρχιτεκτονικής πάντοτε στην πρώτη γραμμή της θεωρίας, της τέχνης και του πολιτισμού. Πρόσφατα, υπήρξε αντικείμενο ερευνητικής Πτυχιακής εργασίας. Αυτό που είναι σημαντικότερο όμως για την πόλη μας είναι ότι ο Λόης είχε πρωταγωνιστήσει στο πεδίο αστική αρχιτεκτονική, αστικός χώρος, πόλη, πολιτισμός: Μπιενάλε των Νέων Δημιουργών των χωρών της Μεσογείου (1986), παρεμβάσεις της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας το ’97 (Πρώτη Προβλήτα στο Λιμάνι, πεζοδρόμηση της Αριστοτέλους, Εβραϊκό Μουσείο…) και Μπιενάλε για το Αιγαίο στη Βενετία (2006). Τέλος, κάθε Σεπτέμβριο στην παραλία ο Λόης μεγαλουργούσε στο σπουδαίο «δοκιμαστήριο ιδεών και δυνατοτήτων»: τα φεστιβάλ της ΑΥΓΗΣ.

Μίμης Φατούρος | Ο δάσκαλος, ο αρχιτέκτονας, ο ζωγράφος

Γεννημένος το 1928 υπήρξε δάσκαλος όλων σχεδόν των εν ενεργεία αρχιτεκτόνων της Θεσσαλονίκης (1959-96). Πρύτανης του ΑΠΘ (1983-88) και εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (1993-1994). Το 1990 ήταν υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης με τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ και της Αριστεράς, αλλά έχασε για ελάχιστες ψήφους από τον Ντίνο Κοσμόπουλο. Πολιτικό ον με γνήσιο ενδιαφέρον για την πολιτική ζωή του τόπου, από τον μικρόκοσμο της Σχολής του μέχρι την πόλη και τη χώρα. Ισότιμος συνομιλητής με όλα τα ιερά τέρατα της Αρχιτεκτονικής (Πικιώνης, Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Μιχελής…). Από το 1996 είναι ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ. Υπήρξε Visiting Fellow στο Πανεπιστήμιο Yale, ενώ έχει διδάξει και δώσει διαλέξεις και σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Φατούρος έχει αναπτύξει πλούσιο αρχιτεκτονικό και συγγραφικό έργο και, την περίοδο ως το 1966, καλλιτεχνικό ως ζωγράφος. Τιμήθηκε από τη χώρα και αγαπήθηκε από τους φοιτητές και τις φοιτήτριές του όσο λίγοι δάσκαλοι. Ίσως γιατί ήταν εκεί παρών στην αρχή των αγώνων εναντίον της δικτατορίας. Οι βοηθοί του, συνάδελφοί του σήμερα, κέρδισαν πολλά από τη μαθητεία μαζί του. Ακούραστος πάντοτε συμμετείχε ως μέλος και Πρόεδρος σε πολλές σημαντικές διοικητικές θέσεις (Πανελλήνιος Σύλλογος Αρχιτεκτόνων 73-75, του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών 81-91, του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης 98-01, του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας 01-05 κ.ά.

Διετέλεσε γενικός διευθυντής Ανώτατης Εκπαίδευσης του ΥΠΕΠΘ (Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 1974) και υπουργός Παιδείας (1993-1994). Συνέβαλε στη διαμόρφωση της εικόνας της νεότερης ελληνικής αρχιτεκτονικής με σεβασμό στο ελληνικό τοπίο, χωρίς παραδοσιολαγνεία. Έχει σχεδιάσει δημόσια κτήρια, όπως η Εθνική Πινακοθήκη, με τον Π. Μυλωνά (1957-1967), τα μουσεία του Πολύγυρου (1964-1966), των Φιλίππων (1962-1964) και της Kαβάλας (1962-1964) με τον Ι. Τριανταφυλλίδη, το Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου στη Θεσσαλονίκη με τους Γ. Μπαξεβάνη, Γ. Παναγιωτίδη, Κ. Πασιά, (1982-1985). Ξεχωρίζουν οι κατοικίες που σχεδίασε (Αίγινα 1996-1997, Μαρκόπουλου 1994- 1995 και του Πανοράματος, οικία Καζάζη, 1963-1964). Το αρχείο του δωρήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη, όπου και έγινε έκθεση το 2009 (με επανάληψη στη Θεσσαλονίκη).

*Γραμμένο για το τεύχος των 30 χρόνων της parallaxi