«Δεν είμαστε ένα τυπικό δημόσιο νηπιαγωγείο» – Το σχολείο στην Ευκαρπία που καινοτομεί

Στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος Erasmus+, «Η Τέχνη και η Δημοκρατία στο Νηπιαγωγείο Μέσα Από Καινοτόμες Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις» έξι από τις έντεκα εκπαιδευτικούς του 4ου – 5/θέσιου Νηπιαγωγείου Ευκαρπίας συμμετείχαν σε τρεις κινητικότητες σε Φλωρεντία, Πράγα και Μπολόνια το χρονικό διάστημα από Φεβρουάριο έως Οκτώβριο 2023.

Η Γιάννα Καπλάνη, Διευθύντρια 4ου Νηπιαγωγείου Ευκαρπίας, μεταξύ άλλων ανέφερε πως:

“Στα προγράμματα Erasmus έχουνε την δυνατότητα να συμμετέχουν δημόσιοι οργανισμοί και μαθητές από σχολεία Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εμείς συμμετείχαμε στην κινητικότητα των εκπαιδευτικών, με σκοπό να επιμορφωθούμε και να φέρουμε καινοτόμες προσεγγίσεις και πρακτικές στον τρόπο διδασκαλίας.

Το θέμα μας ήταν η «Τέχνη και η Δημοκρατία στο Νηπιαγωγείο μέσα από καινοτόμες παιδαγωγικές προσεγγίσεις». Μετά το τέλος της πανδημίας, παρατηρήσαμε πως υπήρχε ένα έλλειμα στην επικοινωνία και στην κοινωνικοποίηση, μεταξύ των παιδιών, τα οποία δυσκολευόντουσαν να διαχειριστούν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις – την «Δημοκρατία» που ονομάζουμε εμείς. Συνεπώς, σκεφτήκαμε να την συνδυάσουμε με την τέχνη, καθώς βοηθάει στην κοινωνικοποίηση των παιδιών, ειδικά στην προσχολική ηλικία και να εφαρμόσουμε κάποιες καινοτόμες παιδαγωγικές προσεγγίσεις, στην διδασκαλία μας, στο νηπιαγωγείο.

Και με αυτόν τον τρόπο πείσαμε, ώστε να μας δοθεί χρηματοδότηση. Κάναμε τρεις κινητικότητες, σε τρεις διαφορετικές περιοχές. Φλωρεντία, Πράγα και Μπολόνια. Και κάθε μία είχε να κάνει με διαφορετικά πράγματα, που όμως συνδυάζονται με τον τίτλο του προγράμματος (Με την «Δημοκρατία», τις τέχνες και με τις καινοτόμες παιδαγωγικές προσεγγίσεις)”.

Πρώτη κινητικότητα

Κατά την πρώτη κινητικότητα η εκπαιδευτική ομάδα παρακολούθησε το μάθημα «Active Art: Understanding and Enjoying Art in the Classroom and Beyond» στη Φλωρεντία, εξερευνώντας την Τέχνη ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Μέσα από το συνδυασμό θεωρίας και πράξης και στη βάση μιας διεπιστημονικής προσέγγισης της Ψυχολογίας της Τέχνης, οι συμμετέχουσες εισήχθησαν σε διαφορετικούς τρόπους κατανόησης και διδασκαλίας μέσω της Τέχνης.

Η θεωρία αναπτύχθηκε σε δύο άξονες: τη θεωρία της Τέχνης και τη σύνδεσή της με την Παιδαγωγική. Οι συμμετέχουσες κλήθηκαν, επίσης, μέσα από ατομικές και ομαδικές δραστηριότητες, να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα.

Επιπλέον, διοργανώθηκαν δύο πολιτιστικές ξεναγήσεις, η μία στην πόλη της Φλωρεντίας και η δεύτερη στην ευρύτερη περιοχή της Τοσκάνης, δίνοντας την ευκαιρία στα μέλη της ομάδας να γνωρίσουν τόσο την ανεκτίμητη πολιτιστική κληρονομιά της Φλωρεντίας, όσο και την κουλτούρα της ευρύτερης περιοχής.

Δεύτερη κινητικότητα

Η δεύτερη κινητικότητα πραγματοποιήθηκε στην Πράγα. Το εκπαιδευτικό σεμινάριο που παρακολούθησαν οι εκπαιδευτικοί με τίτλο «Primary Students and Creative Competence: Thriving in the Unknown» είχε ως κεντρικό άξονα την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της κριτικής σκέψης των παιδιών προκειμένου να αποκτήσουν τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να «περιηγηθούν» σε ένα κόσμο που αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς.

Η πλειοψηφία των δραστηριοτήτων πραγματοποιήθηκε σε εξωτερικούς χώρους στα πλαίσια μιας μορφής Outdoor Education. Οι συμμετέχουσες κλήθηκαν να δουλέψουν ομαδικά, συμμετέχοντας σε δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, storytelling, ιστορικής ανασκόπησης με βάση την ιστορία και την κουλτούρα της χώρας προέλευσης τους, επιτραπέζια παιχνίδια, κατασκευές lego, αλλά και χρήση ψηφιακών μέσων.

Ενιαία θεματική των σχεδιαζόμενων δραστηριοτήτων αποτέλεσε η έννοια της «Δημοκρατίας». Με κεντρικό άξονα τη Δημοκρατία πραγματοποιήθηκαν στη διάρκεια των μαθημάτων συζητήσεις, πολιτιστικές επισκέψεις, ιστορικές αφηγήσεις και παρακολούθηση παρουσιάσεων. Την τελευταία μέρα των μαθημάτων οι εκπαιδευτικοί δημιούργησαν τα δικά τους εκπαιδευτικά σενάρια σύμφωνα με τη μεθοδολογία του Performance Based Learning, μια καινοτόμο προσέγγιση στη διδασκαλία που επιτρέπει στους μαθητές να επιδείξουν τις αποκτηθείσες γνώσεις και δεξιότητές τους σε πρακτικά και εφαρμοσμένα περιβάλλοντα και προτρέπει την ανάπτυξη δεξιοτήτων σκέψης.

Τρίτη κινητικότητα

Η τρίτη κινητικότητα πραγματοποιήθηκε στην Μπολόνια και αφορούσε στον κύκλο μαθημάτων «Preschool Teacher Training Course». Ο οργανισμός υποδοχής Erasmus Learning Academy, παρουσίασε το εκπαιδευτικό σύστημα της Ιταλίας και κατόπιν οι εκπαιδευτικοί κάθε χώρας παρουσίασαν στην ομάδα το δικό τους. Επίσης παρουσιάστηκαν κι άλλες εκπαιδευτικές μέθοδοι και προσεγγίσεις που επηρέασαν σε τεράστιο βαθμό την Παιδαγωγική όπως την γνωρίζουμε και εφαρμόζουμε σήμερα αλλά και καινοτόμες προσεγγίσεις. Τα μαθήματα ήταν σχεδιασμένα έτσι ώστε να συνδυάζεται η θεωρία με δραστηριότητες όπως παιχνίδια γνωριμίας, επικοινωνίας, team building κλπ.

Η μέθοδος Montessori παρουσιάστηκε από ειδικευμένη εκπαιδευτικό, που αναφέρθηκε τόσο στο θεωρητικό πλαίσιο όσο και στην επίδειξη υλικού. Ενώ για την προσέγγιση της παιδαγωγικής του Reggio Emilia, πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο κέντρο Lori’s Malaguzzi στο Reggio Emilia και δόθηκε η ευκαιρία στις εκπαιδευτικούς να δουν από κοντά την οργάνωση των atelier, να μιλήσουν με ανθρώπους του σχολείου, να ακούσουν την ιστορία και την εξέλιξη της προσέγγισης.

Ακόμα πραγματοποιήθηκε επίσκεψη και στο Νηπιαγωγείο του Δάσους της Μπολόνια, έναν χώρο τεσσάρων εκταρίων με λιβάδια, δάσος και δυο μόνο σκηνές για περίπτωση καταιγίδας, που έφερε σε επαφή τις συμμετέχουσες με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας και εκπαίδευσης. Τέλος, ο οργανισμός υποδοχής φρόντισε να οργανώσει πολλές κοινές δραστηριότητες μετά το πέρας των μαθημάτων όπως ξεναγήσεις στην πόλη της Μπολόνια, δείπνα ιταλικής κουζίνας για όλη την ομάδα και άλλα.

Η Διευθύντρια του σχολείου μας μίλησε για τις προϋποθέσεις των κινητικοτήτων, τις διαφορές των σχολείων του εξωτερικού με τα ελληνικά, καθώς και για τις δράσεις τους.

“Οι προϋποθέσεις της κινητικότητας είναι να γνωρίζεις καλά αγγλικά, για να μπορείς να παρακολουθείς τα μαθήματα και να είσαι εύκαιρος την δεδομένη χρονική στιγμή. Αποκομίσαμε τέτοιες γνώσεις που αυτές όχι μόνο τις κάναμε διάχυση στους άλλους εκπαιδευτικούς της Θεσσαλονίκης, αλλά και στους γονείς και το πιο σημαντικό φτιάξαμε χώρους μέσα στο σχολείο, με βάση αυτά για τα οποία διαμορφωθήκαμε. Στην ιστοσελίδα του σχολείου μας υπάρχουν σημαντικά πράγματα από τις δράσεις και τους χώρους μας.

Αυτό που μας έκανε εντύπωση είναι ότι εμείς στην Ελλάδα κάνουμε πολύ περισσότερα πράγματα από ό,τι κάνουν εκπαιδευτικοί άλλων χωρών σε σχέση με τον προγραμματισμό και το αναλυτικό πρόγραμμα. Παρ’ όλ’ αυτά, υστερούμε πολύ σε κτιριακές υποδομές. Δηλαδή είδαμε δημόσια σχολεία, που στην Ελλάδα δεν μπορούμε ούτε να τα ονειρευτούμε, γιατί προσπαθούμε να πορευτούμε με αυτά τα λίγα. Ωστόσο, στην διδασκαλία δεν έχουμε κάτι να ζηλέψουμε.

Τις καινοτόμες δράσεις μας κανένα άλλο νηπιαγωγείο δεν τις κάνει, τουλάχιστον στην Βόρεια Ελλάδα. Τις προάλλες είχαμε διάχυση του προγράμματος και γονείς που δουλεύουν σε ιδιωτικά σχολεία, απόρησαν, καθώς πολλά από τα πράγματα που κάνουμε δεν συμβαίνουν ούτε στα ιδιωτικά. Υπάρχει κάτι το μοναδικό. Δεν είμαστε ένα τυπικό δημόσιο νηπιαγωγείο.

Στόχος του Erasmus δεν είναι μόνο να επιμορφωθείς και να κρατήσεις την γνώση για εσένα, αλλά να την μοιραστείς κι αυτό θέλουμε να κάνουμε.

Έχουμε κάνει αίτηση για νέα προγράμματα Erasmus από Σεπτέμβρη και μετά. Είμαστε μια ομάδα εκπαιδευτικών πολύ δεμένη. Ωστόσο, είναι μια μακρά διαδικασία, με μεγάλη γραφειοκρατία, αλλά υπάρχει όρεξη, συνεργασία και υποστήριξη από τα παιδιά και τους γονείς τους!”