Δεν “βγαίνεις” για δικό σου σπίτι βγάζοντας 500€ στη Θεσσαλονίκη
Η αναζήτηση σπιτιού προς ενοικίαση στη Θεσσαλονίκη προς το παρόν αποτελεί ενοχλητικότερη εμπειρία και από μία παρτίδα της νέας Monopoly.
“Forget real estate. You can’t afford it anyway” (Ξεχάστε την ακίνητη περιουσία. Δεν μπορείτε να την αντέξετε οικονομικά έτσι και αλλιώς) αναγράφεται στην φρέσκια (sic) έκδοση της Monopoly που κυκλοφόρησε ειδικά αφιερωμένη στους millenials. Στην περίπτωση πάντως που οι μεν δραστηριοποιούνται στη Θεσσαλονίκη, τότε μάλλον εγκαταλείπουν και το όνειρο του ενοικίου πριν από την ουτοπία της (α)πιθανής αγοράς.
Στην πόλη τα τελευταία δύο περίπου χρόνια οι δρόμοι της οικιακής αυτονομίας των νέων οδηγούν συνήθως πίσω στo παιδικό δωμάτιο, σπανιότερα στην συγκατοίκηση και σπανιότατα στο ολόδικό τους σαλόνι.
Έχοντας “ταβάνι” τα 500 ευρώ μηνιαίως που κερδίζουν πάνω κάτω από την εργασία τους οι περισσότεροι 20 – 35 ετών και αναμένοντας τυπικά την αύξηση του κατώτατου μισθού να έρθει για να μην κάνει την παραμικρή διαφορά αναρωτηθήκαμε για το πού ακριβώς μπορεί να βρει “στέγη” η ανάγκη ενός σύγχρονου ανθρώπου για την απόκτηση δικού του χώρου. Ιδανικά μακριά από την ιδέα ενός ημιυπόγειου ή ενός σκηνικού που θυμίζει μεταπολεμική περίοδο στο εσωτερικό του.
Ψάχνοντας, καταλήξαμε στην παραδοχή πως όσο ο μισθός παραμένει στα 500 ευρώ και αγγίζει με χαρτζιλίκια μάξιμουμ τα 700, η αναζήτηση σπιτιού προς ενοικίαση χωρίς την διάθεση για συγκατοίκηση, στη Θεσσαλονίκη προς το παρόν αποτελεί άκρως ενοχλητικότερη εμπειρία και από μία παρτίδα της νέας Monopoly.
To κέντρο της πόλης εκπέμπει SOS και οι λίστες αναμονής στα χέρια των μεσιτών μοιάζουν με σύγχρονους ηλεκτρονικούς παπύρους. Σύμφωνα με όσα μας είπε ο κ. Αναστάσιος Λεονταρής ο οποίος δραστηριοποιείται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ως μεσίτης από το 1992, στην πυρίκαυστη περιοχή (μεταξύ των οδών Αγίου Δημητρίου, Λέοντος Σοφού, Νίκης, και Εθνικής Αμύνης) βρίσκεις τα ελεύθερα μισθώματα με το κυάλι τόσο εξαιτίας της διαθεσιμότητας όσο και των αυξημένων τιμών των προς διάθεση τετραγωνικών.
H airbnb φαίνεται ως η απόλυτη πρωταγωνίστρια, τουλάχιστον για το κέντρο της πόλης. “Βγάζουν κόσμο από τα σπίτια (σσ. ιδιοκτήτες) για να τα ανακαινίσουν και να τα δώσουν στην πλατφόρμα” αναφέρει ο κ. Λεονταρής συμπληρώνοντας αναφορικά με την κατάσταση πως “υπογράφουν για βραχυπρόθεσμα μισθώματα και άλλα τηρούνται στην πράξη” καθώς δεν υπάρχει έλεγχος.
Ο κ. Αντώνης Αγαπητός, σύμβουλος ακινήτων στη Θεσσαλονίκη σχολιάζει το φαινόμενο της airbnb στην πόλη λέγοντας πως “θα πρέπει να υπάρξει καλύτερη ενημέρωση και των ιδιοκτητών για την airbnb. Δεν έχουν πλήρη εικόνα για το αν τους συμφέρει ή όχι μακροπρόθεσμα. Σίγουρα οι μακροχρόνιες μισθώσεις είναι πιο ασφαλείς” ενώ παρατηρεί πως “δεν υπάρχει έλεγχος αυτή την στιγμή στην airbnb αλλά σιγά σιγά προσπαθεί να οριοθετηθεί η κατάσταση”.
Άλλοι λόγοι που συμβάλλουν στο πρόβλημα της διαθεσιμότητας όπως παρατηρούν επαγγελματίες της αγοράς ακινήτων είναι αφενός η μηδενική ανοικοδόμηση και αφετέρου η μαζική μετακίνηση ανθρώπων από την επαρχία στα αστικά κέντρα. Όπως αναφέρει και ο κ. Αγαπητός “οι πόλεις ασφυκτιούν, είναι λογικό γιατί ο κόσμος παραδοσιακά εγκαταλείπει την περιφέρεια και κινείται προς τα αστικά κέντρα“.
Αυτό έρχεται σε αντιδιαστολή με τα στοιχεία έρευνας που αποτυπώνουν την αστική συρρίκνωση της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της χώρας και παρουσιάστηκαν μεταξύ πολλών ερευνητικών εργασιών, στο Διεθνές Διεπιστημονικό Συνέδριο με τίτλο «Πόλη υπό κατασκευή: σχέδια διαδικασίες και πρακτικές για τον χώρο της Θεσσαλονίκης» που διοργάνωσε ο Τομέας Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). (Μπορείτε να δείτε σχετικά περισσότερα ΕΔΩ).
Οι επίδοξοι ενοικιαστές όμως έχουν να αντιμετωπίσουν ακόμα ένα βασικό πρόβλημα στην αναζήτηση σπιτιού. Στο χάος της airbnb προστίθενται οι διακρίσεις των ιδιοκτητών καθώς πολλοί προορίζουν τα σπίτια τους αποκλειστικά σε φοιτητές θεωρώντας πως υπάρχει πιο σίγουρη πληρωμή των ενοικίων από τις οικογένειες των σπουδαστών παρά στην περίπτωση των εργαζομένων.
Ο κ. Αγαπητός υποστηρίζει πως η διαθεσιμότητα αυτή την στιγμή είναι η ίδια σε όλη την πόλη ωστόσο διαφοροποιούνται οι τιμές των ενοικίων. Η μεγάλη ζήτηση όπως για παράδειγμα από Κύπριους φοιτητές, δασκάλους και εργαζόμενους που έρχονται για εργασία στη Θεσσαλονίκη όπως μας εξηγεί ο κ. Λεονταρής ανεβάζει παραδοσιακά και τις τιμές των ενοικίων. Σε αυτό προστίθεται και ο παράγοντας των ακραίων περιπτώσεων ιδιοκτητών οι οποίοι ζητούν παράλογα μισθώματα όπως και η άρνηση των νέων για συγκατοίκηση όπως συνέβαινε τη δεκαετία του΄90 – δεδομένα που δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο την ανεύρεση στέγης σύμφωνα με τον κ. Λεονταρή.
Οι νέοι κυνηγούν τις ευκαιρίες -οι οποίες όπως μας εξηγούν οι μεσίτες έχουν διάρκεια ζωής μόλις λίγες ώρες καθώς κλείνουν αμέσως- ρίχνουν τα στάνταρ τους σε ό,τι αφορά τα τετραγωνικά μέτρα και μετακινούνται ως επί το πλείστον δυτικότερα για την ανεύρεση στέγης.
Σύμφωνα με τον κ. Λεονταρή για τα δεδομένα ενός νέου με μισθό στα 500-600 ευρώ ο οποίος αναζητά σπίτι προς ενοικίαση “Το κέντρο στην πυρίκαυστη περιοχή είναι απλησίαστο και κυρίως η περιοχή κάτωθεν της Εγνατίας. Το ίδιο ισχύει και για τα ανατολικά της πόλης. Αν συνυπολογίσεις στο ενοίκιο τα έξοδα διαβίωσης (ΔΕΚΟ, τρέχοντα έξοδα λειτουργίας σπιτιού κλπ) δεν βγαίνει αυτή την στιγμή στο κέντρο“.
Ο ίδιος γνωρίζοντας εκ των έσω την κατάσταση πιστεύει πως εκτός από το κυνήγι ευκαιριών η λύση μπορεί να βρεθεί δυτικότερα της Θεσσαλονίκης. “Στα δυτικά υπάρχουν ακόμα περιπτώσεις αξιοπρεπέστατων σπιτιών, όχι ημιυπόγειων κλπ, σε φυσιολογικότερες τιμές“.
Σύμφωνα με τα ενδεικτικά παραδείγματα που μας έδωσε για να αφουγκραστούμε την κατάσταση ένα “στούντιο 22-30 τμ. στην Αγίου Δημητρίου μπορεί να φτάσει έως και τα 300 ευρώ χωρίς να πέσει σε καμία περίπτωση κάτω των 230 ευρώ. Στην Άνω Πόλη για παράδειγμα ένα στούντιο 25 τμ. ξεκινάει από 250 ευρώ τον μήνα την ίδια ώρα που στις Συκιές ένα δυάρι σε άριστη κατάσταση φτάνει τα 250-300 ευρώ. Στη Νεάπολη για χώρο 50 τμ. μπορείς να δώσεις από 250 – 300 ευρώ το ίδιο και στον Εύοσμο και την Μενεμένη”.
Σε αυτό συμφωνεί και ο κ. Αγαπητός ο οποίος αναφέρει πως για κάποιον νέο εργαζόμενο του οποίου ο μισθός κινείται σε αυτά τα επίπεδα “πράγματι το κέντρο είναι απαγορευτικό. Θα πρέπει να κινηθεί δυτικότερα ακόμα και στα προάστια εφόσον η συγκοινωνία το ευνοεί πλέον. Στα δυτικά παραμένουν ακόμα κάπως βατά τα μισθώματα“.
H κ. Δήμητρα Χειμωνίδου, μεσίτρια που δραστηριοποιείται εδώ και δύο δεκαετίες περίπου στα δυτικά προάστια της Θεσσαλονίκης επισημαίνει πως “η κατάσταση στα Διαβατά, την Σίνδο, το Καλοχώρι -ακόμα και στο Ωραιόκαστρο- κλπ. δεν είναι καλή σε ό,τι αφορά την διαθεσιμότητα. Από το 2008 όταν και σταμάτησε η ανοικοδόμηση, σταδιακά μέχρι και σήμερα έχουν καλυφθεί σε πολύ μεγάλο ποσοστό όσα ακίνητα προς ενοικίαση υπήρχαν.”
Οι λόγοι της υπερκάλυψης των χώρων στα προάστια της πόλης όπως μας εξηγεί οφείλεται σε πολλούς παράγοντες και ένας από αυτούς έχει αρκετό ενδιαφέρον καθώς σύμφωνα με αυτόν “υπήρξε μια έντονη εσωτερική μετακίνηση στην πόλη, καθώς κατά την διάρκεια της κρίσης, αρκετός κόσμος μετακινήθηκε από τις ανατολικές περιοχές της Θεσσαλονίκης στα δυτικά προάστια γλιτώνοντας τα έξοδα μετακίνησης από και προς την εργασία τους η οποία είχε βάση στα δυτικά“.
Σε ό,τι αφορά τις τιμές των ενοικίων στα προάστια της πόλης, η κ. Χειμωνίδου σημειώνει πως “πράγματι παραμένουν χαμηλότερες συγκριτικά με την υπόλοιπη Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν ευκαιρίες -όταν προκύπτουν- για γκαρσονιέρες και στούντιο σε πολύ καλή κατάσταση, μερικές φορές και επιπλωμένα τα οποία ξεκινάνε από 200 ευρώ” ωστόσο και σε αυτή την πλευρά της πόλης, ακριβώς εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης παρατηρείται έντονα πλέον και το φαινόμενο των αυξήσεων στις τιμές των ενοικίων από τους ιδιοκτήτες.
Και ενώ ο κ. Αγαπητός σημειώνει στην κουβέντα μας κάτι αρκετά ενδιαφέρον σύμφωνα με το οποίο “έχει ανέβει η αγορά ενός ακινήτου εξαιτίας της ζήτησης. Ολοένα και περισσότερες οικογένειες προτιμούν να αγοράσουν ένα σπίτι καταβάλλοντας ακόμα και με την βοήθεια δικών τους ανθρώπων ένα μέρος του ποσού της αγοράς, παρά να μπουν στη διαδικασία του ενοικίου” εμείς αποφασίσαμε να ρίξουμε μια ματιά και μόνοι μας στις μεγάλες μεσιτικές πλατφόρμες για να διαπιστώσουμε ιδίοις όμμασι με μία απλή αναζήτηση τις περιοχές που θα μπορούσαν δυνητικά να ανταποκριθούν στα οικονομικά στάνταρ ενός νέου εργαζόμενου.
Φιλτράροντας την αναζήτηση μας με ενδεικτικά κριτήρια “250 ευρώ το μήνα μέγιστη επιλογή, την αυτόνομη θέρμανση, τον 1ο όροφο αλλά και τη Θεσσαλονίκη” στα αντίστοιχα πεδία, οι περιοχές εκτός από τις προαναφερόμενες στις οποίες βρέθηκαν -μετρημένα- ακίνητα ήταν η Κάτω Τούμπα, η περιοχή στο Τουρκικό Προξενείο, η Ευαγγελίστρια, η Ολυμπιάδος, το Φάληρο και η περιοχή του Βαρδάρη.
Ως επί το πλείστον τα σπίτια αφορούσαν στούντιο και γκαρσονιέρες και πράγματι σε κάποιες περιπτώσεις επιβεβαιώθηκαν οι πληροφορίες των μεσιτών ως προς τις διακρίσεις των ιδιοκτητών με τα μισθώματα να προορίζονται αποκλειστικά σε φοιτητές. Αξίζει να σημειωθεί πως σχετικά με την κατάσταση των ελεύθερων προς ενοικίαση σπιτιών τα οποία βλέπουν οι ενδιαφερόμενοι, συνήθως τα προβλήματα εντοπίζονται στα κουφώματα, την θέρμανση, τα κοινόχρηστα αλλά και το έτος κατασκευής του κτιρίου, όπως σημειώνουν νέοι οι οποίοι μπήκαν αρκετές φορές στη διαδικασία ανεύρεσης σπιτιού στη Θεσσαλονίκη.
Στη νέα έκδοση της Monopoly για τους millenials οι παίκτες δεν κερδίζουν ή έχουν να κάνουν με χρήματα αλλά με την -προσβλητική ως ένα βαθμό- συγκέντρωση “πόντων εμπειριών”. Αν παιζόταν το παιχνίδι στην αγορά ακινήτων της Θεσσαλονίκης, τότε οι παίκτες τη δεδομένη στιγμή, όπως όλα δείχνουν, θα μάζευαν αρκετούς.
