Η Δώρα δίνει άλλη διάσταση στις οικογενειακές φωτογραφίες των Θεσσαλονικέων

«…Τα οικογενειακά πορτραίτα ενηλίκων είναι μια άλλη «φωτογραφική περιπέτεια». Είναι πάντα καλό να γνωρίζω κάτι παραπάνω για τις σχέσεις τους, όμως το ένστικτό μου κι η εμπειρία μου είναι αυτά που με οδηγούν στην καλύτερη δυνατή σκηνοθεσία της εικόνας. Έχω πίστη στη δυναμική μιας οικογένειας, πόσω μάλλον τώρα που ζούμε αυτήν την παγκόσμια δοκιμασία της πανδημίας. Κάνουμε όλοι μια μεγάλη παύση στις ζωές μας για το καλό το δικό μας, αλλά πρωτίστως γιατί θέλουμε να φροντίσουμε τους γονείς, τους παππούδες μας κι όσους είναι πιο ευάλωτοι σε ασθένειες. Όταν βγούμε με το καλό από αυτήν την παρένθεση της ζωής μας, θα έχει σίγουρα ακόμα μεγαλύτερη αξία ένα οικογενειακό πορτραίτο.»

Συνέντευξη στην Έλενα Ταξίδου | Εικόνες παραχωρήθηκαν από την φωτογράφο Δώρα Τοπαλίδου

«Είμαι αρκετά χρόνια φωτογράφος κι έχω περάσει από πολλά είδη φωτογραφίας. Όμως ο άνθρωπος κι οι ιστορίες που μεταφέρει, είναι το επίκεντρο του φωτογραφικού μου ενδιαφέροντος και τα τελευταία έξι χρόνια έχει γίνει συνειδητά» αναφέρει η Θεοδώρα Τοπαλίδου. Το κορίτσι με έδρα την Σταυρούπολη, στη δυτική Θεσσαλονίκη, που «αναβιώνει» το οικογενειακό πορτρέτο, φωτογραφίζει διαφορετικά τους νεογέννητους Θεσσαλονικείς και απαθανατίζει τα βλέμματα, τα αγγίγματα και τις κινήσεις που ζούνε αλλά και ίσως χάνουν οι νεόνυμφοι και νέοι γονείς τις ιδιαίτερες μέρες που τα βλέμματα είναι στραμμένα πάνω τους, στήνοντας το πρώτο άλμπουμ των μελλοντικών αναμνήσεών τους.

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη. Στα 16 μου άρχισα ιδιαίτερα μαθήματα, έκανα σκοτεινό θάλαμο στο σπίτι και ξεκίνησα να εκτυπώνω με τις ώρες φωτογραφίες. Πήρα μέρος σε Εκθέσεις κι αργότερα σπούδασα φωτογραφία στο ΤΕΙ Αθηνών, όπου αποκόμισα φωτογραφική παιδεία. Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου το 2004 εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων συνεργάστηκα ως βοηθός στο φωτογραφικό Project «PERIPLUS» του πρακτορείου MAGNUM, δίπλα στον Jim Goldberg. Αυτή η πολύτιμη εμπειρία, μού αποκάλυψε βιωματικά τη σχέση του κοινωνικού ρεπορτάζ με τη φωτογραφία πορτραίτου. Από τότε άρχισα να σκηνοθετώ και να φωτογραφίζω πορτραίτα ανθρώπων. Τεχνικά βοήθησε κι η εμπειρία μου ως βοηθός φωτογράφου μόδας του Γιώργου Μεστούση κατά το τέλος των σπουδών μου. Αργότερα για ένα χρονικό διάστημα επέστρεψα στη Θεσσαλονίκη και εργάστηκα ως Photo Editor στα περιοδικά της εφημερίδας Μακεδονίας. Εργάζομαι ως επαγγελματίας φωτογράφος από το 2005.»

Πότε και πώς προσδιορίζεις την «οικογένεια» συγκεκριμένα ως το βασικό σου θέμα – πεδίο; 

Δ.Τ: Είμαι αρκετά χρόνια φωτογράφος κι έχω περάσει από πολλά είδη φωτογραφίας. Όμως ο άνθρωπος κι οι ιστορίες που μεταφέρει, είναι το επίκεντρο του φωτογραφικού μου ενδιαφέροντος και τα τελευταία έξι χρόνια έχει γίνει συνειδητά. Αυτό ξεκίνησε με μια αγαπημένη, πλέον, Οικογένεια, την οποία φωτογραφίζω κάθε χρονιά μια φορά σε διαφορετικές εκφάνσεις της ζωής τους.

Το μόνο που ήθελε η μαμά των δύο παιδιών, ήταν να έχουν φωτογραφίες που να δείχνουν τη μεταξύ τους σχέση, στα αγαπημένα μέρη που παραθερίζουν και να χτίζουν δυνατές αναμνήσεις. Ωστόσο, μού έκανε εντύπωση ότι δεν ενδιέφερε την μητέρα να φωτογραφηθεί με τα παιδιά της. Απλά ήθελε να έχουν τα παιδιά φωτογραφίες, χαρούμενες, ανέμελες…

Όμως μετά από χρόνια μου εκμυστηρεύτηκε την προσωπική της ιστορία κι ότι η ίδια δεν είχε ιδιαίτερα ευτυχισμένες παιδικές αναμνήσεις. Με τη συχνή «φωτογραφική τριβή» μας, η αναστολή της μητέρας «ξεκλειδώθηκε» και φωτογραφίζονται πλέον όλοι μαζί. Έτσι αυτή η οικογένεια μού αποκάλυψε αυτό που ένιωθα για την οικογενειακή φωτογραφία. Την αξία της κι ότι πράγματι αποτελεί κειμήλιο. Όσο πιο αληθινό είναι το συναίσθημα που μεταφέρει μια φωτογραφία, τόσο πιο πολύτιμη είναι. Είναι τεράστια ικανοποίηση αυτό που μπορώ και προσφέρω στις οικογένειες!

Έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις το είδος της φωτογραφίας με την οποία ασχολείσαι κι η διαδικασία της φωτογράφισης καθ’ αυτή; 

Δ.Τ: Επειδή έχω να κάνω με πορτραίτα ανθρώπων, προσπαθώ ακόμα κι από το πρώτο ραντεβού να μάθω ό,τι μπορώ περισσότερο για αυτούς. Τι θέλουν να αποτυπώνει η φωτογράφιση. Έτσι κι εγώ μπορώ να το μεταφέρω όλο αυτό ορθά τεχνικά -με τον κατάλληλο φωτισμό- και αισθητικά. Στην ουσία σκηνοθετώ κάθε φορά, τα πορτραίτα των φωτογραφιζομένων.

Το αποτέλεσμα των εικόνων σου, προκαλούν την αίσθηση ενός πίνακα ζωγραφικής. Χρησιμοποιείς συγκεκριμένα μέσα; Έχεις κάποια ιδιαίτερη τεχνική επεξεργασία στην προσέγγισή σου; 

Δ.Τ: Οι φωτογραφίσεις που αναλαμβάνω, μετά από συνεννόηση, γίνονται σε εξωτερικούς χώρους ή στο Studio. Όταν η φωτογράφιση γίνεται στο studio τότε όλοι οι τεχνικοί παράγοντες είναι ελεγχόμενοι και μου δίνεται η δυνατότητα να μεταφέρω λίγη από τη αισθητική που έχουν οι κλασικοί πίνακες. Αυτό γίνεται με τη σωστή τοποθέτηση του φωτός, το ανάλογο background και κάποιες απλές χρωματικές διορθώσεις στο photoshop. 

Όλοι έχουμε πετύχει στο πατρικό μας ή στο σπίτι των παππούδων μας, πολλές οικογενειακές φωτογραφίες ως πορτρέτα από το παρελθόν. Ως συνήθεια τις τελευταίες δεκαετίες αυτό εξάλειψε πλήρως εξαιτίας της τεχνολογίας κλπ. Έχεις παρατηρήσει πως επιστρέφει ξανά αυτή η συνήθεια; Πώς διαμορφώνεται σήμερα η πάλαι ποτέ “οικογενειακή φωτογραφία”; 

Δ.Τ: Λένε ότι αυτή η γενιά, θα είναι η γενιά που δε θα έχει εκτυπωμένες φωτογραφίες! Και το πιο πιθανό είναι να μην έχει καθόλου, γιατί όλες οι φωτογραφίες τους βρίσκονται σε κινητά τηλέφωνα και σκληρούς δίσκους, οι οποίες πολύ εύκολα χάνονται! Η μισή αξία της φωτογραφίας είναι στο συναίσθημα, που έχει καταγραφεί από την λήψη της κι η άλλη μισή είναι στην καλή εκτύπωση! Η φωτογραφική ποιότητα είναι αυτή που κάνει μια εικόνα – τελικά – να έχει αξία και να αποτελεί  κειμήλιο. Από την προσωπική μου εμπειρία θα πω ότι οι οικογένειες πραγματικά άρχισαν να ενδιαφέρονται για να έχουν μια επαγγελματική φωτογράφιση. Γιατί είδαν ότι οι ίδιοι τελικά δεν έχουν καθόλου φωτογραφίες από τη ζωή τους ή έχουν πολύ κακές τεχνικά. Κάτι που δεν επιθυμούν για τα παιδιά τους. Εξάλλου, αποτελεί ένα είδος γιορτής, για μια οικογένεια, να μαζευτεί, να ασχοληθεί τι θα φορέσει και πώς θα φωτογραφηθεί. Είναι μια ισχυρή οικογενειακή ανάμνηση ακόμα κι η ίδια η φωτογράφηση.

Ποιες είναι οι απαιτήσεις όλων όσοι σου εμπιστεύονται τις στιγμές τους; Σου τις εκφράζουν ελεύθερα; Τι είναι αυτό που αντιλαμβάνεσαι ότι τους απασχολεί περισσότερο μπροστά στον φακό σου; 

Δ.Τ: Δεν έχουν όλοι τις ίδιες απαιτήσεις γιατί οι σχέσεις μεταξύ τους είναι διαφορετικές από οικογένεια σε οικογένεια. Αυτό που αποτελεί κοινό ζητούμενο σε όλους, είναι να δείχνουν την καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους κι εγώ φροντίζω με τον καλύτερο και πιο επαγγελματικό τρόπο γι’ αυτό! Εννοείτε ότι η φωτογραφία εμπεριέχει και το αίσθημα της ματαιοδοξίας αλλά δεν μου αρέσει να το υπερτονίζω γιατί μετά θα χάσει η εικόνα μέρος της ουσίας της. 

Θεωρητικά ένα νεογέννητο ή ένα βρέφος είναι φωτογραφικός μαγνήτης ανεξαρτήτως συνθηκών δίνοντάς σου ένα μεγάλο πεδίο εκφράσεων για να απαθανατίσεις. Η αύρα όμως της οικογένειας ή των πραγματικά στενών δεσμών -αν θέλεις- σε μεγαλύτερη ηλικία και κυρίως ενηλίκων, πόσο εύκολο είναι να απαθανατιστούν αποπνέοντας ακριβώς αυτό που ψάχνεις να αιχμαλωτίσεις με τον φακό σου χωρίς να δείχνει «στημένο»; 

Δ.Τ: Χαίρομαι πραγματικά που οι φωτογραφίες μου από τα νεογέννητα δε δείχνουν πρόχειρες και επιτηδευμένες. Παρόλα αυτά πρέπει να ομολογήσω ότι είναι από τις πιο δύσκολες φωτογραφίσεις και τις πιο υπεύθυνες! Καθόλου εύκολες δεν μπορείς να τις χαρακτηρίσεις κι αυτό το γνωρίζουν όλες οι μανούλες που μου έχουν εμπιστευτεί τα μικρούλια τους. 

Τα οικογενειακά πορτραίτα ενηλίκων είναι μια άλλη «φωτογραφική περιπέτεια». Είναι πάντα καλό να γνωρίζω κάτι παραπάνω για τις σχέσεις τους, όμως το ένστικτό μου κι η εμπειρία μου είναι αυτά που με οδηγούν στην καλύτερη δυνατή σκηνοθεσία της εικόνας. Έχω πίστη στη δυναμική μιας οικογένειας, πόσω μάλλον τώρα που ζούμε αυτήν την παγκόσμια δοκιμασία της πανδημίας. Κάνουμε όλοι μια μεγάλη παύση στις ζωές μας για το καλό το δικό μας, αλλά πρωτίστως γιατί θέλουμε να φροντίσουμε τους γονείς, τους παππούδες μας κι όσους είναι πιο ευάλωτοι σε ασθένειες. Όταν βγούμε με το καλό από αυτήν την παρένθεση της ζωής μας, θα έχει σίγουρα ακόμα μεγαλύτερη αξία ένα οικογενειακό πορτραίτο. 

Σε ένα κοινωνικό γεγονός όπως ένας γάμος ή μια βάφτιση, ποια είναι τα πιο συγκεκριμένα στοιχεία – σκηνές που ψάχνεις να απαθανατίσεις για να δημιουργήσεις έπειτα την ιστορία και να την παραδώσεις στους πρωταγωνιστές της; 

Δ.Τ: Τις φωτογραφίσεις γάμων και βαπτίσεων τις αντιμετωπίζω όπως και τις υπόλοιπες οικογενειακές ιστορίες. Αυτό που έχει σημασία είναι να αποκαλύπτουν οι φωτογραφίες τη μεταξύ σχέση των φωτογραφιζομένων. Ακολουθώ τα βλέμματα και τις αντιδράσεις τους για να αποτυπώσω την τρυφερή πλευρά της ημέρας.

***

WEBSITE: http://brightside.gr/

Instagram: https://www.instagram.com/dora_topalidou/

FB: https://www.facebook.com/BrightsidebyDoraTopalidou/

EMAIL: [email protected]