Έφυγε από τη ζωή ο αρχιμουσικός της ΚΟΘ Κάρολος Τρικολίδης

Έφυγε από τη ζωή ο αρχιμουσικός της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, στο διάστημα 1973-2008 και Καλλιτεχνικός Διευθυντής της επί σειράν ετών, Κάρολος Τρικολίδης σε ηλικία 75 ετών, σκορπώντας θλίψη στους Θεσσαλονικείς.

Η προσφορά του υπήρξε τεράστια στην πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης ιδιαίτερα στο χώρο της μουσικής. “Η οικογένεια της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης θρηνεί την απώλεια του Κάρολου Τρικολίδη (1947-2022), ο οποίος έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 75 ετών”, αναφέρει η ΚΟΘ σε ανάρτηση της.

Ποιος ήταν ο Αρχιμουσικός Κάρολος Τρικολίδης

Γεννήθηκε το 1947 στο Μπαντ Άουσζέε της Αυστρίας. Σπούδασε σύνθεση, βιολί, κρουστά και διεύθυνση ορχήστρας με τους Χανς Σβαρόφσκι και Μιλτιάδη Καρύδη στις Ανώτατες Μουσικές Σχολές Βιέννης και Ζάλτσμπουργκ (Μοτσαρτέουμ).

Παρακολούθησε σεμινάρια με τους αρχιμουσικούς Φράνκο Φερράρα, Πιερ Μπουλέζ, Μπρούνο Μαντέρνα, Χέρμπερτ φον Κάραγιαν. Ξεκίνησε σταδιοδρομία ως βοηθός των Άντριαν Μπουλτ και Τζουζέππε Πατανέ. Απέσπασε πρώτα βραβεία στους διαγωνισμούς για αρχιμουσικούς σε Μπεζανσόν (1970), Φλωρεντία (1971), Βουδαπέστη (1977). Ως υπότροφος της Συμφωνικής Ορχήστρας της Βοστόνης, συνεργάστηκε με τους Λέοναρντ Μπερνστάιν, Σέιτζι Οζάουα, Αντρέ Πρεβέν, Γκύντερ Σούλερ και Θεόδωρο Αντωνίου στο Φεστιβάλ του Τάνγκλγουντ (1977).

Από το 1972 ήταν μόνιμος αρχιμουσικός της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Διετέλεσε πρώτος αρχιμουσικός σε λυρικά θέατρα Γερμανίας και Ουγγαρίας (1973-80) και μόνιμος αρχιμουσικός του Γαλλικού Εθνικού Μπαλέτου «Ρολάν Πετί» (1979-84). Είχε διευθύνει περισσότερα από 100 συμφωνικά σύνολα σε Ευρώπη, Ρωσία, Αυστραλία και Ιαπωνία όπως: Ορχήστρες «Μπρούκνερ», Λιντς, Γκρατς και «Τόνκυνστλερ» Βιέννης, Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα Ρωσίας, Συμφωνικές Ορχήστρες Βερολίνου, Νυρεμβέργης, Πράγας, Μελβούρνης, Ορχήστρες Γαλλικής και Ουγγρικής Ραδιοτηλεόρασης, Φιλαρμονική Βουδαπέστης, Εθνική Ορχήστρα του BBC (Κάρντιφ), Ορχήστρες Ραδιοφωνιών Ελσίνκι, Σόφιας, Βουκουρεστίου, Φιλαρμονική Ορχήστρα Δρέσδης, Ορχήστρα «Γκιουλμπεκιάν» Λισσαβόνας και Φιλαρμονική «Ενέσκου» Βουκουρεστίου. Εμφανίστηκε στα διεθνή φεστιβάλ Δρέσδης, Παρισιού, Βουδαπέστης, Αθήνας, Αιξ-εν-Προβάνς, Μπεζανσόν, «Μουσικό Καλοκαίρι της Βιέννης» κ.ά.

Πραγματοποίησε ηχογραφήσεις και τηλεοπτικές συναυλίες με πολλές ευρωπαϊκές ραδιοφωνίες. Ηχογράφησε για τις εταιρείες Syrinx, S.C.U., Hungaroton. Το διάστημα 1979-99 διηύθυνε στην ΕΛΣ επτά παραγωγές ή/και αναβιώσεις παραγωγών: Αρραβωνιάσματα στο μοναστήρι (1979-80), Η νυχτερίδα [Die Fledermaus] (1979-80, 1981-82, 1983-84, 1997-98, 1998-99), Η εύθυμη χήρα [Die lustige Witwe] (2000-01).

• Συγκινητικό είναι το μήνυμα αποχαιρετισμού των παιδιών του:

“Με βαθιά θλίψη ανακοινώνουμε ότι σήμερα το πρωί έφυγε από την ζωή ο αγαπημένος μας πατέρας. Η απώλεια του θα είναι μεγάλη τόσο στην οικογένεια μας όσο και στον κόσμο της μουσικής και της μουσικής εκπαίδευσης της οποίας υπήρξε πρωτοπόρος. Όλοι ξέρουνε την απίστευτη ενέργεια που εξέπεμπε σαν άνθρωπος και σαν μουσικός. Μια ενέργεια που επηρέαζε όποιον τον συναντούσε. Μπαμπά θα μας λείψεις πολύ, θα σε αγαπάμε πάντα και δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ.”

• Το δικό του “αντίο” στον Κάρολο Τρικολίδη, έδωσε ο Καλλιτεχνικός διευθυντής της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Αλέξανδρος Ευκλείδης.

Έφυγε σήμερα από τη ζωή ο Κάρολος Τρικολίδης, ένας άνθρωπος στον οποίο οφείλω πάρα πολλά. Πριν λίγα χρόνια, όταν γιορτάζαμε τα 40 χρόνια του Νέου Ωδείου, είχα γράψει ένα κείμενο για τις εμπειρίες ζωής που αποκομίσαμε δίπλα στον Κάρολο. Κουράγιο στην Ξένια, τη Μαρία και τη Βαρβάρα. Αιωνία του η μνήμη. Η “απόδειξη νούμερο 1” Ένα από τα προνόμια που μου χάρισε η τύχη ήταν να είμαι ο πρώτος μαθητής του Νέου Ωδείου Θεσσαλονίκης. Το χρωστάω στους γονείς μου, που, μόλις έμαθαν από τον Γιάννη Μάντακα πως ένα νέο ωδείο, με σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους, θα άνοιγε στη Θεσσαλονίκη, έσπευσαν να με γράψουν, στην τρυφερή ηλικία των τεσσάρων χρόνων. Ξεκίνησα με τη Μουσική Προπαιδεία, στην πρώτη της εμφάνιση στην Ελλάδα, με δασκάλα αρχικά την Βαρβάρα Τσαμπαλή κι έπειτα τη Στέλλα Κύρκου, την κ. Λιάτσου, κ.α. Ήταν ένα σοφό πρόγραμμα σπουδών, εξαίρετα οργανωμένο για την εποχή του, που εισήγαγε ιδανικά τα παιδιά στον κόσμο της μουσικής. Αργότερα, ξεκίνησα βιολί, στο οποίο γρήγορα αποδείχθηκα ανεπίδεκτος. Ο Κάρολος Τρικολίδης, ο οποίος πάντα αποφάσιζε σε ποιο όργανο πρέπει να κατευθυνθεί το κάθε παιδί βάση μιας κλίσης που μόνο αυτός ήξερε να ξεχωρίζει, με οδήγησε στη σπουδή της ταπεινής φλογέρας. Το Νέο Ωδείο ήταν το πρώτο που άρχισε να εισάγει όργανα που έως τότε θεωρούνταν υποδεέστερα και δεν διδάσκονταν στα ωδεία, επί ίσοις όροις με τα όργανα ορχήστρας. Η φλογέρα, το flauto dolce, έγινε έτσι το όργανό μου και η σπουδή της Παλιάς Μουσικής το αντικείμενό μου, σε ένα πεδίο που πρωτοδημιουργούνταν μαζί με το Ωδείο. Χρόνια αργότερα θα έπαιρνα το δίπλωμά μου, δίπλα στον δάσκαλό μου, Κωστή Παπάζογλου, που κι αυτός ανδρώθηκε ως δάσκαλος στο Νέο Ωδείο. Αυτό που κυρίως, όμως, βιώσαμε στο Νέο Ωδείο ήταν η εμπειρία των μουσικών συνόλων, πάνω στην οποία βασιζόταν όλη η φιλοσοφία της εκπαίδευσης. Θυμάμαι πως από την πρώτη στιγμή που ένας μαθητής ήταν σε θέση να παίξει τρεις νότες στο όργανό του έμπαινε σε σύνολο. Υπήρχαν δεκάδες τέτοια σύνολα στο Νέο Ωδείο, με κορωνίδα τη Συμφωνιέττα Δημήτρης Μητροπουλος, την οποία ο Κάρολος Τρικολίδης διηύθηνε με αληθινό πάθος και χωρίς καμία έκπτωση. Πώς να ξεχάσει κανείς τις δεκάωρες και πλέον πρόβες στην αίθουσα συναυλιών του ωδείου, κατακαλόκαιρο, χωρίς κλιματισμό, όπου ακόμη και το να θελήσεις να πας στην τουαλέτα θεωρούνταν έγκλημα. Πόσες φορές μπορούσαμε να επαναλάβουμε την ίδια φράση, μέχρι να βγει το ποθητό αποτέλεσμα; Ο Τρικολίδης ήταν σε μια διαρκή κατάσταση καλλιτεχνικής μέθεξης και μανίας, χωρίς ίχνος επιείκιας προς τους αδιάβαστους μαθητές/μουσικούς, από τους οποίους δεν ικανοποιούνταν αν δεν έπαιρνε το απόλυτο. Πολλές φορές, σε συναντήσεις με παλιούς συμμαθητές απ’ το Ωδείο, θυμόμαστε εκείνες τις στιγμές και φυσικά εστιάζουμε στην κωμική πλευρά τους. Πράγματι: ένας φτασμένος μαέστρος, που προσπαθούσε με μια ορχήστρα δεκάχρονων που αποτελούνταν από ό,τι υπήρχε διαθέσιμο, να προσπαθεί να βγάλει έναν αψεγάδιαστο ήχο, είναι μια εικόνα που μπορεί να θεωρηθεί και κωμική. Δεν έχω συναντήσει κανέναν από τους παλιούς μου συμμαθητές και συμμαθήτρες στο Ωδείο που να μην έχει σημαδευτεί από την δονκιχωτική δοτικότητα του Τρικολίδη στις πρόβες της ορχήστρας. Ήταν ένα μάθημα τέχνης κι ένα μάθημα ζωής για όλους μας. Γιατί ήταν φτιαγμένο με τα υλικά της αλήθειας: με ιδρώτα, με εντάσεις, με επιμονή, με κόπο. Είμαι σίγουρος πως με τη σημερινή ευαισθησία θα βρίσκαμε τις παιδαγωγικές μεθόδους του Τρικολίδη πολύ ακραίες. Ήταν όμως αυτές που μας μεταμόρφωσαν από μαθητές ωδείου σε καλλιτέχνες, που έδωσαν το στίγμα της απαραίτητης υπέρβασης στο εγχείρημα εκείνο. Κάναμε πολλά ταξίδια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, πάντα υπερβαίνοντας το πλαίσιο που είχαμε, πάντοτε πετυχαίνοντας κάτι μεγαλύτερο από αυτό που μπορούσαμε. Όντας η “απόδειξη νούμερο 1”, δεν μπορώ παρά να νιώθω ευγνωμωσύνη για όσα πήρα από τους στυλοβάτες του Νέου Ωδείου: τον αείμνηστο Γιάννη Μάντακα, την Βαρβάρα Τσαμπαλή και τον Κάρολο Τρικολίδη. Η ιστορία του Νέου Ωδείου, που, καθόλου τυχαία, έβγαλε τόσους σημαντικούς μαθητές, ειδικά από εκείνην την πρώτη, ηρωική “φουρνιά”, είναι η ιστορία του εκσυγχρονισμού της μουσικής παιδείας στη χώρα μας και της διεύρυνσης των οριζόντων της. Για όσους από εμάς ζήσαμε τα σπουδαία εκείνα χρόνια είναι και πολλά βιώματα, δυνατά και αναντικατάστατα, που μας συνοδεύουν σε κάθε μας βήμα, είτε τελικά ασχοληθήκαμε επαγγελματικά με την τέχνη, είτε όχι.