Είδαμε την έκθεση Γαΐτη και έχουμε άποψη

Η Θεσσαλονίκη σε σχέση με την Αθήνα αλλά και με πόλεις πολύ μικρότερες στην κεντρική Ευρώπη, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει,  δεν έχει να επιδείξει μεγάλα και σπουδαία εικαστικά γεγονότα, αν εξαιρέσουμε την συνένωση των μουσείων κάτω από την επωνυμία Momus και το Τελλόγλειο στα οποία μπορεί κάποιος να δει κατά καιρούς τα τελευταία χρόνια εκθέσεις ισάξιες του μουσείου Μπενάκη, της Εθνικής Πινακοθήκης, του Μουσείου Γουλανδρή.

Και το πρόβλημα ξεκινάει πολύ πριν φτάσει ο θεατής στο χώρο μια έκθεσης. Από το πόσο δύσχρηστα είναι τα site, με ελλιπείς πληροφορίες που δεν ανανεώνονται μέχρι τα social media που θα μπορούσαν να είναι ελκυστικά, διαδραστικά και άρτια αισθητικά – άλλωστε μιλάμε για τέχνη. Στην συνέχεια ακολουθεί η θεματολογία, οι καλλιτέχνες που παρουσιάζονται το στήσιμο και η προβολή μιας έκθεσης.

Τα Δημήτρια για παράδειγμα – αφιερωμένα στο όνομα του πολιούχου της πόλης δίνουν στους Θεσσαλονικείς την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μεγάλα και διαφορετικά καλλιτεχνικά γεγονότα καθ’όλη την διάρκεια του Οκτωβρίου- τουλάχιστον αυτό είθισται να συμβαίνει.

Η φιλοξενία θεατρικών έργων από την Αθήνα, παραστάσεις του εξωτερικού, μουσικά events, κάποιες περφορμανς και η αιγίδα σε κάποια γεγονότα που λαμβάνουν χώρα τον ίδιο μήνα φέρνουν στην πόλη παραγωγές που δεν θα είχαμε την δυνατότητα να παρακολουθήσουμε με άλλο τρόπο. Αυτό όμως που λείπει και ίσως ανανέωνε σημαντικά το θεσμό θα ήταν παραγωγές των ίδιων των Δημητρίων, πρωτογενές δηλαδή υλικό που θα έχει παραχθεί με αφορμή και για το θεσμό των Δημητρίων.

Το μεγαλύτερο εικαστικό γεγονός του θεσμού για φέτος είναι αδιαμφισβήτητα η αναδρομική έκθεση του Γαΐτη στην Βίλα Μπιάνκα που θα διαρκέσει μέχρι το Μάρτιο.

Στην αντίστοιχη της Αθήνας έπρεπε κάποιος να πληρώσει 15 ευρώ για να δει κάποια από τα έργα του καλλιτέχνη.

Στην Θεσσαλονίκη είναι δωρεάν, αλλά πόση ήταν η προβολή του γεγονότος από τα μέσα και με ποιο τρόπο ο θεσμός εκμεταλλεύτηκε το γεγονός πως τα ανθρωπάκια του Γαΐτη είναι γνωστά στο ευρύ κοινό θα μπορούσαν να αποτελούν σήμα κατατεθέν της φετινής διοργάνωσης και να κοσμούν, στάσεις του ΟΑΣΘ, βιτρίνες της πόλης, αυτοκόλλητα στους δρόμους και να αγγίξουν με έξυπνη προώθηση μικρούς και μεγάλους.

Δεν βοηθάει και το γεγονός πως μεσούσης της προεκλογικής περιόδου είναι λογικό να παραγκωνιστούν θέματα πολιτισμού και να στρέφουν όλοι το ενδιαφέρον τους στις δημοτικές εκλογές.

Ακόμα όμως και η φιλότιμη προσπάθεια μιας αναδρομικής έκθεσης ενός σημαντικού καλλιτέχνη όπως του Γαϊτη σε κάποια σημεία της στερείται έμπνευσης.

Πρόχειροι μουσαμάδες στο τοίχο με πληροφορίες για τον καλλιτέχνη την ώρα που χρόνια τώρα δεκάδες άλλοι τρόποι έχουν επινοηθεί για να κάνουν αυτό το κομμάτι μιας έκθεσης πιο ελκυστικό. Τίτλοι και πληροφορίες των έργων τυπωμένα σε μικρά δυσδιάκριτα χαρτάκια σε απλό χαρτί από οικιακό εκτυπωτή.

Σε μια αίθουσα του ισογείου προβάλλεται ένα βίντεο ντοκιμαντέρ από το αρχείο της ΕΡΤ που όμως δεν μπορείς να ακούσεις. Ίσως δεν βοηθάει το ότι δεν είναι απομονωμένη η αίθουσα και οι εξωτερικές φωνές των επισκεπτών κάνουν δύσκολη την παρακολούθηση του βίντεο. Στο τέλος βέβαια σε αποζημιώνει το σύνολο των έργων τέχνης που μεγάλου αυτού καλλιτέχνη.

Ο Γαΐτης αφού πέρασε από τον εξπρεσιονισμό , στο ντανταισμό τον υπερεαλισμό και την αφηρημένη τέχνη έζησε κατοχή, εμφύλιο, χούντα αποφασίζει και εισάγει τα πολύ αγαπημένα ανθρωπάκια στο έργο του και μέσα από την πολλαπλή αναπαραγωγή τους αναπαριστά τον άνθρωπο ατομικά και συλλογικά, τα διαχρονικά του προβλήματα, τα οράματα του τον εγκλωβισμό και τη διαφυγή.

Ο άνθρωπος τυποποιείται και επαναλαμβάνεται σαν ένα προϊόν στο ράφι ενός σούπερ μάρκετ. Μπορεί να είναι ένας η και περισσότεροι. Σε μια πορεία διαμαρτυρίας, σε ένα φανάρι, στην μέση του δρόμου, στην φύση και στο άστυ. Ο καλλιτέχνης ταυτίζεται με το θεατή σε μια απεικόνιση που εκφράζει μια άμεση αγαπησιάρικη αλληλοκατανόηση. Είναι άραγε ένα μήνυμα ενότητας η μια προειδοποίηση πως δεν πρέπει να χάσουμε τα στοιχεία που μας κάνουν μοναδικούς.

Είναι απολαυστικό να βλέπεις κανείς τα έργα του Γαΐτη με τα ζωντανά χρώματα να ξεπηδούν μπροστά σου.

Άλλοτε να σε κάνουν να χαμογελάς αλλά και να σε προβληματίζουν.

Και επειδή τέτοιες εκθέσεις σπανίζουν δεν πρέπει να την χάσετε.

Info

ΧΩΡΟΣ

Δημοτική Πινακοθήκη / CASA BIANCA

ΔΙΑΡΚΕΙΑ

6 Οκτωβρίου – 10 Μαρτίου

Μια έκθεση σταθμός στην ιστορία της Δημοτικής Πινακοθήκης Θεσσαλονίκης γίνεται πραγματικότητα φέτος τον Οκτώβριο. Στόχος της να τιμήσει τον πρωτοπόρο Έλληνα εικαστικό Γιάννη Γαΐτη, ο οποίος γεννήθηκε πριν από 100 χρόνια.

Πρόκειται για ένα εγχείρημα που πραγματώνεται με την πολύτιμη συμβολή φορέων και ιδιωτών συλλεκτών (Συλλογή Έργων Τέχνης Alpha Bank, Καλλιτεχνική Συλλογή Εθνικής Τράπεζας, Συλλογή Έργων Τέχνης Τράπεζας Πειραιώς, Καλλιτεχνική Συλλογή Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, Συλλογή Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών Α.Π.Θ., Πινακοθήκη Γ. Βογιατζόγλου, Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου, MOMus – Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Συλλογή Ειρήνης Παναγοπούλου κ.α.) και με την αμέριστη συμπαράσταση της κόρης του, κυρίας Loretta Gaїtis.

Φιλοδοξεί δε να προσφέρει στο κοινό της πόλης μια μοναδική εμπειρία γνωριμίας και επαφής με γνωστά και μη έργα του μεγάλου αυτού Έλληνα καλλιτέχνη, αντικείμενα και αρχειακό υλικό.

Ξεχωριστές ευχαριστίες ανήκουν στο ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΤ Α.Ε. και τον Διευθυντή Αρχείου κύριο Βασίλη Αλεξόπουλο, καθώς και στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης.

Ο Γιάννης Γαΐτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1923, όπου και πέθανε πολύ πρόωρα, αφήνοντας ένα τεράστιο έργο, μια αστείρευτη παρακαταθήκη. Με σπουδές στην Ανωτάτη Σχόλη Καλών Τεχνών και εν συνεχεία στο Παρίσι μελετά τα σύγχρονα εικαστικά ρεύματα, έχοντας πάντα το βλέμμα του στραμμένο στις διεθνείς εξελίξεις. Δουλεύοντας αδιάκοπα, αναζητά το προσωπικό του ιδίωμα, τη δική του γραφή, η οποία σταδιακά διαμορφώνεται και παγιώνεται στις τόσο οικείες σε όλους μας φιγούρες του: τα ανθρωπάκια.

Άλλα δεν είναι μόνο αυτό. Το έργο του είναι ένα ταξίδι προσωπικής αναζήτησης και ατέρμονης εξέλιξης. Μέχρι το τέλος. Και πάντα με επίκεντρο τον άνθρωπο.

Η παρούσα έκθεση δεν ήταν δυνατό να εξαντλήσει το έργο του Γιάννη Γαΐτη.

Υπήρξε άλλωστε απίστευτα παραγωγικός, πολυπράγμων και εφευρετικός μέχρι το τέλος. Το σκεπτικό παραμένει η προβολή επιλεγμένων έργων από φορείς και ιδιώτες συλλέκτες, αντικειμένων – παιχνιδιών και άλλων κατασκευών του, από διάφορες φάσεις της εικαστικής του διαδρομής. Κρίθηκε δε απαραίτητο να υπάρχει μια ιδιαίτερη μνεία σε συγκεκριμένες αφιερωματικές εκθέσεις και δράσεις που συνδέονται με τον ίδιο και το έργο του και έλαβαν χώρα, κατά το παρελθόν, στη Θεσσαλονίκη.