Εικόνες: Ένα open air museum στο ΚΤΕΛ Μακεδονία

Τα υπαίθρια μουσεία είναι χώροι – συνήθως λαογραφικού ενδιαφέροντος – που παρουσιάζουν σε ανοιχτό περιβάλλον μουσειακά εκθέματα.

Τα πρώτα open air μουσεία εμφανίστηκαν στην Σκανδιναβία, συγκεκριμένα το Skansen στην Στοκχόλμη είναι το παλαιότερο, άνοιξε για πρώτη φορά στις 11 Οκτωβρίου του 1891 παρουσιάζοντας τον τρόπο ζωής των κατοίκων μέσα στο χρόνο.

Με το πέρασμα των ετών και με τα μουσεία να αποτελούν πλέον τα ίδια μια εικαστική πρόταση οι ανοιχτοί χώροι και οι αυλές τους μετατρέπονται σαν επέκταση των εσωτερικών αιθουσών. Επιπρόσθετα όλο και συχνότερα συναντά κανείς ειδικά στις μεγαλύτερες πόλεις δείκτες μνήμης, γλυπτικές συνθέσεις και εκθέματα στον αστικό ιστό.

Μια αντίστοιχη ενδιαφέρουσα πρόταση έρχεται από την διοίκηση του ΚΤΕΛ Μακεδονία που μας παρουσιάζει εντός του κτηρίου του επιβατικού σταθμού ένα ανακατασκευασμένο λεωφορείο του 1960, 32 θέσεων γνωστό με το προσωνύμιο «Καλιμάκι» η το λεωφορείο της Βέροιας.

Πρόκειται για όχημα της ΒΙΑΜΑΞ ΑΕ πάνω σε πλαίσιο L322 της Mercedes ολοκληρώθηκε το 1963 και εξυπηρετούσε τις ανάγκες του νομού Ημαθίας. Για πολλά χρόνια βρισκόταν παρατημένο, το 2023 προσφέρθηκε στο ΚΤΕΛ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ , ανακατασκευάστηκε και παρουσιάζεται ως έκθεμα. Παράλληλα μέσα από φωτογραφίες και βίντεο περνάει μπροστά από τα μάτια του επισκέπτη η ιστορία των Επιβατικών Συγκοινωνιών Ελλάδος.

Το πρώτο υπεραστικό λεωφορείο γαλλικής κατασκευής κάνει την εμφάνισή του τον Ιούνιο του 1901. Ακολουθούν τα FORD T χωρητικότητας 5 με 9 θέσεων που χρησιμοποιήθηκαν ως φορτηγά αγοραίας ιδιωτικής χρήσης.

Το 1928 εκδόθηκε απαγορευτικό από το Ελληνικό κράτος γιατί διαφάνηκε πως τα οχήματα θα απειλούσαν το μονοπώλιο των τραίνων.

Το 1927-1930 δημιουργήθηκαν οι Κοινές Διευθύνσεις Αστικών και Υπεραστικών Λεωφορείων, σε μια προσπάθεια οργάνωσης του στόλου και του πλαισίου λειτουργίας του.

Μέχρι το 1939 το μονοπώλιο των τραίνων θα αμφισβητηθεί και στην χώρα θα κυκλοφορούν συνολικά 1632 υπεραστικά λεωφορεία, 8-13 και 19 θέσεων με χώρο επάνω από το αμάξωμα και στο πίσω μέρος για αποσκευές.

Κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου θα επιταχθούν και ελάχιστα από αυτά θα διασωθούν και θα επιστραφούν στους ιδιοκτήτες τους.

Θα ακολουθήσουν οι πρώτες εισαγωγές έτοιμων οχημάτων η πλαισίων(σασί) και θα προκύψει ο νέος τύπος λεωφορείων 24 θέσεων.

Η μεγαλύτερη εξέλιξη των οχημάτων πραγματοποιείται την δεκαετία του 1950 με την καθιέρωση των οχημάτων 50 θέσεων.

Το 1952 θα συσταθούν με το Νόμο 2119 τα Κοινά Ταμεία Εισπράξεων Λεωφορείων τα γνωστά σε όλους μας Κ.Τ.Ε.Λ. Το 1968, με απόφαση του Υπουργείου Συγκοινωνιών, έγινε η συγχώνευση όλων των ΚΤΕΛ σε 8 οργανισμούς Κ.Τ.Ε.Υ.Λ. (Κοινά Ταμεία Εισπράξεων Υπεραστικών Λεωφορείων). Το σύστημα αποδείχθηκε προβληματικό και με το Νομοθετικό Διάταγμα 102/1973 επανέρχεται το προηγούμενο καθεστώς.

Το 1984 διαχωρίστηκαν οριστικά τα αστικά από τα υπεραστικά Κ.Τ.Ε.Λ. Το 2001 με τον Νόμο 2963/2001 αλλάζει εκ νέου ο τρόπος λειτουργίας των Κ.Τ.Ε.Λ., για να φτάσουμε στο 2003, όπου βάσει νέου νόμου τα Κ.Τ.Ε.Λ. όλης της χώρας, μετατράπηκαν σε ανώνυμες εταιρείες.

Το 1973 με το Π.Δ. 102/1973, συστάθηκε το «ΚΤΕΛ Νομού Θεσσαλονίκης» στο οποίο ανατέθηκε η συγκοινωνιακή κάλυψη των οικισμών του Νομού Θεσσαλονίκης, που δεν εξυπηρετούνταν από τον Ο.Α.Σ.Θ. και η γραμμή Θεσσαλονίκης – Αθηνών το 1979.

Σήμερα υπάρχουν 59 ΚΤΕΛ με 4.136 λεωφορεία στον στόλο τους.

Αν βρεθείτε στα ΚΤΕΛ Μακεδονία από η προς την Θεσσαλονίκη αφιερώστε μισή ώρα για να ένα ταξίδι στο χρόνο με το αστικό λεωφορείο της Βέροιας και τις εικόνες που θα σας μεταφέρουν στην ιστορία των επιβατικών μεταφορών της Ελλάδος.

Μια πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία που μεταμορφώνει το χώρο αναμονής προσθέτοντας μια ανοιχτή μουσειακή πρόταση.