Εικόνες: Έτσι θα θέλαμε να δούμε το «νεκρό» χώρο κάτω από τις γέφυρες της Θεσσαλονίκης

Εικόνες: Architects: Scapelab / Photographs: Miran Kambič

Σκουπιδότοποι, άντρο για παράνομες συνδιαλλαγές, καταφύγιο για αστέγους.

Κάπως έτσι μοιάζουν οι «νεκροί» χώροι κάτω από τις γέφυρες της Θεσσαλονίκης.

Θα το έχεις διαπιστώσει άλλωστε όταν τύχει να περάσεις από το αυτοκίνητό σου κάτω από αυτές.

Από τις άσχημες μυρωδιές, τα μπάζα, τα χαρτόκουτα και κάθε λογής σκουπίδια, από τα στρώματα που είναι δείγμα ότι κάποιον «φιλοξενούν» τα βράδια.

Ένα πρότζεκτ από τη Σλοβενία δείχνει το δρόμο για το πώς θα μπορούσε και η Θεσσαλονίκη να εκμεταλλευτεί αυτό τον γκρίζο και «νεκρό» χώρο κάτω από τις γέφυρες της πόλης και να τον μετατρέψει σε έναν ζωντανό θύλακα.

Πρόκειται για το skatepark κάτω από τη γέφυρα Fabiani στη Λιουμπλιάνα.

Τα δομικά χαρακτηριστικά της γέφυρας σχημάτισαν κάτω από αυτήν έναν θύλακα αχρησιμοποίητου χώρου.

Η γέφυρα χτίστηκε σε ένα κενό που σχηματίστηκε από τη μερική κατεδάφιση του συγκροτήματος του πρώην εργοστασίου ζάχαρης, που ονομάζεται Cukrarna.

Αυτή η μερική κατεδάφιση του εργοστασιακού συγκροτήματος ήταν πολεοδομικά απαραίτητη για την ολοκλήρωση του περιφερειακού δρόμου της πόλης.

Λίγο μετά το άνοιγμα της γέφυρας ο χώρος αυτός έγινε σημείο συγκέντρωσης χρηστών ναρκωτικών, εγκληματιών και αστέγων, παρά το γεγονός ότι 100 μέτρα παρακάτω λειτουργεί χώρος φιλοξενίας τους.

Το αρχιτεκτονικό γραφείο Spacelab πήρε την πρωτοβουλία να τον μεταμορφώσει και μάλιστα εντυπωσιακά.

Οι υποδομές για σκέιτ στη Λιουμπλιάνα ήταν και εξακολουθούν να είναι αρκετά υπανάπτυκτες.

Η παρέμβαση σχεδιάστηκε ως μίνι ράμπα για σκέιτ η οποία καταλαμβάνει τον αχρησιμοποίητο θύλακα χώρου κάτω από το νότιο άκρο της γέφυρας.

Μια ράμπα που σχεδιάστηκε σε συνεργασία με σκέιτερς, αλλά και ειδικό σύμβουλο skatepark καθώς οι καμπύλες και οι διαστάσεις των ραμπών είναι εξαιρετικά συγκεκριμένες.

Η πόλη ενέκρινε το έργο, αλλά έθεσε έναν αρκετά αυστηρό προϋπολογισμό. Η προσδοκία ήταν ότι αυτό το έργο θα αναζωογονούσε την περιοχή και θα παρείχε νέες αθλητικές υποδομές για την πόλη.

Πέρα από τη χρήση του χώρου από τους σκέιτερς, παρέχονται παράλληλα ασφαλείς διάδρομοι για τους πεζούς να περνούν μέσα από το skatepark και να επιστρέφουν στο ανώτερο επίπεδο της γέφυρας.

Προοριζόταν αρχικά να λειτουργεί ως ελεγχόμενος χώρος και θα έπρεπε όσοι ήθελαν να τον χρησιμοποιήσουν να παίρνουν τα κλειδιά από έναν φύλακα ασφαλείας που θα βρισκόταν εκεί κοντά.

Κάτι που αποδείχτηκε αντιπαραγωγικό και οδήγησε σε αντιπαράθεση.

Η πόλη αποφάσισε τελικά να κρατήσει ανοικτό το χώρο.

Επειδή είναι το μοναδικό skatepark ανοιχτό 24/7, 365 ημέρες το χρόνο, και προστατεύεται από βροχή και χιόνι, έγινε πολύ δημοφιλές.

Λόγω της συνεχούς παρουσίας κόσμου, καθιερώθηκε άτυπη εποπτεία του χώρου, και έτσι διασφαλίστηκε ότι ο χώρος δεν θα χρησιμοποιούνταν ξανά για ανεπιθύμητες δραστηριότητες.

Από αρχιτεκτονικής άποψης, πρόκειται για μια άσκηση μετασχηματισμού. Ο χώρος έβγαζε μια αρνητική προδιάθεση καθώς χρησιμοποιούνταν για ανεπιθύμητες δραστηριότητες. Όταν όμως ακολουθήθηκε ένα σωστό πρόγραμμα, τα χαρακτηριστικά του χώρου απέκτησαν θετική διάσταση.

Η παρέμβαση έγινε δεκτή στην πόλη και σήμερα λειτουργεί άψογα σε συνδυασμό με το ανακαινισμένο κτίριο Cukrarna, το οποίο έχει μετατραπεί σε γκαλερί τέχνης.

Μαζί αποτέλεσαν ένα εφαλτήριο αναγέννησης για την ευρύτερη, κατά τα άλλα υποβαθμισμένη περιοχή, η οποία τώρα βρίσκεται σε φάση ανάπλασης.

Ουτοπικό όλο το παραπάνω για τη Θεσσαλονίκη ή μια ευκαιρία για παραδειγματισμό στο «δρόμο» για μια ριζική μεταμόρφωση του πολύπαθου δημόσιου χώρου στην πόλη;