Εικόνες-Βίντεο: Η μέρα που ερήμωσε η δυτική Θεσσαλονίκη

*πηγές εικόνων: Eurokinissi / Γενικό Επιτελείο Στρατού

Ζήσαμε εποχές που το «μένουμε σπίτι» έγινε… σύνθημα, αλλά ζήσαμε και μια στιγμή, όπου για λίγες ώρες έπρεπε να αφήσουμε υποχρεωτικά τα σπίτια μας.

Γυρνάμε λοιπόν πίσω στο χρόνο, στις 12 Φεβρουαρίου 2017, όταν η δυτική Θεσσαλονίκη ερήμωσε, εξαιτίας της επιχείρησης για την απομάκρυνση και εξουδετέρωσης της βόμβας που εντοπίστηκε στο Κορδελιό, σε πρατήριο καυσίμων επί της Μοναστηρίου.

Περίπου 72.000 κάτοικοι των δήμων Κορδελιού Ευόσμου και Αμπελοκήπων Μενεμένης αναγκάστηκαν να αφήσουν τα σπίτια τους για την ασφάλεια τους, στη μεγαλύτερη εκκένωση εν καιρώ ειρήνης.

Δείγμα της έκτασης που πήρε το ζήτημα, ήταν ότι εκείνη την Κυριακή ακυρώθηκαν μέχρι και προγραμματισμένοι γάμοι, αλλά και μνημόσυνα στις περιοχές της δυτικής Θεσσαλονίκης που μπήκαν στο επίκεντρο της επικαιρότητας για αρκετές ημέρες.

Σήριαλ πολλών ημερών

Ήταν 1 Φεβρουαρίου, όταν γινόταν γνωστή η είδηση, αρχικά, για τον εντοπισμό ενός παλιού οξειδωμένου βλήματος από σκαπτικό μηχάνημα κοντά σε πρατήριο βενζίνης στο Κορδελιό.

Τελικά, όπως προέκυψε τις επόμενες ώρες επρόκειτο για βόμβα που είχε πέσει από αεροπλάνο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά δεν εξερράγη.

Τα δημοσιεύματα εκείνης της ημέρας ανέφεραν:

«Βόμβα αεροπορίας βρέθηκε θαμμένη σε ιδιόκτητο χώρο βενζινάδικου στην περιοχή της Διαλογής.

Βρήκαν την βόμβα σε βάθος 5 μέτρων την ώρα που έσκαβαν για να φτιάξουν νέα δεξαμενή καυσίμων.

«Ενημερωθήκαμε ότι πρόκειται για βόμβα αεροπορίας που έπεσε αλλά δεν έσκασε», είπε στο Ράδιο Θεσσαλονίκη ο δήμαρχος Κορδελιού Ευόσμου Πέτρος Σούλας.

Άμεσα ενημερώθηκαν στρατός και αστυνομία. Κατά την διαδικασία απομάκρυνσης της βόμβας προληπτικά θα εκκενωθούν παρόδιες οικοδομές, ανέφερε ο κ. Σούλας.

Αυτό, σύμφωνα με τον δήμαρχο, ενδεχομένως να γίνει και αύριο, καθώς για να ξεκινήσει η εξουδετέρωση της βόμβας θα πρέπει πρώτα να αντληθούν από το βενζινάδικο τα καύσιμα και στην συνέχεια να ξεπλυθούν οι δεξαμενές, διαδικασία που αναμένεται χρονοβόρα».

Στο σημείο μετέβη κλιμάκιο του Τάγματος Εκκαθάρισης του στρατού. Εκείνη την ημέρα, για να ξεκινήσει η απομάκρυνση του βλήματος αποφασίστηκε να εκκενωθεί πλήρως η περιοχή σε ακτίνα 300 μέτρων από το πρατήριο, με την αστυνομία με τηλεβόες να ενημερώνει πολίτες και καταστηματάρχες να αποχωρήσουν από την περιοχή.

Τουλάχιστον 300 άτομα άφησαν τα σπίτια τους, με την επιχείρηση απομάκρυνσης να συνεχίζεται από τα ειδικά κλιμάκια του στρατού.

Χρειάσθηκε να γίνει άντληση όλων των καυσίμων του πρατηρίου και κατόπιν οι δεξαμενές γέμισαν νερό για να αδρανοποιηθούν οι αναθυμιάσεις.

Και τελικά… εκκένωση

Την Τρίτη 7/2 έλαβε χώρα η μεγάλη σύσκεψη στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αναφορικά με την επιχείρηση να συντονίζονται καταστρώνοντας το πλάνο της απομάκρυνσης που περιλαμβάνει την διαδικασία που θα ακολουθηθεί αλλά και τις οδηγίες ως προς τους πολίτες και επιχειρηματίες που θα κληθούν να εγκαταλείψουν τις εστίες και τις επιχειρήσεις τους αντίστοιχα, κατά την διάρκειά της επιχείρησης.

Αποφασίζεται λοιπόν, την Κυριακή 12/2 να πραγματοποιηθεί μεγάλη επιχείρηση για την απενεργοποίηση και απομάκρυνση της βόμβας από την περιοχή του Κορδελιού, που θα περιλαμβάνει ακόμα και απομάκρυνση πολιτών σε ακτίνα 2 χιλιομέτρων περιμετρικά από το χώρο εντοπισμού της βόμβας.

Το περιστατικό είναι πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα καθώς ουδέποτε δεν επιχειρήθηκε κάτι αντίστοιχο σε κατοικημένη περιοχή. Έτσι η διαδικασία απαιτεί μεγάλο συντονισμό και κρίνεται ιδιαίτερα πολύπλευρη καθώς αφορά τόσο σε μεγάλο αριθμό πολιτών όσο και στην εμπλοκή-συνεργασία πολλών υπηρεσιών και φορέων ταυτόχρονα.

Τα επόμενα 24ωρα ξεκίνησε η διανομή εντύπων και αφισών πόρτα – πόρτα σε όλες τις κατοικίες της υπό εκκένωσης περιοχής, παρέχοντας οδηγίες στους δημότες για τη διαδικασία απομάκρυνσης, τα σημεία των στάσεων για τη μεταφορά με λεωφορεία και τους χώρους υποδοχής.

Σύμφωνα με τους χάρτες της πολιτικής προστασίας υπολογίζονταν ότι θα πρέπει να απομακρυνθούν περίπου 60.000 άνθρωποι από τους δήμους Ευόσμου – Κορδελιού, Αμπελοκήπων – Μενεμένης και Δέλτα.

Τελικά, ο αριθμός αυτός «κλείδωσε» στους περί 72.000, με τους 62.000 από αυτούς να είναι κάτοικοι του δήμου Κορδελιού – Ευόσμου.

Πολλοί κάτοικοι βρίσκονταν σε αναστάτωση καθώς φοβούνταν να αφήσουν τα σπίτια τους -παρά το γεγονός ότι επρόκειτο για θέμα ασφαλείας- ώστε να μην πέσουν θύματα επιτήδειων που θα εκμεταλλεύονταν την όλη κατάσταση.

Η όλη επιχείρηση και οι εξελίξεις γύρω από αυτήν, αποτελούσε θέμα συζήτησης για μέρες όχι μόνο στη δυτική Θεσσαλονίκη, αλλά σε όλη την πόλη, με το Κορδελιό να γίνεται το επίκεντρο της προσοχής για όλα τα δημοσιογραφικά μέσα της χώρας.

Σχολεία, θέατρα, κατακόμβες, και… Τούμπα

Οι κάτοικοι που συμπεριλαμβάνονταν στην ακτίνα δράσης της επιχείρησης καλούνταν να έχουν εγκαταλείψει τις εστίες και τις επιχειρήσεις τους, προληπτικά και αυστηρά υποχρεωτικά, την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου το αργότερο έως τις 10 το πρωί. Κάθε δραστηριότητα και λειτουργία στην περιοχή αναστέλλονταν την Κυριακή από τις 10 το πρωί και μετά.

Σχολεία, εκκλησίες, θέατρα, κατακόμβες, μέχρι και το γήπεδο της Τούμπας γίνονται χώροι φιλοξενίας για τους χιλιάδες πολίτες που αφήνουν τα σπίτια τους.

Πρόσφυγες από τη δομή της Softex μεταφέρθηκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης εκείνη την ημέρα.

Στρατός, τοπική αυτοδιοίκηση, Αστυνομία, ΕΚΑΒ, Πυροσβεστική, ΟΑΣΘ, ΔΕΗ, ΕΥΑΘ βρίσκονται όλοι επί ποδός.

Το πρωί της Κυριακής οι δρόμοι στη δυτική Θεσσαλονίκη και τον Περιφερειακό «βουλιάζουν» από αυτοκίνητα κατοίκων που απομακρύνονται από τα σπίτια τους.

Αστυνομικοί συνεχίζουν να ενημερώνουν πόρτα-πόρτα τον κόσμο για την υποχρέωσή τους να εγκαταλείψουν το σημείο για τις επόμενες ώρες.

Δεν λείπουν τα ευτράπελα, με τους αστυνομικούς να εντοπίζουν άτομα που περιφέρονταν στην αποκλεισμένη ζώνη, καθώς δεν είχαν ακούσει τίποτα (!!!) για το τι ακριβώς συμβαίνει στην περιοχή τις τελευταίες ημέρες.

Τα τηλεοπτικά συνεργεία από νωρίς είχαν πάρει τη θέση τους γύρω από το βενζινάδικο, ακόμη και σε διπλανές πολυκατοικίες μεταδίδοντας ζωντανά τα όσα συμβαίνουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η διαδικασία καθυστέρησε να ξεκινήσει καθώς κατά τη διάρκεια της επιχείρησης αποδείχτηκε ότι μέσο ενημέρωσης είχε τοποθετήσει κάμερα σε διπλανή πολυκατοικία και μετέδιδε ζωντανά τα όσα γίνονταν!

«Η επιχείρηση εξουδετέρωσης της βόμβας δεν πρόκειται να ξεκινήσει εάν δεν σταματήσει η αναμετάδοση και καταγραφή της κάμερας που έστησε ένα μέσο στον τέταρτο όροφο της πολυκατοικίας ακριβώς πάνω από το βενζινάδικο που βρέθηκε η βόμβα. Εάν δεν απομακρυνθεί η κάμερα θα επέμβουμε με εισαγγελέα για να την απομακρύνουμε. Δεν είναι δυνατόν να τίθεται σε κίνδυνο η ζωή των πυροτεχνουργών ή της περιοχής για κάποιους ανεύθυνους», έλεγε η κυρία Πατουλίδου.

Λήξη συναγερμού

Στις 12:00 γίνεται γνωστό από τον Απόστολο Τζιτζικώστα ότι η βόμβα απενεργοποιήθηκε με επιτυχία και ότι ξεκίνησε η διαδικασία μεταφοράς της στα ειδικά οχήματα που θα την οδηγήσουν στο πεδίο βολής Ασκού – Προφήτη.

Δυόμιση ώρες μετά δίνεται σήμα για την σταδιακή επιστροφή των κατοίκων στα σπίτια τους.

«Καταλαβαίνω ότι υπήρξε αρκετή ταλαιπωρία για τους κατοίκους της περιοχής, όμως –όπως εξηγεί και ο Στρατός- η απομάκρυνση αυτή ήταν επιβεβλημένη για την ασφάλειά τους», είπε ο κ. Τζιτζικώστας.

Ο εκπρόσωπος του Στρατού, Νίκος Φανιός, ευχαρίστησε όλους τους εμπλεκόμενους για την υποδειγματική συνεργασία. Εξήγησε ότι η βόμβα είναι αμερικανικής προέλευσης εξωτερικά διαβρωμένη με τον πυροδοτικό μηχανισμό όμως σε πολύ καλή κατάσταση, που εγκυμονούσε παραπάνω κινδύνους. Χρειάστηκε μόλις μια επιτυχής προσπάθεια, ενώ πρόσθεσε ότι παρόμοιες βόμβες έχουν εξουδετερωθεί και στο αεροδρόμιο «Μακεδονία».

«Αν βρισκόταν άνθρωπος στα 1.900 μέτρα και τον χτυπούσε ένα θραύσμα θα πέθαινε κι αυτό δικαιολογεί απολύτως τη μεγάλη κινητοποίησή μας. Ο φόρος αίματος αυτής της μονάδας είναι τεράστιος από το 1954 που δημιουργήθηκε, καθώς χάθηκαν 31 μέλη της. Σε όλα αυτά τα χρόνια η ομάδα αυτή καθάρισε 800.000 στρέμματα από 450.000 νάρκες και 800.000 χειροβομβίδες. Ο κίνδυνος ήταν μεγάλος και η κινητοποίηση άξιζε τον κόπο», είπε ο κ. Φανιός.

Η βόμβα είχε τη… δική της ιστορία

Σύμφωνα με δύο Έλληνες συγγραφείς, η βόμβα έπεσε κατά τη διάρκεια βομβαρδισμού από αγγλικά μαχητικά αεροσκάφη, στις 5 Δεκεμβρίου 1943, κι ενώ οι συμμαχικές δυνάμεις θεωρούσαν ότι χτυπούσαν γερμανικές εγκαταστάσεις.

“…Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου 1943. Ο καιρός είναι καλός. Έφαγα μπιζέλια νερόβραστα. Χθες το βράδυ ενώ η ωχρά σελήνη εφώτιζε τα πάντα και ήταν πραγματικώς μαγευτική η βραδιά αντήχησαν αι τρομεραί σειρήναι. Εγώ δεν εσηκώθηκα ποσώς. Σχεδόν μαζί με τας σειρήνας ήρχισαν να πίπτουν βροχηδόν αντιαεροπορικά παντός διαμετρήματος, ως και πολυβόλα, διότι τα αεροπλάνα ήταν πολύ χαμηλά. Αλλά μετ’ ολίγον έλαμψε ο τόπος και τρομεροί κρότοι σαν εκρήξεις βομβών ηκούοντο επί ένα τέταρτον. Εμείς και όλος ο κόσμος βέβαια ετρομοκρατήθημεν. Τα παράθυρα έτριζον απειλητικώς, αι θύραι ήνοιγον μόναι των και ολόκληρον το οικοδόμημα εσείετο εκ θεμελίων […]. Περί ώραν 11-12 ηκούσθησαν και πάλιν αι σειρήναι, τίποτα όμως περισσότερο. Την πρωίαν έμαθα ότι βομβάρδισαν την Νεάπολη, Συκιές, Βάρνα. ‘Απαντες συνοικισμοί. Περί τους πεντακοσίους ανέρχονται οι νεκροί. Το απόγευμα επεσκέφθην την πληγείσαν περιοχήν της Βάρνας. Οι φονιάδες γκρέμισαν τις παράγκες και σκότωσαν τον κόσμο στα κρεβάτια τους. Σχεδόν τα θύματα τα είχαν μαζέψει. Εγώ είδα δύο νεκρούς σκεπασμένους με ένα σεντόνι. Τα ερείπια μαρτυρούν περί της αναισχύντου ατιμίας που διεπράχθη από τους «φίλους» μας!” ” (Γ. Ιωάννου “Η πρωτεύουσα των προσφύγων” – «Κατοχικό ημερολόγιο»).

Το χρονικό της βόμβας του Κορδελιού

“Δεκέμβρης του 43 ήταν, βράδυ Κυριακής – το γράφω και στο βιβλίο μου- όταν τα συμμαχικά αεροπλάνα έκαναν ένα φρικαλέο λάθος. Στους προσφυγικούς συνοικισμούς της Βάρνας, της Νεάπολης και του Τόπαλτι (σημερινό Ροδοχώρι) υπήρχαν πολλές παράγκες με σκεπές από λαμαρίνες… Γυάλιζαν οι λαμαρίνες τη νύχτα και τις ανταύγειες από τις σκεπές τις εξέλαβαν οι Εγγλέζοι πιλότοι των βομβαρδιστικών για…θάλασσα , για το λιμάνι και τις επιταγμένες από τους Γερμανούς αποθήκες κι άρχισε ένας ανελέητος βομβαρδισμός …” λεει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο λογοτέχνης Περικλής Σφυρίδης (83 ετών σήμερα – μόλις 10 το βράδυ εκείνο που οι Εγγλέζοι “αφησαν” από …λάθος τα …συμμαχικά τους “δώρα”… ).

“Γεννιέται το ερώτημα πώς τα παράθυρα έτριζον απειλητικώς, αι θύραι ήνοιγον μόναι των και ολόκληρον το οικοδόμημα εσείετο εκ θεμελίων, αφού οι συνοικισμοί Βάρνας, Νεάπολης και Συκεών βρίσκονται πολύ μακριά από το κέντρο της πόλης, όπου διέμενε τότε η οικογένεια του συγγραφέα Γ.Ιωάννου” αναρωτιέται στη μελέτη της “Η γερμανική κατοχή σε πεζογράφους της Θεσσαλονίκης” , η καθηγήτρια της Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΑΠΘ Σωτηρία Σταυρακοπούλου.

…” Παρατηρούμε ότι αυτό συνέβη όταν μετ’ ολίγον έλαμψεν ο τόπος. Από το κεφάλαιο του “Ψυχή μπλε και κόκκινη” του Περικλή Σφυρίδη, που αναφέρεται στον βομβαρδισμό αυτόν, διαβάζουμε πως όταν άρχισαν να φωνάζουν οι σειρήνες, η οικογένεια Σφυρίδη δεν ανησύχησε, διότι, όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας, αυτό γινόταν συχνά. Θεωρούσαν τους Εγγλέζους δικούς τους ανθρώπους, συμμάχους, που ήξεραν πού χτυπούσαν. Γράφει: «Θα τους αλλάξουνε τα φώτα», είπε ο πατέρας, «θα ρημάξουν τα τρένα και το λιμάνι», κι είχε η φωνή του μια δόση χαράς ή θριάμβου.

Μόλις όμως άρχισαν να πέφτουν οι βόμβες δίπλα τους, όλα τα μέλη της οικογένειας, αλλόφρονα, έτρεξαν να φύγουν από το σπίτι, να προφυλαχτούν όπου μπορούσαν. Ο πατέρας του Σφυρίδη πήρε τη σύζυγό του και τον μικρό Περικλή και έτρεξαν σε παρακείμενο εγκαταλειμμένο παλαιό καταφύγιο.

“Το πρωί ξυπνήσαμε νωρίς από τα κλάματα, το θρήνο μιας ολόκληρης γειτονιάς. «Ευτυχώς που οι Πόντιοι έλειπαν», είπε ο πατέρας και αναφερόταν στους γείτονές μας, όπου το καταφύγιο στην αυλή και η βόμβα που έσκασε σύρριζα στο σπίτι τους και μας γέμισε λάσπη και σουβάδες. «Είχαν γάμο κι ύστερα τραπέζι σε ταβέρνα στις Συκιές», τον πληροφόρησε η μάνα, αλλά σε λίγο ακούστηκαν σπαραχτικές φωνές από τα απέναντι σπίτια των Ποντίων, γιατί μια οβίδα έσκασε πάνω στη συγκεκριμένη ταβέρνα όπου γλεντούσαν κι έπεσε η πλάκα, η οροφή, και σκότωσε πολλούς, τους περισσότερους από τους θαμώνες, μαζί με τη νύφη και το γαμπρό.

Ανάμεσα στα θύματα ήταν κι η Σεβαστή με την αδελφή της Ανθούλα, δυο ψηλές και γεμάτες κοπέλες, που όταν ήμουν μικρός, αλλά και αργότερα, με έπαιρναν συχνά αγκαλιά στα αφράτα τους μπράτσα. Είχε σωθεί μόνο ο αδελφός τους ο Αντρέας, που μαζί με άλλους προσπαθούσαν όλη νύχτα, με κασμάδες και φτυάρια, να ξεθάψουν τους πλακωμένους. Όταν έφεραν τα κορίτσια στο σπίτι πάνω σ’ ένα κάρο, ο Αντρέας δεν ξεκολλούσε από πάνω τους, έκλαιγε, χτυπιόταν και καταριόταν τους Εγγλέζους, αυτός που μισούσε τους Γερμανούς και ξέραμε ότι ήταν οργανωμένος και τους πολεμούσε. Οι γονείς τους γέρασαν ξαφνικά μεμιάς, δυο χούφταλα που μαράθηκαν πάνω σε δυο σκαμνιά, δίπλα στα φέρετρα που εν τω μεταξύ κάποιοι είχαν φέρει, και έκρυβαν το πρόσωπό τους με τα χέρια κι άλλοτε τραβούσαν τα μαλλιά τους. Οι δικοί μου όλοι είχαν αμέσως τρέξει στο σπίτι της Σεβαστής και της Ανθούλας για να συμπαρασταθούν στους επιζήσαντες. Έτσι βρήκα εγώ την ευκαιρία να βγω έξω για να δω τι είχε γίνει, τη συμφορά με τα δικά μου μάτια.

Θυμάμαι ότι ήταν ένα πρωινό με ήλιο, έναν ήλιο που δάγκωνε, αφού το κρύο ήταν τσουχτερό και υπήρχαν λίγα χιόνια στις παρυφές του δρόμου. Τράβηξα προς τις Συκιές για να βρω την ταβέρνα που έγινε ομαδικός τάφος. Στην άκρη του δρόμου υπήρχαν κάποια πτώματα, οι νεκροί που δεν τους είχαν ακόμη αναγνωρίσει ή μαζέψει οι δικοί τους. Μα πιο πολλά, ανατριχιάζω ακόμα και τώρα που το γράφω, ήταν τα σκόρπια μέλη, χέρια και πόδια, αφού οι συγγενείς τους σήκωσαν τα πτώματα, αλλά ήταν νύχτα ή χρόνος χαμένος για να ψάξουν για τα μέλη που έλειπαν. Τη μνήμη μου καίει ακόμα ένα ποδαράκι που φορούσε ένα καινούργιο παιδικό παπούτσι. Παρότι ήμουν συνηθισμένος από νεκρούς, όπως άλλωστε κι όλα τα παιδιά της Κατοχής, που είχαμε δει αρκετούς σκοτωμένους ή πεθαμένους από πείνα, αυτή η μαζική δολοφονία – τι τραγικό, από λάθος!”(Περικλή Σφυρίδη “Ψυχή μπλέ και κόκκινη” σελ. 93-94 “Βιβλιοπωλείον της Εστίας ) .

“Οι νεκροί θάφτηκαν άρον-άρον…Λίγες μέρες μετά τελέστηκε μνημόσυνο τους στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας. Παρέστη μάλιστα και ο Γερμανός διοικητής της πόλης που συλλυπείται -σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του τύπου της εποχής τους οικείους των νεκρών και μιλά για…”αχρείους δολοφόνους…” Τόσο θράσος..” συνεχίσει στη διήγηση του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συγγραφέας Περικλής Σφυρίδης.

Βόμβα βάρους 200 κιλών

Αναφορές στον “κατά λάθος” βομβαρδισμό της περιοχής κάνει στο μυθιστόρημα “Μεγάλη Πλατεία” και ο Θεσσαλονικιός λογοτέχνης Νίκος Μπακόλας.

– Μια ακόμη βόμβα πάντως, της εποχής του Β΄Παγκοσμιου πολέμου (αγγλικής κατασκευής και …άρα του ιδίου “λάθους” ) είχε αποκαλυφθεί και εξουδετερωθεί στην ίδια ευρύτερη περιοχή …της Θεσσαλονίκης πριν απο 20 χρόνια.

Σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ (Αριθμός Είδησης: 281985 της 15/3/1997) :

Βόμβα αεροπλάνου από την εποχή του Β’Παγκοσμίου Πολέμου αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια χωματουργικών εργασιών στα θεμέλια οικοδομής υπό ανέγερση στην περιοχή του Κορδελιού της Θεσσαλονίκης.

Η βόμβα, βάρους 200 κιλών, αποκαλύφθηκε ευτυχώς έγκαιρα και φυλάσσεται ήδη στην περιοχή από άνδρες της αστυνομίας, προκειμένου την ερχόμενη Τετάρτη να εξουδετερωθεί από ομάδα ειδικών πυροτεχνουργών που θα φθάσουν από την Αθήνα.

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση ανωτέρου αξιωματικού της αστυνομίας, που υπογράμμισε πως αν η βόμβα, που παρά την εξωτερική οξείδωση που είχε υποστεί διέθετε τους πυροδοτικούς της μηχανισμούς και είχε εκραγεί, θα άλλαζε θέση ολόκληρος ο δήμος του Κορδελιού. Η βόμβα είναι αγγλικής κατασκευής και εντοπίσθηκε από τους εργάτες που εκτελούσαν χωματουργικές εργασίες στο οικόπεδο της οδού Μακεδονίας 23, στην περιοχή του Κορδελιού, στη Δυτική Θεσσαλονίκη.

Οι άνθρωποι πίσω από την εξουδετέρωση της βόμβας

Οι πρωταγωνιστές της απομάκρυνσης και εξουδετέρωσης της βόμβας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που εντοπίστηκε στο Κορδελιό μίλησαν στην κάμερα της ΕΡΤ3 για τις δυσκολίες της επιχείρησης που στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία.

Ο λόγος για τον Διοικητή του τάγματος εκκαθάρισης ναρκοπεδίων ξηράς Θωμά Δαούτη και τον αξιωματικό που ήταν επικεφαλής στην επιχείρηση της Κυριακής κ. Ευστάθιο Λαγό.

Έχουν εξουδετερώσει χιλιάδες πυρομαχικά αλλά μόνο μία βόμβα έριξε περισσότερο φως στην επικίνδυνη δουλειά τους και έκανε τον κόσμο να αγωνιά να μάθει περισσότερες πληροφορίες για τον «εκρηκτικό» τρόπο δουλειάς τους.

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ – ΜΠΕ, για τον Θωμά Δαούτη, διοικητή του Τάγματος Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίου Ξηράς (ΤΕΝΞ) και τον υπολοχαγό του ΤΕΝΞ Ευστάθιο Λαγό, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ολιγομελούς ομάδας που κατέβηκε στον λάκκο, όπου υπήρχε η βόμβα στο Κορδελιό για να την απενεργοποιήσει, το μόνο αξιοσημείωτο της επιχείρησης ήταν ότι έλαβε χώρα μέσα σε κατοικημένη περιοχή.

«Γενικώς, έχουμε εκπαιδευτεί σαν μονάδα για να αντιμετωπίζουμε τέτοια περιστατικά, οπότε δεν ήταν κάτι που μπορούσε να μας τρομάξει. Το μόνο διαφορετικό που μας προκάλεσε κάποια προβλήματα, ήταν ότι βρισκόταν μέσα σε κατοικημένη περιοχή, επομένως χρειαζόταν άριστος συντονισμός με όλους τους φορείς ώστε να γίνει η επιχείρηση», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Λαγός.

Προσθέτει, μάλιστα, ότι «η εξαιρετικά καλή κατάσταση της βόμβας, ενείχε κινδύνους για τους πυροτεχνουργούς που συμμετείχαν στην επιχείρηση απενεργοποίησής της. Δεν ήταν σχεδόν καθόλου διαβρωμένη, κάτι που σήμαινε ότι έπρεπε να επιχειρήσουμε σε έναν εκρηκτικό μηχανισμό, ο οποίος, κατά πάσα πιθανότητα, και στο εσωτερικό του θα ήταν σε πολύ καλή κατάσταση και θα μπορούσε να πυροδοτηθεί ανά πάσα ώρα και στιγμή» διευκρινίζει, ξεκαθαρίζοντας ότι «όσο η βόμβα ήταν θαμμένη και δεν την πείραζε κανείς, ήταν πάρα πολύ δύσκολο να εκραγεί αλλά τη στιγμή που αποκαλύφθηκε, θα έπρεπε να απομακρυνθεί».

Απαντώντας σε ερώτηση για το αν θα επηρέαζε τον εκρηκτικό μηχανισμό ένας υποτιθέμενος σεισμός, ο κ. Λαγός είναι κατηγορηματικός: «Θεωρώ ότι λόγω του εδάφους στο συγκεκριμένο σημείο, θα ήταν πολύ δύσκολο να την επηρεάσει ένας σεισμός, γιατί το χώμα ήταν βαλτώδες που σημαίνει ότι ήταν αρκετά καλά προστατευμένη».

Όσο για το αν υπάρχουν άλλες βόμβες στο Κορδελιό, όπου το ΤΕΝΞ επιχείρησε για πρώτη φορά, ο διοικητής του Τάγματος δηλώνει ότι δεν το γνωρίζει αλλά σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, η περιοχή βομβαρδίστηκε κατά το 1944 από τις συμμαχικές δυνάμεις.

«Παρόμοιες βόμβες έχουμε αντιμετωπίσει στο αεροδρόμιο Μακεδονία όπου έχουμε εξουδετερώσει και καταστρέψει 14 βόμβες. Η διαφορά βέβαια είναι ότι δεν είναι στον αστικό ιστό, ωστόσο, ελήφθησαν αντίστοιχα μέτρα ασφαλείας», σημειώνει ο κ. Δαούτης. Προσθέτει δε, ότι ειδική μονάδα του ΤΕΝΞ, υπό το Γ΄ Σώμα Στρατού, επιχειρεί καθημερινά σε όλη την ελληνική επικράτεια, από τον Εβρο μέχρι τη Δυτική Ελλάδα και τα νησιά.

«Στη Θεσσαλονίκη βρισκόμαστε και στο στρατόπεδο Γκόνου, στο πλαίσιο των εργασιών του ΤΑΡ όπου από τα 200 συνολικά στρέμματα, μας έχουν μείνει για “εκκαθάριση” 12-13 στρέμματα, έχοντας ήδη εξουδετερώσει 23000 πάσης φύσεως πυρομαχικά», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διοικητής του ΤΕΝΞ. Άλλωστε, όπως υπενθυμίζει, «επειδή ο ελλαδικός χώρος αποτέλεσε έναν χώρο όπου διαχρονικά λόγω της γεωγραφικής του θέσης, διεξήχθησαν ευρύτερες μάχες, η ελληνική γη είναι πλούσια σε πάσης φύσεως εκρηκτικούς μηχανισμούς».

«Υπάρχουν πολλές περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως “ύποπτοι χώροι” και με πρωτοβουλία του Γενικού Επιτελείου Στρατού, διενεργούμε έρευνες κάθε χρόνο. Τέτοιες είναι στα Ιωάννινα, την Ηγουμενίτσα, την Καστοριά και τη Φλώρινα όπου σε έκταση 1,7 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, έχουν βρεθεί και εξουδετερωθεί 400.000 πάσης φύσεως εκρηκτικοί μηχανισμοί», καταλήγει ο κ.Δαούτης.

Πόσο κόστισε στην Περιφέρεια η επιχείρηση βόμβα

Συνολικά 171.000 ευρώ (με ΦΠΑ) κόστισε η εξουδετέρωση της βόμβας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που είχε βρεθεί στο Κορδελιό τον προηγούμενο Φεβρουάριο.

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας επωμίστηκε αυτό το ποσό, προκειμένου να γίνει όλη η καμπάνια ενημέρωσης του κοινού και λήψης των απαραίτητων μέτρων ασφάλειας, ώστε να απομακρυνθεί με επιτυχία η βόμβα, που είχε βρεθεί σε πρατήριο υγρών καυσίμων.

-Υλικά Τροχαίας (κώνοι, μπαριέρες, γιλέκα, ασύρματοι κτλ.): 19.000 ευρώ.

-Σχεδιασμός εκστρατείας ενημέρωσης και λειτουργία τηλεφωνικού κέντρου: 66.500 ευρώ.

-Καμπάνια δημοσιοποίησης ενημερωτικού μηνύματος μέσω 53 ΜΜΕ (τηλεόραση, ραδιόφωνο, Internet): 86.000 ευρώ.

Η αυλαία στο σήριαλ

Η βόμβα στο Κορδελιό απασχόλησε την κοινή γνώμη για πολλές ημέρες. Η αυλαία στο σήριαλ πέφτει με βίντεο και φωτογραφίες του ΓΕΣ από την έκρηξη.

H ταυτότητα του ΤΕΝΞ απο το ΓΕΣ

Μονάδα Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ)

Η ανάγκη απαλλαγής της ελληνικής κοινωνίας από τον τεράστιο όγκο ναρκών, χειροβομβίδων, βλημάτων, βομβών και πάσης φύσεως εκρηκτικών μηχανισμών που εγκαταλείφθηκαν στο ελληνικό έδαφος, κληρονομιά κυρίως του πολέμου του 1940, αλλά και παλιότερων επιχειρήσεων, επέβαλε τη δημιουργία κατάλληλης Μονάδας ΜΧ, για την εκκαθάριση των τοποθετημένων Ναρκοπεδίων και Υπόπτων Χώρων, με σκοπό την προστασία των πολιτών και την εξασφάλιση ασφαλούς περιβάλλοντος.

Κύρια αποστολή της η έρευνα ύποπτων ναρκοθετημένων χώρων, η επιμελημένη εκκαθάριση αυτών στην περίπτωση που διαπιστωθεί η ύπαρξη ναρκών. Συνδυάζει το επιχειρησιακό και κοινωνικό έργο καθόσον εκτός από τη σημαντική συμβολή της στην υλοποίηση του Σχεδίου Κωλυμάτων, εργάζεται επί 24ώρου βάσεως για την εκκαθάριση και απόδοση χώρων σε ελεύθερη χρήση, επωφελεία του κοινωνικού συμφέροντος.

Οι απώλειες του προσωπικού κατά τη διάρκεια της εργασίας, ο αριθμός ευρημάτων και η έκταση της γης που έχει αποδοθεί σε ελεύθερη χρήση και κυκλοφορία στη διάρκεια των 6 δεκαετιών προσδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην ιστορία της Μονάδας. Συγκεκριμένα από το 1954 μέχρι σήμερα έχουν:

– Φονευθεί 31 ναρκαλιευτές (19 στρατιωτικοί, 12 υπάλληλοι). – Τραυματιστεί 17 ναρκαλιευτές (16 στρατιωτικοί, 1 υπάλληλος). – Εκκαθαριστεί 153.610 στρέμματα. – Αρθεί 420.000 νάρκες και 855.000 πυρομαχικά πάσης φύσεως.