Εκεί που ο άνθρωπος δεν ορίζεται από την ασθένειά του

Είναι επώδυνο να έχεις διαγνωστεί με έναν ιό που δεν μπορεί να φύγει από το σώμα σου. Νιώθεις ότι στιγματίζεσαι, ότι σε δείχνουν με το δάχτυλο και ότι απομακρύνονται από εσένα γιατί φοβούνται. Έχεις, όμως, σκεφτεί ποτέ πως όλα αυτά είναι μέρος της άγνοιας που έχει ο υπόλοιπος πληθυσμός γιατί δεν ενημερώνεται σωστά ή ότι μία απλή εξέταση μπορεί να σου σώσει τη ζωή;

Τα Checkpoint είναι κέντρα πρόληψης και εξέτασης για τους ιούς HIV, ηπατίτιδα B και ηπατίτιδα C. Από το 2015 έχουν ενταχθεί στις βέλτιστες πρακτικές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, είναι ένα πρότζεκτ του συλλόγου οροθετικών Ελλάδος «Θετική φωνή» και βρίσκεται υπό την επιστημονική εποπτεία του ΚΕΕΛΠΝΟ. Η εξέταση είναι δωρεάν, ανώνυμη και άμεση καθώς το αποτέλεσμα βγαίνει μέσα σε ένα λεπτό.

Όταν ένας μέσος πολίτης ακούει αυτό τον ορισμό φυσικά έχει στη φαντασία του έναν χώρο διαμορφωμένο σε ιατρικά επίπεδα, μουντό, με προσωπικό με άσπρες στολές. Δεν είναι έτσι όμως, η συνήθεια ”καταρρέει”. Είναι ένας χώρος χρωματιστός, με λουλούδια, με εργαζόμενους ντυμένους με τα συνηθισμένα ρούχα.

Η φιλοσοφία του δεν είναι να τρομάζει τον πληθυσμό αλλά να τον κάνει να αισθάνεται άνετα και οικεία. «Να έρθει κοντά στον κόσμο και ο κόσμος κοντά σε αυτό, να φέρει την εξέταση στην ζωή του ανθρώπου, να την κάνει εξέταση ρουτίνας», μας εξηγεί ο κύριος Γιώργος Πόλκας, προϊστάμενος του Checkpoint στη Θεσσαλονίκη (Σβώλου 15), που μας παραχώρησε τη συνέντευξη.

Η εξέταση είναι τρίτης γενιάς, με ονομασία «rapid test». «Με ένα τσίμπημα στο δάχτυλο λαμβάνουμε λίγες σταγόνες αίμα, το αποτέλεσμα το έχουμε μέσα σε ένα λεπτό».

Το AIDS Healthcare Foundation είναι ένα ίδρυμα που χρηματοδοτεί δράσεις γύρω από τον HIV, όπως επίσης, είναι και ο βασικός χρηματοδότης των Checkpoint. Εκτός αυτού όμως, πολλά ξένα και ελληνικά ιδρύματα έχουν βοηθήσει με τον τρόπο τους σε αυτή τη προσπάθεια.

Η ουσία των χώρων αυτών είναι οι δράσεις και οι πράξεις, όχι η απραξία και η αδράνεια. Η ενημέρωση καλύπτει ένα ευρύ φάσμα: σχολεία, πανεπιστημιακούς φορείς, ευάλωτες ομάδες όπως τρανς, εργάτες του σεξ αλλά και νοσοκομεία. «Οι εθελοντές είναι περισσότεροι από τους εργαζόμενους», μας λέει. Γραμματεία, Street Work ακόμα και τις ενημερώσεις τις αναλαμβάνουν οι ίδιοι.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Καθώς περάσαμε τη συζήτηση στο ιατρικό κομμάτι, ο κ.Πόλκας μας ξεκαθάρισε ότι ο ιός του HIV προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου ενώ οι ηπατίτιδες B και C το ήπαρ. Ο HIV και η ηπατίτιδα B μεταδίδεται μέσω του αίματος, των σπερματικών υγρών, των προσπερματικών υγρών, των κολπικών υγρών και του μητρικού γάλακτος. Η ηπατίτιδα C μεταδίδεται μόνο με το αίμα.

Όταν ένας άνθρωπος νοσήσει από τις ηπατίτιδες το πιο πιθανό είναι μέσα στο πρώτο εξάμηνο ο οργανισμός να τις αποβάλει. Η ηπατίτιδα B όμως χρειάζεται συχνή παρακολούθηση διότι μετά από τη μόλυνση περνάει σε χρόνια φάση. Για την ηπατίτιδα C υπάρχει μεγάλη περίπτωση να υπάρξει ίαση.

Το κεφάλαιο των ηπατιτίδων κλείνει και ανοίγει το μεγάλο κεφάλαιο του ιού HIV.

Ο HIV είναι ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας ενώ το AIDS είναι το σύνδρομο της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας. Πολλές φορές, συγχέουμε αυτά τα δύο με αποτέλεσμα ο κόσμος να πανικοβάλλεται. Το AIDS είναι η κατάσταση που θα φτάσει κάποιος που έχει χρόνια τον ιό HIV και δε παίρνει φαρμακευτική αγωγή. Ουσιαστικά, όταν ο ιός καταστρέψει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου και μολύνεται συνέχεια από λοιμώξεις, το ανοσοποιητικό αδυνατεί να τις αντιμετωπίσει με αποτέλεσμα ο ιός HIV να περάσει στο επόμενο στάδιο, δηλαδή το AIDS.

Όταν αντιδράσει λοιπόν το τεστ και βρεθούν αντισώματα του HIV με τη βοήθεια του Checkpoint, το άτομο παραπέμπεται στο κέντρο αναφοράς AIDS Βορείου Ελλάδος για να κάνει μοριακό έλεγχο western blot για επιβεβαίωση. Βέβαια, το rapid test προσφέρει 99,6% – 100% επιτυχία άρα είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει το αποτέλεσμα. Έπειτα παραπέμπεται σε κάποιον γιατρό για να του δοθεί άμεση αντιρετροϊκή αγωγή.

Είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να σημειωθεί πως υπάρχει προφύλαξη μετά την έκθεση στον ιό. Όταν ένα άτομο έχει υποψίες ότι ήρθε σε σεξουαλική επαφή με έναν οροθετικό, μπορεί να πάει σε μια μονάδα ειδικών λοιμώξεων (για τη Θεσσαλονίκη είναι το ΑΧΕΠΑ) ή στα επείγοντα κάποιου μεγάλου νοσοκομείου εντός 72 ωρών και να ζητήσει την αγωγή PEP. Πρέπει να πούμε στον γιατρό όλη την αλήθεια και να είμαστε ειλικρινείς μαζί του. Αυτή η αγωγή κρατάει 30 ημέρες και είναι 3-5 χάπια την ημέρα. Έχει παρενέργειες όπως δυσφορία και πόνος στη κοιλιά, υπνηλίες και αϋπνίες. Το ποσοστό επιτυχίας είναι 98,9%.

Στο εξωτερικό υπάρχει και η αγωγή «Pre Expose Prophylaxis». Αυτή η αγωγή σε προστατεύει πριν έρθεις σε σεξουαλική επαφή με κάποιον οροθετικό. Οι αρμόδιοι καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια αυτή η αγωγή να έρθει και στην Ελλάδα. Εμείς ελπίζουμε να τα καταφέρουν.

Είναι τελικά ο ιός HIV θανατηφόρος; Η απάντηση είναι ΟΧΙ, με έντονα κεφαλαία γράμματα. Πλέον είναι μια χρόνια ασθένεια. Οι άνθρωποι δε πεθαίνουν από αυτό, αρκεί να το ξέρουν. Αν λαμβάνει κάποιος την φαρμακευτική αγωγή δε φτάνει ποτέ στο σύνδρομο του AIDS, με αποτέλεσμα να έχει προσδόκιμο ζωής το ίδιο με τον υπόλοιπο πληθυσμό, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και το υπουργείο Υγείας.

Πριν 20 χρόνια κάποιος οροθετικός μπορεί να έπαιρνε μέχρι και 50 χάπια την ημέρα. Τώρα ο αριθμός έχει μειωθεί στα 1-3 χάπια την ημέρα. «Ποιος ξέρει; Μπορεί σε 5-10 χρόνια από τώρα κάποιος να κάνει μια φορά τον μήνα μια ένεση, αυτό είναι υπό δοκιμή την περίοδο αυτή που μιλάμε», μας λέει ο κύριος Πόλκας γεμάτος αισιοδοξία.

«Τον άνθρωπο δεν τον ορίζει η ασθένεια του. Στην εποχή μας ο ιός του HIV ως ένα σημείο έχει λυθεί, έχει γίνει μια χρόνια ασθένεια. Αυτό που προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε κατά ένα μεγάλο μέρος είναι το στίγμα και η προκατάληψη καθώς είναι η πιο στιγματισμένη ασθένεια παγκοσμίως», τονίζει.

Εδώ και μια τριετία το 33% των διαγνώσεων για τον ιό HIV καταγράφηκε στις εγκαταστάσεις των Checkpoint. Περίπου 42.000 άνθρωποι έκαναν την εξέταση  και απ’αυτούς διαγνώστηκαν μόνο οι 600. Η ηλικία δεν παίζει ρόλο. Συνήθως όμως οι ηλικίες που προσβάλλονται είναι από 22-34 ετών.

*Κάνοντας και εγώ η ίδια την εξέταση ενθουσιάστηκα. Όλη η υπόθεση ήταν απλά ένα τσιμπηματάκι και ανώδυνη. Δεν χάνετε τίποτα να πάτε να γνωρίσετε αυτόν τον χώρο από κοντά. Να μην ξεχνάμε πως η πρόληψη και η εξέταση μπορούν να μας προσφέρουν μια ευτυχισμένη ζωή. Όσο πιο γρήγορα διαγνωστεί κάτι, τόσο το καλύτερο!