Έκκληση του Παναγιώτη Βοκοτόπουλου στον πρωθυπουργό για Βενιζέλου

Ο Ακαδημαϊκός, Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας κ. Παναγιώτης Βοκοτόπουλος απευθύνει επιστολή στον Πρωθυπουργό κ. Κ. Μητσοτάκη για τη διάσωση των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου.

Ο Παναγιώτης Βοκοτόπουλος είναι από τους σημαντικότερους Βυζαντινολόγους στον κόσμο. Γεννήθηκε  στην Αθήνα το 1930. Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Επιστημονικός συνεργάτης της Θ΄ Εκθέσεως του Συμβουλίου της Ευρώπης “Η Βυζαντινή Τέχνη, Τέχνη Ευρωπαϊκή” (1963-1964). Επιμελητής Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (1965-1973, 1975-1976). Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1976 έκτακτος, 1980 τακτικός), μετεκλήθη το 1987 στην αντίστοιχη θέση του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ομότιμος το 1997. Αντεπιστέλλον μέλος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών. Επίτιμος διδάκτωρ του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Αντεπιστέλλων εταίρος του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Το συγγραφικό του έργο αναφέρεται κυρίως στην βυζαντινή εκκλησιαστική αρχιτεκτονική και στην βυζαντινή και μεταβυζαντινή ζωγραφική (τοιχογραφίες, εικόνες, μικρογραφίες χειρογράφων). Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (1980-1988). Έχει ανασκάψει μεταξύ άλλων, την παλαιοχριστιανική βασιλική του Μύτικα Ακαρνανίας και το καθολικό της Μονής Παντανάσσης Φιλιππιάδος.

Ακολουθεί η επιστολή του:

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ACADEMIE D’ATHENES

30 Μαΐου 2020

Προς τον Πρόεδρο της Κυβερνήσεως Κύριο Κυριάκο Μητσοτάκη. Εξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε,

Με την ιδιότητα του βυζαντινολόγου που υπηρέτησε επί δεκαετίες την αρχαιολογία από διάφορες θέσεις -ως Επιμελητής Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Αθηνών και κάτοχος της έδρας Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης της Ακαδημίας Αθηνών- σάς απευθύνω έκκληση να επέμβετε προσωπικώς για την ορθή αντιμετώπιση του ζητήματος των εξαιρετικής σημασίας αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στην Θεσσαλονίκη κατά τις εργασίες κατασκευής υπογείου σιδηροδρόμου.

Οι αρχαιότητες του Σταθμού Βενιζέλου συνιστούν ένα εύρημα με μοναδική αξία για την τέχνη και την πολεοδομία της πρωτοβυζαντινής Θεσσαλονίκης, ανάλογο του οποίου δεν έχει διατηρηθεί σε άλλη σύγχρονη πόλη με βυζαντινές καταβολές. Η μοναδικότητα των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν επιβάλλει την διατήρησή τους κατά χώραν και την κληροδότησή τους στις επόμενες γενεές.

Ο απειλούμενος τεμαχισμός και η μετακίνηση των αρχαιοτήτων που εξηγγέλθη προσφάτως, ενώ υπάρχει μελέτη του ειδικευμένου στην κατασκευή υποσκάφων φορέων Ομίλου Μελετών Παναγιώτη Βέττα, που προβλέπει την διατήρηση των ευρημάτων παράλληλα με την λειτουργία του σιδηροδρόμου, θα επιφέρει οριστική απώλεια της αυθεντικότητός των και θα υποβαθμίσει, κατά την επιεικέστερη διατύπωση, ένα μοναδικό αρχαιολογικό σύνολο του ενδόξου μας βυζαντινισμού, που θα αποτελούσε κόσμημα και σημαντικό αξιοθέατο για την συμπρωτεύουσα.

Η διατήρηση κατά χώραν των ευρημάτων παράλληλα με σύγχρονες δραστηριότητες εναρμονίζεται με τις τωρινές αντιλήψεις για την ανάδειξη των αρχαιοτήτων εντός του αστικού ιστού, που ήδη εφαρμόζουν οι γείτονές μας, λ.χ. οι Βούλγαροι στην Σόφια, όπου μετατοπίσθηκε ένας προβλεπόμενος σταθμός για να μην πειραχθούν οι αποκαλυφθείσες κατά τις εργασίες αρχαιότητες.

Σας υπενθυμίζω ότι τις επιφυλάξεις και την έντονη ανησυχία τους έχουν εκφράσει έγκυρότατοι διεθνείς φορείς, μεταξύ άλλων η Διεθνής Ένωσις Βυζαντινών Σπουδών (AEIB), το Comite Francais d’ Etudes Byzantines, η Europa Nostra και η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία. Καταθέτοντας την άποψή μου για τα τεκταινόμενα και τον συνακόλουθο διασυρμό της Ελλάδος, της οποίας η διεθνής εικόνα εβελτιώθη σημαντικά τελευταίως χάρις στην επιτυχή διαχείριση της προσφάτου πανδημίας από την Κυβέρνηση και εσάς προσωπικώς, επαναλαμβάνω την παράκλησή μου να επέμβετε ο ίδιος για την διάσωση και ανάδειξη του ιστορικού κέντρου της Βυζαντινής Θεσσαλονίκης, που να συνάδει με την επιστημονική, πολιτιστική και, γιατί όχι, τουριστική του αξία, καθώς και με τις ικανότητες του Ελληνικού τεχνικού κόσμου.

Μετά της προσηκούσης τιμής,

Καθ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Λ. ΒΟΚΟΤΟΠΟΥΛΟΣ Πρώην Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών