Ένα μνημειακό δέντρο της πόλης πασχίζει να επιβιώσει

Ένα μνημειακό δέντρο της πόλης κινδυνεύει για άλλη μια φορά, παρά την ελπίδα που είχε γεννηθεί εσφαλμένα πριν λίγα χρόνια για την σωτηρία του.

Στο πεζοδρόμιο επί της οδού 25ης Μαρτίου, οι Θεσσαλονικείς συναντούν ένα δέντρο που, όσο κι αν μπορεί να ακούγεται περίεργο σε κάποιους, αποτελεί ζωντανό μνημείο της πόλης. Ο λόγος για μια φτελιά ή καραγάτσι, ύψους 20 μέτρων, που στέκει στη συμβολή με την οδό Καλλιγά, κοντά στην οδό Ανθέων (Γ. Παπανδρέου). Είναι ορατή από μεγάλη απόσταση και χαρακτηριστική για την περιοχή.

Αυτό το δέντρο, εκτός από τους πολλούς δακτύλιους που μετρά πια στον κορμό του, μετρά και μια ιστορία επιβίωσης, η οποία έχει φτάσει πολλές φορές στα όρια του να λάβει ένα οριστικό τέλος.

Πρόκειται, αρχικά, για ένα δέντρο ιδιαίτερης αξίας για την πόλη, σύμφωνα με τον καθηγητή της Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ., Θ. Ζάγκα, ο οποίος από το 2009 έχει συμβάλει αφιλοκερδώς με όλους τους δυνατούς τρόπους στη φροντίδα της. Η φτελιά ως είδος είναι γηγενές φυτό της Ελλάδας, γνωστό ήδη από την προϊστορία με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα και τις ιστορικές πηγές. Μέχρι πρόσφατα οι φτελιές αποτελούσαν το σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης και ιδιαίτερα της περιοχής Αναλήψεως. Έπειτα από μια αρρώστια που τις αποδεκάτισε, σήμερα υπάρχουν πια σε τρία μόνο σημεία της πόλης, ενώ η συγκεκριμένη είναι η μεγαλύτερη που σώζεται.

Η φτελιά της οδού 25ης Μαρτίου, φύεται μέσα σε ιδιόκτητο οικόπεδο πολυκατοικίας και βρίσκεται, για τον λόγο αυτό, στη δικαιοδοσία των ενοίκων της. Κάποια στιγμή πριν λίγα χρόνια, οι ένοικοι έθεσαν για διάφορους λόγους ζήτημα κοπής του δέντρου. Μερικοί από αυτούς, ωστόσο, γνωρίζοντας την αξία του, τόσο ως προς τη σπανιότητά του όσο και από άποψη φυσική, πολιτισμική και αισθητική, θεώρησαν ότι η τύχη του ήταν ένα ζήτημα σημαντικό για ολόκληρη την πόλη και ότι δεν θα έπρεπε να εξαρτάται μόνο από τους ενοίκους μιας πολυκατοικίας. Απευθύνθηκαν λοιπόν στην Ε΄ Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης, υποβάλλοντας αίτημα υιοθεσίας της φτελιάς. Στο πλευρό τους τάχθηκαν αμέσως περισσότεροι από 100 πολίτες της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι προσυπέγραψαν σχετικό κείμενο.

Η Ε΄ Δημοτική Κοινότητα εξέτασε το αίτημα με προσοχή. Ανέτρεξε στην ιστορία της περιοχής και μετά από ενδελεχή έρευνα συνέταξε εισήγηση που τεκμηριώνει την υιοθεσία, επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι πρόκειται για ένα μνημειακό δέντρο. Σημαντική ως προς αυτό ήταν και η συνδρομή της Επιτροπής Μνημειακών Δέντρων του Δήμου Θεσσαλονίκης, η οποία συνέταξε σχετική γνωμάτευση. Κατά την 20η τακτική του συνεδρίαση, το Συμβούλιο της Ε΄ Κοινότητας αποφάσισε να κάνει δεκτό το αίτημα υιοθεσίας, ενώ λίγο καιρό μετά, στην 30η τακτική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης, στις 21/12/2015 (ΑΡΙΘΜ. ΑΠΟΦΑΣΗΣ: 1821 / 21-12-2015), εγκρίθηκε ομόφωνα η εισήγηση της Ε΄Δημ. Κοινότητας, να υιοθετήσει την συγκεκριμένη φτελιά ως “Μνημειακό Δέντρο”.

Και η εδώ η ιστορία πατάει μια μεγάλη παύση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Καθώς από τη στιγμή λήψης της απόφασης του Δήμου Θεσσαλονίκης για υιοθέτηση της φτελιάς πριν 4 σχεδόν χρόνια, δεν έχει γίνει η παραμικρή κίνηση από πλευράς της δημοτικής αρχής για την οποιαδήποτε φροντίδα της.

Όπως σημειώνει ένοικος της πολυκατοικίας, στα όρια της οποίας βρίσκεται το δέντρο, από την χρονική περίοδο που εγκρίθηκε η υιοθεσία του, δεν έχει περάσει τακτική επιθεώρηση, ούτε έχει μεταβεί στο σημείο συνεργείο του Δήμου για συντήρηση του δέντρου, παρά μόνο μια φορά, αυτό το καλοκαίρι, κατόπιν έκκλησης των ενοίκων προς την πρόεδρο της Ε’ Δημοτικής Κοινότητας, κ. Αργυρώ Κουράκη, και ακόλουθη μεσολάβησή της με τον Δήμο. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, όταν το συνεργείο του Δήμου κατέφθασε για να εκτιμήσει την κατάσταση του δέντρου, το οποίο πλέον είναι επιβαρυμένο και παρουσιάζει επικινδυνότητα λόγω κλαδιών που κρέμονται και χρήζουν κοψίματος, η επίσκεψη ήταν χωρίς αποτέλεσμα. Κι αυτό καθώς, όπως ενημέρωσε το συνεργείο, δεν είχε δικαιοδοσία να παρέμβει με κλάδεμα στην φτελιά, γιατί αυτή δεν βρισκόταν στη δικαιοδοσία του Δήμου αλλά στον ιδιωτικό χώρο των ενοίκων, παρά την υποτιθέμενη υιοθεσία, για την οποία δεν είχε καμία γνώση.

Οι ένοικοι, στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν με τον Δήμο για το ζήτημα, το οποίο πλέον λαμβάνει πιο επείγοντα χαρακτήρα, λαμβάνουν άγνοια περί του ζητήματος ως απάντηση, και πλέον εξετάζουν το ενδεχόμενο να επέμβουν οι ίδιοι στο κλάδεμα του δέντρου, καθώς η κατάστασή του σήμερα έχει πάρει πλέον διαστάσεις επικινδυνότητας για τους περαστικούς. Στις σκέψεις είναι λοιπόν να επέμβουν με έντονη διαμόρφωση του δέντρου, με κοπή του μεγαλύτερου όγκου του, καθώς κυριαρχεί πλέον ο φόβος του να βλάψει τον διερχόμενο κόσμο. Παρότι ο Δήμος θα μπορούσε να προβεί σε αυτή την πράξη αρμοδίως υπεύθυνα και επιστημονικά ορθώς, φαίνεται να δείχνει αδιαφορία.

Καθώς το μνημειακό αυτό δέντρο έχει φτάσει σταδιακά όλα αυτά τα χρόνια σε μια επικίνδυνη κατάσταση, και μετά την αδυνατότητα των ενοίκων να μάθουν τι ισχύει από πλευράς του Δήμου, τίθεται το ερώτημα, τι σημαίνει τελικά υιοθεσία ενός δέντρου; Δεν σημαίνει ότι ο Δήμος μέσω αυτής λαμβάνει μια δικαιοδοσία και αυτός να παρέμβει σε αυτό, φροντίζοντας και επιβλέποντάς το; Δεν σημαίνει ότι όλα αυτά τα χρόνια από την «υιοθεσία» του, θα έπρεπε να έχει φροντίσει να προστατέψει αυτό το δέντρο, που έχει αφεθεί στην τύχη του και κινδυνεύει να χαθεί από το αστικό τοπίο;

Το επόμενο ερώτημα απευθύνεται λοιπόν στο Δήμο. Θα σωθεί τελικά η μνημειακή φτελιά της 25ης Μαρτίου;