Ένα «πατάρι» Ιστορίας της Θεσσαλονίκης μέσα στο σπίτι σου

Εικόνες: thessaloniki.photos.vagk.gr/ (με την ευγενική παραχώρηση του Βαγγέλη Κώστογλου)

Είναι διαρκής η αναζήτηση των ανθρώπων της πόλης για το παρελθόν της. Με τη βοήθεια των νέων Μέσων, ενώνονται δυνάμεις και διαθέσεις σε facebook groups και σελίδες για να διασωθεί το παλιό σαν στέρεο υλικό kai να «πατήσει» επάνω του το μέλλον. Ο Βαγγέλης Κώστογλου, διαχειριστής του site «Φωτογραφίες της Θεσσαλονίκης» και της ομώνυμης σελίδας στο facebook, αγαπά τη Θεσσαλονίκη και συγκεντρώνει εικόνες του τότε και του τώρα. Χτίζει ένα νοητό «πατάρι» με φωτογραφίες, διαθέσιμο για όλους μας, με ένα κλικ, μέσα στο σπίτι μας.

Από μαθητής γυμνασίου, ο Βαγγέλης κυκλοφορούσε μόνιμα με μία φωτογραφική μηχανή στο χέρι και πατούσε το «κλικ» σε οτιδήποτε του τράβαγε την προσοχή και τον ενδιέφερε. Το 1980, παράλληλα με τις σπουδές του, οι οποίες είχαν να κάνουν με την έρευνα και ανάπτυξη μηχανογραφικών εφαρμογών, ο επαγγελματικός του κλάδος μέχρι και σήμερα, δούλεψε δίπλα σε έναν γνωστό φωτορεπόρτερ της πόλης.  

Ο μικρός Βαγγέλης – του τότε – κλεινόταν επί ώρες στον σκοτεινό θάλαμο για την επεξεργασία των φωτογραφιών. Όπως, λοιπόν, περιφερόταν στον χώρο, ξαφνικά μία μέρα βρήκε γυάλινα αρνητικά και παλιά φιλμ φωτογραφιών της πόλης. Για έναν ολόκληρο μήνα, εκτύπωνε σε μεγάλος μέγεθος εικόνες της Θεσσαλονίκης του 20ου αιώνα. «Πολλά αρνητικά ήταν σε άθλια κατάσταση και προσπαθούσα να τα αποκαταστήσω. Την εποχή εκείνη βέβαια, δεν υπήρχαν ψηφιακά μέσα. Η αποκατάσταση γινόταν με παραδοσιακούς τρόπους. Έτσι γνώρισα την «φωτογραφική» ιστορία της πόλης», εξηγεί. 

Μετά από χρόνια, το υλικό που είχε συγκεντρώσει έμενε κολλημένο στα συρτάρια του και έτσι σκέφτηκε να δημιουργήσει έναν ιστότοπο. Έτσι και έγινε, στις 26 Οκτωβρίου του 2014 το site ήταν στον αέρα.

Η ιδέα όμως να αποκτήσει μία σελίδα στο διαδίκτυο δεν προήλθε μόνο από τα παιδικά του χρόνια, στην ουσία ο ίδιος αγανάκτησε, όπως λέει, με την κακή κατάσταση και ποιότητα των αρχείων που βρίσκονταν στα site διαφόρων κρατικών φορέων. 

Ποιος είναι τελικά ο στόχος του γι’ αυτό το site; «Ο στόχος παραμένει ο ίδιος από την αρχή. Να μπαίνει κάποιος στη σελίδα και να βλέπει μια παλιά και μια τωρινή Θεσσαλονίκη σε αξιοπρεπείς φωτογραφίες και μέσα από αυτές την πολυπολιτισμικότητα της πόλης, τα σημάδια του χρόνου, τις αλλαγές αλλά και τις ομοιότητες δρόμων, κτιρίων, ανθρώπων, τη ροή της ζωής», λέει ο κ. Κώστογλου. 

Το κεντρικό θέμα του ιστότοπου μπορεί να είναι οι φωτογραφίες, αλλά δεν είναι το μοναδικό που προσφέρει στους αναγνώστες του. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν αρχεία ηχογραφήσεων, ταινίες που αφορούν την πόλη, κείμενα σε μορφή ebooks και κάποιες πανοραμικές εικόνες.

«Το σύγχρονο υλικό είναι δικό μου, το ιστορικό υλικό έχει ”αλιευθεί” από το διαδίκτυο και έχει υποστεί τεχνική επεξεργασία», συμπληρώνει. 

Όπως εξηγεί, «στις παλιές φωτογραφίες, μπορούμε να δούμε μια πόλη με μία τρομερή ποικιλία ανθρώπων που αλλάζει όψεις συνέχεια. Η τεχνολογία αναπτυσσόταν συνεχώς, τον 20ο αιώνα υπήρχαν πρόσφυγες και ειδικά μετά την μεγάλη πυρκαγιά το ’17 και τον δεύτερο πόλεμο με την επιδρομή των εργολάβων τα πράγματα άλλαξαν ριζικά». 

Από την άλλη πλευρά η σύγχρονη Θεσσαλονίκη «έχει γιγαντωθεί ανατολικά και δυτικά, γέμισε πολυκατοικίες και αυτοκίνητα και ανέδειξε νέα μνημεία και σημεία συνάντησης των ανθρώπων της. Η φωτογραφία έγινε ψηφιακή, ο αριθμός λήψεων φωτογραφιών εκτινάχθηκε εκθετικά, τα μέσα διάχυσης εικόνων έφτασαν στο χέρι του καθενός και τελικά αυτό που παράγεται σήμερα είναι ένας νέος πολιτισμός που δεν ξέρουμε ακόμη που οδηγεί αλλά αισθανόμαστε την επιτάχυνση της κίνησής του».

Η νοσταλγία, οι μύθοι, οι αφηγήσεις και οι αναμνήσεις που έχει ακούσει κάποιος ή που έχει ζήσει ζωντανεύουν μέσα από αυτόν τον ιστότοπο. Κάποιος που σπούδασε, μεγάλωσε, ή ήρθε για στρατό στη Θεσσαλονίκη και την νοσταλγεί μπορεί πλέον με ένα κλικ να τα δει όλα.

Η αγαπημένη φωτογραφία του κ. Κώστογλου είναι μια φωτογραφία του μεσοπολέμου, στο εργοστάσιο ζυμαρικών της ΑΒΕΖ, όπου οι εργάτριες συσκευάζουν μακαρόνια. Η προέλευσή της είναι το αρχείο της οικογένειας Μήκα.

Υπάρχουν πολλά που του λείπουν από τη πόλη (του), «η οχλοβοή στη Μοδιάνο, τα παγκάκια που ήταν κρυμμένα στους θάμνους στη νέα παραλία και οι δεκάδες κινηματογράφοι που λίγοι έχουν επιβιώσει». Από την άλλη δε, χαίρεται που άλλα πράγματα αναβιώνουν ξανά, όπως τα καραβάκια.

Όσο αφορά το μέλλον του site, έχει σχέδια: σκέφτεται να δημιουργήσει μια ενότητα με θέμα τη λογοτεχνία και τη φωτογραφία, πάντα σε σχέση με τη Θεσσαλονίκη. 

*Βρείτε το υλικό που συγκεντρώνει ο Βαγγέλης Κώστογλου στο thessaloniki.photos.vagk.gr και μέσω facebook στη σελίδα του