Ενοικιαστές σε απόγνωση στη Θεσσαλονίκη: Οι ιδιοκτήτες ζητούν εξωφρενικές αυξήσεις

Στην Ελλάδα του σήμερα πρέπει να είσαι πολύ τυχερός στο θέμα του σπιτιού. Το να βρεις ένα διαμέρισμα έτσι όπως το θες και σε μία λογική τιμή είναι ένας μαραθώνιος που πρέπει να τρέξεις. 

Ακόμα βέβαια και αν τα καταφέρεις, κανείς δεν σου εγγυάται πως όλα θα είναι καλά. Μπορεί το σπίτι να μην είναι όπως το φανταζόσουν εξαρχής ή τελικά ο σπιτονοικοκύρης να σου αυξήσει το ενοίκιο με αποτέλεσμα να χρειαστεί να φύγεις.

Σε κάθε περίπτωση η ενοικίαση κατοικίας με τη μεσοσταθμική αύξηση των μισθωμάτων την τελευταία 5ετία αγγίζει το 35% στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο κ.λπ.) και περίπου το 25-30% στην περιφέρεια, σύμφωνα με τα στοιχεία των μεσιτικών γραφείων.

Μόνο το 12μηνο που ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2023, οι τιμές των ενοικίων στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 10,4%, με βάση τα στοιχεία της Eurostat. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση σε ετήσια βάση που καταγράφεται από το 2008.

Παρακάτω πέντε άνθρωποι μιλούν για τις αυξήσεις στα ενοίκια τους και το εάν πιστεύουν πως τα χρήματα που δίνουν είναι υπερβολικά σχετικά με τις παροχές που έχουν. 

Η Χρυσάνθη ζει με τον άνδρα της και τα δύο της παιδιά σ’ ένα σπίτι στην Πολίχνη. Αρχικά το ενοίκιο ήταν στα 370 ευρώ και στη συνέχεια η σπιτονοικοκυρά της αύξησε την τιμή στα 400 ευρώ. Όπως εξηγεί η ίδια:

«Το σπίτι όταν μπήκαμε ήταν σε άθλια κατάσταση. Δεν είχε ούτε θέρμανση και χρειάστηκε να βάλουμε αέριο εμείς. Η σπιτονοικοκυρά δεν πλήρωσε απολύτως τίποτα. Συνολικά για να φτιαχτεί έδωσα 10.000 ευρώ. Όταν χαλάει κάτι, την ενημερώνω και συνεχώς μου κάνει φασαρίες. Γενικά δεν είμαι ευχαριστημένη γιατί έχω δώσει πάρα πολλά χρήματα. Αυτή δεν το συντηρεί ούτε το συντηρούσε όπως φάνηκε. Πολλές φορές επειδή χρειάζεται λεφτά, μας λέει αν γίνεται να βάλουμε δύο ενοίκια μαζί και ότι θα μας κάνει έκπτωση 50 ευρώ τον μεθεπόμενο μήνα. Για την περιοχή τα 400 είναι πάρα πολλά. Σπίτια δεν υπάρχουν για να φύγουμε ή και να υπάρχουν είναι παλιά και ζητάνε 600-700 ευρώ. 

Εγώ μπορώ να δώσω για ένα ανακαινισμένο σπίτι τόσα χρήματα, όμως κάποιος που βγάζει 800 ευρώ τον μήνα είναι πολύ δύσκολο να δώσει τα λεφτά γιατί υπάρχουν και τα πάγια έξοδα του σπιτιού»

Η Ελένη, φοιτήτρια ζει σ’ ένα διαμέρισμα μαζί με το αγόρι της στο Ιπποκράτειο και η αύξηση του ενοικίου της, όπως τονίζει, ήταν μικρή συγκριτικά με τα όσα ακούει από διάφορους συμφοιτητές της.

«Το βρήκα μέσω ενός γνωστού πριν από τέσσερα χρόνια όταν ήρθα Θεσσαλονίκη για τις σπουδές μου. Είμαι από τις τυχερές που η τιμή του έχει αυξηθεί ελάχιστα κατά την πάροδο των χρόνων, σε αντίθεση με τους περισσότερους συμφοιτητές μου. 

Το διαμέρισμα έχει σαλόνι, κουζίνα, ένα δωμάτιο, μπάνιο και ένα μπαλκόνι και η αρχική τιμή του ήταν στα 450 ευρώ. Πλέον έχει φτάσει στα 480 ευρώ.  Δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο, περίπου 40 τ.μ. Για μένα είναι ό,τι πρέπει. Βέβαια από την πρώτη στιγμή ήξερα πως τα χρήματα ήταν πάρα πολλά για αυτό το σπίτι. Σίγουρα μεγάλο ρόλο παίζει το γεγονός πως ήταν αρκετά περιποιημένο και διέθετε και parking. 

Με όσα ακούω μάλλον έχω σταθεί αρκετά τυχερή στο κομμάτι της αύξησης της τιμής, καθώς γύρω μας γίνονται εξωφρενικά πράγματα. Για μένα τα πράγματα πήγαν ακόμα καλύτερα όταν κατά την περίοδο της καραντίνας συγκατοίκησα με το αγόρι μου, οπότε και μοιραζόμασταν τα έξοδα. Είναι άλλο να δίνεις 480 ευρώ μόνος κι άλλον δια δύο.

Σε κάθε περίπτωση όμως δεν πιστεύω πως το συγκεκριμένο σπίτι αξίζει τα χρήματα του. Ο κύριος λόγος που δεν αποφασίζω να μετακομίσω είναι πως η φοιτητική ζωή μου τελειώνει οπότε θα φύγω μία και καλή για την Αθήνα. Επίσης όσες φορές έκανα μία απλή αναζήτηση για άλλο σπίτι, τα ενοίκια ήταν επίσης εξωφρενικά»

Η Ειρήνη, φοιτήτρια, συγκατοικεί με την φίλη της στην Σταυρούπολη και όπως εξηγεί μόνο έτσι θα μπορούσε να τα βγάλει πέρα με την τιμή του σπιτιού, η οποία μάλιστα θα αυξηθεί.

«Αν δεν συγκατοικούσα με μία φίλη μου νομίζω πως θα έπρεπε να κάνω δύο δουλειές για να τα βγάζω πέρα. Μένω στην Πολίχνη και δίνω 450 ευρώ ενοίκιο για ένα σπίτι αρκετά μεγάλο καθώς έχει σαλοκουζίνα, μπάνιο και τρία δωμάτια. Είναι 120 τ.μ. και αρκετά ευρύχωρο. Νοίκιασα ένα τέτοιο μεγάλο σπίτι γιατί χρειαζόμουν ένα δωμάτιο για την δουλειά μου. Οπότε τα χρήματα που δίνω είναι εντάξει συγκριτικά με τις παροχές, καθώς έχω και πάρκινγκ.

Από εκεί και πέρα, η σπιτονοικοκυρά μου πριν από έναν μήνα με ενημέρωσε πως λήγει το συμβόλαιο μου και με ρώτησε τι θα κάνω αν θα μείνω ή θα φύγω. Μαζί με την φίλη μου σκεφτόμασταν να φύγουμε, οπότε θεωρήσαμε πως τώρα ήταν μία καλή ευκαιρία. Όμως, λόγω καλοκαιριού και αδειών, μας ήταν δύσκολο να ψάξουμε να βρούμε νέο σπίτι. Έτσι της ζήτησα 2-3 μήνες το πολύ μέχρι να βρούμε κάτι στην περιοχή (Σταυρούπολη) και στη συνέχεια να μετακομίσουμε. 

Τότε εκείνη μας είπε πως κάτι τέτοιο δεν γίνεται, ενώ θα έχει λήξει το συμβόλαιο. Εκτός αυτού μας είπε πως από εδώ και πέρα θέλει να το νοικιάζει 550 ευρώ, εκατό παραπάνω από ότι το έδινε σε εμάς. Τώρα είμαστε σε φάση διαπραγματεύσεων για τα χρήματα, ενώ παράλληλα ψάχνουμε νέα διαμέρισμα που να μας εξυπηρετεί»

Η Ιωάννα ζούσε για 5 χρόνια στην Πολίχνη, έως ότου η ιδιοκτήτρια του σπιτιού την ενημέρωσε πως το ενοίκιο θα αυξηθεί κατά 170 ευρώ. Τότε εκείνη έβαλε κάτω τα οικονομικά της και μετακόμισε σ’ ένα μεγαλύτερο και πιο οικονομικό σπίτι.

«Έμενα για 5 χρόνια σ’ ένα μικρό διαμέρισμα με σαλόνι, κουζίνα, μπάνιο και ένα δωμάτιο στην Πολίχνη. Η τιμή του ήταν ιδανική – 280 ευρώ τον μήνα! Οπότε όλα τα φοιτητικά μου χρόνια δούλευα και παράλληλα μου έμεναν και κάποια χρήματα στην άκρη. Όμως μετά την περίοδο της καραντίνας ο σπιτονοικοκύρης βλέποντας πως όλοι αυξάνουν τις τιμές των ενοικίων, αποφάσισε να αυξήσει και του δικού μου. 

Έτσι ένα ωραίο πρωί (δεν ήταν), με ενημέρωσε πως η τιμή θα αυξηθεί στα 450 ευρώ. Η αλήθεια είναι πως φρίκαρα γιατί η τιμή ήταν εξωφρενική για εκείνο το μικρό σπίτι. Επίσης δεν μπορούσα μόνη μου να δίνω τόσα λεφτά μόνο για το ενοίκιο. Θα χρειαζόταν να κάνω δύο δουλειές για να τα βγάλω πέρα. Έτσι αν και μου άρεσε πολύ το διαμέρισμα που πέρασα αρκετά χρόνια αποφάσισα να μετακομίσω. 

Εκεί ξεκινάει μία άλλη κουβέντα καθώς τα ενοίκια συνειδητοποίησα πως είναι εξωφρενικά. Τελικά κατάφερα (από τύχη) να βρω ένα λίγο μεγαλύτερο διαμέρισμα από αυτό που ζούσα στα 390 ευρώ, καθώς δεν υπήρχε τίποτα αξιοπρεπές κάτω από αυτή τη τιμή»

Τέλος, η Νίκη η οποία μένει με το αγόρι της μετακόμισε πρόσφατα καθώς η σπιτονοικοκυρά της αύξησε το ενοίκιο κατά 130 ευρώ.

«Έμενα μαζί με το αγόρι μου τα τελευταία τέσσερα χρόνια σ’ ένα διαμέρισμα στην Τούμπα. Το ενοίκιο που δίναμε ήταν 420 ευρώ. Ενώ το σπίτι φαινόταν αρκετά καλό όταν το νοικιάσαμε γι’ αυτά τα χρήματα, τελικά εμφάνισε πολλά προβλήματα (υγρασία κλπ), η γειτονιά είχε πολύ φασαρία και σε γενικές γραμμές δεν ήμασταν καθόλου ευχαριστημένοι. Όμως, συνεχίζαμε να μένουμε εκεί από συνήθεια και πιο πολύ για να μην ξεβολευτούμε καθώς οι δουλειές μας ήταν εξαιρετικά κοντά.

Όμως, όταν η σπιτονοικοκυρά αποφάσισε να αυξήσει το ενοίκιο κατά 130 ευρώ και να φτάσει τα 550, τότε τα μαζέψαμε και φύγαμε. Θεωρούσα αδιανόητα να δίνω σχεδόν έναν μισθό για μία “τρύπα”, γεμάτη προβλήματα και έχω μεγάλη απορία το ποιος μπορεί να έδωσε τόσα λεφτά για ένα τέτοιο σπίτι. 

Βέβαια, δεν είναι η μόνη ιδιοκτήτρια που αύξησε κατακόρυφα την τιμή του ενοικίου. Συζητώντας με φίλους, συνειδητοποίησα πως είμαστε πολλοί που αντιμετωπίζουμε τέτοιες καταστάσεις, καθώς οι τιμές έχουν ξεφύγει εντελώς. Κατανοώ πως θέλουν και οι ιδιοκτήτες να βιοποριστούν αλλά δεν είναι λογικό από ένα ενοίκιο να προσπαθείς να βγάλεις όλο τον μήνα σου»

Βέβαια το μεγάλο ερώτημα που πολλές φορές προκύπτει στο μυαλό πολλών είναι «το πόσο μπορεί να αυξηθεί το ενοίκιο» και «κάθε πόσο χρονικό διάστημα».

Τι λέει ο νόμος

Τα ενοίκια διαμορφώνονται ελεύθερα και κάθε συμφωνία των συμβαλλομένων για σταδιακή αύξησή τους, τόσο στη αρχή, όσο και κατά τη διάρκεια μιας μίσθωσης είναι κατ’ αρχήν έγκυρη εκτός αν περιλαμβάνει παράλογους όρους που οδηγούν σε κατάχρηση των δικαιωμάτων από την άλλη πλευρά.

Από τον νόμο έχουν τεθεί κάποια όρια όσον αφορά την αύξηση του ενοικίου για μισθώσεις πρώτης κατοικίας.

Συγκεκριμένα, η ελάχιστη περίοδος μίσθωσης για ακίνητα πρώτης κατοικίας είναι τα τρία έτη, ανεξάρτητα από το αν τα συμβαλλόμενα μέρη υπέγραψαν σύμβαση με μικρότερη διάρκεια. Μετά τη πάροδο της τριετίας, το μίσθωμα καθορίζεται και πάλι ελεύθερα από τον ιδιοκτήτη και μπορεί να τύχει διαπραγμάτευσης.

Ωστόσο σε περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία αναπροσαρμογής του μισθώματος, τότε ισχύει η νόμιμη αύξηση ενοικίου μετά την τριετία, δηλαδή το καταβαλλόμενο μίσθωμα μπορεί να αυξάνεται ετησίως κατά ποσοστό 75% του τιμάριθμου του κόστους ζωής, όπως αυτό έχει καθορισθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος για τους αμέσως προηγούμενους δώδεκα (12) μήνες (αρ. 2 παρ. 1 Ν. 1703/1987).

Σε κάθε περίπτωση, μετά τη λήξη του συμβολαίου ισχύουν τα εξής:

– Παράδοση κατοικίας στη συμφωνηθείσα κατάσταση.

– Κάλυψη φθορών πέρα από τη συνήθη χρήση.

– Αποχώρηση ενοικιαστή – αν δεν υπάρξει παράταση ή ανανέωση της μίσθωσης.

– Παραμονή ενοικιαστή κι ανανέωση μίσθωσης.

– Επιστροφή εγγύησης.

Σε περίπτωση λύσης της μίσθωσης για οποιονδήποτε λόγο, ο εκμισθωτής έχει υποχρέωση δήλωσης της λύσης αυτής μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα στο πληροφοριακό σύστημα της Α.Α.Δ.Ε., διαφορετικά η μίσθωση θεωρείται πως είναι σε ισχύ.

Πότε μπορεί να γίνει πρόωρη καταγγελία της μίσθωσης

Την ίδια ώρα, ο νόμος, προκειμένου να προστατεύσει τα συμφέροντα και των δύο μερών, μισθωτών και εκμισθωτών, έχει θεσπίσει διάφορους λόγους πρόωρης καταγγελίας των συμβάσεων μίσθωσης, στην περίπτωση που η συνέχιση μιας μίσθωσης καταστεί δυσλειτουργική για τα συμβαλλόμενα μέρη.

Σημειώνεται ότι η πλειονότητα των ενοικιαστών πιστεύει ότι μπορεί να φύγει από την κατοικία που έχει μισθώσει ακόμη και πριν την λήξη του συμβατικού χρόνου της μίσθωσης. Αποτέλεσμα της παρεξήγησης αυτής είναι ότι πολλοί ενοικιαστές έχουν βρεθεί προ εκπλήξεως όταν έφυγαν από το μίσθιο που έμεναν και μετά από λίγους μήνες τους κοινοποιήθηκε αγωγή με την οποία τους ζητήθηκε να πληρώσουν τα μισθώματα μέχρι την λήξη της μίσθωσης έστω και αν δεν έμεναν στο μίσθιο ενώ ακόμη μεγαλύτερη ήταν η έκπληξή τους όταν βγήκε η απόφαση και πράγματι υποχρεώθηκαν να πληρώσουν ενοίκια.

Έτσι, ο μισθωτής μπορεί να καταγγείλει πρόωρα την μίσθωση όταν:

– δεν του παραδόθηκε η χρήση του μισθίου στο συμφωνημένο χρόνο

– όταν του αφαιρέθηκε στη συνέχεια η συμφωνημένη χρήση,

– υπάρχουν στο μίσθιο πραγματικά ή νομικά ελαττώματα,

– όταν εκλείπουν συμφωνημένες ιδιότητες,

– από τη μίσθωση απειλείται κίνδυνος για την υγεία του μισθωτή ή όσων συνοικούν μαζί του, ακόμη κι αν αυτός γνώριζε την ύπαρξη των επικίνδυνων αυτών συνθηκών (π.χ. εμφάνιση υγρασίας και μούχλας στην οροφή του μισθίου προερχόμενη από την ταράτσα της πολυκατοικίας),

– συντρέχει σπουδαίος λόγος που εμποδίζει τη συνέχιση της μίσθωσης σύμφωνα με τις αρχές της καλής πίστης και των χρηστών ηθών,

– ο ενοικιαστής είναι δημόσιος υπάλληλος και μετατεθεί και

– στις ενοικιάσεις εφ’ όρου ζωής ή συμβατικού χρόνου πέραν της 30ετίας, εάν πέρασε η 30ετία.

Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί προτείνουν την έγγραφη ενημέρωση του ιδιοκτήτη αρκετούς μήνες πριν την αποχώρηση. Αυτό θα συμβάλλει στο να αποφευχθούν τυχόν συγκρούσεις και να υπάρχει αρκετός χρόνος για την εύρεση νέου ενοικιαστή. Εάν το συμφωνητικό πρόκειται να λήξει, καλό θα ήταν ο μισθωτής να ενημερώσει τον ιδιοκτήτη για την πρόθεση του να συνεχίσει την ενοικίαση ή να αποχωρήσει από αυτή.

Ο ιδιοκτήτης, με τη σειρά του, έχει δικαίωμα πρόωρης καταγγελίας:

– εάν γίνεται κακή χρήση του ακινήτου από τον ενοικιαστή,

– σε περίπτωση παράβασης κάποιου όρου της σύμβασης που έχει υπογραφεί (π.χ. ο μισθωτής χωρίς εύλογη αιτία δεν καταβάλει το συμφωνηθέν μίσθωμα),

– αν προκύπτει οποιοσδήποτε κίνδυνος για το ακίνητο, πάντα με υπαιτιότητα του ενοικιαστή.

Ο ιδιοκτήτης πούλησε την κατοικία που νοικιάζω – Τι μπορώ να κάνω;

Σε περίπτωση που το μίσθιο πωληθεί ενόσω διαρκεί η μισθωτική σχέση ενδεχομένως ο νέος ιδιοκτήτης να επιδιώξει την έξωση του μισθωτή, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί από τον ίδιο. Ωστόσο, ο νόμος έχει προνοήσει για την προστασία του μισθωτή, ορίζοντας τις προϋποθέσεις διαμονής του στο ακίνητο, ακόμη και μετά την αλλαγή του ιδιοκτήτη του μισθίου.

Σύμφωνα με το άρθρο 614 ΑΚ: «Στη μίσθωση ακινήτου που αποδεικνύεται με έγγραφο βέβαιης χρονολογίας, αν ο εκμισθωτής κατά τη διάρκεια της μίσθωσης μεταβιβάσει σε τρίτον την κυριότητα του μισθίου ή παραχωρήσει άλλο εμπράγματο δικαίωμα που αποκλείει στο μισθωτή τη χρήση, ο νέος κτήτορας υπεισέρχεται στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις της μίσθωσης, εκτός αν έγινε αντίθετη συμφωνία στο μισθωτήριο έγγραφο. Αν το εμπράγματο δικαίωμα που παραχώρησε ο εκμισθωτής στον τρίτο δεν αποκλείει στο μισθωτή τη χρήση, ο τρίτος έχει υποχρέωση να μην την παρεμποδίσει.».

Αρκεί να πληρούνται δύο προϋποθέσεις:

α) Αποδεικνύεται η μίσθωση με μισθωτήριο συμβόλαιο βεβαίας χρονολογίας και

β) Δεν έχει συμφωνηθεί κάτι διαφορετικό με το μισθωτήριο συμφωνητικό.

Στην περίπτωση όπου δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος, το άρθρο 615 ΑΚ ορίζει ότι: «Στη μίσθωση ακινήτου που δεν αποδεικνύεται με έγγραφο βέβαιης χρονολογίας ή που περιέχει τον όρο, ότι σε περίπτωση εκποίησης του μισθίου ή παραχώρησης εμπράγματου δικαιώματος που αποκλείει τη χρήση του μισθωτή ο νέος κτήτορας θα έχει δικαίωμα να αποβάλει το μισθωτή, ο νέος κτήτορας μπορεί να καταγγείλει τη μίσθωση πριν από ένα μήνα, αν η μίσθωση έχει διάρκεια έως ένα έτος και πριν από δύο μήνες, αν έχει διάρκεια μακρότερη από ένα έτος. Εάν ο νέος κτήτορας καταγγείλει τη μίσθωση, διατηρούνται ακέραια τα δικαιώματα του μισθωτή απέναντι στον εκμισθωτή για αποζημίωση».

Συνεπώς, ο νέος ιδιοκτήτης έχει το δικαίωμα να προβεί σε καταγγελία της μίσθωσης. Τα αποτελέσματα της καταγγελίας θα επέλθουν μέσα σε ένα μήνα από τότε που αυτή επιδόθηκε στο μισθωτή, εάν η μίσθωση έχει διάρκεια έως ένα έτος και μέσα σε δύο μήνες, εάν έχει διάρκεια μεγαλύτερη από ένα έτος.

Με πληροφορίες από ot.gr