Επτά στάσεις που πρέπει να κάνεις στο Φάληρο

Ζω στην Θεσσαλονίκη εδώ και πέντε χρόνια και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή του Φάληρου. Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά ακόμη και πριν την μετακόμισή μου στην πόλη, με την έναρξη της ενήλικης ζωής μου, οι πιο έντονες εικόνες που είχα από εκδρομές και εξορμήσεις σε αυτή, πάντα συμπεριλαμβάνουν το Φάληρο και την γύρω περιοχή.

Μπορεί να βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της πόλης, όμως το κέντρο είναι εύκολα προσβάσιμο ακόμη και με τα πόδια, μέσα σε 30 λεπτά. Βέβαια, όσον αφορά την συγκοινωνία την περιοχή εξυπηρετούν οι γραμμές 1Χ, 5, 6, 33 και 39.

Μέσα στα χρόνια που έχω ζήσει στην περιοχή, την έχω εξερευνήσει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της. Έχω χιλιοπερπατήσει την Βασιλίσσης Όλγας, έχω φωτογραφήσει αμέτρητα ηλιοβασιλέματα στην Μεγάλου Αλεξάνδρου και έχω βρει κρυμμένες της πτυχές στα στενάκια.

Στο Φάληρο θα βρεις επιβλητικά νεοκλασικά με μεγάλη ιστορία. Κάποια ανεκμετάλλευτα και άλλα που έχουν αξιοποιηθεί ως χώροι για καφέ. Εάν βέβαια, θες να ξεναγηθείς στην περιοχή, μέσα από την διαδρομή που έχω ετοιμάσει, πάρε τον καφέ σου στο χέρι και ετοιμάσου για περιπλάνηση.

Στάση Νο.1 – Άγαλμα Βασίλισσας Όλγας

Στην αρχή της Λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας βρίσκεται το άγαλμα της ίδιας, έργο του Ρώσου γλύπτη Andrey Korobtsov. Βρίσκεται σε ένα μικρό πάρκο δίπλα από το παλιό Ιταλικό Προξενείο από τον Σεπτέμβριο του 2016. Δημιουργήθηκε με αφορμή, την συμπλήρωση 165 χρόνων από την γέννησή της, στο πλαίσιο του έτους “Ελλάδα- Ρωσία 2016”. Είναι κατασκευασμένο από ορείχαλκο και γρανίτη και πρόκειται για μια ρεαλιστική απεικόνιση της Βασίλισσας Όλγας.

Αναπαρίσταται να κάθεται σε έναν θρόνο, φορώντας ένα κλασσικό επίσημο φόρεμα της εποχής, ένα βασιλικό στέμμα και μαργαριτάρια στο λαιμό της. Με το ένα της χέρι ακουμπά τον θρόνο και με το άλλο κρατά ένα μπουκέτο από τριαντάφυλλα.

Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι αυτού του έργου τέχνης είναι, ότι έχει στηθεί στο σημείο που δολοφονήθηκε ο σύζυγος της Βασίλισσας, ο βασιλιάς Γεώργιος και μάλιστα, γι’ αυτό το λόγο η συνέχεια της Λεωφόρου έχει ονομαστεί Βασιλέως Γεωργίου.

Στάση Νο.2 – 1ο Γυμνάσιο Αρρένων – Μνημείο Εβραίων μαθητών 

Παραμένοντας στην περιοχή “των Πύργων”, στην σημερινή Βασιλίσσης Όλγας 3-5, βρίσκεται η πρώην Βίλα Χατζημήσεφ, στο ίδιο οικόπεδο με την Βίλα Γιόσεφ Μοδιάνο.

Η Βίλα Χατζημήσεφ  χτίστηκε μεταξύ του 1890-1896 για λογαριασμό του Θεόδωρου Χατζημισέφ, με βάση τα αρχιτεκτονικά σχέδια του Φρέντερ Σαρνό. Το 1ο Γυμνάσιο αρρένων εγκαταστάθηκε εκεί το 1921, όπου παρέμεινε μέχρι τον σεισμό του 1978, οπότε και το κτίριο κρίθηκε ακατάλληλο.  Το 1979 του κτίριο και ο περιβάλλον χώρος χαρακτηρίστηκαν “έργα τέχνης”.

Από το 1997 και αφού η Θεσσαλονίκης κρίθηκε πολιτιστική πρωτεύουσα, γίνεται αποκατάσταση του κτιρίου και επαναλειτουργεί κανονικά.

Το ακριβώς δίπλα κτίριο, η Βίλα Μοδιάνο βρίσκεται εκεί από το 1799. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πέρασε στην κυριότητα του Ιταλικού κράτους και μεταπολεμικά από το 1946 έως το 1958 στο Ελληνικό Δημόσιο και χρησιμοποιήθηκε για την στέγαση προσφύγων. Το 1960 μετατράπηκε επίσημα σε παράρτημα του 1ου Γυμνασίου.

Η εκκένωση του κτιρίου ως ακατάλληλου ήρθε μετά τον σεισμό του 1978 και έπειτα ακολούθησε μια περίοδο εγκατάλειψης. Το συγκεκριμένο διάστημα διήρκησε μέχρι το 2014, όταν ξεκίνησαν εργασίες για αναστήλωση, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 2016. Από το 2016 μέχρι σήμερα λειτουργεί και πάλι ως παράρτημα του 1ου Γυμνασίου.

Όταν βρεθείτε στην είσοδο των δύο κτιρίων, στρέψτε το βλέμμα σας προς τα κάτω και παρατηρήστε τις μπρούτζινες πλάκες που έχουν τοποθετηθεί στο πεζοδρόμιο, ως φόρο τιμής σε εβραίους μαθητές του γυμνασίου που έχασαν την ζωή τους κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Στάση Νο.3 – Σχολή τυφλών

Πάνω στην Βασιλίσσης Όλγας, βρίσκεται η Σχολή Τυφλών Θεσσαλονίκης ή αλλιώς το Κέντρο Εκπαιδεύσεως και Αποκαταστάσεως Τυφλών (ΚΕΑΤ), η οποία καλύπτει τις ανάγκες νέων και ανήλικων ατόμων με αναπηρία στην όραση. Η σχολή στεγάζεται σε ένα από τα τελευταία εναπομείναντα κτίρια της παλιάς Θεσσαλονίκης, που φέρεται να χτίστηκε το 1879 στην παλιά συνοικία των Πύργων. Μια άλλη αφήγηση υποστηρίζει ότι χτίστηκε το 1907 με σχέδια του Ξενοφώντα Παιονίδη για λογαριασμό του Χασάν Πριστίνα.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’50, στο κτίριο προστέθηκε η σοφίτα, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι ανάγκες της Σχολής.

Ένα κτίριο που επιβίωσε μέσα στα χρόνια απέναντι στις καταστροφές αλλά και την αντιπαροχή, φιλοξενεί από το 1948 έως σήμερα την Σχολή Τυφλών. Μια σχολή με πολύ σημαντική παρουσία και συνεισφορά προς τα άτομα με οπτική αναπηρία, που παρά τις δυσκολίες συνεχίζει να προσφέρει σημαντικό έργο στην πόλη.

Στάση Νο.4 – Πρώην 12ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης

Στην Βασιλέως Γεωργίου με Μπιζανίου γωνία, βρίσκεται το κτίριο του πρώην 12ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης. Το Δημοτικό Σχολείο στεγάζονταν εκεί από το 1974 μέχρι το 2004. Βέβαια πριν από το Δημοτικό σχολείο, από το 1919 έως το 1933, εντός του κτιρίου βρίσκονταν το Προξενείο των Η.Π.Α και πέντε χρόνια αργότερα το 5ο Γυμνάσιο αρένων.

Το συγκεκριμένο κτίριο από το 1983 θεωρείται διατηρητέο μνημείο. Τα τελευταία χρόνια βρίσκεται υπό κατάληψη, λειτουργώντας ως ελεύθερος κοινωνικός χώρος οργανώνοντας διάφορες εκδηλώσεις, μαθήματα τέχνης, πάρτι και συσσίτια.

Στάση Νο.5 – Οικία Νεφού

Συνεχίζουμε στην Βελισσαρίου 41 και με την κατοικία των αδερφών Νεφούς ή Νεφούσι. Κτίστηκε το 1907 με 1908. Κάποια χρόνια αργότερα, λόγω ενυπόθηκου δανειστικού συμβολαίου έγινε κατάσχεση του κτιρίου. Το 1931 και αφού είχε αγοραστεί από την Ισραηλιτική κοινότητα, στέγασε την σχολή «Ιωσήφ Ισαάκ Νισσήμ», όπου εκπαιδεύονταν Ραβίνοι και την συναγωγή «Ιτάλια Γιασάν».

Κατά την κατοχή, βρισκόταν στα χέρια των γερμανικών αρχών και χρησιμοποιούνταν ως ένα από τα κεντρικά τους κτίρια, όπου μαζεύονταν τα κοσμήματα και οτιδήποτε άλλο έπαιρναν από τους κατοίκους, ενώ στο υπόγειο λάμβαναν χώρα εγκλήματα.

Μέσα στα επόμενα χρόνια, φιλοξένησε από το 1945 έως το το 1974 το 12ο Δημοτικό Σχολείο και την δραματική σχολείου του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (1974- 1983).

Στάση Νο. 8 – Λαογραφικό Μουσείο

Το κτίριο του σημερινού Λαογραφικού μουσείου άνηκε στον Γιακό Μοδιάνο και χτίστηκε μεταξύ 1906 και 1910 με βάση τα σχέδια του γιού του, Ελί Μοδιάνο. Το 1913 αγοράστηκε από το ελληνικό δημόσιο και διατέθηκε στην βασιλική οικογένεια της Ελλάδας για να κατοικήσει εκεί ο Γεώργιος Β’.

Το 1947 στέγασε την τότε νεοϊδρυθείσα Στρατιωτική Ιατρική σχολή και τότε ήταν που απέκτησε και το όνομα Παλαιό Κυβερνείο. Άλλες χρήσεις του μέσα στα χρόνια ήταν, ως Ιερατική σχολή στις αρχές του 1960 και ως κατοικία του Υπουργού Βορείου Ελλάδος στα μέσα της ίδιας δεκαετίας.

Τέλος, από το 1970 μέχρι και σήμερα στο συγκεκριμένο κτίριο βρίσκουμε το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας.

Στάση Νο.7 – Ο κήπος των εποχών

Τελευταία στάση, ο Κήπος των εποχών βρίσκεται στην Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης στο ύψος της στάσης του ΟΑΣΘ σχολή τυφλών. Διαθέτει φυσική βλάστηση, ίδια με αυτή που συναντιέται στο φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας και με κάθε εποχή αλλάζει μορφή και χρώματα.

Στον Κήπο των εποχών βρίσκεται ένα υπαίθριο αμφιθέατρο για διοργάνωση εκδηλώσεων αλλά και για άραγμα με παρέα ή για κυριακάτικο πικ νικ. Ακόμη υπάρχουν καθίσματα κατά μήκος μιας ξύλινης διαδρομής και αναψυκτήριο για οτιδήποτε μπορεί να χρειαστείτε.

Μια ανάσα πρασίνου μέσα στην πόλη, που αποτελεί την ιδανική εναλλακτική περιοχή, όταν ο καιρός είναι καλός και τα καφέ την γειτονιάς φαντάζουν σαν μια μονότονη επιλογή.