Τι θα ισχύσει για τα τραπεζοκαθίσματα στην Πλατεία Χρηματιστηρίου

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε το έργο ανάπλασης της ευρύτερης περιοχής της Πλατείας Χρηματιστηρίου, σύμφωνα με τη μελέτη της Δ/νσης Αστικού Σχεδιασμού & Αρχιτεκτονικών Μελετών του Δήμου μας, με τίτλο: «Βιοκλιματική Αναβάθμιση Ευρύτερης Περιοχής Πλατείας Χρηματιστηρίου»*.

Η περιοχή του έργου, που καταλαμβάνει συνολικά έκταση περίπου 106 στρεμμάτων, περικλείεται από τις οδούς Εγνατία-Ι. Δραγούμη-Τσιμισκή-Δωδεκανήσου, εντός της οποίας συναντώνται οι πλατείες Χρηματιστηρίου και Εμπορίου, η παραδοσιακή αγορά του Αγίου Μηνά και το παλιό επιχειρηματικό κέντρο του Χρηματιστηρίου των Τραπεζών.

Η ευρύτερη περιοχή της Πλατείας Χρηματιστηρίου, όπως καθορίστηκε στο πλαίσιο της μελέτης του έργου, περιλαμβάνει ένα σημαντικό τμήμα του παλιού εμπορικού και επιχειρηματικού κέντρου της πόλης. Αποτελεί τμήμα της παλιάς Εβραϊκής συνοικίας Μάλτα, που ήδη από τα μέσα του 16^ου αιώνα εκτεινόταν ανάμεσα στην οδό Εγνατία και την αγορά Istira (σημερινή περιοχή «Λαδάδικα»), μια ζώνη που στη συνέχεια αναπτύχθηκε εμπορικά και προσέλκυσε πολλούς ξένους, ώστε από τον 18^ο αιώνα χαρακτηρίστηκε ως «Φραγκομαχαλάς». Σήμερα, στην περιοχή συναντώνται ιστορικά και πολιτισμικά αξιόλογα κτίσματα, μεταξύ των οποίων δεσπόζουσα θέση κατέχει το κτίριο της Τράπεζας Θεσσαλονίκης, γνωστό και ως στοά Μαλακοπή, το οποίο κτίστηκε το 1906-07 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Vitalliano Poselli, καθώς και το κτίριο της Οθωμανικής Τράπεζας, σημερινό Κρατικό Ωδείο, το οποίο κτίστηκε το 1903 σε σχέδια των μηχανικών Barouh και Amar. Άλλο σημαντικό αρχιτεκτόνημα της περιοχής αποτελεί η καθολική Εκκλησία, η οποία ανακατασκευάστηκε το 1897 πάνω στα θεμέλια της παλαιότερης εκκλησίας, επίσης σε σχέδια του Vitalliano Poselli.

Προς όφελος της αναβίωσης της περιοχής, ένας ακόμη στόχος της παρέμβασης είναι η προσέλκυση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε θέματα βελτίωσης της ποιότητας του κτιριακού αποθέματος, καθώς και της αποκατάστασης και επανάχρησης των διατηρητέων κτιρίων. Στην κατεύθυνση της ανάδειξης της ιστορικότητας της περιοχής, στους αρχιτεκτονικούς χειρισμούς της μελέτης του έργου ενσωματώθηκε η ονομαζόμενη «Πολιτιστική Διαδρομή», η οποία ακολουθεί στο έδαφος μια νοητή γραμμή που ενώνει τα κυριότερα διατηρητέα κτίρια της περιοχής.

Στις επόμενες εβδομάδες θα τεθεί σε εφαρμογή η κανονιστική διάταξη βάσει της οποίας θα ρυθμίζονται οι κανόνες και οι περιορισμοί που θα καθορίζουν τα τμήματα του κοινόχρηστου χώρου, ο οποίος θα παραχωρηθεί για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων στην περιοχή Χρηματιστηρίου.

Η πρόταση της Διεύθυνσης Αστικού Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικών Μελετών διαβιβάστηκε για τη διατύπωση των απόψεών τους στην Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, στη Δ/νση Περιβάλλοντος & Πολιτισμού του Υπουργείου Εσωτερικών (π. Υ.ΜΑ.Θ.),  στη Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης και στην Α’ Δημοτική Κοινότητα.

Οι παρακάτω διατάξεις έχουν προταθεί ήδη από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής και υποβληθεί

Κανονισμός Λειτουργίας και Διάθεσης Κοινοχρήστου Χώρου για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων στην ευρύτερη περιοχή της Πλατείας Χρηματιστηρίου του Δήμου Θεσσαλονίκης.

– Αναλυτικά δείτε παρακάτω πού θα επιτρέπεται και πού θα απαγορεύεται η ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων

Α) Στις πεζοδρομημένες οδούς Αγίου Μηνά (από Κατούνη έως Ι. Δραγούμη), Εδέσσης, Ολυμπίου Διαμαντή (από Β. Ουγκώ έως Κατούνη), Ηρώδου Αττικού, Βηλαρά (από Καθολικών έως Συγγρού), οι οποίες έχουν διαμορφωθεί ανισόπεδα, δηλαδή με υπερυψωμένα τμήματα εκατέρωθεν της οδού, επιτρέπεται η χωροθέτηση των τραπεζοκαθισμάτων επί των υπερυψωμένων τμημάτων της πεζοδρομημένης οδού, όπως επισημαίνεται με διακριτό μπλε χρωματισμό στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα. Επί των οδών εξασφαλίζεται ελεύθερη ζώνη διέλευσης των πεζών και των οχημάτων έκτακτης ανάγκης πλάτους 3,50μ. κατά μήκος του κεντρικού άξονα κάθε οδού, όπως επισημαίνεται με διακριτό κίτρινο χρωματισμό στο παρακάτω τοπογραφικό διάγραμμα.

1. Β) Στις πεζοδρομημένες οδούς Ι. Καποδιστρίου (από Βαλαωρίτου έως Παπαδοπούλου), Παπαδοπούλου (από Καποδιστρίου έως Ι. Δραγούμη) και Πάικου (από Καποδιστρίου έως Ι. Δραγούμη), οι οποίες έχουν διαμορφωθεί ισόπεδα, δηλαδή άνευ υπερυψωμένων τμημάτων, επιτρέπεται η χωροθέτηση των τραπεζοκαθισμάτων στα τμήματα των οδών σε επαφή με την οικοδομική γραμμή, όπως επισημαίνονται με διακριτό μπλε χρωματισμό στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα. Επί των οδών εφασφαλίζεται ελεύθερη ζώνη διέλευσης των πεζών και των οχημάτων έκτακτης ανάγκης πλάτους 3,50μ., όπως επισημαίνεται με διακριτό κίτρινο χρωματισμό στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα, η οποία μετράται από την εξωτερική πλευρά των τοποθετημένων μεταλλικών εμποδίων (σταθερά εμπόδια του κοινόχρηστου χώρου) και προς την απέναντι πλευρά της κάθε οδού.

Στο τμήμα της πεζοδρομημένης οδού Πάικου από Συγγρού έως Καποδιστρίου δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση τραπεζοκαθισμάτων, δεδομένου ότι το πλάτος της οδού σε αυτό το τμήμα επαρκεί μόνο για τη διέλευση των πεζών και των οχημάτων έκτακτης ανάγκης.

1. Γ) Στις δύο διαμορφωμένες πλατείες της περιοχής, την πλατεία Εμπορίου και την πλατεία Χρηματιστηρίου, συμπεριλαμβανομένου του πεζοδρομημένου τμήματος της οδού Συγγρού, από την οδό Βηλαρά έως την οδό Ερμού, επιτρέπεται η χωροθέτηση τραπεζοκαθισμάτων στους χώρους που επισημαίνονται με διακριτό μπλε χρωματισμό στο συνημμένο τοπογραφικό διάγραμμα.
2. Εντός των ζωνών και των χώρων που καθορίζονται παραπάνω με διακριτό μπλε χρωματισμό εφαρμόζονται, όπως κάθε φορά ισχύουν, οι 1000/2013, 224/2014, 237/2014, 374/2015, 375/2015, 1173/2015 και 691/2015 Γενικές Κανονιστικές Αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης, που αφορούν σε τεχνικές και λειτουργικές προϋποθέσεις παραχώρησης κοινοχρήστων χώρων και σε γενικές ρυθμίσεις τοποθέτησης εξοπλισμού σε κοινόχρηστους χώρους ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων για τον Δήμο Θεσσαλονίκης, όπως κωδικοποιήθηκαν σε ενιαίο κείμενο, και η 376/2015 Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης για τις περιοχές αναπλάσεων, καθώς και οι δεσμεύσεις που απορρέουν από το υπ’ αριθ. 4201/21.11.2016 έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών (π. Υ.ΜΑ.Θ.) και από το υπ’ αριθ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ΥΝΜΤΕΚΜ/335656/30083/2783/14.02.2017 έγγραφο της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων & Τεχνικών Έργων Κεντρικής Μακεδονίας.
3. Δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση τραπεζοκαθισμάτων στις οδούς Ερμού (από Συγγρού έως Ι. Δραγούμη), Βασ. Ηρακλείου (από Συγγρού έως Ι. Δραγούμη) και Φράγκων (από Δωδεκανήσου έως Συγγρού), ώστε: α) να διατηρηθεί η υφιστάμενη ακμαία εμπορική δραστηριότητα στα ισόγεια καταστήματα και να αποφευχθεί η τυχόν εκδίωξη των υφιστάμενων ιδιοκτητών-επιχειρηματιών, λόγω πιθανής αύξησης της αξίας της γης, ως αποτέλεσμα της αυξημένης διείσδυσης χρήσεων αναψυχής και πολιτισμού, φαινόμενο που περιγράφεται στη διεθνή πολεοδομική βιβλιογραφία ως «gentrification» και αποδίδεται στα ελληνικά ως «εξευγενισμός» μιας υποβαθμισμένης αστικής περιοχής και β) να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη υφιστάμενη λειτουργία των οδών ως βασικών αξόνων εξυπηρέτησης του κυκλοφοριακού φόρτου και της στάθμευσης της περιοχής.
4. Στις λοιπές οδούς της περιοχής και, συγκεκριμένα, στις οδούς Βαλαωρίτου (από Δωδεκανήσου έως Ι. Δραγούμη – εξαιρουμένου του τμήματος του πεζοδρομίου που βρίσκεται περιμετρικά του κτιριακού συγκροτήματος επί των οδών Συγγρού-Βηλαρά-Βαλαωρίτου), Καθολικών (από Τύπου έως Βηλαρά), Βεροίας (από Λ. Σοφού έως Β. Ουγκώ), Ολυμπίου Διαμαντή (από Λ. Σοφού έως Β. Ουγκώ), Τανταλίδου (από Εγνατία έως Βαλαωρίτου), Ορφανίδου (από Βαλαωρίτου έως Φράγκων), Λέοντος Σοφού (από Εγνατία έως Δωδεκανήσου), Τύπου, Βηλαρά (από Βαλαωρίτου έως Καθολικών), Β. Ουγκώ, Συγγρού (από Ερμού έως Βασ. Ηρακλείου), Κατούνη (από Β. Ηρακλείου έως Τσιμισκή), η χωροθέτηση τραπεζοκαθισμάτων διέπεται από τις διατάξεις των γενικών κανονιστικών πράξεων του Δήμου που είναι σε ισχύ. εκφράζεται η αντίρρηση της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων για την προτεινόμενη από την Υπηρεσία μας ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων περιμετρικά του διατηρητέου κτιριακού συγκροτήματος επί των οδών Συγγρού, Βηλαρά και Βαλαωρίτου, καθώς και επί αμφότερων των πλευρών τμήματος της οδού Συγγρού

*Να σημειώσουμε ότι κατά την υλοποίηση του έργου εξαιρέθηκε της ανάπλασης η οδός Ερνέστου Εμπράρ, λόγω ιδιοκτησιακού καθεστώτος, για την οποία εξαίρεση δεν εκφράστηκαν αντιρρήσεις από την αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠ.ΠΟ.Α.