Έτσι το ζουν οι έφηβοι στη Θεσσαλονίκη σήμερα

Λέξεις: Χρυσάνθη Αρχοντίδου, Αντώνιο Παντέλη / Κεντρική εικόνα: Γιώργος Νιάκας

Πού τριγυρνούν οι νέοι της πόλης; Πού κοινωνικοποιούνται και πού «ψάχνουν» τον εαυτό τους; Πήγαμε μια βόλτα σε Αριστοτέλους, Ναυαρίνου, παραλία και λιμάνι και μιλήσαμε με ώριμους έφηβους που εκτονώνονται μέσα από συζητήσεις, κάπνισμα και αυτοπροβολή στα social media.

Σάββατο βράδυ, λίγο μετά τις 8, οι έφηβοι δίνουν τον παλμό στην καρδιά της Θεσσαλονίκης.

Από τη Νέα Παραλία, μέχρι το Ισλαχανέ και από τη Ναυαρίνου μέχρι την πλατεία Αριστοτέλους, η νέα γενιά, αυτή της τεχνολογίας και των social media – βγαίνει έξω και διασκεδάζει με έναν τρόπο που μόνο αυτή ξέρει και θέλει.

Ανάμεσα στο διάβασμα για τις πανελλήνιες, τα φροντιστήρια για ξένες γλώσσες, τα ιδιαίτερα για το σχολείο, οι έφηβοι καταφέρνουν να ξεκλέψουν λίγο χρόνο για να συναντηθούν με τους φίλους τους, να αφήσουν έστω και για λίγο τα κινητά από τα χέρια, να γεμίσουν με φωνές και ενθουσιασμό τα πάρκα και τις πλατείες, να αράξουν στα παγκάκια με θέα τον Θερμαϊκό, να πάρουν πίτσα με δύο ευρώ και τα αγαπημένα τους ενεργειακά ποτά στο χέρι και να ξεχυθούν στους δρόμους της πόλης, βολτάροντας για ώρες.

Τα παιδιά των 15, 16, 17 ετών χαράζουν τη δική τους πορεία στους δρόμους της Θεσσαλονίκης και αφήνουν το δικό τους αποτύπωμα, σε μία εποχή που όλα τρέχουν δίχως φρένα.

Η γενιά που ενηλικιώνεται με μία οθόνη στο χέρι, αφήνει το κινητό σε πεζούλια για να βγάλει βίντεο στους ρυθμούς του Tik Tok και τρέφεται από τα story του Instagram, ορίζει τις τάσεις και ψάχνει για την πραγματική και ουσιαστική επαφή, αυτήν χωρίς τα φίλτρα.

Με ένα χαρτζιλίκι στην τσέπη καταφέρνει να περνά καλά στις λιγοστές εξόδους της, εκείνες τις λίγες ώρες της εβδομάδας που θα συναντήσει τους φίλους εκτός των τεσσάρων τοίχων της τάξης, μακριά από την πίεση του σχολείου, των μαθημάτων, των γονιών και των καθηγητών.

Δημιουργούν δικά τους στέκια, διαφορετικά το ένα απ’ το άλλο, κάθε παρέα ξέρει πού ανήκει – ένας άγραφος κανόνας μεταξύ τους.

ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ… ALTERNATIVE

Γύρω στις οκτώ με εννιά, κάθε Σαββατόβραδο, το μετρό είναι γεμάτο με πιτσιρίκια από τα ανατολικά που πηγαίνουν να “αράξουν” στο κέντρο. “Μην πάμε πάλι Αριστοτέλους, έχω βαρεθεί”, λέει ένας 16χρονος στους φίλους του.

Στη Ναυαρίνου, ακούγεται δυνατή μουσική από ηχεία, ενώ νεαροί με ανάποδα καπέλα στήνουν τα skateboards για να κάνουν κόλπα στο πεζοδρόμιο. Τα παιδιά που βολτάρουν εκεί έχουν έναν πιο “alternative” χαρακτήρα.

Στην Αριστοτέλους και την παραλιακή, υπάρχει μία άτυπη μόδα που ενώνει τις παρέες. Ντυμένοι στα μαύρα, παρέες αγοριών και κοριτσιών, βρίσκουν τις γωνιές τους στα παγκάκια, ενώνονται μεταξύ τους, τα vape και τα τσιγάρα περνούν από χέρι σε χέρι.

Στο λιμάνι η ατμόσφαιρα έχει έναν πιο ήρεμο ρυθμό. Ζευγαράκια εφήβων περπατούν χέρι-χέρι, ανταλλάσσουν τα πρώτα τους φιλιά, λένε τα πρώτα γλυκόλογα. Άλλες παρέες κάθονται στο ξύλινο ντεκ, παίζοντας χαρτιά ή άλλα παιχνίδια σε έναν κύκλο που τους κρατάει ενωμένους, ενώ άλλοι χαζεύουν από τα παγκάκια την αντανάκλαση από τα κίτρινα φώτα της πόλης, στα νερά του Θερμαϊκού.

Οι ίδιοι οι έφηβοι παρατηρούν ότι υπάρχουν ορισμένα μαγαζιά, παρ’ ότι απαγορεύεται, που επιτρέπουν την κατανάλωση αλκοόλ σε ανηλίκους, ενώ η τάση για vapes, θερμαινόμενα τσιγάρα και ενεργειακά ποτά βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο απόγειό της.

Τα Σαββατόβραδά της, η Θεσσαλονίκη γίνεται μια πόλη που ζει ξανά μέσα από τις βόλτες των εφήβων, τη μουσική, το στυλ και την ανεμελιά τους.

Τι σημαίνει έξοδος για έναν έφηβο στη Θεσσαλονίκη σήμερα; Πόσα ξοδεύει, πού πηγαίνει, τι τον κάνει να βγει και τι τον κρατάει σπίτι;

Η ΕΞΟΔΟΣ ΜΕ… 10 ΕΥΡΩ

Ο 15χρονος Αντώνης με την παρέα του, βολτάρουν στα γνωστά spots της πόλης – Καλαμαριά, κέντρο, Ναυαρίνου, Αριστοτέλους, στα παγκάκια γύρω από τον Λευκό Πύργο και στη Νέα Παραλία:

«Πολλοί κατεβαίνουν με λεωφορείο, κάνουν τη βόλτα τους και επιστρέφουν με το τελευταίο. Είναι η κλασική διαδρομή του Σαββατοκύριακου. Σε αυτά τα σημεία βρίσκεις πάντα κόσμο, παρέες, μουσικές, παιδιά να κάθονται στα παγκάκια ή στα πεζούλια και να μιλάνε.

Προσωπικά ξοδεύω περίπου 15 με 20 ευρώ την εβδομάδα, ανάλογα τις εξόδους. Κυρίως για βόλτα, για να φάω ή να πιω κάτι, αλλά και για μικρά πράγματα — καμιά μπλούζα με συγκρότημα, κανένα CD από κάποιο δισκοπωλείο. Αν τύχει να θέλω κάτι πιο ιδιαίτερο, παίρνω λίγα λεφτά από τον κουμπαρά.

Τελευταία έχει γίνει τάση να πίνουν ενεργειακά ποτά, το κάνουν αρκετοί. Αλλά, αν με ρωτήσεις, αυτά δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τον “μέσο” έφηβο. Ο καθένας έχει τον δικό του τρόπο να περνάει καλά, άλλος πιο ήσυχα, άλλος πιο έντονα».

Η Δήμητρα, 14 ετών, “αράζει” με την παρέα της στα ίδια μέρη:

«Σε αυτά τα σημεία υπάρχουν πολλά μαγαζιά, μπορείς να φας κάτι, να χαζέψεις βιτρίνες, να ψωνίσεις. Πολλές φορές όμως δεν χρειάζεται τίποτα απ’ όλα αυτά· κάποιοι απλώς κάθονται σε παγκάκια ή πεζούλια και μιλάνε, περνάει η ώρα με αυτόν τον τρόπο. Εγώ προτιμώ να πηγαίνω στο κέντρο, σε δισκάδικα να ψάχνω CD και σε thrift shops για ρούχα — μου αρέσει αυτή η φάση, να βρίσκεις κάτι μοναδικό».

Τα περισσότερα χρήματά της, η Δήμητρα τα ξοδεύει σε φαγητό και σνακς, σε αντίθεση με πολλούς φίλους της που τα δίνουν σε ενεργειακά ποτά, όπως λέει η ίδια:

«Συνήθως είναι γύρω στα 4-5 ευρώ κάθε φορά που βγαίνω. Οι περισσότεροι καπνίζουν ή ατμίζουν με vape — έχει γίνει κάπως μόδα πια. Εγώ κρατάω μαζί μου γύρω στα 5 με 10 ευρώ, δεν μου αρέσει να κουβαλάω παραπάνω. Νομίζω πως όλοι λίγο-πολύ έτσι είμαστε — ό,τι έχουμε, φτάνει για να περάσουμε λίγες ώρες έξω».

Στη 17χρονη Μάγια, αρέσει το περπάτημα στη Νέα Παραλία και οι θεματικές έξοδοι για φαγητό με τις φίλες της σε μαγαζιά στο κέντρο:

«Επειδή με την παρέα μου μένουμε κοντά η μία στην άλλη, παίρνουμε όλες μαζί το μετρό για να κατέβουμε από την Καλαμαριά στο κέντρο. Μας αρέσει να περπατάμε πολύ. Επειδή όλες μένουμε ανατολικά και κοντά στην παραλιακή, βγαίνουμε πολύ συχνά στη Νέα Παραλία και περπατάμε άσκοπα – πηγαίνουμε μέχρι το κέντρο με τα πόδια και συζητάμε.

Κάθε εβδομάδα σχεδιάζουμε μία έξοδο για φαγητό – πολλές φορές μπορεί να το κάνουμε θεματικά, επιλέγουμε ένα διαφορετικό μαγαζί με διαφορετικές γεύσεις. Τη μία παίρνουμε ασιατικό, την άλλη μεξικάνικο, άλλες φορές μπέργκερ, αναλόγως τις ορέξεις μας.

Προσπαθούμε αυτό να το κάνουμε τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, γιατί προετοιμαζόμαστε για πανελλήνιες και έχουμε ανάγκη αυτήν την μία έξοδο. Δυστυχώς, δεν μας παίρνει για παραπάνω, αλλά το Σαββατόβραδο είναι καθιερωμένο. Και επειδή δεν μας δίνουν αλκοόλ, συνήθως θα πάμε για έναν καφέ, έναν χυμό ή κάποιο mocktail το βράδυ.

Τα χρήματα που ξοδεύω είναι συνήθως αυτά που έχω μαζέψει από γιορτές και γενέθλια. Δεν μου δίνουν οι γονείς μου κάποιο συγκεκριμένο χαρτζιλίκι γιατί δεν ξοδεύουμε πολλά, αλλά αν χρειαστώ έξτρα, δεν θα μου πούνε όχι».

Το πού θα βγεις στην πόλη διαφέρει ανάλογα με τις παρέες σου, ξεκαθαρίζει η Μάγια:

«Υπάρχουν “σποτάκια” που θα μαζευτούν για να αράξουν άτομα της ηλικίας μου και να συναντηθούν με φίλους, όπως είναι η Ναυαρίνου και η πλατεία Αριστοτέλους, αλλά αυτό διαφέρει αναλόγως τις παρέες που έχεις και το σχολείο που πηγαίνεις, αν είσαι ανατολικά ή δυτικά. Εμάς δεν μας αρέσει τόσο πολύ εκεί, είναι για παιδιά άλλης νοοτροπίας.

Τυχαίνει μερικές φορές να πάμε και σινεμά, αλλά αυτό θα το κάνουμε σπανιότερα, κυρίως αν κυκλοφορήσει κάποια ταινία που την περιμένουμε και θέλουμε πολύ να τη δούμε. Τότε μόνο θα συνεννοηθούμε αρκετά άτομα μαζί για να πάμε στο σινεμά».

Ο Χαράλαμπος, 17 ετών, ξέρει ότι άμα βγει Σαββατόβραδο στην πλατεία Αριστοτέλους, σίγουρα θα πετύχει φίλους και γνωστούς:

«Στις βόλτες μας πάμε για φαγητό, είτε αυτό σημαίνει junk food, είτε σε κάποιο εστιατόριο. Μας αρέσει να περπατάμε και αν πετύχουμε κάποιον γνωστό, θα αράξουμε μαζί του. Στην Αριστοτέλους γίνεται πάντα χαμός, είναι σίγουρο ότι θα πετύχουμε κάποιον γνωστό. Τον τελευταίο χρόνο και καθώς ενηλικιωνόμαστε, πολλοί βγαίνουν σε μπαρ στη Βαλαωρίτου, στο μπιτ μπαζάρ και ειδικά σε ένα καινούργιο μαγαζί στο λιμάνι το οποίο παίζει house μουσική με dj και είναι γεμάτο με άτομα της ηλικίας μας».

«Η κάθε περιοχή έχει τα δικά της στέκια», λέει.

«Στην Καλαμαριά, αράζουμε στο πάρκο στη Σοφούλη, στο Παλατάκι ή στα παγκάκια κάτω στην Αρετσού με φαγητό και περπάτημα στον πεζόδρομο. Σε άλλους αρέσει να πηγαίνουν σε συναυλίες ή σε κάποιον αγώνα, να αράζουν στο σπίτι με παρέα αν λείπουν οι γονείς τους ή να πηγαίνουν σε γήπεδο για μπάλα ή μπάσκετ».

Το μπάτζετ που ξοδεύει η παρέα του Χάρη εξαρτάται ανάλογα με την έξοδο που θα κάνει:

«Συνολικά σε μία έξοδο μπορεί να “φάμε” από μηδέν μέχρι 40 ευρώ, αναλόγως το τι θα κάνουμε, πού και πώς θα πάμε. Ένας καλός μέσος όρος θα ήταν τα 10 με 20 ευρώ. Στο χαρτζιλίκι υπάρχουν δύο κατηγορίες. Έίτε παίρνεις ένα ποσό το μήνα – που είναι συνήθως γύρω στα 200 ευρώ – και τα διαχειρίζεσαι όπως θες για τη διασκέδαση και τα γενικότερα έξοδά σου. Η άλλη είναι να σου δίνουν χρήματα οι γονείς σου κάθε φορά που βγαίνεις μία βόλτα και ταυτόχρονα να έχεις ένα μαζεμένο ποσό στην άκρη από γιαγιάδες, παππούδες, γενέθλια, γιορτές, βαθμούς».

ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΜΕ VAPE

Από ερωτικά προβλήματα μέχρι… πολιτική, τα θέματα που συζητούν οι έφηβοι σήμερα δεν έχουν τελειωμό.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο, το Tik Tok και η ανυπομονησία για ενηλικίωση οδηγούν τους νέους από πλατεία σε πλατεία, με τα κινητά στερεωμένα σε παγκάκια για να βγάλουν το επόμενο βίντεο με viral ήχο:

«Τα θέματα για τα οποία μιλάμε όταν βγαίνουμε έξω κυμαίνονται από γκομενικά μέχρι… πολιτική. Η αυτοπροβολή στα social media είναι επίσης συχνή – το μόνο που νοιάζει μερικούς είναι πόσα likes θα πάρουν στο story. Καλώς ή κακώς το κάπνισμα είναι πάρα πολύ διαδομένο, αλλά όχι το παραδοσιακό με τα βιομηχανικά τσιγάρα. Οι 4 στους 10 καπνίζουν συστηματικά θερμαινόμενο τσιγάρο ή vape και τουλάχιστον οι 6 στους 10 το κάνουν περιστασιακά, όταν μαζευόμαστε σε παρέες. Τα παιδιά της ηλικίας μου γενικά βλέπω ότι προσπαθούν σε μεγάλο βαθμό να φανούν πιο ώριμοι και μεγαλύτεροι από ότι πραγματικά είναι, προσπαθώντας να αφήσουν πίσω “παιδικές” συμπεριφορές και δραστηριότητες».

Η 17χρονη Αναστασία, πλησιάζοντας την ενηλικίωση, έχει ξεκινήσει να αντιλαμβάνεται περισσότερα πράγματα για το πώς περνάνε τις εξόδους τους, οι μεγαλύτεροί της:

«Πηγαίνω συχνά σε μαγαζιά της γειτονιάς μου, στην Τούμπα — συνήθως εκεί όπου δουλεύουν οι μεγαλύτεροι φίλοι μου — ή κατεβαίνω προς το κέντρο, στα καφέ γύρω από την Καμάρα και τη Ρωμαϊκή. Είναι τα σημεία που βλέπεις πάντα γνωστά πρόσωπα, εκεί που η πόλη μοιάζει να ξυπνά μαζί σου.

Τα βράδια, αν βγούμε, μπορεί να είναι στη Βαλαωρίτου, στα Λαδάδικα ή στα κρασάδικα πίσω από την Καμάρα. Αν όμως η παρέα είναι “πεσμένη” οικονομικά, τότε αλλάζει το πλάνο: παίρνουμε μπύρες και πάμε κάπου με θέα, να αράξουμε και να μιλήσουμε ως αργά. Στην πόλη κινούμαι κυρίως με ΟΑΣΘ — σχεδόν πάντα. Το μετρό το χρησιμοποιώ σπάνια, δεν με βολεύει ιδιαίτερα.

Συνήθως οι έξοδοί μου έχουν ένα budget γύρω στα 10 ευρώ, όταν πρόκειται να πάω για κρασί ή για ποτό. Αν είναι απλώς για “άραγμα”, το πολύ να δώσω 5, με το χαρτζιλίκι στα 150 ευρώ τον μήνα να μου είναι αρκετό.

Το φλερτ δεν λείπει από τις εξόδους των νέων, όπως εξηγεί η Αναστασία:

«Είναι σαν να είναι προέκταση της βραδιάς, κομμάτι της εξόδου. Ο έρωτας είναι από τα πιο σταθερά και σημαντικά θέματα που απασχολούν, είτε στην παρέα των κοριτσιών είτε με τα αγόρια. Πάντα κάπου θα μπει στη συζήτηση».

«Υπάρχουν δύο κόσμοι των εφήβων στη σημερινή κοινωνία – εγώ βρίσκομαι στο ενδιάμεσο», καταλήγει η ίδια:

«Δεν ασπάζομαι ούτε ακολουθώ τα “παράνομα” πράγματα, αλλά τα βλέπω γύρω μου, τα παρατηρώ. Η πλειονότητα των συνομηλίκων μου θα πάει σε ένα καλό μαγαζί, θα ανεβάσει το story, θα κάνει vape. Είναι συνέχεια “στη γύρα” — κυρίως για να δείξουν κάτι, να φανούν, να γνωρίσουν κάποιον.

Από την άλλη, υπάρχει και η μειονότητα· εκείνοι που επιλέγουν κάτι διαφορετικό, πιο ήσυχο, αλλά που συχνά τους θεωρούν “στο περιθώριο”. Έτσι, όμως, απομονώνονται σιγά-σιγά. Είναι σαν δύο διαφορετικοί κόσμοι που ζουν στην ίδια πόλη, στην ίδια ηλικία, αλλά δεν συναντιούνται ποτέ πραγματικά.

Γενικά, νιώθω πως οι νέοι σήμερα βρίσκουν την ευχαρίστησή τους μέσα από ουσίες – από το τσιγάρο, το ηλεκτρονικό τσιγάρο και το vape μέχρι το αλκοόλ. Είναι σαν να ψάχνουμε μια αφορμή να ξεφύγουμε, να γεμίσουμε το κενό. Ελάχιστοι είναι αυτοί που θα επιλέξουν κάτι πιο ουσιαστικό για ψυχαγωγία· μια συναυλία, έναν κινηματογράφο, κάτι που να τους γεμίσει διαφορετικά. Οι περισσότεροι προτιμούν τη διασκέδαση όπως τη μάθαμε: έντονη, γρήγορη, λίγο ψεύτικη, αλλά εύκολη. Κι αυτή η “ευκολία” είναι που κάνει τη διαφορά.

Και κάπως έτσι, μέσα σε όλα τα υπόλοιπα, συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε και να ψάχνουμε τον εαυτό μας μέσα στην πόλη».