Γιατί δεν υπάρχει ούτε ένα ολοκληρωμένο χιλιόμετρο ποδηλατόδρομου στη Δυτική Θεσσαλονίκη

Εάν υποθέσουμε ότι ένας κάτοικος Δυτικής Θεσσαλονίκης θελήσει να μετακινηθεί με έναν εναλλακτικό τρόπο από το να επιλέξει απλά το ΙΧ του για να μεταβεί στο κέντρο, θα πρέπει να έχει μάλλον ικανότητες κασκαντέρ για να ανταπεξέλθει στο δύσκολο εγχείρημα.

Διότι όσο κι αν φαίνεται απίστευτο εν έτει 2025, στο δυτικό τμήμα της πόλης που πλέον συγκεντρώνει και τον μεγαλύτερο αριθμό πληθυσμού, που το μετρό δεν ξέρουμε αν θα το προλάβει και που η μοναδική επιλογή είναι το λεωφορείο, δεν υπάρχει ούτε ένα ολόκληρο χιλιόμετρο  ποδηλατόδρομου (και θα εξηγήσουμε παρακάτω γιατί δεν λέμε για ούτε εκατοστό) προκειμένου να μπορέσει να φτάσει στον προορισμό του με αίσθημα ασφάλειας.

Όπως μάλιστα εύστοχα μας απάντησε η πρόεδρος του Ποδηλατικού Αθλητικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Έλενα Πεταλωτή, στο ερώτημα «γιατί δεν υπάρχει ποδηλατόδρομος στα Δυτικά», «γιατί υπάρχει στα Ανατολικά;» μας είπε. Άδικο έχει; Επιμένοντας ωστόσο λίγο παραπάνω για κάτι πιο συγκεκριμένο μας εξήγησε.

«Η απουσία ποδηλατόδρομων στη δυτική Θεσσαλονίκη δεν είναι τυχαία· είναι αποτέλεσμα δεκαετιών πολεοδομικών επιλογών που έδωσαν προτεραιότητα στην κίνηση των αυτοκινήτων και όχι στις ήπιες μορφές μετακίνησης. Οι πυκνοδομημένες συνοικίες με τους στενούς δρόμους, η έλλειψη ενιαίου σχεδιασμού μεταξύ των δήμων και η απουσία χρηματοδοτημένων έργων βιώσιμης κινητικότητας (που ανάγεται σε απουσία πολιτικής βούλησης τελικά) έχουν αφήσει τις δυτικές συνοικίες εκτός ποδηλατικού χάρτη.

Η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των δήμων είναι άλλος ένας λόγος. Είναι χαρακτηριστικό όταν προσπαθήσαμε να παρέμβουμε ως συλλογος στο εργο της Περιφέρειας για την διαπλάτυνση στην οδό Μίκη Θεοδωράκη (πρ. Λαγκαδά), όταν διαπιστώσαμε οτι πρεπει να μιλήσουμε με τέσσερις Δήμους και ο ενας δεν ηξερε τι εργα κανει ο αλλος.

Παρά τις επιμέρους μελέτες και τα εγκεκριμένα ΣΒΑΚ, δεν έχει υπάρξει ακόμη ένα συνεκτικό σχέδιο που να συνδέει τις περιοχές αυτές με το κέντρο της πόλης και το παραλιακό μέτωπο. Εκτός των άλλων εντοπίζονται και διάφορες κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες στις περιοχές αυτές. Η δυτική πλευρά της πόλης παραμελείται διαχρονικά σε έργα βιώσιμης κινητικότητας και δημόσιου χώρου».

Άρα, στο  πλαίσιο αυτό κανείς δεν μπορεί προς το παρόν να απαντήσει και από πότε μπορεί να έχει ποδηλατόδρομο το συγκεκριμένο μεγάλο κομμάτι της πόλης. «Όλα εξαρτώνται από τα κονδύλια, τα οποία υπάρχουν κι είναι εκεί. Δεν πάει πολύς καιρός που διάβασα δηλώσεις του κ. Τζιτζικώστα, ο οποίος είναι πλέον Ευρωπαϊκός Επίτροπος για τις μεταφορές στην ΕΕ, που ανέφερε ότι διατίθενται κονδύλια μέχρι 4 δισ. ευρώ για έργα που αφορούν αμιγώς ποδηλατοδρόμους. Αυτό όμως, έχει να κάνει και με το πόσο οι Δήμοι θα απορροφήσουν αυτά τα κονδύλια. Εκεί λοιπόν η υπηρεσία του εκάστοτε Δήμου πρέπει να είναι λίγο οραματική, να βλέπει μπροστά και να αλλάξει κάπως τον τρόπο που έβλεπε το ποδήλατο και τις υποδομές του μέχρι σήμερα».

Αισιόδοξη; Συγκρατημένα…

Απαντώντας σε μια τελευταία ερώτηση σχετικά με το αν η ίδια είναι σχετικά αισιόδοξη για την κατασκευή ενός δικτύου ποδηλατοδρόμων, ανάλογων με αυτούς που συναντά κανείς στο εξωτερικό, η πρόεδρος του ΠΑΣΘ σημείωσε: «Ρεαλιστικά μιλώντας, δεν υπάρχει λόγος για ιδιαίτερη αισιοδοξία όσο η δυτική Θεσσαλονίκη παραμένει εκτός του χάρτη βιώσιμης κινητικότητας.

Υπάρχουν τόσοι μεγάλου μήκους και πλάτους οδικοί άξονες ,που θα μπορούσαν να ενσωματώσουν ποδηλατική κίνηση. Ωστόσο, θέλω να παραμείνω συγκρατημένα αισιόδοξη, γιατί διακρίνω μια αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των πολιτών, σχολείων και συλλογικοτήτων γύρω από το ποδήλατο και τις ήπιες μετακινήσεις.

Ο κόσμος το βλεπει πια ότι η μικροκινητικότητα είναι μια λύση να γίνουν οι πολεις μας πιο ανθρωπινες. Είναι γεγονός ότι πολλά απο τα σχολεία που καλούν το σύλλογό μας για να παρουσιάσουμε το προγραμμα της ποδηλατικής παιδείας, είναι απο τη δυτική Θεσσαλονίκη. Αν αυτή η κοινωνική δυναμική συναντήσει επιτέλους την πολιτική βούληση και οι μελετητές/μηχανικοί/συγκοινωνιολόγοι εκπονούν μελέτες με μία συνέπεια σε ενιαιο σχεδιασμό και συνεργασία μεταξύ τους, τότε μπορούμε πράγματι να ελπίζουμε σε μια πιο ισορροπημένη κατάσταση στους δρόμους και των δυτικών συνοικιών» κατέληξε η κα. Πεταλωτή.

Τι απαντούν οι δήμοι των δυτικών συνοικιών

Σε μια προσπάθεια να διαπιστώσουμε εάν υπάρχει όντως η διάθεση, έστω και τώρα, για τη λήψη αποφάσεων που θα διευκολύνουν την μετακίνηση των πολιτών και θα βελτιώσουν τη βιώσιμη κινητικότητα στη Δυτική Θεσσαλονίκη, μιλήσαμε με τους εκπροσώπους των τεσσάρων μεγάλων δήμων και συγκεκριμένα με αυτούς των Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Νεάπολης – Συκεών, Ευόσμου – Ελευθερίου Κορδελιού και Παύλου Μελά.

Όπως ανέφεραν σχεδόν όλοι μελέτες έχουν γίνει και κάποιες από αυτές είναι έτοιμες να ξεκινήσουν. Πουθενά όμως δεν γίνεται αναφορά σε ένα ενιαίο δίκτυο το οποίο θα ενώνει αυτό το πολύ μεγάλο και πυκνοκατοικημένο κομμάτι της Θεσσαλονίκης, με το κέντρο της και σε πολλές περιπτώσεις χωρις ξεκάθαρο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης.

Αμπελόκηποι – Μενεμένη : Ξεκινά έργο που προβλέπει ποδηλατόδρομο σε Βενιζέλου – Φιλιππουπόλεως

«Την ερχόμενη εβδομάδα ξεκινά ένα έργο στην περιοχή μας, το οποίο προβλέπει υπογειοποίηση του δικτύου των καλωδίων της ΔΕΗ, την αντικατάσταση των πεζοδρομίων με καινούργια καθιστικά και εμπλουτισμό πρασίνου, καθώς επίσης και τοποθέτηση φωτισμού τύπου LED. Μέσα σε αυτό το έργο υπάρχει και η πρόβλεψη για κατασκευή ποδηλατόδρομου σε ολόκληρο το μήκος της οδού Βενιζέλου και σε ολοκλήρη την οδό Φιλιππουπόλεως που είναι δύο τεράστιες οδικές αρτηρίες του Δήμου» τόνισε χαρακτηριστικά στην parallaxi, ο δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου, δίνοντας μια ευχάριστη είδηση.

Εύοσμος – Κορδελιό: Πρώτος στόχος ο ποδηλατόδρομος πάνω από την Περιφερειακή Οδό

Από την πλευρά του ο δήμαρχος Κορδελιού – Ευόσμου, Λευτέρης Αλεξανδρίδης σημείωσε ότι «αυτή τη στιγμή που βρισκόμαστε στη φάση της μελέτης ανάπλασης μιας σειράς οδών άνωθεν του Περιφερειακού, όπως για παράδειγμα η προέκταση Μαιάνδρου, Αναγεννήσεως, Μακρυγιάννη κλπ, μεταξύ άλλων εξετάζουμε πολύ σοβαρά τη δυνατότητα να γίνει ποδηλατόδρομος επί της Αναγεννήσεως καθώς επίσης και σε κάποιες άλλες πλατείες και πάρκα. Εξάλλου, στην περιοχή πάνω από τον Περιφερειακό υπάρχει και άγονο έδαφος που είναι και πιο εύκολο να γίνει.

Παράλληλα το προηγούμενο διάστημα πραγματοποιήθηκε ο σχεδιασμός και η διαβούλευση για το ΣΒΑΚ (Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας) Κορδελιού – Ευόσμου, όπου επίσης μεταξύ άλλων εξετάστηκαν όλα τα πιθανά σημεία στα οποία μπορούν να κατασκευαστούν ποδηλατόδρομοι. Θέλουμε πάρα πολύ -όπως και όλες οι πόλεις – να συμβαδίσουμε με τη σύγχρονη εποχή και να προσφέρουμε στους πολίτες μας τις καλύτερες δυνατές παροχές για την βελτίωση ποιότητας της ζωής τους».

Παύλου Μελά: Μέσα στο 2026 θέλουμε να επεκτείνουμε το δίκτυό μας 

Στο Δήμο Παύλου Μελά, ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Υποδομών και Βιώσιμης Κινητικότητας, Χαράλαμπος Μαγειρόπουλος επεσήμανε πως «πριν από λίγο χρονικό διάστημα εγκαινιάστηκε ο πρώτος ποδηλατόδρομος στα όρια του Δήμου, ο οποίος βρίσκεται στην περιοχή της Πολίχνης και συγκεκριμένα στην οδό Ευγενίου Τραπεζούντος, ο οποίος βέβαια είναι μήκους περίπου 500 μέτρων, αλλά κατασκευάστηκε με σκοπό να απλώσει σύντομα το δίκτυό του, τουλάχιστον μέχρι το διαθεματικό πάρκο Καρατάσιου.

Επίσης, πριν από δύο εβδομάδες μάλιστα σε ημερίδα του ΙΜΕΤ (Ινστιτούτου Μεταφορών) στην οποία πήραμε μέρος διότι ο Δήμος μας έχει ολοκληρώσει το δικό του ΣΒΑΚ, το οποίο προβλέπει την κατασκευή ποδηλατοδρόμων. Κι επειδή είμαστε από τις λίγες περιοχές που έχουν τελειώσει το ΣΒΑΚ μας κάλεσαν για να συζητήσουμε το θέμα. Στο πλαίσιο αυτό από το ΙΜΕΤ έχει δημιουργηθεί μια ομάδα εργασίας που περιμένουμε να μας καταθέσει κάποιες προτάσεις – λύσεις. Εμείς βέβαια, έχουμε ένα πρώτο πλάνο αλλά αυτό θα γίνει σε συνεργασία με το ΙΜΕΤ

Τώρα για χρονοδιαγράμματα και ολοκληρώσεις έργων δεν μπορώ να μιλήσω. Όλα αυτά για να γίνουν χρειάζονται μια διεργασία, τόσο με την ειδική άσφαλτο όσο και με τα κράσπεδα που πρέπει να διαχωρίζουν τις διαδρομές αυτές. Πιστεύω ωστόσο ότι μέσα στο ’26 έστω και δειλά – δειλά θα αρχίσουμε να επεκτείνουμε το δίκτυό μας».

Συκιές – Νεάπολη: 

Με λιτό και περιεκτικό τρόπο, ο δήμαρχος Συκεών Σίμος Δανιηλίδης αναφέρθηκε στις δυσκολίες που υπάρχουν για την κατασκευή ποδηλατόδρομων, ειδικά σε Συκιές και Άγιο Παύλο.

«Επιχειρήσαμε κατά το πρόσφατο παρελθόν να προχωρήσουμε σε μελέτη, αλλά οι ανωφέλειες και κατωφέλειες, καθώς επίσης και το ανάγλυφο του εδάφους ειδικά στον Άγιο Παύλο και σε ένα μεγάλο κομμάτι της περιοχής των Συκεών δεν μας το επέτρεψαν, καθώς οι δρόμοι είναι ιδιαίτερα στενοί. Παρόλα αυτά δεν εγκαταλείπουμε την προσπάθεια. Με την πρώτη ευκαιρία, θα ξαναεπιχειρήσουμε σε κάποιες περιοχές έστω και οριακά, διότι πρέπει να πληρούνται τουλάχιστον οι μίνιμουμ προδιαγραφές ασφαλείας. Για παράδειγμα εάν υπάρχουν ανηφόρες και κατηφόρες, αυτές δεν μπορούν ξεπερνούν σε κλιση ένα συγκεκριμένο ποσοστό διότι αν αυτό συμβαίνει δεν μπορούν να φιλοξενήσουν ποδηλατόδρομους.

Επαναλαμβάνω όμως ότι θα επιμείνουμε και θα γίνουν προσπάθειες στο μέλλον για να καταφέρουμε να χαρίσουμε αυτό το αγαθό στους πολίτες μας».