Γιατί κάθε που βρέχει στη Θεσσαλονίκη πλημμυρίζουμε;

Οι δρόμοι γίνονται ποτάμια κάθε φορά που πιάνει μία έντονη βροχή στη Θεσσαλονίκη, ενώ οι ειδήσεις για καταστροφές περιουσιών, σπίτια και καταστήματα που γεμίζουν νερό, αυτοκίνητα που μετατρέπονται σε βάρκες και αστικά του ΟΑΣΘ που αναγκάζουν τους επιβάτες να περπατούν μέσα σε μία λίμνη, αναδεικνύουν ένα πρόβλημα που σίγουρα είναι σοβαρό.

Για άλλη μία φορά, η πόλη βρέθηκε σε αυτή την κατάσταση την περασμένη Παρασκευή με μία νεροποντή που δημιούργησε δεκάδες προβλήματα στη Θεσσαλονίκη και, σύμφωνα με την Πυροσβεστική, ξεπέρασαν τις 70 οι κλήσεις από πολίτες για άντληση υδάτων σε πλημμυρισμένα ισόγεια και υπόγεια.

Εικόνες τριτοκοσμικής πόλης που δείχνει εύκολα ότι είναι ευάλωτη σε κάθε φυσικό φαινόμενο, χωρίς ποτέ κανείς να δείχνει να έχει διάθεση να αλλάξει κάτι από όλα αυτά.

Οι πολίτες της Θεσσαλονίκης, οργισμένοι για την κατάσταση, αντιδρούν κάθε φορά, με τα φαινόμενα όμως να μην παύουν να υπάρχουν στην πόλη κάθε φορά.

Άλλωστε, πλήθος πλημμυρικών γεγονότων που έχουν παρατηρηθεί διαχρονικά στη Θεσσαλονίκη, χαρακτηρίζονται από υψηλή επικινδυνότητα, ενώ σε βάθος χρόνου προκαλούν σημαντικές οικονομικές απώλειες σε πολίτες και Δήμο.

Κάτι που παρατηρήσαμε έντονα και το βράδυ της Κυριακής που η βροχή πλημμύρισε για ακόμα μία φορά τους δρόμους, ενώ προκάλεσε και πολλά προβλήματα και ζημιές σε όλη τη Θεσσαλονίκη. 

25 ΧΡΟΝΙΑ – ΚΑΝΕΝΑ ΕΡΓΟ

Αρκετά προβλήματα υφίστανται στην απορροή των ομβρίων υδάτων εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, λόγω του παλαιωμένου συστήματος αποχέτευσης. Επίσης, εντοπίζονται σε αρκετές θέσεις στο αστικό οδικό δίκτυο, φρεάτια υδροσυλλογής με συσσώρευση φυτικής ύλης και γενικά φερτών υλικών, με αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά η λειτουργικότητα τους, αφού φαίνεται να μην καθαρίζονται όσο συχνά θα έπρεπε.

«25 χρόνια δεν έχει γίνει κανένα έργο για όμβρια στη Θεσσαλονίκη. Δεν ασχολήθηκε κανένας σοβαρά. Ενώ γίνονται ένα σωρό πολυκατοικίες, πάρα πολύ μπετόν και άσφαλτο, όλα αυτά τα δίκτυα της πόλης είναι από πριν 40 με 50 χρόνια. Ένα δίκτυο ομβρίων γίνεται με παραδοχή 50 με 100 χρόνια βροχής. Τα δεδομένα με τη σημερινή κατάσταση, έτσι όπως έχει κατασκευαστεί η πόλη μας, δε χωράνε να είναι κάτω από τη γη γι’ αυτό ανεβαίνουν πάνω και πλημμυρίζουν οι δρόμοι. Γι’ αυτό βλέπουμε και καπάκια να σηκώνονται, από την πίεση.» αναφέρει στην Parallaxi ο Σάκης Τζακόπουλος, Δημοτικός Σύμβουλος, αγρονόμος – τοπογράφος – μηχανικός και πρώην πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, λέγοντας στη συνέχεια πως «Όταν παλιά υπήρχε χώμα και πλατείες και πολύ λιγότερα κτίσματα από αυτά που είναι τώρα, το νερό αποχετευόταν μέσα στο χώμα. Τώρα δεν μπορεί και μεταφέρεται στην παραλία. Όπου είναι χαμηλά πλημμυρίζει. Σκεφτείτε ότι και στην Αλεξάνδρου, στην παραλία πλημμύρισε. Αν και θα μπορούσαμε να είχαμε λίγο υποσκάψει τα πεζοδρόμια ώστε έτσι κατευθείαν να πηγαίνει το νερό στη θάλασσα. Δηλαδή αν δείτε την Κουντουριώτου που είναι δίπλα στη θάλασσα και πλημμύρισε, θα καταλάβετε ότι δεν γίνονται ούτε τέτοιες εύκολες διαδικασίες, όπως η υποσκαφή να φεύγουν τα νερά. Σκεφτείτε ότι εκεί το μαζεύει ο αγωγός στην Κουντουριώτου και το πάνε στον βιολογικό της Σίνδου. Από την άλλη, καταστρέφεται και ο βιολογικός της Σίνδου γιατί μπορεί ας πούμε να δουλέψει μέχρι 150 χιλιάδες κυβικά και αν του πάνε 250, πλημμυρίζουν όλα και καταστρέφεται.»

Στην αρχή ενός νέου φθινοπώρου και με την κλιματική κρίση να έχει κάνει εδώ και καιρό την εμφάνιση της, η Θεσσαλονίκη φαίνεται ανέτοιμη να αντιμετωπίσει ακόμα και μία έντονη βροχή, που σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν ήταν σίγουρα ένα ακραίο φαινόμενο η βροχή της Παρασκευής.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΥΞΗΤΙΚΗ ΤΑΣΗ ΣΤΙΣ ΒΡΟΧΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Αυτό άλλωστε εξηγεί στην Parallaxi o Πρόδρομος Ζάνης, Καθηγητής Μετεορολογίας και Κλιματολογίας του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ σε επικοινωνία που είχαμε μαζί του.

«Την Παρασκευή έριξε 25,5 χιλιοστά σε δύο ώρες. Σκεφτείτε ότι υπάρχουν μέρες που έχουν πέσει και 70 και 100 χιλιοστά. Απλώς, ήταν ραγδαίο επειδή στο πρώτο εικοσάλεπτο έπεσαν τα 20 χιλιοστά από τα 25. Να πούμε ότι 20 χιλιοστά βέβαια μέσα σε 20 λεπτά είναι αρκετή βροχή, χωρίς να είναι όμως μία ακραία κατάσταση. Υπήρξαν στην πόλη θέματα στην κίνηση και στην κυκλοφορία, αλλά αυτό οφείλεται σε άναρχη δόμηση, δεν είναι θέμα ακραίας βροχής.»

Σε ερώτηση μας στον κ. Ζάννη αν η βροχή της Παρασκευής οφείλετε στην κλιματική κρίση, ο καθηγητής αναφέρει πως «Γενικά στις βροχές δεν έχουμε παρατηρήσει μία αυξητική τάση στη πόλη, ούτε ακραίες βροχοπτώσεις. Μπορεί να πέφτουν σε διάφορες εποχές, αλλά στατιστικά να πούμε ότι η κλιματική αλλαγή έχει δημιουργήσει μία σταθερή μεταβολή στις βροχές αλλά στη Θεσσαλονίκη δεν το έχουμε δει αυτό. Δηλαδή κινούμαστε σε φυσιολογικά πλαίσια. Δεν πέφτουν πρώτη φορά οι βροχές αυτή την εποχή. Μπήκαμε ήδη στον Σεπτέμβριο και είχαμε μία πρώτη βροχή. Αυτό μόνο»

Τι θα μπορούσε όμως να γίνει ώστε να μη γινόμαστε μάρτυρες καταστροφών σε κάθε βροχή που έρχεται στην πόλη;

Σύμφωνα με τον κ. Τζακόπουλο, δεν γίνονται έργα ομβρίων εδώ και δεκαετίες

«Σκεφτείτε το καινούριο έργο που τέλειωσε τώρα μπροστά στα Δικαστήρια, και το εγκαινίασε πριν λίγο καιρό ο Δήμος Θεσσαλονίκης. Σε αυτό δεν έπρεπε να γίνει μία ειδική έρευνα τι θα γίνουν τα όμβρια; Δεν καθάρισαν καν τις σχάρες. Το ίδιο πρόβλημα έχει και η Εθνικής Αμύνης που συχνά πλημμυρίζει και διαμαρτύρεται ο κόσμος, γιατί όταν έγιναν οι εσοχές για τα παρκαρισμένα, οι σχάρες έμειναν στη μέση του δρόμου άρα δε μαζεύουν το νερό και αυτό μπαίνει μέσα στα μαγαζιά. Η Ικτίνου από την άλλη, όταν την έκαναν πριν μερικά χρόνια, κατέστρεψαν το δίκτυο ομβρίων και δεν έφτιαξαν ποτέ καινούριο. Αποτέλεσμα είναι να πλημμυρίζουν τα μαγαζιά εκεί κάθε φορά.»

MASTER PLAN

Σύμφωνα με ανακοινώσεις, πρόκειται να πραγματοποιηθούν έργα στη Θεσσαλονίκη, όπως προβλέπει το Master Plan περιοχών Ν. Θεσσαλονίκης του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, όπου σύμφωνα με όσα καταγράφονται στις σελίδες του, την περίοδο 2012 – 2018 έχουν σημειωθεί συνολικά 208 πλημμυρικά συμβάντα, εκ των οποίων τα 176 ήταν σημαντικά. Το Master Plan αυτό, είχε ως κύριο στόχο να εντοπίσει τις περιοχές με διαπιστωμένα πλημμυρικά φαινόμενα και τις περιοχές στις οποίες είναι πιθανή η εμφάνιση πλημμυρών και τέλος να ιεραρχήσει τα απαιτούμενα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας.

ΟΙ ΕΠΙΚΥΝΔΙΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

«Οι περιοχές που συναντάμε στον Δήμο Θεσσαλονίκης συχνά τα πιο έντονα φαινόμενα πλημμυρών, είναι η περιοχή των Αγίων Πάντων, είναι στα Δικαστήρια η 26^ης Οκτωβρίου, η κατεβασιά από την Ίωνος Δραγούμη και τη Σαλαμίνος, η Εθνικής Αμύνης, η 28^ης Οκτωβρίου, η Κοσμά Αιτωλού που ήταν και παλιό ρέμα. Έξω από τη Θεσσαλονίκη, είναι τα ρέματα της Πολίχνης, του Δήμου Συκεών και είναι επικίνδυνα ρέματα επειδή είναι μέσα σε κατοικημένες περιοχές και καμιά φορά φτάνει το νερό μέχρι και στα δύο μέτρα, στα μπαλκόνια του πρώτου ορόφου.» αναφέρει ο Σάκης Τζακόπουλος, ενώ, τέλος, στην ερώτηση μας γιατί τόσα χρόνια δεν έχουν γίνει αυτά τα έργα στη Θεσσαλονίκη, αφήνοντας τον κόσμο να ταλαιπωρείτε και να κινδυνεύει από τις βροχές, εξηγεί πως «Η άποψη μου είναι ότι επειδή αυτά είναι έργα που δεν κόβουν κορδέλες, είναι και έργα που κανείς δεν θέλει να αναλάβει. Αν ρωτήσεις για κάτι από αυτά ποιος είναι υπεύθυνος, δείχνει ο ένας τον άλλον. Υπεύθυνος για τα όμβρια λοιπόν, είναι το κράτος, άρα υπεύθυνη είναι η Περιφέρεια. Εκεί που κάνει έργα ο Δήμος, είναι υπεύθυνος ο Δήμος. Θα σου πουν όμως όλοι ότι δεν ξέρουν. Ενώ λοιπόν είναι φτηνά έργα, δεν είναι από αυτά που φαίνονται. Στη Θεσσαλονίκη δεν βλέπουμε ευτυχώς να πνίγονται άνθρωποι, αλλά βλέπουμε συχνά ότι πλημμυρίζουν σπίτια, μαγαζιά, αυτοκίνητα και είναι λυπηρό αυτό.»

Το MasterPlan τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, στην ηλεκτρονική σελίδα του ΤΕΕ και της Γενικής Γραμματείας Υποδομών. Το ΜasterPlan μαζί με τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τη δημόσια διαβούλευση, διαβιβάστηκαν σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, που είναι και οι καθ’ ύλην αρμόδιοι (Περιφέρεια, Δήμοι, ΥΠΕΝ) για την προτεραιοποίηση των ενεργειών τους, σύμφωνα με το εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Μετά την οριστική του έγκριση, θα λαμβάνεται υποχρεωτικά υπόψη από όλους τους φορείς, που μελετούν και κατασκευάζουν έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, ώστε τα έργα τους να είναι σύμφωνα με τον γενικό αντιπλημμυρικό σχεδιασμό κάθε περιοχής.

Ελπίζοντας πως μία μέρα που θα βρέξει στη Θεσσαλονίκη, δεν θα πλημμυρίσει κανένα σπίτι, κανένα κατάστημα και κανένας δρόμος…