Η ιστορία του πιο διάσημου ναυαγίου στο Θερμαϊκό αναβιώνει ψηφιακά στην πόλη

Το ημερολόγιο έδειχνε 18 Οκτωβρίου 1912 όταν το το τορπιλλοβόλλο «Τ-11», με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση, εισήλθε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και βύθισε το τουρκικό θωρηκτό «Φετχί Μπουλέντ».

111 χρόνια μετά, οι επισκέπτες του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα θα έχουν την ευκαιρία, από το φθινόπωρο, μέσω της εικονικής πραγματικότητας να «ζήσουν» ξανά τη στιγμή εκείνη.

Θα γίνουν «μέλη» του πληρώματος του τορπιλλοβόλλου «Τ-11» καθώς θα μπορούν να «περπατήσουν» στο ελληνικό πλοίο και με τη βοήθεια της τεχνολογίας να νιώσουν και εκείνοι, για λίγο, πρωταγωνιστές στο παράτολμο εγχείρημα του ελληνικού πληρώματος.

Η ψηφιακή αναβίωση έγινε δυνατή μέσα από το καινοτόμο σύστημα CuRVE το οποίο συνδυάζει τα τελευταία επιτεύγματα των τεχνολογιών Virtual Reality (VR), Augmented Reality (AR) και της αφήγησης Storytelling (ST), το οποίο υλοποίησαν το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, η εταιρεία N-CODE Audio Visual Productions και η Ομάδα Απεικόνισης Πληροφορίας και Εικονικής Πραγματικότητας του Εργαστηρίου Ενσύρματης Τηλεπικοινωνίας και Τεχνολογίας της Πληροφορίας του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Πατρών.

Με τη βοήθεια δορυφορικών εικόνων έγινε η αναπαράσταση του εδάφους και εν συνεχεία δημιουργήθηκαν τα κτίρια στο παραλιακό μέτωπο της Θεσσαλονίκης του 1912. Από την ιστορική έρευνα προέκυψαν οι χαρακτήρες του πληρώματος, καθώς και οι στολές τους, και το όλο σενάριο.

Γυρνώντας το χρόνο πίσω

Και μόνο το γεγονός ότι ιστορικές αναφορές λένε πως ο ιστός του πλοίου βρέθηκε στην κορυφή του Λευκού Πύργου από τον οποίο κυματίζει η ελληνική σημαία, είναι κάτι που προκαλεί δέος.

Σύμφωνα με τον ιστορικό ερευνητή κ. Νικόλτσιο, ο ιστός του πλοίου όντως βρέθηκε στην κορυφή του Λευκού Πύργου για πολλά χρόνια και σαν λάφυρο πολέμου, όμως μετά καταστράφηκε, κόπηκε, αντικαταστάθηκε από κάποιο άλλο και δυστυχώς πετάχτηκε.

Η βύθιση του «Φετχί Μπουλέντ» ήταν ένα γεγονός που έπαιξε καταλυτικό ρόλο για την μετέπειτα απελευθέρωση της πόλης, αφού Έλληνες στρατιώτες και πολίτες πήραν μεγάλο θάρρος από την επιτυχία του τορπιλλοβόλλου «Τ-11».

Το τούρκικο θωρηκτό ναυπηγήθηκε το 1871. Με εκτόπισμα 2710 τόνους, επισκευάσθηκε και εκσυγχρονίστηκε το 1906.

Στις 11:35, το βράδυ της 18ης Oκτωβρίου 1912, δυο εκρήξεις τορπιλών στον Θερμαϊκό συγκλόνισαν την πόλη. Μια τρίτη δεν βρήκε τον στόχο της και χτύπησε τον κυματοθραύστη.

Το πλοίο ήταν παροπλισμένο από τα 16 κανόνια του που είχαν τοποθετηθεί σε καίρια σημεία της πόλης για την άμυνά της, αφού λίγο πριν είχε κηρυχθεί ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος. Απώλειες: 13 ναύτες και ο ιμάμης του σκάφους.

Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, ο Βότσης ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός, καθώς στο λιμάνι ήταν αραγμένα δύο ακόμη πλοία, ένα αγγλικό και ένα ρωσικό, και θα μπορούσε να προκληθεί διπλωματικό επεισόδιο αν τους συνέβαινε το παραμικρό.

Καταλυτική ήταν και η συνεισφορά δύο ψαράδων από την Κατερίνη που γνώριζαν τα… κατατόπια και βοήθησαν το πλήρωμα του τορπιλλοβόλλου να μπει στο ναρκοθετημένο λιμάνι της Θεσσαλονίκης χωρίς να γίνει αντιληπτό.

Μετά τον αρχικό πανικό, οι Οθωμανοί άρχισαν να «χτενίζουν» την περιοχή για τον εντοπισμό του πληρώματος του Βότση, όμως το ελληνικό πλοίο είχε καταφέρει να αναχωρήσει απαρατήρητο για να επιστρέψει λίγες ώρες μετά στη βάση του στην Κατερίνη.

Στις 19 Οκτωβρίου ο Βότσης απέστειλε την αναφορά του προς το επιτελείο και δέχθηκε τα συγχαρητήρια του υπουργού Ναυτικών, Νικολάου Στράτου.

Αναχωρώντας από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης ο Βότσης έριξε μία οβίδα προς το φρούριο του Καραμπουρνού για να στείλει ένα «μήνυμα» ότι το ελληνικό ναυτικό μπορεί να κινείται στο Αιγαίο με χαρακτηριστική άνεση.

Και όμως είναι ακόμα εκεί

Tο βυθισμένο σκάφος εξακολουθεί να βρίσκεται στην ίδια θέση και σε μικρό βάθος, μόλις στα 8 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας καλυμμένο με παχύ στρώμα λάσπης, 300 μ. μέτρα στα ανοιχτά του λιμανιού σε απόσταση 40 μέτρων εξωτερικά από το νότιο κυματοθραύστη απέναντι από την Πρώτη Προβλήτα.

Είναι μπανταρισμένο προς την δεξιά πλευρά και η πλώρη του κοιτά τον Λευκό Πύργο.

Το 1952 για λόγους διευκόλυνσης της ναυσιπλοΐας ανελκύθηκαν τμήματα του πλοίου τα περισσότερα εκ των οποίων χάθηκαν.

Τον Οκτώβριο του 1999 το Ελληνικό Κέντρο Καταδύσεων, μετά από απόφαση του υπουργείου Άμυνας, έκανε προσπάθεια ανέλκυσής του. Το πλοίο εντοπίστηκε, καθαρίστηκε, αλλά η ανέλκυσή του δεν κατέστη δυνατή. Ωστόσο, ήρθαν σημαντικά στην επιφάνεια σημαντικά ευρήματα όπως το τιμόνι του, αλλά και οστά των νεκρών ναυτών του.

Πρόσφατα μάλιστα ήρθε ξανά στην επικαιρότητα καθώς όπως έγινε γνωστό από το Λιμενικό στις 3 Απριλίου: «Φ/Γ πλοίο εμπορευματοκιβωτίων σημαίας Πορτογαλίας προσέκρουσε σε χαρτογραφημένο ναυάγιο έξω από τον κυματοθραύστη, κατά τον είσπλου του στον οικείο λιμένα».

Πώς βρέθηκε το κουφάρι του

Ο Αργύρης Μαλτσίδης μέσα από το βιβλίο του «Ο Νικόλαος Βότσης και ο τορπιλισμός του Φετχί Μπουλέντ» φέρνει στο φως γνωστές και άγνωστες πτυχές γύρω από το ιστορικό αυτό περιστατικό.

Σε δηλώσεις του πριν από χρόνια στην κάμερα της TV100 είχε αποκαλύψει:

«Φίλοι μου, μου είχαν πει ότι ήταν έξω από τον λιμενοβραχίωνα και μάλιστα πήγαιναν εκεί για να ψαρέψουν τσιπούρες. Πήγα με το σκάφος μου, είδα πού είναι με το βυθόμετρο που είχα και ζήτησα από τον τότε υπουργό Άμυνας να στείλει βατραχανθρώπους για το να βρουν. Πράγματι έστειλε, το βρήκανε και εν συνεχεία παρακάλεσα να κόψουν μία πίστωση για να έρθει ένα συνεργείο που για 6 με 7 ημέρες έβγαζαν διαρκώς αντικείμενα τα οποία μεταφέρθηκαν στη Ναυτική Διοίκηση Βορείου Ελλάδας και τα εκθέσαμε εκεί. Αυτά τα ευρήματα στη συνέχεια σκόρπισαν και άλλα πήγαν στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, άλλα στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, κάποια στο Ναυτικό Μουσείου Λιτοχώρου. Ευτυχώς όμως σώθηκαν. Είχα ρωτήσει κάτι παιδάκια που κατέθεσαν στεφάνι να μου πουν ποιος είναι ο Βότσης και εκείνα είπαν ότι είναι ήρωας του 1821. Με ιντριγκάρισε αυτή η απάντηση και ήθελα να ψάξω για να κάνω όλη αυτήν την ιστορία».

Το 2019 ο ιστορικός ερευνητής Βασίλης Νικόλτσιος παρουσίασε την τρισδιάστατη απεικόνιση του τορπιλισμού του τουρκικού θωρηκτού «Φετχί Μπουλέντ».

*με πληροφορίες από TV100, sansimera.gr