Η περιοχή της Θεσσαλονίκης που είναι γνωστή για τους λάθος λόγους
Η ιστορία των Διαβατών, τα προβλήματα και οι ρυθμοί ζωής της περιοχής.
Διαβατά – μία αρκετά υποβαθμισμένη και αποκομμένη περιοχή από το κέντρο της Θεσσαλονίκης – άγνωστη σε πολλούς από εμάς. Ίσως να είναι και αυτός ο λόγος που το μόνο που σου έρχεται στο μυαλό ακούγοντας το όνομα του οικισμού να είναι οι φυλακές που βρίσκονται στη περιοχή και οι παραβατικές συμπεριφορές που συχνά βλέπουμε σε τίτλους ειδήσεων.
Λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν την ιστορία των Διαβατών, τα προβλήματα, καθώς και τους ρυθμούς ζωής της περιοχής. Ελάχιστοι -πέραν των κατοίκων- ξέρουν πως το εμπορικό κέντρο των Διαβατών καταρρέει σιγά σιγά και ενώ υπάρχει ένα μαγαζί γεμάτο, απέναντι του βρίσκονται τρία εγκαταλελειμμένα.
Έτσι, πήρα την απόφαση να περπατήσω στους δρόμους των Διαβατών για να ανακαλύψω τι παραπάνω κρύβουν.
«Η ιστορική πορεία του οικισμού των Διαβατών ξεκινά στα μέσα του 15ου αιώνα λίγο μετά την Άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1430», όπως εξηγεί στη Parallaxi ο δάσκαλος, Μάκης Ιωσηφίδης.
«Πριν ακόμα την Άλωση, ο Οθωμανός πολέμαρχος Γαζή Εβρενός ανάμεσα στα άλλα κατέκτησε ολόκληρο τον κάμπο της δυτικής Θεσσαλονίκης. Οι απόγονοί του πούλησαν τεμάχια του κάμπου σε τσιφλικάδες της εποχής και έτσι δημιουργήθηκαν τα τσιφλίκια, πρόδρομοι των περισσότερων οικισμών της περιοχής. Ένα τέτοιο ήταν και το τσιφλίκι Ντουντουλάρ, τα μετέπειτα Διαβατά. Για την ονομασία Ντουντουλάρ πολλές είναι οι εκδοχές. Επικρατέστερη είναι εκείνη που αναφέρει ότι πρώτη ιδιοκτήτρια του τσιφλικιού ήταν μια ‘’ντουντού’’ που σημαίνει όμορφη κυρά εξού και Ντουντουλάρ. Οι ντόπιοι πρώτοι κάτοικοι του τσιφλικιού ήταν οι κολίγοι του τσιφλικιού που έφτιαξαν τις πρώτες παράγκες για τη διαμονή τους οι οποίες στη συνέχεια εξελίχθηκαν σε σπίτια. Το 1853 χτίστηκε η εκκλησία του οικισμού αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο στη θέση παλαιότερης που υπήρχε εκεί από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα», αναφέρει ο κ. Ιωσηφίδης.
Ακόμα επισημαίνει πως: «ο τελευταίος τσιφλικάς του οικισμού πριν την απελευθέρωση του 1912 ήταν ο Σκεντέρ μπέης. Μετά την απελευθέρωση, το Ντουντουλάρ το 1918 ενσωματώθηκε στην κοινότητα Νεοχωρούδας. Μετά την μικρασιατική καταστροφή του 1922 και την ανταλλαγή των πληθυσμών, στο Ντουντουλάρ εγκαταστάθηκαν δύο κατά βάση προσφυγικές ομάδες. Η πρώτη ομάδα προερχόταν από τα ανατολικά βάθη της Τουρκίας από την επαρχία του Ερζιγκιάν κυρίως από το χωριό Χογούζ. Ακολούθησε η δεύτερη προσφυγική ομάδα που προερχόταν κυρίως από το χωριό Χαμιντιέ της επαρχίας Μαγνησίας της δυτικής Μ. Ασίας»
«Το 1926, το Ντουντουλάρ αποσπάστηκε από την κοινότητα Νεοχωρούδας και με τον γειτονικό οικισμό Αραπλή (σημερινή Νέα Μαγνησία) και τον οικισμό του Γαλλικού αποτέλεσαν την κοινότητα Λαχανοκήπων. Την ίδια χρονιά το Ντουντουλάρ μετονομάστηκε σε Διαβατά. Η κοινότητα Λαχανοκήπων διατηρήθηκε μέχρι το 1950 που λόγω της αύξησης του πληθυσμού διαχωρίστηκε στις κοινότητες Διαβατών και Νέας Μαγνησίας. Η δεκαετία του 1960 υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη των Διαβατών με την εγκατάσταση των μεγάλων βιομηχανικών μονάδων της ESSO PAPPAS και ο πληθυσμός των Διαβατών αυξάνεται ραγδαία», καταλήγει.
Το 1986 αποφασίζεται η εθελούσια συνένωση Διαβατών και Ν. Μαγνησίας και δημιουργείται ο Δήμος Ιωνίας. Το 1998 με το σχέδιο Καποδίστριας η Ιωνία συνενώνεται με τον Δήμο Σίνδου και την κοινότητα Καλοχωρίου και δημιουργείται ο Δήμος Εχέδωρου. Τέλος, το 2010 με το σχέδιο Καλλικράτης συνενώνονται οι καποδιστριακοί Δήμοι Εχέδωρου, Αξιού και Χαλάστρας και δημιουργούν τον Δήμο Δέλτα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο πληθυσμός των Διαβατών ανέρχεται στους 11.140 κατοίκους. Υπολογίζεται ότι σήμερα ο πραγματικός πληθυσμός με τους ενσωματωμένους οικισμούς πλησιάζει τους 20.000 κατοίκους.
Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για μία περιοχή που θα επιλέξει κάποιος για διασκέδαση και ψυχαγωγία, καθώς με μία σύντομη βόλτα γρήγορα θα συνειδητοποιήσεις πως υπάρχουν ελάχιστες επιλογές για καφέ/ποτό και φαγητό. Αυτό που σου μένει είναι μία αίσθηση εγκατάλειψης με λουκέτα σε αρκετά καταστήματα και κατεβασμένα, εδώ και χρόνια, ρολά. Σίγουρα υπάρχουν και επιχειρήσεις που ακόμα το παλεύουν, όμως είναι πολύ λιγότερες σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί στην υπόλοιπη περιοχή.
Είναι γεγονός πως το εμπορικό κέντρο των Διαβατών φθίνει χρόνο με το χρόνο. Όπως αναφέρουν στη Parallaxi καταστηματάρχες της περιοχής υπάρχει μεγάλος φόβος στο πελατολόγια, τα ζόρια είναι πολλά, οι παραγγελίες μειώνονται και τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων αυξάνονται διαρκώς.
Όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο κ. Λεωνίδας Ιωαννίδης, ιδιοκτήτης κάβας: «Υπάρχει σημαντική μείωση στον τζίρο, καθώς και μεγάλο πρόβλημα για το πως θα καλυφθούν τα έξοδα της κάβας, οι πληρωμές της ΔΕΗ και γενικότερα των υποχρεώσεων».
Ο ίδιος διατηρεί το κατάστημα του από το 1994 και όπως θυμάται καλές ήταν οι εποχές μεταξύ 2000-2008, όπου η οικονομική κατάσταση ήταν διαφορετική και όλοι οι μαγαζάτορες ήταν πιο άνετοι»
Όπως επισημαίνει αυτή την στιγμή έχουν μπει πολλά λουκέτα και διαρκώς βγαίνουν αγγελίες για εξοπλισμούς μαγαζιών που πωλούνται. «Μετά τις αυξήσεις, όπως καταλαβαίνετε, το θέμα έχει ζορίσει ακόμα παραπάνω. Το αντιφατικό που έχω παρατηρήσει όμως είναι πως μέσα στο θολό τοπίο υπάρχουν μερικές προσπάθειες από νέους ανθρώπους. Ίσως σκέφτονται τι πρωτότυπο μπορούν να κάνουν και έτσι ακόμα και σήμερα ανοίγουν νέα μαγαζιά», καταλήγει.
Από την άλλη ο κ. Κώστας Μαναβίδης, ιδιοκτήτης εστιατορίου συμφωνεί με το γεγονός πως η κατάσταση στην περιοχή είναι πολύ δύσκολη, ενώ ο ίδιος δεν βλέπει προσπάθειες για νέα μαγαζιά.
«Παλιά υπήρχε ευρωστία και ο κόσμος και να μην έτρωγε μία φορά καλά, δεν τον πείραζε. Σήμερα ο κόσμος είναι απαιτητικός και θέλει την μία φορά που θα βγει να φάει καλά, γι’ αυτό τον λόγο πηγαίνει στο καλό εστιατόριο»
Αυτή η αίσθηση ερημιάς αποδεικνύεται και από τον πεζόδρομο της περιοχής που θυμίζει πιο πολύ επαρχία παρά περιοχή της Θεσσαλονίκης. Ακόμα δεν είναι λίγες οι φορές που ο οικισμός έχει απασχολήσει την επικαιρότητα για τους λάθος λόγους. Συχνά-πυκνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας επεισόδια με πυροβολισμούς και κλοπές – γεγονός που αποδεικνύεται από μία απλή αναζήτηση στο Google.
Βέβαια μία μεγάλη αντίθεση υπάρχει στους ρυθμούς που επικρατούν στην Κ. Καραμανλή (κεντρική οδό από όπου περνάνε καθημερινά δεκάδες αμάξια) σε σχέση με τα σπίτια στους υπόλοιπους δρόμους. Από την μία αντικρίζουμε μία κίνηση και μία βουή καθώς κάθε μέρα αρκετοί οδηγοί περνούν από το σημείο για να πάνε στις δουλειές τους και στα υπέρ πρέπει να συμπεριλάβουμε τα καφέ που υπάρχουν πάνω στον δρόμο και ο κόσμος τα προτιμάει. Από την άλλη βλέπουμε τις ήσυχες γειτονιές των Διαβατών. Εκεί που όλα κινούνται πιο αργά και θυμίζουν ρυθμούς επαρχίας.
Από εκεί και πέρα υπάρχουν πάρκα για να παίξουν τα παιδιά, δημοτικό γυμναστήριο, γήπεδο volley – εγκαταστάσεις που μπορούν να ψυχαγωγήσουν τους κατοίκους του οικισμού, προσφέροντας τους την δυνατότητα να αθληθούν και να διασκεδάσουν.
