Πόσο άλλαξε η αγορά της Θεσσαλονίκης στο χρόνο;

Λέξεις: Γιάννης Ανδρέου Εικόνα: Ορχάν Τσολάκ

Στα παιδικά μας χρόνια τα μεγάλα καταστήματα της πόλης ήταν τέσσερα. Ο Φωκάς, ο Λαμπρόπουλος, ο Κλαουδάτος και ο Κατράντζος. Στον Κατράντζο, που είχε ιδρύσει ο θρυλικός τερματοφύλακας του Άρη στον Μεσοπόλεμο Νίκος Κατράντζος, το τεράστιο αθλητικό πολυκατάστημα αγοράζαμε τις αθλητικές μας ελβιέλες στην Τσιμισκή. Στον Φωκά, το πιο οικογενειακό κατάστημα της πόλης βρίσκαμε από είδη προικός μέχρι τα πασχαλινά ρούχα της νονάς. Ο Κλαουδάτος ήταν πιο λίγο από όλα. Είχε από τρόφιμα μέχρι είδη του σκι. Έρμου με Αριστοτέλους γωνία, σχεδόν ολόκληρο τετράγωνο έπιανε. Και ο Λαμπρόπουλος στην Τσιμισκή ήταν το πιο ευρωπαϊκό μαγαζί. Εκεί έβρισκε κανείς και τις λεγόμενες ‘’μάρκες’’, για πιο ανθηρά πορτοφόλια. Σε όλα τα καταστήματα υπήρχαν ηλεκτρικές σκάλες,  μια αληθινή πρωτοπορία για την εποχή, που τα έκανε να μοιάζουν με εκείνα των μεγάλων πόλεων του εξωτερικού. Η Θεσσαλονίκη είχε πάντα πολυκαταστήματα, εξαιρετικά δημοφιλή. Και βέβαια ωραίες και λουσάτες μπουτίκ σαν τη Φαμ-Κιούκα και το Ντιλ, μαγαζιά υπερπαραγωγές με πρετ-α-πορτέ!

Στα χρόνια του 80 η αγορά της πόλης ήταν παραδοσιακή. Ήταν αυτό που περιέγραφε η λέξη των παιδικών μας χρόνων: «Αύριο θα κατέβουμε στην αγορά για ψώνια». Η Τσιμισκή ήταν ο ακριβός δρόμος της πόλης, στη Μητροπόλεως ξεκινούσε η χλιδή, η Κορομηλά ήταν ακόμη μπαρόδρομος, η Αγίας Σοφίας και η Έρμου των μέσων στρωμάτων και η αιώνια Εγνατία ο λαϊκός δρόμος της πόλης, για τις οικογένειες της συνοικίας που στήριζαν τα καταστήματά της.

Η Fena στο Φοίνικα γίνεται το πρώτο μεγάλο κατάστημα εκτός κέντρου που συκγεντρώνει υπογραφές και πολύ κόσμο για να ακολουθήσουν τα παραρτήματα στην Εγνατία, τον παλιό Καρύδα και το Fena Fresh με την μετατροπή των Ηλυσίων. Δυστυχώς η κατάρρευση της ήταν ραγδαία.

Το πρώτο εμπορικό κέντρο εμφανίζεται στα ανατολικά της πόλης, το Μακεδονία και εκεί ανοίγουν και τα Ster.  Ο Μαρινόπουλος πρωτοπορεί και το πάρκινγκ του εμπορικού γίνεται αντικείμενο μελέτης. Φισκάρει!  Όλοι λένε «μα θα αφήσει ο μπαγιάτης Σαλονικιός το κέντρο για ψώνια;» Και το αφήνει. Γίνεται το αδιαχώρητο. Ο κόσμος ”ταξιδεύει” για πρώτη φορά εκτός για να ψωνίσει και να διασκεδάσει, να πάει σινεμά, να φάει και να πιεί σε ένα εμπορικό κέντρο.

Το άνοιγμα  από τις Lamda Development και Sonae-Χαραγκιώνης του Μediterranean Cosmos το φθινόπωρο του 2005 στα πατριαρχικά Πυλαίας άλλαξε εντελώς την έννοια εμπορικό κέντρο στη Θεσσαλονίκη. Και τις συνήθειες των καταναλωτών. Το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο στη Βόρεια Ελλάδα γίνεται πόλος έλξης για κατοίκους όλης της πόλης αλλά και εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών από τους γύρω νομούς και τις γύρω χώρες που οργανώνουν εκδρομές ως εκεί για να ψωνίσουν, να διασκεδάσουν ή ακόμα και να τελέσουν ένα από τα μυστήρια της ζωής στην εκκλησία του!

Λίγο πιο κάτω τα Φλόριντα 1 και 2 με όλες τις αλυσίδες που φιλοξενούν συμπληρώνουν την εικόνα στα Ανατολικά. Μεγάλες ελληνικές και διεθνείς αλυσίδες δοκιμάζουν την τύχη τους στην περιοχή και τις περιόδους των γιορτών η ευρύτερη περιοχή μοιάζει με γη Χαναάν. Αυτοκίνητα είναι παρκαρισμένα ακόμα και στα χωράφια σε απόσταση χιλιομέτρων και άνθρωποι περπατούν για ώρα για να φθάσουν στον πολυπόθητο στόχο! Στην ίδια περιοχή στεγάζεται και το εκπτωτικό κέντρο Mega Outlet που συγκέντρωσε τα εκπτωτικά καταστήματα των αλυσίδων που ήταν διάσπαρτα στην πόλη.

Μερικά χρόνια πριν, η μετατροπή της παλιάς Αυστροελληνικής σε εμπορικό κέντρο Πλατεία το 1998 βάζει και το κέντρο στο παιχνίδι, στην αρχή με επιτυχία μετά με πολλά λουκέτα. Γνωστά καταστήματα όπως το Gap, το Metropolis, o Καρούζος δεν άντεξαν και έκλεισαν ερημώνοντας πολλά από τα καταστήματα του Πλατεία που συνεχίζει με άλλα τοπικά κυρίως καταστήματα και τους κινηματογράφους της Odeon.

Η μετατροπή της παλιάς στοάς της Τσιμισκή σε Notos Galleries χρόνια αργότερα και το άνοιγμα του ATTICA στη θέση του παλαιού Φωκά άλλαξαν ξανά το χάρτη της αγοράς. Η Τσιμισκή, δρόμος διεθνών αλυσίδων μοιάζει πια με τους μεγάλους εμπορικούς δρόμους της δύσης με τα καταστήματα της αλυσίδας Zara και Η&Μ να πρωταγωνιστούν, ενώ το άνοιγμα μιας ακόμα Zara στον παλιό Λαμπρόπουλο που επίκειται και του Mango σε ένα ολοκληρωμένο point ακριβώς απέναντι στη γωνία με την Κομνηνών ολοκληρώνει το πλάνο.

Και αν στα Ανατολικά η επιτυχία ήταν εξασφαλισμένη από την αρχή, δεν συνέβη το ίδιο με το City Gate της Γιαννιτσών. Την ατυχή του πρώτη περίοδο διαδέχτηκε ευτυχώς το One Salonica, πόλος έλξης για ντόπιους και τουρίστες με Polo Ralf Lauren να πρωταγωνιστεί εδώ στο μεγαλύτερο εκπτωτικό χωριό της πόλης που διαθέτει και cinemas και food court!

Στο κέντρο και πάλι η Προξένου Κορομηλά, που επιχείρησε να γίνει η Βία Μοντεναπολεόνε της Θεσσαλονίκης με τη φιλοξενία επώνυμων μπουτίκ και στιλάτων καταστημάτων, συμβιβάστηκε τελικά στην ημι-μετατροπή της σε μπαρόδρομο. Πλάι στις γνωστές μπουτίκ που επιβίωσαν στην περιοχή όπως η Luis Vuitton, Tods, Dolce Gabanna, Dsquared, Boss και Juicy Couture  Ermenegildo Zegna όμως μάλλον ατυχώς αφού πια τα καταστήματα του δρόμου όσα είναι ανοικτά πέρασαν σε χέρια τοπικών μπουτίκ!

Στις συνοικιακές αγορές πρωταγωνιστούν εκείνες της Καλαμαριάς, πέριξ των πεζοδρόμων της, της Τούμπας, στη Λαμπράκη και την Ανατολικής Θράκης, και των Αμπελοκήπων, πέριξ της πλατείας. Η πόλη λόγω του μικρού μεγέθους της δεν ανέπτυξε ισχυρές τοπικές αγορές και οι διεθνείς αλυσίδες δεν προχώρησαν σε επενδύσεις εκτός κέντρου.

Οι διεθνείς αλυσίδες που ευτυχώς στα χέρια τους σώθηκαν σπουδαία κτίρια του κέντρου που ανακαινίστηκαν και λειτουργούν.