Η πόλη στο χτες και στο σήμερα: Διαγώνιος

Η παλιά φωτογραφία είναι από το 1927-28, από το αρχείο Λυκίδη. Στη Διαγώνιο όπου συμβάλλουν η Τσιμισκή, η Πάυλου Μελά και η Βύρωνος που κατηφορίζει από την πλ. Ναυαρίνου, δέσποζε το μέγαρο Βαλαούρη (1925), που κατεδαφίστηκε για να ανεγερθεί μια “σύγχρονη” πολυκατοικία. Εκεί στεγάστηκε στο ισόγειο το ζαχαροπλαστείο Καμέλια και αργότερα το περίφημο καφεζυθοπωλείο και ζαχαροπλαστείο, Επτάλοφος. Στους επάνω ορόφους στεγαζόταν η Λέσχη Φιλελευθέρων και αργότερα η Ε.Ρ.Ε. Αριστερά στην Τσιμισκή στο τριόρωφο κτίριο σώζεται ακόμα και στο ισόγειο του βρισκόταν το φωτογραφείο Μισέλ. Δίπλα του διασώζεται η οικοδομή του Ιωάννη Κουμπούλη με τα χαρακτηριστικά περίτεχνα κολονάκια.

Η αποκαθήλωση των πινακίδων που κατάφερε η δημαρχία Μπουτάρη, πάντως, (με πολύ κόπο και καβγάδες με τους επαγγελματίες μην ξεχνάμε) έχει βελτιώσει πολύ την κατάσταση των κτιρίων του ιστορικού κέντρου, των εξαιρετικών διατηρητέων, αλλά και των νέων που προέκυψαν όταν οι κυβερνήσεις της εποχής (δεκαετία του 60), με το πρόσχημα του εκσυγχρονισμού και της ανάγκης στέγασης (θαρρείς δεν μπορούσε να απλωθεί η πόλη όπως τόσες και τόσες άλλες ευρωπαϊκές), έδωσαν το πράσινο φως στους εργολάβους συμβάλλοντας στην μεγαλύτερη καταστροφή της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης. Με τα διατάγματα του ’58 και του ’60 άυξησαν το ποσοστό κάλυψης των οικοπέδων αυξάνοντας το ύψος των οικοδομών από 6 σε 8 ορόφους και τον συντελεστή δόμησης τόσο ώστε η έννοια του ελεύθερου δημόσιου χώρου έγινε ανέκδοτο, μια και ο νόμος επέβαλε την ομοιόμορφη συνέχεια στην οικοδομική γραμμή των δρόμων. Κάπως έτσι χάθηκε ο κοσμοπολίτικος αέρας που έδιναν οι περίτεχνες προσόψεις των κτιρίων του μεσοπολέμου στην πόλη. Μόλις το 1981, ο Αντώνης Τρίτσης έβαλε φρένο στις νεότερες κατεδαφίσεις διασώζοντας πάνω από 300 κτίρια στο κέντρο της Θεσσαλονίκης χαρακτηρίζοντάς τα ως διατηρητέα.

Το τραμ που βλεπουμε στην παλιά φωτογραφία ξεκίνησε τη διαδρομή του στην Τσιμισκή το 1926, μετά την κατάργηση της παραλιακής γραμμής.

*Πηγές: Η μνήμη της πόλης του Χρήστου Ζαφείρη

Η Θεσσαλονίκη μέσα από το φακό του Γιώργου Λυκίδη