Ιωάννης Κιουρτσόγλου: Να μη φοβόμαστε καμία από τις ιστορικές περιόδους της Ελλάδας

Θεωρεί την ξεναγική, τέχνη κι όχι απλά επάγγελμα. Ο Ιωάννης Κιουρτσόγλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καβάλα, κοντά στην αρχαία πόλη των Φιλίππων και τελείωσε τη Σχολή ξεναγών Θεσσαλονίκης.

Το σταυροδρόμι που βρέθηκε ακέραιο στο σταθμό του μετρό της Βενιζέλου, αυτός ο αρχαιολογικός θησαυρός, το μαρμάρινο και λίθινο οδόστρωμα της Via Regia –της βασιλικής οδού, που ήταν ο decumanus maximus της ρωμαϊκής πόλης– στο σημείο συνάντησης του με την cardo –την κάθετη οδό, που σήμερα αποκαλείται Βενιζέλου– ήταν η αφορμή να τον γνωρίσουμε καλύτερα μέσα από την ενεργό του δράση με το Κίνημα Πολιτών Θεσσαλονίκης για την προστασία του μνημείου. «Δεν θα αφαιρέσει κανένας το δικαίωμα της πόλης να έχει τη φωνή της» έλεγε συγκινημένος, ο σπουδαίος ξεναγός, παρακινώντας τον κόσμο να συστρατευθεί υπέρ της διάσωσης των αρχαιοτήτων του σταθμού μετρό της Βενιζέλου στις κινητοποιήσεις του Δεκεμβρίου του 2019. Στο ίδιο πλαίσιο ο λόγος του γίνεται πράξη, και για την ευαισθητοποίηση των πολιτών προσφέρει αφιλοκερδώς μια σειρά διπλών ξεναγήσεων με τίτλο «sub terra πόλις» που τις παρακολούθησαν περισσότεροι από 4000 άνθρωποι. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα δημιούργησε στο Facebook τη σελίδα «Διαβάσματα ενός ξεναγού / A Greek tourist guide reads» και μοιράζεται από εκεί «μικρές ιστορίες απ’ όσα διαβάζει ένας ξεναγός» αλλά και «διαδικτυακές» ξεναγήσεις.

Στη συμβολή των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου τα έργα κατασκευής του μετρό έχουν φέρει στο φως ένα μοναδικό θησαυρό. Θέλεις να μας μιλήσεις γι’ αυτό το αριστούργημα που βρέθηκε ακέραιο; Ποιες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματα σου;

«Γίνεται λόγος για την καρδιά της Θεσσαλονίκης. Όταν λέω «καρδιά» δεν εννοώ μόνο για το εμπορικό κομμάτι, όπως συνιστά ενδεχομένως ο χαρακτήρας των δρόμων, αφού «cardo» σημαίνει «καρδιά». Βάσει των γραπτών μαρτυρίων που έχουμε, –κυρίως από την Βυζαντινή εποχή– εκεί πέρα είναι πραγματικά ο τόπος που χτυπά γενικά η κοσμική καρδιά της πόλης: ακριβώς οι άνθρωποι δημιουργούν, κινούνται, συνδιαλέγονται και κοινωνικοποιούνται με τους ρυθμούς της καρδιάς τους. Οπότε πραγματικά γίνεται λόγος, από συναισθηματικής άποψης και φόρτισης, για ένα τέτοιο σημείο. 

Ταυτόχρονα, όμως, αυτό έρχεται να ενισχυθεί από το ίδιο το εύρημα, αυτό το σε εξαιρετική κατάσταση διατηρημένο σταυροδρόμι του οποίου η πρωιμότερη φάση χρονολογείται στον 4ο αιώνα μ.Χ. και φτάνει μέχρι και τον 9ο αιώνα μ.Χ. Έχουμε δηλαδή μια απίστευτη διαστρωμάτωση εποχών. Καταλαβαίνουμε πράγματα για την πόλη. Στοές, ένα τετράπυλο, καταστήματα, εργαστήρια, πλατείες, ανοίγματα, αγωγοί όπως διαμορφώθηκαν τότε, είναι και σήμερα εμφανή και σε εξαιρετική κατάσταση σε μία έκταση 1500 m². Πολλές πόλεις στον κόσμο θα ζήλευαν να έχουν κάτι παρόμοιο από αυτήν την εποχή. Εύρημα που η πρωιμότερή του φάση ανάγεται στον 4ο  αιώνα μ.Χ. και συμπίπτει με την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, η οποία όμως δεν διαθέτει από την αγορά της, από την περίοδο της ίδρυσης της, κάτι παρόμοιο-αναλογιστείτε τι σημαίνει αυτό. 

Οι ειδικοί βυζαντινολόγοι και οι αρχαιολόγοι θα μπορούσαν  να εξάγουν πάρα πολλά όμορφα και χρήσιμα συμπεράσματα, που δεν είχαμε μέχρι τώρα για πλευρές της κοσμικής ζωής, τις οποίες μας αφήνει να καταλάβουμε το εύρημα στην Θεσσαλονίκη. 

Τα δικά μου συναισθήματα, γι’ αυτό που βρέθηκε, είναι μεγάλη συγκίνηση και περηφάνια. Συγχρόνως με τον τρόπο που εξελίχθηκε η όλη ιστορία νιώθω ένα απίστευτα μεγάλο βάρος ως ενεργός πολίτης και κυρίως ως ξεναγός, αυτά είναι όσα αισθάνθηκα όταν πια τέθηκε το θέμα της απομάκρυνσης των αρχαιοτήτων από το σταθμό Βενιζέλου. Ταυτόχρονα θέλω να παραδεχτώ επίσης οτι αν και  πολίτης της πόλης και ξεναγός άργησα να εμπλακώ ενεργά σε όλο αυτό το κομμάτι που αφορά την ανάδειξη και προστασία του μνημειακού συνόλου στο σταθμό Βενιζέλου. Επίσης για εμένα είναι πάρα πολύ σημαντικό να μπορούμε να συνδέσουμε το πως γιορτάζουμε τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και στα 201 χρόνια μπορεί να λείπει ένα από τα μεγαλύτερα μνημειακά σύνολα που βρέθηκε ποτέ σε μεγαλούπολη της Ευρώπης.»

Υπάρχει κάποια τεχνική λύση ώστε να προστατευθεί και να διατηρηθεί κατά χώραν αυτό το μνημείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αλλά και να συνεχιστούν τα έργα για την ολοκλήρωση του σταθμού του μετρό στη Βενιζέλου;

«Ναι υπάρχει και το ευχάριστο είναι ότι αυτή η τεχνική λύση δεν είναι μόνο στα χαρτιά αλλά έχει παρουσιαστεί και σε σχετική ημερίδα, που είχε γίνει τον Φεβρουάριο του 2020 στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εκεί ο κύριος Βέττας, που ηγείται του τεχνικού του γραφείου παρουσίασε τη μελέτη για τη διατήρηση κατά χώραν των αρχαιοτήτων ταυτόχρονα με την κατασκευή σταθμού μετρό στη διασταύρωση Βενιζέλου και Εγνατίας. Έρχεται δηλαδή να απαντήσει σε όλο αυτό το κομμάτι των φημών, οι οποίες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει τεχνική λύση για την κατασκευή του σταθμού. Όχι μόνο αυτή υπάρχει αλλά καθιστά το μέρος αυτό ως παγκόσμια πρωτοτυπία με την συνύπαρξη τέτοιας έκτασης αρχαιοτήτων με ένα τεχνικό έργο αυτής της εμβέλειας και αυτού του είδους. 

Θεωρώ ότι αυτή η τεχνική λύση παραδίδει αυτό που όλοι οραματιζόμαστε για τη Θεσσαλονίκη: έναν αυθεντικό αρχαιολογικό χώρο στα πλαίσια ενός σύγχρονου σταθμού, που θα γινόταν και case study για την επιστημονική κοινότητα. Αυτή η τεχνική λύση που καθιστά βιώσιμο τον αρχαιολογικό χώρο in situ θα γίνει και πυρήνας ενδιαφέροντος επιστημονικού αλλά και πολιτιστικού και τουριστικού για την πόλη. Έχουμε μόνο να κερδίσουμε από την τεχνική λύση που προτείνεται. Το τεχνικό κομμάτι αποτέλεσε για τους επιστήμονες της χώρας πρόκληση στην οποία μπορεσαν να ανταπεξέλθουν ώστε να μπορούμε να αναδείξουμε την επιστημοσύνη που έχει αυτή η χώρα από τους αντιπροσώπους της.»

Έχεις αναλάβει ενεργό δράση στο πλαίσιο της Κίνησης Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς με μία σειρά υπέργειων δωρεάν ξεναγήσεων με τίτλο «sub terra πόλις». Η επιτυχία της δράσης αντικατοπτρίζεται στην ευαισθητοποίηση και την κινητοποίηση μεγάλης μερίδας πολιτών. Θέλεις να μοιραστείς μαζί μας τις εμπειρίες σου από αυτή τη δράση;

«Η ιδέα για ξενάγηση σε εμφανής και κάποτε υπόγειες αρχαιότητες ήρθε πολύ αυθόρμητα. Γεννήθηκε με αφορμή τις αρχαιότητες που ήρθαν στο φως με το μετρό αλλά ως ιδέα προϋπήρχε. Βέβαια δεν υπήρχε η αγωνία τα προηγούμενα χρόνια για το τι μέλλει γενέσθαι στη διαχείριση των αρχαιοτήτων. Όταν επανήλθε δυστυχώς η πρόταση για την απόσπαση των αρχαιοτήτων ήμουν μακριά από την πόλη. Σκέφτηκα πολύ αυθόρμητα –γενικότερα είμαι πολύ αυθόρμητος άνθρωπος μέσα από σκέψεις που έχουν ωριμάσει όμως μέσα μου– να προτείνω στην «Κίνηση Πολιτών» αυτή την ιδέα για την διοργάνωση των ξεναγήσεων. 

Για να είμαι ειλικρινής, δεν περίμενα να είναι τέτοια η ανταπόκριση, ακριβώς γιατί είχα το προσωπικό βίωμα του πως εγώ, απλά ως παρατηρητής, καθόμουν στον καναπέ μου και κοιτούσα 50 ανθρώπους να πασχίζουν πριν το 2016 για να μείνουν οι αρχαιότητες στη θέση τους. Δεν περίμενα ότι πολύς κόσμος θα σηκωθεί και θα έρθει να παρακολουθήσει τις ξεναγήσεις. Όμως με το ξεκίνημα των ξεναγήσεων της «sub terra πόλις» τον Οκτώβριο του 2019 είδαμε τον κόσμο να κινητοποιείται, να βγαίνει, να έρχεται, να θέλει να μάθει. Κόσμος ο οποίος ερχόταν επί τούτου για να παρακολουθήσει μία ξενάγηση που αφορά την ανάδειξη των αρχαιοτήτων του μετρό και τι διακυβεύεται. Αυτό από στόμα σε στόμα απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα και βεβαίως βοήθησαν πολύ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι ξεναγήσεις πήραν έναν μαζικό χαρακτήρα (πάνω από 4000 άνθρωποι) οπότε κλήθηκα και τις έκανα με πάρα πολύ μεγάλη αφοσίωση, μέχρι που ξεκίνησε η πανδημία και αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε. Αν μας λέγανε τώρα ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε ξανά τις ξεναγήσεις, θα έκανα ακριβώς το ίδιο πράγμα.

Είμαι ευγνώμων στους ανθρώπους της «Κίνησης Πολιτών» που αποδέχθηκαν την ιδέα, την αγκάλιασαν και εργάστηκαν πολύ σκληρά γι’ αυτήν. Θέλω να εκφράσω ένα μεγάλο ευχαριστώ και ευγνωμοσύνη στην Ελένη Χοντολίδου, τη Μελίνα Παϊσίδου, τη Δέσποινα Μακροπούλου, τη Γιάννα Τσόκου, τη Νανά Δρίζη, τον Φωκίωνα Δεληγιάννη και σε όλους τους ανθρώπους –κυρίως γυναίκες– που συνεργάστηκαν εθελοντικά στις ξεναγήσεις. Άνθρωποι που τους έβγαζα απ’ το σπίτι τους Σαββατοκύριακα πρωί και έρχονταν με το χαμόγελο εκεί και συνεργαζόμασταν. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι μου δώσανε τα μεγαλύτερα μαθήματα σε πάρα πολλά επίπεδα.»

Με πανεπιστημιακές σπουδές στην Γυμναστική Ακαδημία και μεταπτυχιακό στη Φυσιοθεραπεία, πως αποφάσισες να κάνεις μια τόσο μεγάλη στροφή στην επαγγελματική ζωή σου και να παρακολουθήσεις τη Σχολή Ξεναγών Θεσσαλονικης; Ποιο ήταν το έναυσμα που σε ώθησε στην ξεναγική που όπως έχεις δηλώσει είναι «τέχνη κι όχι απλά επάγγελμα»;

«Μάλλον όλα με προετοίμαζαν τελικά στο να γίνω ξεναγός απλά εγώ δεν το είχα καταλάβει ακόμη. Οι σπουδές είναι διαφορετικές και έγιναν κυρίως στην Βουλγαρία. Εκεί ξεκίνησα να ασχολούμαι, να μελετάω και να σπουδάζω και μουσική αλλά και κλασσικό τραγούδι ταυτόχρονα με τις σπουδές μου στην γυμναστική ακαδημία της Σοφίας και έπειτα στη φυσιοθεραπεία. Βεβαίως σε αυτήν την κατεύθυνση ήταν το παρελθόν μου ως αθλητής του στίβου, ως ακοντιστής και ως πρωταθλητής σε μικρότερες κατηγορίες. 

Γεννήθηκα όχι απλά σε μία αρχαία πόλη στη βόρεια Ελλάδα, αλλά, «εντός των τειχών». Το παράθυρο από το παιδικό μου δωμάτιο κοιτάζει στο ένα μέτρο επάλξεις από το κάστρο της Καβάλας. Το μέρος που έπαιζα ως πιτσιρίκι ήταν το εγκαταλειμμένο τότε και άδειο κάστρο της Καβάλας. Η συνάντηση μου με τουρίστες ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία, οπότε εγώ, και σαν παιδί της περιεργείας, μιλούσα μαζί τους τα λίγα αγγλικά που γνώριζα τότε. Μεγάλωσα σε μία κοινωνική οικογένεια, με πατέρα ελεύθερο επαγγελματία, που επίσης πήγαινα και βοηθούσα στο μαγαζί του και ερχόμουνα σε επαφή με πολύ κόσμο σε καθημερινή σχεδόν βάση. Νομίζω ότι είναι όλα αυτά τα στοιχεία μαζί με το ότι μου άρεσε να γράφω σαν μαθητής.

Είναι λίγο ανεξήγητο, δεν μπορείς πολλές φορές να εξηγήσεις γιατί συμβαίνουν και πως συμβαίνουν τα πράγματα στη ζωή σου. Ταυτόχρονα είναι συγκεκριμένα γεγονότα που σε οδηγούν προς τα εκεί και είναι κάποιοι άνθρωποι που επίσης συναντάς στο διάβα σου και χωρίς να το καταλάβεις σε βοηθούν να καταφέρεις να προσανατολιστείς σε πράγματα. Νομίζω ότι είναι δεν είναι μόνο προσωπική ιστορία, φαντάζομαι ότι είναι ιστορία πολλών ανθρώπων.

Χαίρομαι πάρα πολύ που κατάφερα να μπω στη σχολή ξεναγών. Μάλιστα ήταν η τελευταία φουρνιά σχολής ξεναγών πριν καταργηθούν κατά τα πρώτα χρόνια της κρίσης, οπότε με το που αποφοιτήσαμε εμείς η δική μου η φουρνιά κλείσανε και σχεδόν όλες οι σχολές ξεναγών. Η εμπειρία της φοίτησης στη σχολή ξεναγών μου άνοιξε τα μάτια. Ήταν συναρπαστική για εμένα και με το τέλος αυτής και όσο πια συνέχιζα να διαμορφώνομαι σαν ξεναγός διαμορφωνόμουν και σαν πολίτης τελείως διαφορετικός από πριν, με τελείως διαφορετική ματιά, τρόπο σκέψης και προσέγγισης των πραγμάτων γύρω μου και βλέποντας περισσότερο όχι μόνο με τα μάτια ως όργανα αλλά με τα μάτια του μυαλού από κει και πέρα.»

Η Θεσσαλονίκη αποτελεί ένα παλίμψηστο πολιτισμών και ιστορικών περιόδων. Ποια μνημεία θεωρείς πως κατέχουν ξεχωριστή θέση στην πολιτιστική της κληρονομιά;

«Είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσεις κάποια μνημεία αλλά για πολλούς λόγους θα έλεγα τη Ροτόντα ως πρώτο μνημείο. Το μοναδικό κτίριο το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί από τρεις διαφορετικές θρησκείες αρχαιότητα, χριστιανισμό και οθωμανική περίοδος ως τζάμι. Λίγο αυθαίρετα και ως προσωπική προσέγγιση θα έλεγα ότι είναι ο δικός μας «Παρθενώνας». Η Ροτόντα συνιστά το μεγαλύτερο περίκεντρο μνημείο σε όλη την Ελλάδα με απίστευτο ψηφιδωτό διάκοσμο εσωτερικά που έχει τόσα πολλά να μας πει: τάσεις τέχνης, τάσεις εποχών, προσωπογραφίες, ακόμη και γεωγραφία άλλων μερών, καθότι τα κτίρια που αποτυπώνονται στα ψηφιδωτά της Ροτόντας είναι δανεισμένα από άλλες περιοχές του χριστιανικού κόσμου εκείνης της εποχής. Η Ροτόντα όμως μαζί με τον μιναρέ της και με όλο το συγκρότημα που έχει στον προαύλιο χώρο της και ως κομμάτι αυτού του αυτοκρατορικού συγκροτήματος. 

Η Ροτόντα μαζί με το Γαλεριανό Συγκρότημα αναδεικνύει μία εποχή για την οποία έχουμε κάθε λόγο να είμαστε υπερήφανοι ως κάτοικοι αυτής της πόλης. Πρόκειται για την αυτοκρατορική περίοδο της Θεσσαλονίκης με το Αυτοκρατορικό Συγκρότημα του Γαλερίου να δημιουργεί ένα διάλογο με όλα τα υπόλοιπα, κυρίως υπόγεια, ευρήματα στο σταθμό Βενιζέλου αλλά και στο σταθμό της Αγίας Σοφίας.

Να μην ξεχνάμε ότι στο Γαλεριανό Συγκρότημα υπάρχουνε και πρωιμότερες φάσεις από την ελληνιστική εποχή, οπότε αυτό το παλίμψηστο έρχεται να τεκμηριωθεί με τον τρόπο που υπάρχει εκεί πέρα..»

Στην Ελλάδα η «μνήμη» έχει έντονη παρουσία στο δημόσιο χώρο και αποτελεί πρόσφορο έδαφος για θεματικό τουρισμό. Καθώς η χώρα μας έχει ως Νο1 «βιομηχανία» της τον τουρισμό, θεωρείς πως αξιοποιείται ουσιαστικά ο πλούτος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς;

«Να εκφράσω μια μικρή διαφωνία για το κομμάτι που αφορά τη βιομηχανία μας και τον τουρισμό ως Νο1. Η Ελλάδα έχει τόσα πλεονεκτήματα ως τοποθεσία, ως γεωγραφική θέση και ως κλιματικές συνθήκες, που ο τουρισμός θα μπορούσε να είναι το Νο1 μαζί όμως με άλλους τομείς της οικονομίας. Δεν είναι καλό να αφεθούμε μόνο στο κομμάτι του τουρισμού, γιατί όπως βλέπουμε κρύβει πάρα πολλούς κινδύνους. Όσο περισσότερο στενεύουμε το οικονομικό προφίλ της χώρας μας, δηλαδή τους τομείς που αντιπροσωπεύουν την εθνική μας οικονομία, τόσο πιο πολύ είναι οι κίνδυνοι, όπως για παράδειγμα το να εκτεθούμε σε πολύ ακραίους παράγοντες που συνιστά μία πανδημία που διανύουμε αυτή τη στιγμή. 

Ταυτόχρονα όμως πρέπει να αναδεικνύουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά πρώτον με τη σωστή γνώση. Όλα ξεκινάν από την γνώση. Η διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς – είτε ανάδειξη είτε “εκμετάλλευση” – είναι προϊόν παιδείας που πρέπει να ξεκινάει σίγουρα από μικρή ηλικία και με πολυποίκιλες δρασεις. Οι σχολικές εκδρομές να μην αφορούν μόνο εκδρομές στις οποίες τα σχολεία πηγαίνουν να περάσουνε καλά, οι μεγαλύτερες τάξεις ενδεχομένως να ξενυχτήσουν σε κάποια μπαρ και να γυρίσουν πίσω τα παιδιά χωρίς να έχουν αποκομίσει κάτι. Αυτό πρέπει να πάρει μια άλλη μορφή, πιο ουσιαστική χωρίς να είναι κουραστική στα παιδιά. Επίσης τα εργαλεία και τα μέσα με τα οποία απευθυνόμαστε προς το κοινό κάθε φορά δεν πρέπει να είναι τα ίδια. Πρέπει να διαφοροποιούνται όχι μόνο ανάλογα με το ηλικιακό προφίλ με το οποίο έχουμε να κάνουμε αλλά και με τα εργαλεία της επικαιρότητας και τα παραδείγματα τα οποία βρίσκουμε σε αυτήν. 

Οπότε για εμένα το πρώτο και κύριο είναι να ξεκινήσει μια μεθοδευμένη δουλειά στα σχολεία από το Υπουργείο Παιδείας σε συνεννόηση όμως με τους εκπαιδευτικούς. Επιπλέον και οι ξεναγοί θα μπορούσαμε να προσφέρουμε σε αυτό το κομμάτι, εάν καταθέταμε τις δικές μας προτάσεις. Από εκεί και πέρα πια, εάν όλοι μας  γνωρίζουμε ως λαός τί διαθέτουμε, είναι πολύ πιο εύκολο να προστατευθεί η πολιτιστική μας κληρονομιά αλλά και να αναδειχθεί. Έτσι ξεκινούν οι κοινωνίες να πιέζουν με διαφορετικό τρόπο τις αρχές εκείνες που έχουν την ευθύνη των μνημείων και όλο αυτό συνιστά μόνο ένα πράγμα και οδηγεί μόνο σε ένα συμπέρασμα: σεβασμός.

Η ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μέσα από στρατηγικές που τιμούν και σέβονται όλες τις περιόδους της γης στην οποία ζούμε εμείς αυτή τη στιγμή και θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές είναι το μοναδικό εργαλείο το οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να το κάνουμε και να το πετύχουμε αυτό το πράγμα. Ο σεβασμός, λοιπόν, στην πολιτιστική κληρονομιά μέσα από όλο το πλαίσιο και πολλά περισσότερα βεβαίως νομίζω είναι η μοναδική λύση για να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε με τον καλύτερο και πιο ουσιαστικό τρόπο αυτό το οποίο έχουμε στα χέρια μας από όλες τις περιόδους. Να μη φοβόμαστε καμία από τις ιστορικές περιόδους της Ελλάδας: αυτές υπήρξανε, συνέβησαν και είναι αντικείμενο επιστημονικής έρευνας και κατόπιν συζήτησης που μπορεί να δώσει μόνο καλά αποτελέσματα.»

Μέσα από την εμπειρία σου ως ξεναγός, πιστεύεις πως οι Έλληνες γνωρίζουν και σέβονται την πολιτιστική και φυσική κληρονομιά του τόπου μας;

«Λυπάμαι πολύ που θα πω, όχι όσο θα έπρεπε…Το περιεχόμενο της λέξης σεβασμός είναι πολυσύνθετο. Δεν θα πω τίποτα παραπάνω.»

Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα δημιούργησες στο Facebook τη σελίδα «Διαβάσματα ενός ξεναγού / A Greek tourist guide reads». Μέσα από τη σελίδα μοιράζεσαι «μικρές ιστορίες απ’ όσα διαβάζει ένας ξεναγός» αλλά και «διαδικτυακές» ξεναγήσεις, όπως το πρόσφατο βίντεο από την Ακρόπολη των Φιλίππων. Θέλεις να μας μιλήσεις γι’ αυτό το νέο εγχείρημα;

«Τα διαβάσματα ενός ξεναγού ήταν μία ιδέα που ήρθε εντελώς αυθόρμητα, στο διάλειμμα μίας μέρας εργασίας στην Αθήνα, εκεί που έπινα τον καφέ μου και είχα διαβάσει μια πληροφορία που με ενδιέφερε… 

Έτσι ξεκίνησα, λοιπόν, να κάνω κάποια post με αυτόν τον τίτλο, χωρίς συγκεκριμένη περιοδικότητα και κάθε φορά που έπεφτα σε κάτι ενδιαφέρον, σε κάτι που θεωρούσα ότι θα αφορούσε και τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι αυτό ακριβώς που κάνω και όταν προετοιμάζομαι για τις ξεναγήσεις. Κάτι που ιντριγκάρει εμένα ακόμα και για ένα μέρος που έχω πάει πάρα πολλές φορές: διαβάζω ξανά και ξανά για να βρω εκείνο το «κάτι» μικρό και ενδιαφέρον. Αυτό το κάτι θα μπορέσω να το προσαρμόσω στην ξενάγηση και μέσα από πολύ ειδικά δουλεμένες μέσα μου προσωπικές ξεναγικές τεχνικές θα το δώσω στον κόσμο. Και όταν λέω τεχνικές είναι αυτές που αφορούν και την επιλογή των λέξεων και τον τόνο της φωνής και τις εμφάσεις στο λόγο κ.ά. Οπότε αυτό το, για εμένα, πάρα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο ταυτόχρονα το υιοθετώ και το μεταφέρω στον κόσμο. Μέσα στην πανδημία και με όλο τον χρόνο που είχα πια στη διάθεσή μου, θεωρούσα ότι αυτό ίσως θα έπρεπε να ωριμάσει ως σκέψη και ως εγχείρημα – κάποιοι αγαπημένοι άνθρωποι μάλιστα με παρότρυναν να το κάνω σύντομα. Με το που ωρίμασε η σκέψη, το έστησα.

Με αυτόν τον τρόπο και πάρα πολύ αυθόρμητα κάνω αναρτήσεις που θεωρώ ότι ενδιαφέρουνε τον κόσμο ή ενδιαφέρουν τον κόσμο εκείνον που θα ακολουθούσε μία ξενάγηση ή ακόμη και πράγματα τα οποία θα έκαναν κάποιους ή κάποιες τελικά να δουν ότι ο ξεναγός δεν είναι ο άνθρωπος της φολκλορ τουριστικης εικόνας, αλλά ένας καταρτησμένος επαγγελματίας ο οποίος έχει αγγίξει πάρα πολλά διαφορετικά θέματα. Το λέω αυτό γιατί «τα διαβάσματα ενός ξεναγού» αποσκοπούν όχι μόνο στο να μοιράσουνε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία και γνώσεις που βρίσκω εγώ στις πηγές και που προσπαθώ να τις κάνω και κτήμα μου μέσα από τις αναρτήσεις, αλλά και για να αναδείξουνε το επάγγελμα του ξεναγού και το πολυποίκιλο στο οποίο έχει να κινηθεί, ώστε αυτό να καταλήξει (και είναι η φράση που χρησιμοποιώ εγώ) ως «ξεναγική τέχνη». Είναι τόσο πολυσύνθετο σαν επάγγελμα και τόσο ισχυρό πολιτικό εργαλείο (πολίτης που απεύθυνεται σε πολίτες) που ακόμη και μέσα από αυτήν την σελίδα μόνο ένα μέρος μπορεί ο κόσμος να καταλάβει ουσιαστικά από όλα όσα αντιπροσωπεύει ένας ξεναγός.»

Ποιες άλλες δράσεις να αναμένουμε από τα «Διαβάσματα ενός ξεναγού»;

«Σίγουρα πάρα πολλές αναρτήσεις διαφορετικών θεματικών που αφορούν την κοινωνική ζωή στην Ελλάδα, ήθη και έθιμα. Ενδεχομένως κάποιους παραλληλισμούς με άλλους πολιτισμούς και χώρες, που πιστεύω ότι θα πρέπει να γίνονται κάποιες φορές, ώστε να βγαίνουμε και λίγο από τα πλαίσια του «μεγάλου» μικρόκοσμου μας. Να μην περιοριζόμαστε μόνο σε αυτό που αφορά ο ελλαδικός χώρος, ώστε να μπορούμε να δούμε λιγάκι πέρα από αυτό τις ομοιότητες και τις διαφορές ακόμη και με γειτονικούς λαούς στις συνήθειες, τα έθιμα και τις επιρροές – χωρίς φόβο, προκαταλήψεις και πάθη. Και βεβαίως live streaming από διάφορα μέρη της Ελλάδας και σύντομα από τη Θεσσαλονίκη, όποτε μας το επιτρέπει ο χρόνος, ο καιρός και τα megabyte.»

Μια ευχή για το μέλλον…

«Σίγουρα να είμαστε όλοι καλά, να έχουμε την υγειά μας και να νοιαζόμαστε περισσότερο ο ένας για τον άλλον χωρίς προκαταλήψεις. Περισσότερη ευγένεια μεταξύ μας. Έγνοια, νοιάξιμο για τον συνάνθρωπο δίπλα μας χωρίς διακρίσεις. Εύχομαι να μείνουν τα αρχαία στη θέση τους και το μνημειακό σύνολο της Θεσσαλονίκης, ο σταθμός μετρό της Βενιζέλου, να γίνει παράδειγμα προς μίμηση για όλο τον κόσμο όχι μόνο ως προς τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ελλάδα αλλά και ως case study για την παγκόσμια κοινότητα.»

INFO

Μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα του Ιωάννη Κιουρτσόγλου με τίτλο «Διαβάσματα ενός ξεναγού / A Greek tourist guide reads» στο Facebook (https://www.facebook.com/Διαβάσματα-ενός-ξεναγού-Α-greek-tourist-guide-reads-181978510071638).

*Φωτογραφίες: Από το αρχείο του Ιωάννη Κιουρτσόγλου.