Ανακαλύψτε τα γλυπτά της πόλης: Λυσίμαχος Καυταντζόγλου της Αλίκη Χατζή
Το έργο αναπαριστά το μεγάλο ευεργέτη της πόλης να φορά το κουστούμι του, δυο παράσημα και ένα παλτό ριγμένο στους ώμους του.
Στέκουν δίπλα μας, τα προσπερνάμε, πολλές φορές μπορεί να μην παρατηρούμε καν την ύπαρξη τους. Είναι τα αγάλματα, οι προτομές και οι εικαστικές συνθέσεις στης πόλης και αποτελούν αναπόσπαστό κομμάτι της. Πολλά από αυτά είναι τόσο γνωστά που έγιναν το σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης όπως το άγαλμα του Βενιζέλου, οι ομπρέλες του Ζογγγολόπουλου, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάποια είναι πιο σύγχρονα, κάποια λιγότερο γνωστά μερικά είναι πολυφωτογραφιμένα άλλα έχουν αφεθεί και παρακμάζουν. Στέκουν δίπλα σε μεγάλους δρόμους και πλατείες ακίνητα και μας διηγούνται ιστορίες από την πόλη.
Έξω από το Καυταντζόγλειο Στάδιο της Θεσσαλονίκης με δωρεά του Ιδρύματος Καυταντζόγλου βασικού χρηματοδότη και της ανέγερσης του γηπέδου βρίσκεται ο ανδριάντας του Λυσίμαχου Καυταντζόγλου. Έργο της γλύπτριας Αλίκη Χατζή, φτιαγμένο από μάρμαρο και σε φυσικές διαστάσεις αναπαριστά το μεγάλο ευεργέτη της πόλης να φορά το κουστούμι του, δυο παράσημα με ένα παλτό ριγμένο στους ώμους του. H Θεσσαλονίκη τον τιμά με την οδό Λυσίμαχου Καυταντζόγλου, κάθετη στην οδό Εγνατία, στο ύψος του πρώην Στρατιωτικού Νοσοκομείου 424 και του Πολεμικού Μουσείου.
Ο Λυσίμαχος Καυταντζόγλου, πέθανε στις 15 Φεβρουαρίου του 1932. Με τα χρήματα της διαθήκης του χτίστηκε το Καυταντζόγλειο στάδιο στην Θεσσαλονίκη. Η ανέγερση του ξεκίνησε το 1956. Ο Λυσίμαχος Καυταντζόγλου ήταν διακεκριμένος διπλωμάτης και νομικός παλαιάς οικογένειας της Θεσσαλονίκης.Ο πατέρας του, Λύσανδρος Καυταντζόγλου (1811 – 1885), θεωρείται από τους σημαντικότερους Έλληνες αρχιτέκτονες. Σχεδίασε δεκάδες σημαντικά κτίρια, κυρίως στην πόλη της Αθήνας, με σημαντικότερα το κτίριο του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και το Αρσάκειο.
Ο παππούς του, Ιωάννης Γούτας Καυταντζόγλου, ήταν μέλος και χρηματοδότης της Φιλικής Εταιρίας. Η περηφάνια που είχε ο Λυσίμαχος Καυταντζόγλου για τον παππού του τον ώθησε να αφήσει την περιουσία του για την ανέγερση μνημείου στην πόλη της Θεσσαλονίκης, για να τιμηθεί η μνήμη όσων αγωνίστηκαν και έδωσαν την ζωή τους για την ελευθερία της Ελλάδας, από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης έως την Ελληνική επανάσταση του 1821 και τον Μακεδονικό Αγώνα. Πρόκειται για το περίφημο «τάμα του Έθνους» που επρόκειτο να στηθεί στο Σέιχ Σού. Το Καυτατζόγλιο κατασκευάστηκε με τα χρήματα τα οποία αρχικά προορίζονταν για την ανέγερση του Πανελλήνιου Εθνικού Ηρώου!
Ο πατέρας του Λυσίμαχου ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου (1811-1885), υπήρξε μεγάλος αρχιτέκτονας. Με το έργο του συνέβαλε στη δημιουργία της νεοκλασική εικόνας της Αθήνας με κτήρια όπως το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Αρσάκειο, οι εκκλησίες του Αγίου Κωνσταντίνου, Αγίας Ερήνης και Αγίου Γεωργίου Καρύτση, το οφθαλμιατρείο Αθηνών και άλλα δημόσια και ιδιωτικά οικοδομήματα. Ανάμεσα στα σχέδια που έκανε το 1838 ο Λύσανδρος Καυταντζόγλου ήταν και το Ηρώο της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά μετά από παλινωδίες της κρατικής αρχής αυτό το καλλιμάρμαρο μνημείο δεν στάθηκε δυνατό να ανεγερθεί στην ελληνική πρωτεύουσα.
Γι΄αυτό το λόγο ο γιος του Λυσίμαχος, αποφάσισε να κάνει πραγματικότητα το όνειρο του πατέρα του και το οφειλόμενο χρέος προς τους αγωνιστές της ελληνικής επανάστασης. Με μια διαφορά, το Ηρώον, ένα επιβλητικό κυκλικό αρχιτεκτονικό μνημείο με μαρμάρινες κολόνες, θα στηνόταν στην πατρίδα της οικογένειας Καυταντζόγλου, τη Θεσσαλονίκη. Έτσι, η μεγάλη περιουσία της οικογένειας με κληροδότημα διατέθηκε για την ανέγερση του Ηρώου που θα στηνόταν, σύμφωνα με την επιθυμία του δωρητή, στην κορυφή του Σέιχ Σου!
Όμως το Κληροδότημα Λυσίμαχου Καυταντζόγλου έμεινε ανενεργό ως τη δεκαετία του 1950. Όταν «ανακαλύφτηκε» στα αζήτητα, έγινε προσπάθεια από την πολιτική ηγεσία της εποχής να πειστούν οι κληρονόμοι, ώστε να αλλάξει η «βούληση του διαθέτη» και να δοθούν τα χρήματα για την ανέγερση ενός σύγχρονου σταδίου στη Θεσσαλονίκη που θα φέρει το όνομα της οικογένειας.
Οι κληρονόμοι συμφώνησαν κι έτσι τον Οκτώβριο του 1956 ψηφίστηκε από τη βουλή η διάθεση της περιουσίας του Ιδρύματος Καυταντζόγλου για την ανέγερση του εθνικού σταδίου και σε ένα μήνα άρχισαν οι εργασίες. Βέβαια για την ολοκλήρωση των έργων διατέθηκαν και σημαντικά συμπληρωματικά κρατικά κονδύλια. Σε σύντομο χρόνο το στάδιο ολοκληρώθηκε και τα εγκαίνια τελέστηκαν με λαμπρότητα, με γυμναστικές επιδείξεις σχολείων, από τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή στις 27 Οκτωβρίου του 1960, παρουσία χιλιάδων Θεσσαλονικιών που είχαν κατακλύσει ασφυκτικά τις κερκίδες του νεόδμητου σταδίου.
Το Καυταντζόγλειο ήταν το μεγαλύτερο στάδιο της χώρας ως την ανέγερση του Ολυμπιακού σταδίου στην Αθήνα το 1982, με 50.000 θέσεις. Στον περιβάλλοντα χώρο, σε έκταση 10 εκταρίων, αναπτύχθηκαν βοηθητικά γήπεδα για την άθληση και προπόνηση αθλητών, ενώ κάτω από τις κερκίδες στεγάστηκαν διάφοροι αγωνιστικοί και βοηθητικοί χώροι του αθλητικού συγκροτήματος. Πέρα από τη διοργάνωση μεγάλων τοπικών, περιφερειακών και πανελλήνιων αγώνων στίβου, στο Καυταντζόγλειο γίνονταν επί χρόνια οι γυμναστικές επιδείξεις των σχολείων της Θεσσαλονίκης.
Η γλύπτρια Αλίκη Χατζή γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1923. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ. Τιμήθηκε με το Α’ Βραβείο γλυπτικής του Δήμου Θεσσαλονίκης και διακρίθηκε σε διαγωνισμούς των υπουργείων Εσωτερικών και Πολιτισμού. Έργα της βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πέθανε το 1997 σε ηλικία 74 χρόνων.
Με στοιχεία από thessmemory.wordpress.com
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ τα υπόλοιπα κείμενα της στήλης «Ανακάλυψε τα γλυπτά της πόλης»
