Ημέρα Μνήμης: «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος»
Ένα κείμενο με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων
Φωτογραφία: Γιώργος Τούλας
Τι είναι τελικά ο άνθρωπος; Ποιο πλάσμα συγκεντρώνει τις απαραίτητες εκείνες ιδιότητες για να ονομάζεται και να είναι άνθρωπος; Ας μην ξεγελιόμαστε, επειδή συγκεντρώνουμε τα βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου είδους, δεν σημαίνει πως πραγματώνουμε και την ανθρωπινότητα. Απόδειξη αυτού, το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, η επικράτηση της βίας, ενός απολυταρχικού-ολοκληρωτικού συστήματος στην Ευρώπη και η μετέπειτα ανηλεής αναζήτηση και επανανοηματοδότηση της ανθρώπινης κατάστασης.
Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Εβραίων, η ανάγκη υπενθύμισης των φρικαλεοτήτων κρίνεται πια ουσιώδης -πάντα ήταν- όμως σήμερα επιλέγουμε να ξεχνούμε πιο εύκολα, μια πρώτη απόδειξη η ακροδεξιά ρητορική που προσελκύει και κερδίζει ψηφοφόρους σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες . Γι’ αυτό το λόγο, η ενημέρωση σχετικά με το απάνθρωπο αυτό γεγονός και τις διαστάσεις του φέρει τόσο καθοριστική και πρωτεύουσα σημασία για την ανθρώπινη κατάσταση!
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων αποτελεί σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 1 του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου [ΚΔΠΔ] έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, η εξόντωση (extermination) του εβραϊκού πληθυσμού, δηλαδή οι συστηματικές μαζικές ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως άμαχου πληθυσμού, σε συνδυασμό με τις απάνθρωπες και βασανιστές συνθήκες διαβίωσης συνθέτουν βεβαρυμμένη απαξία των ναζιστικών πράξεων και πρακτικών, σύμφωνα με το Διεθνές Ποινικό Δίκαιο.
Αξίζει να τονιστεί ό,τι σύμφωνα με το chapeau , το έγκλημα του άρθρου 7 παρ. 1 δύναται να θεμελιωθεί εφόσον πληρούνται οι πέντε βασικές προϋποθέσεις:
- Ύπαρξη επίθεσης. (αντικειμενική υπόσταση εγκλήματος)
- Η επίθεση πρέπει να κατευθύνεται σε άμαχο πληθυσμό.
- Η επίθεση πρέπει να είναι συστηματική.
- Πρέπει να υφίσταται σύνδεση (nexus) μεταξύ των πράξεων των κατηγορουμένων και της επίθεσης.
- Τέλος, οι κατηγορούμενοι πρέπει να γνωρίζουν την συστηματική επίθεση στον άμαχο πληθυσμό και τις πράξεις της επίθεσης (υποκειμενική υπόσταση εγκλήματος).
Το Ολοκαύτωμα των Εβραίων αφορά όλες/ους, διότι ήταν ανθρώπινη επινόηση και αποτελεί σκοτεινή παρακαταθήκη για την παγκόσμια ιστορία, στοιχείο που αποδεικνύει ό,τι εάν ο άνθρωπος απομακρυνθεί από εκείνα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που τον καθιστούν ανθρώπινο, παραμερίσει δηλαδή τις καλές του ποιότητες στο βωμό της εξουσίας, της κυριαρχίας, της επικράτησης, του μίσους, “κάποιας ανώτερης φυλής”, τότε κινδυνεύει και στη συγκεκριμένη περίπτωση παύει να λέγεται άνθρωπος, καθώς, όπως απέδειξε η ιστορία άλλωστε, είναι ικανός για τα πιο ειδεχθή των εγκλημάτων!
“Το κακό ζει ανάμεσά μας και είναι επιφανειακό“, υποστήριξε η Hannah Arendt, κυριαρχεί όταν οι άνθρωποι επιλέγουμε τη λήθη και δεν ασκούμε κριτική σκέψη στα γεγονότα και στα πρόσωπα, αλλά επιλέγουμε να εκχωρήσουμε την ευθύνη μας και άρα την ελευθερία μας σε κάποιον “Fuhrer” (καθοδηγητή), με αποτέλεσμα το ολοκληρωτικό σύστημα να εγκαθιδρύεται τόσο συλλογικά, όσο και συνειδησιακά!
Σε περίπτωση που θέλετε να κάνετε ένα ταξίδι σε κάποια χώρα του εξωτερικού, σας προτρέπω να επισκεφτείτε είτε την Πολωνία είτε την Γερμανία, ώστε να μεταβείτε στους χώρους των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Η βιωματική εμπειρία δεν έχει καμία σχέση με όσο βιβλία, μαρτυρίες και εάν έχετε διαβάσει ή ντοκιμαντέρ έχετε δει, σε καθηλώνει, σε ανατριχιάζει και τελικά σε αλλάζει!
Αυτό τουλάχιστον συνέβη σε εμένα, όταν έναν βροχερό Μάρτιο επισκέφθηκα το Auswitch-Birkenau, αναρωτιόμουν ήδη από την προηγούμενη ημέρα, εάν θα είχα τη δύναμη να δω από τόσο κοντά μια ανθρώπινη επινόηση που είχε ως σκοπό την εξόντωση, τον εξευτελισμό και την απάνθρωπη μεταχείριση άλλων ανθρώπων, με πρόσχημα το θρησκευτικό πιστεύω, την εθνοτική καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό.
Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει κανείς στην είσοδο του Auswitch-Birkenau είναι η γνωστή ρήση “Arbeit macht frei.” , σε ποιου είδους εργασία αναφέρεται; Η αίσθηση που σε διαπερνά δεν μπορεί να αποτυπωθεί με τις λέξεις, διότι δεν υπάρχουν συνώνυμες λέξεις για να αποδώσουν αυτό το βίωμα! Κυριαρχεί το αίσθημα της ντροπής και θλίψης, σε εναλλαγή με αυτού της αηδίας για το τι είμαστε ικανοί οι άνθρωποι να σκεφτούμε και να διαπράξουμε.
Η απάντηση σε κάθε είδους θηριωδία κρύβεται στην ανάληψη της ευθύνης που μας αναλογεί και στην διαρκή υπενθύμιση των δεινών που είναι ικανός ο άνθρωπος να παράξει σε έναν άλλον άνθρωπο, ονόματι μιας ολοκληρωτικής και ουσιαστικά αφανιστικής ιδεολογίας!
Δείτε επίσης:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
