Η ιστορική συναγωγή λάμπει ξανά

Στα σημαντικότερα πολιτιστικά μνημεία της Θεσσαλονίκης που καταστράφηκαν ολοσχερώς περιλαμβάνονται οι συναγωγές της και οι κεϊλότ της.

Ο όρος «κεϊλά» είναι αντίστοιχος προς τον όρο «ενορία». Οι «κεϊλότ» (πληθυντικός του «κεϊλά») ήταν οργανώσεις των εβραίων που κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη στα τέλη του 15ου και στις αρχές του 16ου αιώνα. Το κέντρο κάθε «κεϊλά» ήταν μία συναγωγή. Κάθε «κεϊλά» συσπείρωνε τους πρόσφυγες μιας ορισμένης περιοχής και «αποτελούσε μία πόλη από μόνη της». Περισσότερες από πενήντα «Κεϊλότ» και αντίστοιχες συναγωγές καταγράφτηκαν στον κεντρικό πυρήνα της Θεσσαλονίκης στα μέσα του 16ου αιώνα. Κανένα ίχνος από τις πενήντα αυτές συναγωγές δεν διασώζεται σήμερα, παρά μόνο αυτή των Μοναστηριωτών στη Συγγρού.

Η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης ανακοινώνει την ολοκλήρωση του έργου της αποκατάστασης και ανακαίνισης της Συναγωγής Μοναστηριωτών. Την Κυριακή 15 Μαΐου 2016  και ώρα 11.45 θα τελεσθούν τα εγκαίνια της ανακαινισμένης Συναγωγής Μοναστηριωτών (Συγγρού 35) παρουσία του Σοφολογιότατου Αρχιραβίνου της Τουρκίας Isak Haleva, του Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Γιάννη Αμανατίδη, της Πρέσβεως του Ισραήλ κας Irit Ben Aba, του Πρέσβη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Dr. Peter Schoof, του Δημάρχου Θεσσαλονίκης κ. Γιάννη Μπουτάρη και άλλων.

Στόχος του έργου, που ξεκίνησε στα τέλη του 2014 με απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου, δεν ήταν μόνο η αποκατάσταση ενός κτιρίου μοναδικής θρησκευτικής και ιστορικής αξίας που μετά τη λαίλαπα του Ολοκαυτώματος, αποτελεί τη μοναδική προπολεμική Συναγωγή της Θεσσαλονίκης. Κύρια επιδίωξη ήταν να ανακτήσει το εν λόγω κτίριο την παλιά του αίγλη, να παραδοθεί στις επόμενες γενιές αλλά πάνω από όλα να κοσμεί και να αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Το έργο της αποκατάστασης υλοποιήθηκε χάρις στην υποστήριξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και του κ. Herb Simon μέσω του Herbert Simon Family Foundation που εδρεύει στις ΗΠΑ.

Η ιστορία

Η Συναγωγή Μοναστηριωτών ιδρύθηκε με δωρεά της Ίντας Αροέστη και αφιερώθηκε στη μνήμη του συζύγου της Ισαάκ. Στην ανέγερσή της συνέβαλλαν επίσης με δωρεές και οι οικογένειες που κατάγονταν από το Μοναστήρι (τη σημερινή Μπίτολα) και είχαν εγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη μετά τους Βαλκανικούς πολέμους (1912-13) και τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο (1914-18).

Η θεμελίωση της Συναγωγής Μοναστηριωτών έγινε το 1925. Οι εργασίες για την ανοικοδόμησή της κράτησαν δυο χρόνια. Τα εγκαίνιά της έγιναν το Σεπτέμβριο του 1927 από τον τότε τοποτηρητή της Αρχιραβινείας Θεσσαλονίκης Χαΐμ Ραφαέλ Χαμπίμπ.

Στη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής, η Συναγωγή Μοναστηριωτών ήταν το επίκεντρο του γκέτο που δημιουργήθηκε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Όταν το σύνολο του εβραϊκού πληθυσμού εκτοπίσθηκε στα στρατόπεδα Άουσβιτς – Μπίρκεναου, η Συναγωγή χρησιμοποιήθηκε από τον Ερυθρό Σταυρό, ως αποθήκη. Γι’ αυτό το λόγο δεν καταστράφηκε από τους Ναζί και διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση.

Αμέσως μετά την απελευθέρωση, το Νοέμβριο του 1944, κατέφυγαν σ’ αυτήν οι ελάχιστοι Εβραίοι που είχαν διασωθεί είτε ζώντας εν κρυπτώ είτε έχοντας ενταχθεί στην Εθνική Αντίσταση. Εκεί συγκάλεσαν συνέλευση, εξέλεξαν το πρώτο, μετά την κατοχή, διοικητικό συμβούλιο και προχώρησαν στην οργάνωση μιας υποτυπώδους κοινοτικής ζωής.

 Μεταπολεμικά, με την επιστροφή και των ελάχιστων επιζώντων από τα στρατόπεδα του θανάτου και την πλήρη επανασύσταση της Κοινότητας, η Συναγωγή των Μοναστηριωτών έγινε η κεντρική Συναγωγή της πόλης. Τον Ιούνιο του 1978, η Συναγωγή υπέστη σοβαρές καταστροφές από τον μεγάλο σεισμό που έπληξε την πόλη και η λειτουργία της σταμάτησε μέχρι να ολοκληρωθούν οι λεπτές επεμβάσεις της αναστήλωσής της. Σήμερα, μετά την πρόσφατη ανακαίνισή της θα συνεχίσει τη λειτουργία της εξυπηρετώντας τις θρησκευτικές ανάγκες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.

 

.

Διαβάστε ακόμη: Η Θεσσαλονίκη παλιά: Μια συναγωγή με ιστορία

Ακολουθήστε τις ειδήσεις του parallaximag.gr στο Google News