Κατέρρευσε χθες η σκάλα των προσφύγων στο Καραμπουρνάκι

Ένα από τα πιο ιστορικά διασωζόμενα σημεία της ακτογραμμής της Θεσσαλονίκης, η προκυμαία πλάι στο Ναυτικό Όμιλο στη Σοφούλη υπέστη χθες ένα μεγάλο πλήγμα. Το ακραίο τμήμα της κατέρρευσε μέσα στη θάλασσα χθες ανήμερα Πρωτοχρονιάς μετά την εγκατάλειψη δεκαετιών από το δήμο μιας περιοχής ιστορικής αλλά και φυσικής ομορφιάς για την πόλη. 

Για την ιστορία, μετά την πυρπόληση της Σµύρνης και την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης το 1923, η Θεσσαλονίκη είναι έτοιµη να δεχτεί διπλασιασµό του πληθυσµού της, σύµφωνα µε τον προσδιορισµό 350.000 κατοίκων ως ανώτατου πληθυσµιακού στόχου που θέτει η οµάδα µελέτης του νέου σχεδίου της Θεσσαλονίκης 117, ενώ έχει σε ετοιµότητα τον µηχανισµό και τις υπηρεσίες που θα συντονίσουν τον εποικισµό. Η εξαιρετικά βίαιη αυτή αστικοποίηση, σύµφωνα µε την απογραφή του 1928, οδηγεί στη Θεσσαλονίκη 117.000 πρόσφυγες ανεβάζοντας τον πληθυσµό της πόλης στους 244.500 κατ.118. Μέχρι το τέλος της µελετώµενης περιόδου, στα δυτικά όρια της µητρόπολης δηµιουργούνται 17 νέοι συνοικισµοί στο χώρο των σηµερινών δήµων Αµπελοκήπων, Ελευθερίου – Ν. Κορδελιού, Ευόσµου, Μενεµένης, Σταυρούπολης, Ευκαρπίας, Νεάπολης, Πολίχνης και Συκεών. Πρόσφυγες αλιείς εγκαθίστανται στις περιοχές της Ν. Κρήνης και την περιοχή του Καρά Μπουρνού.

Η Καλαμαριά, ανατολικά της Θεσσαλονίκης, ως παραθαλάσσια περιοχή αποτέλεσε ιδανικό τόπο εγκατάστασης προσφύγων από τις παραθαλάσσιες περιοχές της Κωνσταντινούπολης και του Εύξεινου Πόντου, καθώς η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (Ε.Α.Π.) είχε ως στόχο την εγκατάσταση των προσφύγων σε αντίστοιχο χώρο με την πατρίδα τους και αν ήταν δυνατόν κατά κοινότητες, ώστε να μην χαθούν οι δεσμοί και οι σχέσεις που είχαν πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών. Οι οικισμοί που ιδρύονται σύμφωνα με αυτό το σχέδιο ήταν το Κατιρλί, το Κουρί, των Δέρκων, το Νέο Ρύσιον- Αρετσού και η Νέα Κρήνη.

Χθες ανήμερα Πρωτοχρονιά συνέβη μια αληθινή καταστροφή. Σύμφωνα με τον Σωτήρη Γεωργιάδη, δημοτικό σύμβουλο Καλαμαριάς:

Σήμερα πρώτη ημέρα του 2022 δυστυχώς ήταν η τελευταία ημέρα για την σκάλα στο Καραμπουρνάκι. Τόσο άντεξε και κατέρρευσε.

Την πρώτη σκάλα την κατασκεύασαν οι πρόσφυγες που ήρθαν από την Σμύρνη και από τις περιοχές γύρω από αυτήν ήταν πρόχειρη και εξυπηρετούσε τον αλιευτικό στόλο του συνοικισμού γιατί μια από τις βασικές ασχολίες των προσφύγων ήταν το ψάρεμα.

Στη συνέχεια στη δεκαετία του 50 κατασκευάστηκε η σημερινή σκάλα η οποία εξυπηρετούσε τον αλιευτικό στόλο της περιοχής έπαιζε τον ρόλο ιχθυόσκαλας και λιανικής πώλησης και επίσης είχε και τουριστική χρησιμότητα, ήταν στάση για τα καραβάκια που ξεκινούσαν από τον Λευκό Πύργο για τις απέναντι ακτές του Θερμαϊκού κόλπου. Ήταν η μοναδική σκάλα σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα με αυτήν την ιστορία ένα ιστορικό τοπόσημο ένα ιστορικό μνημείο.

Με αυτήν την έννοια το έβαλα επανειλημμένα θέμα στο δημοτικό συμβούλιο με την ελπίδα να διασωθεί. Ήθελα να προλάβω πριν καταρρεύσει, αλλά δυστυχώς το θέμα δεν προχώρησε και ήρθε το τέλος.

Δυστυχώς για το πολύπαθο Καραμπουρνάκι τα πράγματα δεν είναι ευχάριστα. Το μισό παραλιακό μέτωπο του Δήμου μας που είναι το Καραμπουρνάκι είναι μια μαύρη τρύπα. Η μελέτη που είχε συνταχθεί για την πολεοδόμηση της περιοχής για να δοθούν χρήσεις γης και να εναρμοστεί με το ΓΠΣ του 2015 που χαρακτηρίζει όλη την περιοχή πράσινο και περίπατο δίπλα στην θάλασσα επιστράφηκε με παρατηρήσεις από το ΣΤΕ με αποτέλεσμα να εξαιρεθεί από τον χωρικό σχεδιασμό της Περιφέρειας που αφορά όλο το πολεοδομικό συγκρότημα. Εάν δεν ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία το Καραμπουρνάκι θα παραλείπεται από τον χωρικό σχεδιασμό της Περιφέρειας.

Στο τεχνικο πρόγραμμα υπάρχει πολεοδομικη μελέτη σε εφαρμογή του εγκεκριμενου ΓΠΣ του Δήμου 500.000€ που θα λύσει το πρόβλημα όμως για το 2022 προβλέπονται μόνο 100.000 € που σημαίνει ότι το θέμα παραπεμπεται σε βάθος χρόνων. Και βέβαια ούτε καν μια αναφορά στην μελέτη που αφορά τον άξονα Σοφούλη Πλαστηρα. Και την ζοφερη εικόνα συμπληρώνουν οι ιδιοκτησίες στο παραλιακό μέτωπο και οι οικοδομικές άδειες.

Η σκάλα γειτνιάζει και αποτελεί επέκταση του Κελλάριου κόλπο που βρίσκεται επίσης σε τρομερή παρακμή και στον οποίο σχεδιάζει ο δήμος τη δημιουργία ενυδρείου.

«Όλος ο όρμος στο Καραμπουρνάκι ταυτίζεται με τον βυζαντινό λιμένα “Κελλάριον”, ο οποίος ορίζονταν από την παραλία και ένα τεχνητό υποθαλάσσιο φράγμα, που σώζεται ακέραιο ως τις μέρες μας αντίστοιχου μήκους 2 χλμ. για την προστασία των ελλιμενισμένων σκαφών της εποχής. Ο ιστορικός αυτός χαρακτήρας της παραλίας παραμένει άγνωστος και πρέπει να αναδειχθεί, γιατί αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της ευρύτερης Θεσσαλονίκης. Για την διαφύλαξη της ιστορικής και αρχαιολογικής μορφής του ορμίσκου, όπως αναφέρεται, κηρύχτηκε αρχαιολογικός χώρος με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού στις 17 Μαΐου 1989, ΦΕΚ 384/25.5.89.

Η περιοχή αυτή με τη φυσική, στρατηγική της θέση έπαιξε σημαντικό ρόλο και στα νεότερα χρόνια αποτελώντας τον τόπο εγκατάστασης των συμμαχικών στρατιωτικών δυνάμεων στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με την εγκατάσταση του συμμαχικού αεροδιαδρόμου επί της σημερινής παραλιακής οδού Θ. Σοφούλη. Η διαρκής ιστορική παρουσία της συνεχίστηκε στην περίοδο της έλευσης και της εγκατάστασης των προσφύγων στην Καλαμαριά, στην γερμανική κατοχή έως τις μέρες μας. ως τόπος κολύμβησης όλων των Θεσσαλονικέων και διατήρησης αρχιτεκτονικά σημαντικών και παραδοσιακών κτιρίων. Για όλους αυτούς τους λόγους η παραλία στο Καραμπουρνάκι πρέπει να χαρακτηριστεί «ιστορικός τόπος» της Θεσσαλονίκης…»

Σήμερα το πρωί ένα χαρτί με χειρόγραφα γράμματα ”εκ του Λιμεναρχείου” προειδοποιεί για κατολίσθηση και περιπατητές αντικρίζουν αυτό το θέαμα μιας ασεβούς πόλης που δεν σεβάστηκε ούτε την αρχαία ούτε τη νεότερη ιστορία της.