Κριτική στο τεχνικό πρόγραμμα του δήμου 2018

Η παράταξη του Μένουμε Θεσσαλονίκη έκανε την κριτική της ανακοινώνοντας τις θέσεις της ανά σημεία σχετικά με το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Θεσσαλονίκης έτους 2018. Οι θέσεις της αφορούν συγκεκριμένα για την χρηματοδότηση, τις μικροπαρεμβάσεις, το πράσινο, την πεζοδρόμηση της Αγίας Σοφίας και τους Υπόγειους Κάδους.

Ακολουθεί η ανακοίνωση όπως στάλθηκε:

Ποιος χρηματοδοτεί τις τεχνικές επενδύσεις;

Από τα 22 εκατομμύρια € του τεχνικού προγράμματος τα 16,1 εκ., δηλαδή ποσοστό 73,18% προέρχεται από διάφορα τέλη που καταβάλλουν οι πολίτες, και τους πόρους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αντίθετα, ευρωπαϊκοί πόροι (Jessica, ΕΤΕπ, και το ειδικό πρόγραμμα Θησέας) αθροιστικά μας δίνουν 5,9 εκατομμύρια, ποσό που αντιστοιχεί στο 26,8% περίπου του συνολικού τεχνικού προϋπολογισμού.

Πιστεύουμε ότι αυτή η ανισομέρεια στην σύνθεση των τεχνικών επενδύσεων προκύπτει από την αδυναμία της Διοίκησης να προσελκύσει περαιτέρω πόρους από ευρωπαϊκά ή/και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία. Μια αδυναμία που προκύπτει στην βάση πολλών προβλημάτων, κατ’ αρχάς της ύπαρξης μακρόπνοης στρατηγικής για την τεχνική αναβάθμιση της πόλης, που με την σειρά της θα ήταν σε θέση να προκαλέσει την έγκαιρη κινητοποίηση του διοικητικού μηχανισμού για την διεκδίκηση των πόρων, την καλύτερη οργάνωσή της για την απορρόφησή τους κ.ο.κ.

Ας έχουμε υπόψη μας ότι το κύριο μερίδιο χρηματοδότησης αυτού του τεχνικού προγράμματος γίνεται από μορφές έμμεσων φόρων που καταβάλουν οι πολίτες, με τα εισοδήματά τους να μειώνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια: Χρηματοδοτούμε από το υστέρημα του κόσμου, γεγονός το οποίο δεν έχει καμία προοπτική.

Μικροπαρεμβάσεις – παρεμβάσεις εξορθολογισμού κόστους – μικρά συμμετοχικά έργα

Το τεχνικό πρόγραμμα είναι εθισμένο στην λογική των «μεγάλων παρεμβάσεων». Ενδεικτικά, τα μεγάλα έργα που φιλοξενούνται είναι η εκ βάθρων ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας, η ολοκλήρωση της πεζοδρόμησης της Αγ. Σοφίας. Ακόμα και σε εποχές σπάνης οικονομικών πόρων. Χαρακτηρίζεται δηλαδή από μια αδράνεια που κουβαλά από την εποχή των «παχιών αγελάδων».

Πιστεύουμε όμως ότι αυτή η νοοτροπία ελαχιστοποιεί την άμεση, κοινωνική προστιθέμενη αξία των έργων. Θέση μας είναι ότι αυτά πρέπει να περιέλθουν σε δεύτερη προτεραιότητα, προκρίνοντας στην θέση τους μια στρατηγική πολύ περισσότερων και διάσπαρτων μικροπαρεμβάσεων, που ωστόσο λειτουργούν πολύ περισσότερο αποδοτικά στην αίσθηση αναβάθμισης του αστικού δομημένου περιβάλλοντος, και δύνανται να παρέχουν αμεσότερα αποτελέσματα στην ποιότητα ζωής των κατοίκων:

Δεν θα μπορούσε, για παράδειγμα, να υπάρξει ένα πρόγραμμα επιδότησης πολυκατοικιών για την πράσινη κάλυψη των ταρατσών, ή μικροχρηματοδοτήσεις για την γενίκευση συμμετοχικών αναπλάσεων των υφιστάμενων ελεύθερων χώρων (πάρκα τσέπης κ..ο.κ. που δίνουν μιαν άλλην πολύ πιο ουσιαστική διάσταση στην τοπική πολιτική); Δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν «έξυπνες πολιτικές» εξορθολογισμού/μείωσης του κόστους: Όπως λογουχάρη τοποθέτηση ΑΠΕ στις ταράτσες των δημοτικών κτηρίων, αισθητήρων θερμοκρασίας για την θέρμανση, αισθητήρων έντασης φωτισμού κ.ο.κ.; Δεν θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια «τράπεζα τεχνογνωσίας» στην διάθεση του Δήμου, όπου από κοινού ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια, αλλά και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα να συνεισφέρουν σε τομείς που άπτονται του τεχνικού σχεδιασμού;

Πράσινο αντι βιοκλιματικών αναπλάσεων

Το 11,36% των νέων επενδύσεων του φετινού τεχνικού προγράμματος προγράμματος αφορά σε εισαγωγή βιοκλιματικών στοιχείων σε πλατείες (Ελευθερίας, Μαβίλη), σχολικές αυλές κ.ο.κ. Πιστεύουμε ότι η Διοίκηση έχει πραγματοποιήσει μια εξαιρετικά κοστοβόρα προσέγγιση της έννοιας της «βιοκλιματικότητας» -όπως απέδειξε και το έργο της περιοχής Πλ. Χρηματιστηρίου.

Θεωρούμε πως το κόστος των εν λόγων αναπλάσεων μπορεί να περικοπεί ουσιαστικά εφόσον επανασχεδιαστούν με κύριο γνώμονα την αναβάθμιση της αστικής φύσης (επενδύσεις σε πράσινο) και λιγότερο σε ακριβά στοιχεία εξοπλισμού και υποδομών (ψυχρές πλάκες, πολύπλοκα συντριβάνια, ανεμιστήρες κ.ο.κ.). Τα βιοκλιματικά αποτελέσματα αυτής της προσέγγισης είναι εγγυημένα και ταυτοχρόνως γλυτώνουμε από την αύξηση του κόστους κατασκευής και κυρίως συντηρήσεων.

Πεζοδρόμηση Αγίας Σοφίας

Κατά πόσο διευκολύνει την βιώσιμη κινητικότητα ένα έργο σαν κι αυτό, το οποίο μεταβιβάζει πρόσθετο κυκλοφοριακό φόρτο επί των καθέτων αξόνων διέλευσης της πόλης; Πόσο πράσινη είναι μια τέτοια πολιτική, δοσμένου του γεγονότος ότι ίδιος αριθμός οχημάτων παράγει πολύ περισσότερη ρύπανση όταν συνωστίζονται σε λίγες μποτιλιαρισμένες οδούς, παρά όταν κινούνται σχετικώς ομαλά σε περισσότερες; Ποιά είναι η σχέση κόστους/οφέλους σχετικά με το έργο και πώς κατανέμεται στον γενικό πληθυσμό της πόλης; Ποιοί ωφελούνται, δηλαδή, και ποιοί πλήττονται; Μέσα από το αποτέλεσμα της παρέμβασης;

Τα ερωτήματα είναι ρητορικά. Μεγάλα οφέλη που διαχέονται σε μειοψηφίες και, ταυτοχρόνως, μεγάλα κόστη που επωμίζεται η πλειοψηφία. Επαναλαμβάνουμε την πάγιά μας θέση: Υπάρχει σειρά σ’ έναν ορθολογικό αστικό σχεδιασμό. Πρώτον, διασφαλίζεται το δικαίωμα στην κινητικότητα, μέσω της οργάνωσης του δικτύου μαζικών μεταφορών, και ύστερα υιοθετούνται πολιτικές περιορισμού χρήσης των ΙΧ στο κέντρο των πόλεων.

Υπόγειοι κάδοι

Η τοποθέτηση των υπόγειων κάδων στο Ιστορικό Κέντρων, δεδομένων των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η διαδικασία αποκομιδής/εναπόθεσης απορριμμάτων, και της ανάγκης να προκριθούν άλλες, φθηνότερες, και αποτελεσματικότερες παρεμβάσεις, είναι μια πρόωρη ενέργεια. Σαν να βάζουμε σε ένα αυτοκίνητο Lada 30ετίας ζάντες από Πόρσε, για να δημιουργήσουμε μια συγκεκριμένη εικόνα στην βιτρίνα της πόλης, αν και πίσω από αυτήν το ίδιο το σκηνικό κινδυνεύει να καταρρεύσει.

Ενδεικτικά: Το ύψος της επένδυσης σε πράσινα σημεία της πόλης μόλις που αγγίζει το 15,78% εκείνης για την τοποθέτηση υπόγειων κάδων (χρηματοδοτήσεις τεχνικού προγράμματος μόνο για το έτος 2018).

Τέλος, για την καλύτερη παρακολούθηση της δημοτικής πολιτικής στο επίπεδο των τεχνικών έργων, την βελτίωση του σχεδιασμού και την αναβάθμιση του σχετικού δημόσιου διαλόγου, ζητούμε από την διοίκηση: Να προχωρήσει στην υιοθέτηση εννοιών όπως η κοινωνική προστιθέμενη αξία των έργων (να παρουσιάζει δηλαδή κάποια ρεαλιστική αποτίμησή της). Να είναι σε θέση να καταγράψει και να παρουσιάζει ξεχωριστά το ποσοστό επί των επενδύσεων σε πράσινο, την χωροταξική τους κατανομή επί του συνόλου της περιοχής ευθύνης (αποκέντρωση) κ.ο.κ. Να εκτιμάει την οικονομική βιωσιμότητα των παρεμβάσεων, το ενδεχόμενο κόστος λειτουργίας, και συντήρησης προτού προχωρήσει στην εκτέλεσή τους, δηλαδή να εισάγει εργαλεία ολικού οφέλους-κόστους.