Μασάζ : Η Θεσσαλονίκη ανακαλύπτει τις αρετές του

Το μασάζ δείχνει να δυναμώνει στη Θεσσαλονίκη ως πρακτική και κόντρα στην κρίση να ενώνει τους επαγγελματίες της μάλαξης  για να διασφαλίσουν την άριστη κατάσταση της επιστήμης και του κλάδου τους. Και τους Θεσσαλονικείς να μην εγκαταλείπουν επ’ουδενί μία από τις αρχαιότερες μορφές θεραπείας και χαλάρωσης. Ολοένα και περισσότερα επιχειρηματικά εγχειρήματα περιστρέφουν το προιόν τους γύρω από τις υπηρεσίες της μάλαξης. Τα επίσημα κέντρα άσκησής της, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών αισθητικής αλλά και των φυσικοθεραπευτηρίων,  ανέρχονται σε εκατοντάδες αυτή την στιγμή στην πόλη. Νέες και καινοτόμες τεχνικές ενσωματώνονται στα προγράμματα των ινστιτούτων και κέντρων μάλαξης με τις αντίστοιχες σχολές αλλά και τα επιμορφωτικά σεμινάρια που  διοργανώνονται από ιδιώτες και φορείς να γίνονται κυριολεκτικά ανάρπαστα. Όλα δείχνουν πως το -σε πολλές περιπτώσεις- παρεξηγημένο μασάζ αποκτά την αίγλη της επιστήμης του, συγκεντρώνοντας γύρω του μέρος της οικονομίας αλλά και παραοικονομίας της πόλης.

Θα φανταζόσασταν την Θεσσαλονίκη Wellness Center των Βαλκανίων; Μήπως τελικά οι πολίτες πληρώνουν ακριβά την «μόδα» του μασάζ χωρίς να το αντιλαμβάνονται; Για προτάσεις, λύσεις, παγίδες αλλά και για έναν σύλλογο που κλείνει τα πέντε πρώτα χρόνια ζωής του στην πόλη, το πρώτο ουσιαστικά Ινστιτούτο Μάλαξης στην Βόρειο Ελλάδα, μιλήσαμε με το ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Μάλαξης Κεντρικής Μακεδονίας, μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών και ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας Ενοποιητικής Ολιστικής Θεραπείας, κο Μάρκο Λυρίτση.

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Μάλαξης Κεντρικής Μακεδονίας ιδρύθηκε το 2011, ευελπιστώντας να γίνει ένας φορέας που θα δίνει υπεύθυνα και σοβαρά το στίγμα της “Μάλαξης” και των παροχών της στην ελληνική κοινωνία μέσα από την δράση ενός νόμιμου Σωματείου. Εκτός των ιδρυτικών και επίτιμων μελών του αυτή την στιγμή μετράει 44 μέλη και βασικός σκοπός του είναι η προαγωγή της μάλαξης και η αναβάθμιση των επαγγελματιών της, με την αναγωγή των τεχνικών της από την εμπειρική και πρακτική μορφή τους, σε ένα επιστημονικό και επαρκούς θεωρητικού υποβάθρου επίπεδο. Μέσα στα δύο πρώτα χρόνια ύπαρξής του το σωματείο έχει καθιερώσει το ετήσιο εκπαιδευτικό του σεμινάριο, έχει διοργανώσει πολλές επιμορφωτικές ημερίδες και προσπαθεί να ενισχύσει το προφίλ του πριν απευθυνθεί ενεργά και ανοιχτά στο κοινό της πόλης.

Ο κος Λυρίτσης σχετικά με το άνοιγμα του Ινστιτούτου προς το κοινό της πόλης λέει χαρακτηριστικά πως «είναι δύσκολη μια τέτοια δράση και γιαυτό δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα. Το να απευθυνθείς στο κοινό μέσω της «Μάλαξης» απαιτεί ιδιαίτερες συνθήκες καθώς συνιστά μια επίσης ιδιαίτερη διαδικασία. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες πραγματικά πρωτότυπες ιδέες κι επιφυλασσόμαστε να τις δείτε στο μέλλον.»

Για να εισχωρήσει κάποιος στο δυναμικό του σωματείου η εγγραφή του προϋποθέτει την επίσημα πιστοποιημένη εκπαίδευση σε μία από τις αναγνωρισμένες μεθόδους της «Μάλαξης» ή συναφείς χειροπρακτικές και εναλλακτικές θεραπείες, με υποχρεωτική τη θεωρητική κατάρτιση στις βασικές γνώσεις Ανατομίας και Φυσιολογίας. Η επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση του υποψηφίου μέλους πρέπει να καλύπτει πλήρως τις παραπάνω τυπικές προϋποθέσεις.

Είναι τελικά η συστράτευση επαγγελματιών του ίδιου χώρου σε συλλόγους, ομάδες και σωματεία ο σύγχρονος τρόπος επαγγελματικής επιβίωσης-συνείδησης ;

Μ.Λ: Ήταν ανέκαθεν ο μόνος τρόπος επαγγελματικής κοινής συνείδησης. Ωστόσο, είναι πολλά τα δεινά τέτοιων συλλόγων και ομάδων. Να διευκρινιστεί ότι το Ινστιτούτο μας δεν συνιστά επαγγελματικό σωματείο και είναι μη κερδοσκοπικό. Πάγια θέση μας είναι ότι οι επαγγελματίες της «μάλαξης» θα πρέπει να τεθούν υπό μία ομπρέλα επίβλεψης των ήδη καθ’ύλιν αρμόδιων Συλλόγων, ήτοι των Φυσικοθεραπευτών και των Αισθητικών. Πέραν τούτου, το Ελληνικό Ινστιτούτο Μάλαξης θα προσφέρει την αναγνώριση και την υποστήριξη οποιουδήποτε μπορεί και θέλει να ανήκει σε αυτό.

Φυσικοθεραπεία & Μάλαξη. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία εντονότατη στροφή κόσμου και αγοράς αμφοτέρων προς το μασάζ είτε για θεραπευτικούς σκοπούς είτε ακόμα και για λόγους life style. Πώς εξηγείται η άνοδος αυτή και πόσο η οικονομική κρίση τελικά επιτρέπει σε όσα φαινομενικά «ανεβαίνουν» να «αποφέρουν» πραγματικά;

Μ.Λ: Η «μάλαξη», ως τεχνική, έχει ιστορία χιλιάδων ετών. Η Φυσικοθεραπεία, ως επιστήμη, έχει ζωή μόλις δύο αιώνων. Ασφαλώς, κάθε σχολή Φυσικοθεραπείας παγκοσμίως, συμπεριλαμβάνει τεχνικές Μάλαξης. Οι τίτλοι, τα διπλώματα, τα επαγγέλματα με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, είναι σαφέστατα διαχωρισμένα σε όλα τα προηγμένα κράτη. Στην Ελλάδα, δυστυχώς όχι με αρκετή σαφήνεια. Όπως και να έχει, η «Μάλαξη» ανέκαθεν είχε την προτίμηση του κόσμου.

Είναι χαρακτηριστική μια πρόσφατη αμερικανική έρευνα που δείχνει ότι η μοναδική σχεδόν αιτία που κάποιος απορρίπτει μια συνεδρία Μάλαξης είναι το κόστος – αν τα χρήματα δεν ήταν ανασταλτικός παράγοντας, οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι επιθυμούν συνεδρίες συχνά και τακτικά. Ένα άλλο ενδιαφέρον στατιστικό στοιχείο είναι ότι στις εταιρίες εκπτωτικών κουπονιών, την τριάδα των κορυφαίων προτιμήσεων συνιστούν τα ταξίδια, η διασκέδαση (φαγητό, κινηματογράφος, κλπ) και η ευεξία, με κυρίαρχο προϊόν το μασάζ. Κι αυτό ισχύει σχεδόν παγκόσμια.

Τι σημαίνει; Σημαίνει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος επιζητά παροχές που ταυτίζονται με τον ελεύθερο χρόνο και την «πολυτέλεια». Αναμφισβήτητα, η “Μάλαξη” πουλάει. Το χειρότερο όμως, λόγω κρίσης, είναι ότι έχει φθηνύνει επικίνδυνα. Και μαζί με τις τιμές κατρακυλά και η ποιότητα.

Δεδομένου ακριβώς λοιπόν αυτού του γεγονότος υπάρχουν «παγίδες» τις οποίες οι πολίτες θα έπρεπε να προσέξουν ιδιαίτερα στην αγορά;

Μ.Λ: Η ύπαρξη του Σωματείου μας είχε εξαρχής ξεκάθαρο στόχο να αντιταχθεί στο απαξιωτικό «είσαι ό,τι δηλώσεις»! Δεν τίθεται θέμα «παγίδων». Τίθεται θέμα κοινής λογικής. Για να μπορέσει ο καθένας μας να έχει αξιώσεις από την παροχή υπηρεσιών θα πρέπει να απευθύνεται σε επαγγελματίες πρωτίστως πιστοποιημένους, νομότυπους και κατάλληλα καταρτισμένους. Η πραγματικότητα σαφώς και είναι απογοητευτική. Όσο δεν υπάρχει κάποιος επίσημος φορέας να θέσει όρια και προϋποθέσεις για την επαγγελματική ταυτότητα του μασέρ, δυστυχώς η ιδιότητα θα υποβαθμίζεται. Το σωματείο μας, παρότι μη επαγγελματικό, έχει θέσει σαφείς ρήτρες για την αποδοχή ενός μέλους. Οι πολίτες, λοιπόν, να απαιτούν υπηρεσίες ζητώντας πάνω από όλα μια επίσημη πιστοποίηση του τίτλου του μασέρ.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι του μασάζ αν αυτό πέσει σε λάθος χέρια; Είναι εξ’ ορισμού ασφαλής η διαδικασία της μάλαξης;  

Μ.Λ: Πρέπει να γίνει απολύτως σαφές ότι η μάλαξη πρέπει να εκτελείται μόνο από επαγγελματίες που έχουν καταρτιστεί. Υπάρχουν γενικές, τοπικές, σχετικές αλλά και αυστηρές αντενδείξεις της μάλαξης, όπου απαγορεύεται ρητά η εφαρμογή της, όχι γιατί δεν θα ωφελήσει, αλλά διότι αντιθέτως θα βλάψει και μάλιστα αρκετά.

Σας δίνω ένα πρακτικό παράδειγμα: εάν κάποιος παραπονιέται για κουρασμένες γάμπες που πονάνε και ίσως πρήζονται, μπορεί να θεωρήσει ότι το μασάζ θα τον ξεκουράσει και θα διώξει το πρήξιμο. Η πραγματικότητα είναι ότι μάλλον πάσχει από αγγειοπάθεια, η οποία συνιστά αυστηρή αντένδειξη εφαρμογής μασάζ, με πιθανές σοβαρότατες επιπλοκές. Δυστυχώς, γνωρίζω πολλά τέτοια παραδείγματα στην καθημερινότητα του επαγγέλματος. Επομένως, όχι δεν είναι εξ ορισμού ασφαλής η διαδικασία της μάλαξης, καθώς περιλαμβάνει πολύ δραστικούς χειρισμούς, ικανούς για ανεπιθύμητες όπως είπατε συνέπειες. Η σπουδαιότερη ένδειξη για μένα, προσωπικά, ότι ο μασέρ είναι καλός και προσεκτικός στην δουλειά του, είναι η λήψη ιστορικού από τον πελάτη. Δεν μπορώ καν να διανοηθώ ότι υπάρχουν άνθρωποι που απλώνουν χέρι πάνω σε άλλους δίχως να έχουν λάβει ιατρικό ιστορικό. Δυστυχώς, συμβαίνει στην πλειονότητα των περιπτώσεων.

Τι πρέπει να προσέχουμε με την εμπειρική μεταξύ μας άσκηση της μάλαξης; 

Σχετικά με την εμπειρική, μεταξύ μας εφαρμογή του μασάζ, θεωρώ ότι σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποφεύγονται βαθείς και έντονοι χειρισμοί που να προκαλούν πόνο. Γνωρίζω ότι πολλοί από εμάς έχουν την αντίληψη ότι αν δεν πονέσουν, δεν θα ωφεληθούν. Καταρχάς, αυτό δεν είναι σωστό και επιστημονικά αποτελεί λανθασμένη προσέγγιση. Δευτερευόντως, δεν είναι καθόλου λογικό να επιζητούμε λύση σε κάποιο πρόβλημά μας, συνήθως έναν επώδυνο μυϊκό σπασμό, από τον φίλο μας ή τον συγγενή μας στο σπίτι, εφόσον υπάρχουν αρμόδιοι επαγγελματίες. Το άγγιγμα, η επαφή, βρίσκονται όντως ως ένστικτα μέσα μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να θεραπεύσουμε με αυτά εάν δεν έχουμε εκπαιδευτεί κατάλληλα. Περιοχές που πρέπει να αποφεύγεται η μάλαξη είναι το εσωτερικό των αγκώνων και των βραχιόνων, η μασχαλιαία κοιλότητα, η κεντρική κοιλιακή χώρα, το εσωτερικό των μηρών, η ιγνυακή κοιλότητα (πίσω μέρος των γονάτων) και η πρόσθια επιφάνεια του τραχήλου. Οι θέσεις αυτές είναι ευένδοτες, δεν προστατεύονται από μυς, ή αποτελούν ευπαθείς περιοχές διέλευσης αγγείων και νεύρων. Όποτε κάνουμε μασάζ και νιώθουμε παλμό κάτω από τα χέρια μας, καλύτερα…να τα πάρουμε από το σώμα του άλλου!

Θα κλείσω, με τα αυτονόητα, τα οποία συχνά τα παραβλέπουμε: σχολαστική καθαριότητα των χεριών μας αλλά και του σώματος του δέκτη, πριν κάνουμε μασάζ. Δεν κάνουμε μασάζ όταν το δέρμα πάσχει ή έχει αμυχές και πληγές.

Οι αντίστοιχες σχολές, ιδιωτικές και δημόσιες βγάζουν στην αγορά εργασίας ετησίως, δεκάδες –τουλάχιστον- αποφοίτους. Μπορεί συγκεκριμένα η αγορά της πόλης να δημιουργήσει τις δομές ή τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται έτσι ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη απορρόφηση νέων επαγγελματιών;

Μ.Λ: Η παροχή υπηρεσιών ευεξίας είναι ένας τομέας που κατά τη γνώμη μου θα συνεχίσει να σημειώνει άνοδο και είναι μεγάλο το στοίχημα να μπορέσει να αποκτήσει το υψηλό επίπεδο που θα διασφαλίσει την εξέλιξη και μακροημέρευσή του. Η Θεσσαλονίκη έχει ανοίξει τους τουριστικούς της ορίζοντες, παρουσιάζει μια καλή δυναμική και είμαι αισιόδοξος αλλά και γεμάτος ιδέες για το πώς θα διευρύνει την αγορά της στον χώρο της «ευεξίας» κι άρα θα προσφέρει τις πολυπόθητες θέσεις εργασίας. Ελπίζω, μόνο, να συντρέξουν οι συνθήκες, ώστε οι θέσεις αυτές να μην ταυτιστούν με μισθούς πείνας ή μαύρη εργασία.

Πείτε μας μία ιδέα από αυτές…

Μ.Λ: Μια ιδέα, για παράδειγμα, είναι αυτή που προωθούμε με την Ομάδα της Armonia, έναν ποιοτικό πολυχώρο εναλλακτικής/συμπληρωματικής θεραπείας, ένα πολυδύναμο θεραπευτικό κέντρο που θα συνδύαζε παροχές τουρισμού (πχ χαμάμ, μάλαξη, ρεφλεξολογία, κλπ) με παροχές υγείας για τους κατοίκους (βελονισμό, ομοιοπαθητική ιατρική, ψυχολογική υποστήριξη κλπ) οι οποίες θα συνδυάζονται μεταξύ τους – να υπάρχει μια ολόκληρη ομάδα ειδικών που να στηρίζει και να προσφέρει, είτε σε τουρίστες, είτε σε κατοίκους της πόλης.

Το εμπορικό μέλλον των υπηρεσιών υγείας δείχνει έτοιμο να αφεθεί στα χέρια του ολοένα αυξανόμενου ως φιλοσοφία Ιατρικού Τουρισμού. Τι ακριβώς όμως είναι ο Ιατρικός Τουρισμός;

Μ.Λ: Ο ιατρικός τουρισμός είναι μία ιδανική περίπτωση της διεύρυνσης της αγοράς που ανέφερα προηγουμένως. Ιστορικά, συνήθως κάποιος επισκεπτόταν μια πιο προηγμένη χώρα αναζητώντας εξειδικευμένες ιατρικές υπηρεσίες. Εδώ και χρόνια, αυτό εν μέρει αντιστράφηκε, δηλαδή κάποιος έχει προορισμό μια λιγότερο προηγμένη χώρα, για δύο λόγους: μικρότερο κόστος και απαγορευμένες στην δική του χώρα παροχές, πχ θεραπεία υπογονιμότητας. Η βασίλισσα του ιατρικού τουρισμού παγκοσμίως είναι, κατά τη γνώμη μου, η Ταϋλάνδη. Το 2013 το κέρδος ήταν περίπου 4,7 εκατομμύρια δολάρια. Η επιτυχία βασίζεται κυρίως στην μακραίωνη παράδοσή της όσον αφορά την κουλτούρα της παραδοσιακής ιατρικής, τα στοιχεία της οποίας απαντώνται ως υπηρεσίες ακόμη και στα πλέον υπερσύγχρονα ξενοδοχεία.

Θα μπορούσε η Θεσσαλονίκη να αναπτύξει επιτυχημένα αυτό το μοντέλο; Μπορεί να ανταποκριθεί στα χαρακτηριστικά που απαιτούνται και με ποιους τρόπους;

Μ.Λ: Μια ευχάριστη στροφή στην πόλη μας, θα ήταν αυτό που αποδίδει καταλληλότερα ο όρος τουρισμός ευεξίας (wellness tourism). Ορίστηκε ως τέτοιος ο κλάδος της τουριστικής και υγειονομικής οικονομίας που συμβάλει στην διατήρηση και αποκατάσταση της υγείας και της ευεξίας, χρησιμοποιώντας έγκριτες ιατρικές/θεραπευτικές υπηρεσίες. Ένα διάσημο παράδειγμα της ευρύτερης γειτονιάς μας, είναι η τσέχικη λουτρόπολη Κάρλοβυ Βάρυ. Τέτοιο πρότυπο (ασχέτως αν δεν διαθέτει τις ιαματικές πηγές) δεν μπορεί να ακολουθηθεί στην Θεσσαλονίκη, η οποία είναι ήδη γνωστή σαν «Βαλκανικό Βερολίνο», με έντονη νυχτερινή ζωή και δυνατούς γαστρονομικούς πειρασμούς, ύφος που δεν ταιριάζει στην ηρεμία και την ατμόσφαιρα που απαιτεί μια παραδοσιακή λουτρόπολη.

Ωστόσο, η Θεσσαλονίκη μπορεί να αποτελέσει ένα σύγχρονο αστικό κέντρο εναλλακτικής ιατρικής και υπηρεσιών ευεξίας. Η βασικότερη προϋπόθεση είναι η αντικατάσταση του κυκλοφοριακού χάους με λειτουργικά μέσα μαζικής μεταφοράς, το τέλος της παρωδίας του μετρό και η εξαφάνιση της φρικτής ασχήμιας των σκουπιδιών και των αμέτρητων παράνομα σταθμευμένων αυτοκινήτων. Χρειαζόμαστε δρόμους και πεζοδρόμια που θα θυμίζουν πραγματικά πολιτισμένη πόλη και πολύ περισσότερο πράσινο. Όλα τα άλλα απαιτούν τόλμη και φαντασία!

Τι θα μπορούσε να γίνει στην πράξη;

Μ.Λ: Υπάρχουν πολλά ανεκμετάλλευτα κτίρια και λουτρά. Η πόλη ακόμη διαθέτει μοναδικό πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Όλα μπορούν να συγκεραστούν αρμονικά. Τουρισμός που συνδυάζει καλοστημένες περιηγήσεις και εκδρομές, υψηλής ποιότητας υπηρεσίες και επιλεγμένες εντόπιες γεύσεις, δεν έχει να ζηλέψει τίποτε. Η έκταση της τώρα Διεθνούς Έκθεσης θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε ένα νέο «Μπεχ Τσινάρ Ευεξίας»! Το περιττό τσιμέντο της Πλατείας Αριστοτέλους θα μπορούσε να αναδιαμορφωθεί γύρω από το Μπέη Χαμάμ (σσ Λουτρά Παράδεισος) και αυτό να ξαναγίνει ένα πανέμορφο σύγχρονο σπα. Κι αυτά μέσα στην καρδιά της πόλης! Αυτό που λείπει δεν είναι τα χρήματα. Λείπει το όραμα, η αληθινή αγάπη και ο βαθύς σεβασμός στον τόπο μας, όσο κι αν τούτος έχει μεταλλαχθεί. Στο χέρι μας είναι να τον ξανακάνουμε ομορφότερο και να καλέσουμε όποιον θέλει να τον δει και να τον ζήσει από κοντά…

*Ο Μάρκος Λυρίτσης είναι απόφοιτος και των δύο τριτοβάθμιων σχολών Αισθητικής και Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, εξειδικευμένος σε πολλές φυσικοθεραπευτικές τεχνικές και μεθόδους, με 17 χρόνια επαγγελματικής άσκησης στη μάλαξη. Είναι ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Μάλαξης Κεντρικής Μακεδονίας, μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών και ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας Ενοποιητικής Ολιστικής Θεραπείας. Έχει διδάξει σχεδόν για μία δεκαετία σε ΙΙΕΚ Βοηθών Φυσικοθεραπευτών και τα τελευταία χρόνια είναι καθηγητής στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο, στο τμήμα Φυσικοθεραπείας του University of East London και του Queen Margaret University.