Ένα “αδικημένο” μουσείο στα δυτικά έλαμψε χθες βράδυ

της Κύας Τζήμου Εικόνες: Eλένη Βράκα

Αν εξαιρέσεις την μαθητιώσα νεολαία της πόλης που σίγουρα έχει επισκεφθεί τουλάχιστον μια φορά το Μουσείο Ύδρευσης, ο χώρος παραμένει ένας τόπος άγνωστος για τους περισσότερους Θεσσαλονικείς, που μπορεί να έχουν ακούσει γι΄αυτό αλλά οι περισσότεροι δεν το έχουν επισκεφθεί ποτέ. Καθόλου περίεργο που ο ταξιτζής με κοίταξε απορημένα ζητώντας οδηγίες για να φτάσουμε εκεί, ενώ στις οδηγίες που αναζήτησε μια φίλη για να φτάσει εκεί με το αυτοκίνητό της, η περιοχή αναφερόταν ως “μπουρδελότσαρκα”.

Τοποθετημένο σε μια περιοχή εξαιρετικά αδικημένη και παραμελημένη που προσπαθεί να προσελκύσει κόσμο εδώ και πολλά χρόνια, εντάσσεται στην “κατάρα” της περιθωριοποίησης των κτιρίων της Δυτικής εισόδου. Αυτά τα υπέροχα βιομηχανικά κτίρια που υπομένουν τη φθορά του χρόνου και βρίσκονται μετά τον Παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό ανήκουν στην παλιά βιομηχανική ζώνη της πόλης, δηλαδή στην περιοχή μεταξύ της 3ης, 4ης και 5ης Προβλήτας και της 26ης Οκτωβρίου. Βήματα έγιναν πολλά στη διάρκεια των τελευταίων 20 χρόνων που έδωσαν ζωή σε μερικά από τα κτίρια αυτά που χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά ο κόσμος ακόμα διστάζει να στρίψει την 26ης Οκτωβρίου προς τα δυτικά παρά μόνο αν έχει συγκεκριμένο προορισμό.

Μέρος του Φιξ που βρίσκεται πριν το Μουσείο μετατράπηκε σε χώρο διασκέδασης, αλλά αυτό δεν έφτασε για να αποφύγει τον κίνδυνο της κατάρρευσης σε μεγάλο τμήμα του, το παλιό Βυρσοδεψείο των Αφων Γεωργίου ανακαινίστηκε πλήρως και μεταμορφώθηκε στο πολυτελές ξενοδοχείο Porto Palace και δίπλα του ακριβώς, στα παλιά Σφαγεία βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες μια υποδειγματικής αναπαλαίωσης με σκοπό τη δημιουργία πολιτιστικού χώρου. Υποδειγματική μπορεί να χαρακτηριστεί και η αναστήλωση του παλιού Κεντρικού Αντλιοστασίου του άλλοτε Οργανισμού Υδρεύσεως Θεσσαλονίκης (σήμερα Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε.) και η μετατροπή σε Μουσείο Ύδρευσης. Το συγκρότημα κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα (1890-94)  από Βέλγους Τεχνικούς μια που τη διαχείριση και εκμετάλλευση του έργου της υδροδότησης της Θεσσαλονίκης είχε αναλάβει τότε η Οθωμανική Εταιρεία Υδάτων (Compagnie Ottomane des Eaux de Salonique), την οποία είχαν ιδρύσει Βέλγοι κεφαλαιούχοι το 1888 με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Μέχρι το 1929 το αντλιοστάσιο λειτούργησε με δύο ατμοκίνητες αντλίες, μετά τοποθετήθηκαν πετρελαιοκίνητες μηχανές και μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο λειτουργούσε με δυο ηλεκτροκίνητες αντλίες. Ο νεότερος αυτός μηχανολογικός εξοπλισμός, που διατηρείται έως σήμερα, εξασφάλισε μέχρι τη δεκαετία του 1960 την κίνηση των πέντε αντλητικών συγκροτημάτων, που στη συνέχεια τροφοδοτήθηκαν από το δίκτυο της ΔΕΗ και λειτούργησαν αδιάκοπα έως και το 1978.  Το 1984 ο Οργανισμός Ύδρευσης αποφάσισε τη μετατροπή του σε μουσείο και το 1987, μετά από πρόταση της 4ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο. Το έργο αποκατάστασής του εντάχθηκε στον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και ολοκληρώθηκε το 2000 μετά την πλήρη αποκατάσταση των τριών κτιρίων του ιστορικού συνόλου μαζί με το μηχανολογικό τους εξοπλισμό και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου συνολικής έκτασης 3.000 τ.μ.

Αυτός ο υπέροχος, στο σύνολό του, χώρος επιλέχθηκε από την PhotoBiennale για το στήσιμο της έκθεσης «Λόγος VII» όπου παρουσιάζονται έργα των: Άνδρου Ευσταθίου (CY), Παναγιώτη Λάμπρου (GR), Zeren Goktan (TR), Sergey Shestakov (RU), τοποθετημένα ανάμεσα στα παλιά μηχανήματα του κεντρικού αντλιοστασίου αποδεικνύοντας τηη ιδανικότητα της χρήσης των παλιών βιομηχανικών χώρων για εκθέσεις τέχνης. Ιδιαίτερα όταν το θέμα της ομαδικής αυτής έκθεσης φωτογραφίας είναι εικόνες από μέρη κατεστραμμένα – εξαιτίας μεγάλων ιστορικών γεγονότων που οφείλοντανς είτε σε πολιτικούς, είτε σε τεχνολογικούς λόγους ή ακόμη και σε πιο μικρής κλίμακας προσωπικές καταστροφές. Και αυτά τα μέρη αναδεικνύονται ως μνημεία ζωής μέσα σ΄αυτό το μνημείο της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς που σοφά διασώθηκε από την καταστροφή. Χτες το βράδυ στο πλαίσιο των εγκαινίων ο χώρος του Μουσείου γέμισε κόσμο που παρακολούθησε γοητευμένος τις δράσεις που οργανώθηκαν από το Μουσείο Φωτογραφίας.

Στον αύλειο χώρο, στο αποκαλούμενο Πάρκο του Νερού, όπου εκτίθενται ιστορικά αντλητικά συγκροτήματα και αγωγοί νερού, πραγματοποιήθηκαν οπτικοακουστικές προβολές που περιελάμβαναν επιλογή φωτογραφιών 20 δημιουργών από το Φωτογραφικό Κέντρο Stereosis και τα βίντεο “Petit Lait” της Marine DricotFR και “Maison Master” του Augustin RebetezSW αλλά και ένα 20λεπτο αφιέρωμα στην Photobiennale Λόγος. Δεν μπόρεσα να μην σκεφτώ γιατί σ΄αυτόν τον υπέροχο χώρο να μην οργανώνονται περισσότερες εκδηλώσεις. Ο χώρος είναι ιδανικός για κινηματογραφικές προβολές και μικρές συναυλίες σαν αυτήν των Polkar που έκλεισε τη βραδιά.

Όσοι δεν βρεθήκατε στα εγκαίνια της έκθεσης βρείτε μια ευκαιρία για να επισκεφτείτε τον χώρο κατά την διάρκεια της υπέροχης έκθεσης φωτογραφίας που θα ολοκληρωθεί στις 31  Ιουλίου. Μπράβο στην πρωτοβουλία τoυ Μουσείου Φωτογραφίας να εγκαινιάσει εκθέσεις και να τοποθετήσει για πρώτη φορά δράσεις που σχετίζονται με τη φωτογραφία σε χώρους όπως οι παλιές Αποθήκες και τα Γραφεία Στρατού στην Α΄ Προβλήτα του Λιμανιού που ανοίγουν για πρώτη φορά τις πόρτες τους χάρη στη συνεργασία του ΟΛΘ στον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο Αρχαίας Αγοράς. Οι εκθέσεις της Photobienalle απλώνονται σε όλη την πόλη  και από τον Μάιο έως τον Αύγουστο του 2014 φιλοξενούνται εκθέσεις στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, στον Κρατικό Αερολιμένα Θεσσαλονίκης «Μακεδονία», στο Goethe-Institut Θεσσαλονίκης, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης, στο Βασιλικό Θέατρο του ΚΘΒΕ και σε χώρους του Δήμου Θεσσαλονίκης.