Πιάσαμε αράχνες

Λέξεις: Κύα Τζήμου

Πρόκειται για την «Οικία Σαλέμ» ή πιο γνωστή ως «Ιταλικό Προξενείο». Χτίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, ωστόσο όπως συμβαίνει με πολλά κτίρια της εποχής εκείνης δε γνωρίζουμε τον αρχιτέκτονά της. Ανεπίσημες φήμες την αποδίδουν στο μεγάλο έλληνα αρχιτέκτονα Ξενοφών Παιονίδη. Αρχικά, ιδιοκτήτης ήταν ο γαλλικής υπηκοότητας Εβραίος έμπορος, Τζεμποργά ο οποίος το αγόρασε το 1878 από τον Αλή Εφέντη. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα το σπίτι πέρασε στα χέρια της Ελβετίδας Άννας Εβελμάν ενώ τον Οκτώβριο του 1894 το ακίνητο πωλήθηκε στον Ισραηλίτη Εμμανουήλ Ραφαήλ Σαλέμ. Έπειτα, το 1924 μισθώθηκε από το ιταλικό κράτος (στο οποίο ανήκει ως σήμερα) με στόχο να εγκατασταθεί εκεί το ιταλικό προξενείο. Εκατό χρόνια μετά την ανέγερσή του, το αρχοντικό ερήμωσε, μετά το σεισμό του 1978. Το 1984 έγιναν κάποιες εργασίες συντήρησης αλλά έκτοτε παραμένει αναξιοποίητο.

Αξίζει να σημειώσουμε πως παρατηρώντας την εγκατάλειψη της πανέμορφης οικίας Σαλέμ ο αντιδήμαρχος Αστικού Σχεδιασμού, Πολεοδομίας και Δικτύων, Ανδρέας Κουράκης, πέρσι, με επιστολή του στον επίτιμο πρόξενο της Ιταλίας στη Θεσσαλονίκη γνωστοποίησε τη διάθεση του δήμου «με αφορμή και τον εορτασμό των 100 ετών από την απελευθέρωση της πόλης της Θεσσαλονίκης, να συμβάλει στη βελτίωση της κατάστασης διατήρησης και στην επισκεψιμότητα σημαντικών μνημείων της πόλης». Όπως σημείωνε χαρακτηριστικά, το κτίριο στην οδό Β. Όλγας ήδη από το 1977 χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης, που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας. Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Κουράκης είχε ζητήασει να ενημερωθεί εάν το προξενείο συμφωνεί να είναι επισκέψιμο ένα τμήμα του ακινήτου ώστε να λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος προσβάσιμος στο κοινό. Παράλληλα, είχε ζητήσει να ενημερωθεί κατά πόσο το προξενείο μπορεί οικονομικά να καταβάλει τη δαπάνη στερέωσης και συντήρησης του κτιρίου.

Αυτά πέρσι. Έκτοτε καθημερινά διαπιστώνονται μεγάλες φθορές που είναι ολοφάνερο ότι  πραγματοποιούνται νύχτα με ανθρώπινο χέρι. Τη μια μέρα λείπει μια κουπαστή σε ένα μπαλκόνι. Την άλλη η μαρμάρινη κουπαστή της κεντρικής σκάλας, την άλλη τμήμα της σκάλας. Το περίεργο είναι ότι τα γκρεμίδια δεν βρίσκονται πουθενά, καθώς φαίνεται ότι οι δράστες καθαρίζουν αμέσως μετά. Είναι η ίδια πρακτική που ακολουθήθηκε από ιδιώτες στα περισσότερα αρχοντικά της πόλης. Είναι ντροπή να συμβαίνουν ακόμα αυτά, την εποχή που ο κόσμος έχει πλέον ευαισθητοποιηθεί υπέρ της διατήρησης των νεότερων αυτών μνημείων. Και είναι ντροπή όταν η εγκατάλειψη του κτιρίου γίνεται από μια δημόσια αρχή όπως είναι του Ιταλικού κράτους, που μάλιστα στα εδάφη του έχει φερθεί με τέτοια ευαισθησία απέναντι στην αρχιτεκτονική κληρονομιά του.