Ποτέ ξανά. 74 χρόνια μετά η μνήμη ολόκληρη

Εικόνες: Αργυρώ Μπαρή

Προς στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό κατευθύνθηκε η πορεία μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος, υπό τον τίτλο «Ποτέ Ξανά. 74 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για το στρατόπεδο Άουσβιτς – Μπίρκεναου». Το πλήθος που την ακολούθησε συγκεντρώθηκε στην Πλατεία Ελευθερίας μπροστά στο μνημείο του Ολοκαυτώματος όπως κάθε χρόνο.

Στην ομιλία του στην Πλατεία Ελευθερίας, ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης είπε μεταξύ άλλων:

“Αναγνωρίζουμε τη σημασία της εβραϊκής ιστορίας και πολιτισμού σαν δική μας, αναπόσπαστο κομμάτι της πολυτάραχης αλλά λαμπρής ιστορίας της πόλης μας, της Σαλονίκ σας. Όλο και περισσότεροι νέοι και νέες επιστήμονες μελετούν την παρουσία αλλά και την απουσία του Σεφαραδίτικου και Ελληνικού Εβραϊσμού σε όλη τη συνθετότητά του. Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με προεξάρχουσα την επανασυσταθείσα Έδρα Εβραϊκών Σπουδών καθώς και άλλα τμήματά του, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μας διδάσκονται την ιστορία σας, την εβραϊκή γλώσσα και τον σεφαραδίτικο πολιτισμό σας. Και πολλές και πολλοί μετασχηματίζουν τη γνώση σε δράση και σας τιμούν σήμερα με την παρουσία τους εδώ ως εθελοντές στην πορεία μνήμης.

Και συνέχισε μιλώντας κια για τα σχέδια για τη δημιουργία του Μουσείου Ολοκαυτώματος: “Θα κάνουμε ως δήμος ό,τι περνάει από το χέρι μας ώστε να αποκτήσουν οι τελευταίοι επιζώντες και οι απόγονοί τους την ελληνική ιθαγένεια που τόσο άδικα τους στέρησε το ελληνικό κράτος. Αυτό θα είναι τιμή για την πόλη, για όλες και όλους εμάς. Συνεργαζόμαστε με την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, το γερμανικό κράτος και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για να γίνει σύντομα πραγματικότητα το Μουσείο Ολοκαυτώματος. Οραματιζόμαστε ένα Μουσείο που θα διατηρεί ζωντανή τη μνήμη όσων χάθηκαν, θα αφουγκράζεται τα λόγια και τις σιωπές όσων επέζησαν, και θα διαλέγεται με τις γενιές που θα έρθουν μετά από εμάς. Που θα μας μάθει να ακούμε τις φωνές των δικών μας «άλλων». Γιατί το Ολοκαύτωμα δεν αφορά μόνον τους Εβραίους. Αφορά ολόκληρη την ανθρωπότητα. Την Ευρώπη που έχασε τους πιο ευρωπαίους από τους πολίτες της. Την Ελλάδα που έχασε τα παιδιά της. Τη Θεσσαλονίκη που έχασε την ψυχή της.”

Σήμερα, για πέμπτη συνεχή χρονιά μνημονεύουμε την απώλεια των Εβραίων συμπολιτών μας 74 χρόνια μετά την αναχώρηση του πρώτου τραίνου για τα στρατόπεδα θανάτου του Άουσβιτς-Μπίρκεναου. Η ημέρα αυτή τιμά εσάς. Αλλά ταυτόχρονα προτρέπει όλους εμάς, τους χριστιανούς, τους μουσουλμάνους, τους άθεους και τους αγνωστικιστές, όλους τους μη Εβραίους Θεσσαλονικείς, να στοχαστούμε. Να θυμόμαστε την αυταπάρνηση των λίγων που βοήθησαν και να παραδεχτούμε αυτά που δεν κάναμε, αυτά που έπρεπε να κάνουμε και αυτά που θα κάνουμε. Μόνο έτσι η δέσμευση «ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ!» μπορεί να γίνει πράξη”.

Η πορεία διοργανώνεται για πέμπτη συνεχή χρονιά από τον δήμο Θεσσαλονίκης, την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ενώ φέτος συμμετέχουν το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό και Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης.

Η πορεία οργανώνεται τη μέρα που αναχώρησε ο πρώτος συρμός προς τα στρατόπεδα. Ήταν 15 Μαρτίου του 1943, όταν το πρώτο τρένο θανάτου, με προορισμό το στρατόπεδο-κολαστήριο του Άουσβιτς, αναχωρούσε από τον σιδηροδρομικό σταθμό, μεταφέροντας σ’ ένα ταξίδι -χωρίς επιστροφή για τους περισσότερους- περίπου 2.800 Εβραίους της πόλης. Στη Θεσσαλονίκη χάθηκε το 96% του πληθυσμού των Εβραίων, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως. Σύνολο 50.000 περίπου Θεσσαλονικείς.