Μενδώνη: Τεράστια ανασκαφική τομή στη Θεσσαλονίκη – Πάνω από 300.000 ευρήματα

Συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στην ΕΡΤ παραχώρησε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη που μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στο Μουσείο που θα δημιουργηθεί στο Crossover του Μετρό Θεσσαλονίκης.

«Έχει γίνει η μεγαλύτερη ανασκαφική έρευνα στην πόλη, μια τεράστια ανασκαφική τομή, η οποία έχει αποδώσει περισσότερα από 300.000 ευρήματα» τόνισε η κυρία Μενδώνη.

Συμπλήρωσε ότι έχει δημιουργηθεί από την Αττικό Μετρό ένα κτίριο πάνω από 6.000 τετραγωνικά, το οποίο διατίθεται στο υπουργείο Πολιτισμού για να φιλοξενήσει σημαντικές ογκώδεις αρχαιότητες.

«Δεν θα έχουμε ένα κατ’ανάγκη ωραίο εύρημα, αλλά θα έχουμε μια σειρά εκθεμάτων που μας επιτρέπουν να ανασυνθέσουμε την πολεοδομική οργάνωση της Θεσσαλονίκης σε 23 αιώνες», δήλωσε στην ΕΡΤ η κ. Μενδώνη επισημαίνοντας ότι το μείζον θέμα που είχε προκύψει με τον σταθμό Βενιζέλου έχει επιλυθεί εδώ και καιρό. «Όλα προχωρούν κανονικά, επομένως το μετρό ως έργο θα αποδοθεί στο τέλος του 23 με τον μεγαλύτερο αρχαιολογικό χώρο διεθνώς στο σταθμό Βενιζέλου, στο πλαίσιο ενός τεχνικού έργου».

Για το Τατόι

Αναφερόμενη στην αποκατάσταση του τέως βασιλικού κτήματος η κ. υπουργός τόνισε ότι «το υπουργείο Πολιτισμού έχει αρμοδιότητα τον ιστορικό πυρήνα, δηλαδή τον χώρο όπου υπάρχει το ανάκτορο, υπάρχουν όλα τα κτίσματα εκ των οποίων τα 27 είναι ήδη χαρακτηρισμένα μνημεία από το Υπουργείο Πολιτισμού από το 2003».

Σύμφωνα με την κ. Μενδώνη, από τον Ιούλιο του 2019 που ο πρωθυπουργός είχε εντάξει την αποκατάσταση του κτήματος στο Τατόϊ στα εμβληματικά έργα αυτής της κυβέρνησης έχουν ξεκινήσει αρχικά οι μελέτες και μετά η αποκατάσταση του πολιτιστικού αποθέματος του κτήματος.

«Το κτήμα αυτό ήταν εγκαταλελειμμένο 50 – 60 χρόνια» πρόσθεσε η υπουργός επισημαίνοντας ότι οι άλλοτε θαυμαστοί κήποι έγιναν δάσος και τα κτήρια εγκαταλείφθηκαν και λεηλατήθηκαν.

«Θεωρώ ότι για το Τατόϊ το μεγάλο του πρόβλημα ήταν οι ιδεοληψίες των προηγούμενων εποχών. Στη συνέχεια, ενώ το σχέδιο αποκατάστασης έχει ήδη μπει στις ράγες, τον Ιανουάριο του 2021, παρουσιάσαμε την μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας της ανάδειξης του κτήματος, το οποίο μας οδήγησε και στους προϋπολογισμούς τους οποίους θα έπρεπε να εξασφαλίσουμε» το οποίο όπως είπε, είναι περίπου 90 εκατ. ευρώ από δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους.

«Αυτή τη στιγμή το υπουργείο Πολιτισμού έχει εξασφαλίσει λίγο παραπάνω από 75 εκατομμύρια που είναι απαραίτητοι για τη δική του παρέμβαση, για την αποκατάσταση δηλαδή των κτηρίων. Αυτήν τη στιγμή ο επισκέπτης του Τατοΐου μπορεί να δει το ανάκτορο, του οποίου είναι σε πλήρη εξέλιξη το έργο της αποκατάστασής του» είπε η υπουργός.

Μιλώντας για τις επόμενες ενέργειες του υπουργείου Πολιτισμού σημείωσε ότι εκτός από το ανάκτορο ο στάβλος του Γεωργίου θα δημοπρατηθεί σύντομα, ενώ η οικία του δασοφύλακα που θα παραδοθεί τέλος Φεβρουαρίου, θα είναι το κέντρο της πληροφόρησης για όλους όσοι σήμερα επισκέπτονται το Τατόι για την ιστορία του.

Ορόσημο το 2025 για τη δημιουργία του Μουσείου

«Είναι μια σειρά άλλων κτηρίων, το παλιό, το νέο βουστάσιο, το οποίο και αυτό είναι σε διαδικασία δημοπράτησης. Η πρώτη φάση είναι στο τέλος του 2023 για μια σειρά μικρότερων κτηρίων, τα οποία πρέπει να ολοκληρωθούν και χρηματοδοτούνται από το τρέχον ΕΣΠΑ. Έχουμε το 2025 ως ένα ορόσημο, καθώς τότε θα έχει ολοκληρωθεί το ανάκτορο με τους Κήπους και θα έχει ήδη δημιουργηθεί το μουσείο μέσα στον χώρο του πρώην ανακτόρου. Η εξέλιξη των έργων στο Τατόϊ είναι στα κανονικά χρονοδιαγράμματά της» διευκρίνισε η κ. Μενδώνη.

Αποκάλυψε μάλιστα ότι συνεχίζεται το πολύ μεγάλο έργο της τεκμηρίωσης και της συντήρησης προκειμένου να εκτεθούν στις μουσειακές υποδομές περίπου 100 χιλιάδες αντικείμενα, τα οποία βρέθηκαν στοιβαγμένα και σε πολύ κακή κατάσταση στα εγκαταλελειμμένα κτήρια

Ειδικότερα, σημείωσε ότι μεταξύ αυτών των αντικειμένων υπάρχει ό,τι μπορεί να δει κανείς σήμερα στα αντίστοιχα ανάκτορα, στα αντίστοιχα βασιλικά ενδιαιτήματα των ευρωπαϊκών χωρών.

«Το ανάκτορο θα είναι το μουσείο του κτήματος. Εκεί θα εκτεθούν από έπιπλα, θα εκτεθούν σερβίτσια, θα εκτεθούν οι πίνακες. Έχουμε πολύ σημαντικά έργα τέχνης. Μάλιστα, ενας μεγάλος πίνακας πολύ σημαντικός για την ιστορία της Δανίας, ο οποίος βρέθηκε κατά τις διαδικασίες συντήρησης και τεκμηρίωσης, πρόκειται να ταξιδέψει προκειμένου να εκτεθεί στο Βασιλικό Μουσείο της Δανίας» ανέφερε η κ. Μενδώνη υποστηρίζοντας ότι για την ολοκλήρωση των έργων υπάρχει ορίζοντας δεκαετίας.

«Το Τατόϊ θέλουμε να είναι ένας ένας πολιτιστικός μεν πυρήνας, ο οποίος όμως συγχρόνως θα προσφέρεται για ψυχαγωγία, για άθληση, για ευεξία. Γι’ αυτό, εκτός από τις μουσειακές υποδομές, θα υπάρχουν όλα τα μονοπάτια και ελπίζουμε ότι το δάσος θα έχει πλέον αποκατασταθεί, γιατί όλος αυτός ο προγραμματισμός είχε γίνει πριν τη μεγάλη πυρκαγιά» δήλωσε στην ΕΡΤ η κ. Μενδώνη.

Χώρος πολιτισμού, ψυχαγωγίας και ευεξίας

Αναφερόμενη στην πυρκαγιά του Αυγούστου του 2021 τόνισε ότι κατέστρεψε ένα πολύ μεγάλο μέρος του δάσους για το οποίο όπως είπε θα αποκατασταθεί.

«Η περιβαλλοντική καταστροφή είναι πολύ μεγάλη. Δεν έπληξε ευτυχώς το πολιτιστικό απόθεμα είτε ήταν τα κτήρια είτε ήταν τα κινητά. Θέλουμε, λοιπόν, ένα χώρο που θα είναι πολιτισμού, ψυχαγωγίας, ευεξίας. Μέσα από τη μελέτη βιωσιμότητας προβλέπονται αποκαταστάσεις κτηρίων για να χρησιμοποιηθούν ως μικρές ξενοδοχειακές μονάδες, προβλέπονται χώροι εστίασης, προβλέπονται χώροι ευεξίας. Θα γίνει ένας χώρος ψυχαγωγίας και πολιτισμού, ένας τουριστικός πόλος και ανάπτυξης».

Μιλώντας για τη συνεργασία που έχει το υπουργείο Πολιτισμού με το Ντάμφρις Χάουζ στη Σκωτία, ιδιοκτησίας του Βασιλιά Καρόλου, διευκρίνισε ότι η συνεργασία έχει ξεκινήσει εδώ και ενάμιση χρόνο και πλέον είναι έτοιμοι να υπογράψουν ένα μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Ιδρύματος του Πρίγκιπα.

Το στέμμα του Όθωνα στο Τατόι δεν έχει βρεθεί

«Οι άνθρωποι του Ιδρύματος και αυτοί οι οποίοι διαχειρίζονται το Dumfries House «ήρθαν στο Τατόι, είδαν τη δουλειά που γίνεται, ήταν εξαιρετικά ευχαριστημένοι. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και γενικά το επιστημονικό δυναμικό της χώρας ξέρει πάρα πολύ καλά τα θέματα της συντήρησης και της αποκατάστασης των μνημείων. Θα έλεγα ότι είμαστε πρωτοπόροι και διδάσκουμε στον τομέα αυτό. Αυτό που θέλουμε να αντλήσουμε από το Ίδρυμα του Πρίγκιπα είναι η τεχνογνωσία για τη λειτουργία του», σημείωσε.

Μιλώντας για ιστορικά αντικείμενα της τέως βασιλικής οικογένειας που βγήκαν σε δημοπρασίες στο εξωτερικό τόνισε ότι «υπάρχει διάθεση από Έλληνες, οι οποίοι έχουν αποκτήσει τέτοιου είδους αντικείμενα, όταν το Τατόϊ αποκατασταθεί, να τα επιστρέψουν». Διευκρίνισε, μάλιστα, ότι «το στέμμα του Όθωνα στον χώρο του Τατοΐου δεν έχει βρεθεί. Έχουν βρεθεί πολλά άλλα αντικείμενα, αλλά δεν έχει βρεθεί το στέμμα», συμπλήρωσε.

Αλλάζοντας θέμα η υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε στο ζήτημα του επαναπατρισμού των Γλυπτών του Παρθενώνα και τις συζητήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητάς το τελευταίο διάστημα.

Τα Γλυπτά είναι σημαντικά για την ελληνική ταυτότητα

«Η Ελλάδα, το θέμα της διεκδίκησης και της επιστροφής και της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα το έχει θέσει σχεδόν αμέσως μετά την Ίδρυση του Ελληνικού κράτους το 1830. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι τα συγκεκριμένα γλυπτά είναι πάρα πολύ σημαντικά για την ελληνική ταυτότητα, καθώς ανήκουν σε ένα μνημείο το οποίο έχει χαρακτηριστεί και είναι το μεγαλύτερο, το μέγιστο μνημείο του δυτικού πολιτισμού», σημείωσε.

Όπως είπε, «το θέμα ετέθη πολύ έντονα στη δεκαετία του ’80 από τη Μελίνα Μερκούρη και σήμερα, πιστεύω, ότι είμαστε στο πιο προχωρημένο στάδιο το οποίο ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας. Η θέση μας όλα αυτά τα χρόνια είναι μία. Δεν αναγνωρίζουμε νομή, κατοχή και κυριότητα στο Βρετανικό Μουσείο, καθώς θεωρούμε ότι τα γλυπτά βρίσκονται εκεί ως προϊόν κλοπής. Αυτό λοιπόν είναι αναμφισβήτητο. Από εκεί και πέρα, δε σημαίνει ότι δεν πιέζουμε, δε συζητάμε και δεν διαπραγματευόμαστε με την επιστημονική κοινότητα».

Σύμφωνα με την κ. Μενδώνη «η συστηματική δουλειά που έχει γίνει τα τρεισήμισι τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει σε πολύ συγκεκριμένα και απτά αποτελέσματα που μας επιτρέπουν να λέμε ότι σήμερα είμαστε σε ένα ικανοποιητικό σημείο. Η διαπραγμάτευση δεν είναι εύκολη, είναι δύσκολη, αλλά δεν είναι αδύνατος ο στόχος».

Έχουμε εκμεταλλευθεί το διεθνές κλίμα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα

Και όπως τόνισε, «έχουμε εκμεταλλευθεί απολύτως ένα διεθνές κλίμα που υπάρχει για το πώς αντιλαμβάνεται πλέον η διεθνής κοινότητα το θέμα της επιστροφής των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους, όταν αυτά είναι κλεμμένα».

Κάνοντας λόγο για διεθνές ρεύμα που επιτρέπει στην Ελλάδα να προχωρήσει σε κάποιες κινήσεις, η κ. Μενδώνη επισήμανε ότι «η βρετανική κοινή γνώμη αυτή τη στιγμή, στη συντριπτική της πλειοψηφία, περίπου ένα 73%, θεωρεί ότι τα γλυπτά πρέπει να επιστρέψουν στην Αθήνα». Και όπως είπε, «το Μουσείο της Ακρόπολης είναι ο ιδανικός χώρος και σύμφωνα με τις διεθνείς εκτιμήσεις και τις κριτικές είναι ένα από τα καλύτερα μουσεία του κόσμου. Επομένως, αυτό το επιχείρημα δεν υφίσταται πλέον».

Δεν συζητάμε για δανεισμό, αλλά για επιστροφή των Γλυπτών

Ερωτηθείσα ποια μορφή συζητάει η κυβέρνηση για την επιστροφή των Γλυπτών η κ. Μενδώνη ήταν κατηγορηματική λέγοντας ότι «δεν συζητάει κανείς κανένα δανεισμό. Συζητάμε για μία συμφωνία, για μια διαπραγμάτευση. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το χειρίζεται το θέμα και νομίζω ότι έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στους χειρισμούς του. Έχουμε τις κόκκινες γραμμές μας. Η κυβέρνηση αυτή και ο συγκεκριμένος πρωθυπουργός έχει αποδείξει ότι μπορεί να διαπραγματεύεται χωρίς να υπαναχωρεί από τις κόκκινες γραμμές που έχουν τεθεί».

Σύμφωνα με την απόφαση της Unesco, το θέμα είναι διακυβερνητικό έτσι όπως διευκρίνισε ο Έλληνας πρωθυπουργός έθεσε αρχικά το θέμα τον Μπόρις Τζόνσον. «Από όσο γνωρίζω δεν έχει γίνει κάποια συζήτηση με τον Σούνακ αλλά το θέμα έχει τεθεί θεσμικά», πρόσθεσε η υπουργός Πολιτισμού.

«Το θέμα είναι αμιγώς πολιτικό και γι’ αυτό παρεμβαίνει και ομόλογός μου» συμπλήρωσε περιγράφοντας ταυτόχτονα τον αρνητικό ρόλο του Βρετανικού Μουσείου.

Το Αρχαιολογικό είναι το Μουσείο των Μουσείων

Μιλώντας για μουσεία η συζήτηση στράφηκε και στο Αρχαιολογικό Μουσείο το οποίο γίνεται μια μεγάλη ανάπλαση χάρη σε ιδιωτική χορηγία. Απαντώντας σε τοποθέτηση ότι ο ιδιώτης βάζει όρους υποστήριξε ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.

«Ό, τι έχει γίνει ακολουθεί απολύτως την ισχύουσα νομοθεσία. Ο ιδιώτης, εν προκειμένω η οικογένεια Νικολάου και Ειρήνης Λαιμού διέθεσαν ένα σημαντικό ποσόν 650.000 προκειμένου να οργανωθεί αυτή η διαδικασία της μελέτης του αρχιτεκτονικού σχεδίου. Οι όροι όμως ετέθησαν από το Υπουργείο Πολιτισμού».

Όπως είπε ακολουθήθηκε όλη η διαδικασία η οποία προβλέπεται από την νομοθεσία. «Όταν μιλάμε για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελλάδας, μιλάμε για το μεγαλύτερο μουσείο στο είδος του σε διεθνές επίπεδο, το Μουσείο των Μουσείων. Είναι το μουσείο, το οποίο προβάλλει τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την αρχαία ελληνική τέχνη με τέτοιον τρόπο και με τέτοια ευρήματα, όσο κανένα άλλο μουσείο στον κόσμο. Επομένως, αυτό το οποίο χρειαζόμαστε με τα δεδομένα του 21ου αιώνα είνακέλυφος το οποίο θα φιλοξενεί, με πρωτότυπο τρόπο τις πολύτιμες συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου».

Αποκάλυψε, μάλιστα, ότι στο Αρχαιολογικό Μουσείο εκτίθενται 12.000 αρχαιότητες ενώ στις αποθήκες του φιλοξενούνται φυλάσσονται 125.000. «Σήμερα το μουσείο έχει εκθεσιακούς χώρους 16.000 και δημιουργούμε με την επέκταση άλλες 16.500 τετραγωνικά και πάλι θα είναι αδύνατον να εκτεθούν όλα. Θα εκτεθούν ωστόσο με τέτοιο τρόπο που να αναδεικνύεται αφενός μεν η ποιότητα και η αξία τους, αφετέρου να είναι περισσότερο κατανοητά και αναγνώσιμα από τον μέσο επισκέπτη από το ευρύτερο κοινό» εξήγησε η υπουργός Πολιτισμού.

Αναφορικά με το αν θα υπάρξει σύνδεση με το «Ακροπόλ» και με το Πολυτεχνείο δήλωσε ότι στις προϋποθέσεις της μελέτης ήταν ακριβώς αυτή η διασύνδεση.

«Και τα δέκα μελετητικά γραφεία τα οποία συμμετείχαν συνδέουν το «Ακροπόλ» με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αλλά όχι υπόγεια αλλά υπέργεια» είπε διευκρινίζοντας ότι τα δύο γραφεία που προκρίθηκαν θα παρουσιάσουν τα σχέδιά τους στις 15 Φεβρουαρίου.

Η καλλιτεχνική εκπαίδευση είναι αδιαβάθμητη

Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ερωτηθείσα για την καλλιτεχνική εκπαίδευση απάντησε ότι όλη αυτή η συζήτηση εκκρεμεί επί δεκαετίες.

«Το θέμα που υπάρχει εδώ και 35 χρόνια και εκκρεμεί στο Υπουργείο Πολιτισμού και στο Υπουργείο Παιδείας, βγήκε στην επιφάνεια εξαιτίας του Προεδρικού διατάγματος Βορίδη. Το Προεδρικό Διάταγμα δεν άλλαξε τη νομοθεσία. Το Προεδρικό Διάταγμα αποτύπωσε την υπάρχουσα κατάσταση. Αυτό το οποίο είναι προφανές ότι πρέπει να γίνει και αυτό άλλωστε ήταν που αποφασίστηκε στη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό πριν από 15 μέρες, είναι ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε μία λύση του θέματος αυτού και να βρούμε ακαδημαϊκές διεξόδους για το σύνολο του καλλιτεχνικού προσωπικού».

Όπως είπε η κ. Μενδώνη «το πρόβλημα είναι ότι η καλλιτεχνική εκπαίδευση είναι αδιαβάθμητη. Δεν υπάρχει δηλαδή ένας τίτλος ο οποίος να είναι στο πανεπιστημιακό επίπεδο».

Σε συνέχεια των παραπάνω δήλωσε ότι πολλοί μπερδεύουν τους θεατρολόγους με τους ηθοποιούς. «Θεατρολόγοι βγαίνουν από τα πανεπιστήμια. Οι ηθοποιοί όμως βγαίνουν από σχολές είτε κρατικές είτε ιδιωτικές, οι οποίες οι οποίες είναι αδιαβάθμητες. Τα τελευταία τρία χρόνια προσπαθούμε να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις επίλυσης του προβλήματος και θεωρώ ότι η συζήτηση για τους ακαδημαϊκούς διαδρόμους και για την ανωτατοποίηση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης έχει ήδη αρχίσει. Στα επόμενα χρόνια θα υπάρξουν λύσεις».

Αναφερόμενη στις αντιδράσεις των καλλιτεχνών ότι τα πτυχία τους εξισώνονται με τα απολυτήρια λυκείου απάντησε αρνητικά λέγοντας ότι «δεν πάμε να κάνουμε τίποτα. Θα μπορούσε κανείς πολύ σχηματικά να σας πω ότι είναι τέσσερα, πέντε, έξι τα επίπεδα. Το έξι είναι η ανώτατη εκπαίδευση, ο πανεπιστημιακός τίτλος. Υπάρχει και ο έβδομος που είναι τα μεταπτυχιακά κλπ. Το τέσσερα είναι το Λύκειο. Αυτή τη στιγμή είναι μετέωρες οι καλλιτεχνικές σχολές, ακριβώς γιατί είναι αδιαβάθμητες. Αυτό είναι που επιδιώκουμε να κάνουμε, ώστε πραγματικά και η Ελλάδα να αποκτήσει μία Ανώτατη Ακαδημία, Ανώτατες σχολές και για το καλλιτεχνικό δυναμικό της χώρας», προσέθεσε.