Μία δομή πολιτών που θυμάται τον Άλκη και προστατεύει από την οπαδική βία

Ένα χρόνο πριν, ένας 19χρονος δολοφονήθηκε στην Χαριλάου, λίγο πιο κάτω από το σπίτι μου, από μία ομάδα 12 νέων αγοριών, ένας εκ των οποίων τον έσφαξε με δρεπάνι.

Η φωνή του Άλκη, “μη με χτυπάτε άλλο”, ακούγεται όταν η πόλη σωπαίνει, την κρατά ξάγρυπνη τέτοιες ημέρες, στέλνει νοητά δύναμη έξω από το σπίτι των γονιών του που αντικρίζουν τους δολοφόνους του παιδιού τους στα δικαστήρια, ανασύροντας στην μνήμη τους την παγερή εκείνη νύχτα, που το αγόρι ξεψύχησε παγωμένο σε ένα σκαλί.

Η οπαδική βία στην Ελλάδα, ή μάλλον ο χουλιγκανισμός υπάρχει σε ακραία μορφή τα τελευταία περίπου 20 χρόνια. Δυστυχώς σε τέτοιες καταστάσεις, μετράμε τραυματίες και νεκρούς, καθώς αποκτάς δύναμη μέσα σε ένα τέτοιο “καθεστώς” παρά μόνο εάν σκοτώσεις ή βιοπραγήσεις για την ομάδα σου, θυμάμαι αυτό μου το είχε εξηγήσει ένας φίλος συνδεσμίτης ομάδας όταν κατάφερε να ξεφύγει.

Το 2016, σε ένα σχολείο που αποτελούνταν από κιτρινόμαυρούς, στα σύνορα Καλαμαριάς και Θεσσαλονίκης, είχε δοθεί απ’έξω ραντεβού για ξύλο, με οπαδούς της αντίθετης ομάδας. Σκηνικό που συνέβαινε αρκετά συχνά σε εκείνη την περιοχή και όσο πήγαινα στο Λύκειο. Οι εμπλεκόμενοι δεν είχαν κάτι να χωρίσουν, είχαν απλώς διαφορετικά πιστεύω.

Μετά από την δολοφονία του Άλκη, η κυβέρνηση ανακοίνωσε νέα μέτρα, όπως συνηθίζεται, τα οποία όμως δεν τα είδαμε ποτέ σε εφαρμογή.

Μεγάλοι και μικροί σύνδεσμοι σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα σφραγίστηκαν, μέσα τους βρέθηκαν όπλα, κανείς δεν γνωρίζει από ποιους κατευθύνονται και ποιος δίνει οδηγίες θανάτου.

Οι ζωές όλων μας άλλαξαν μετά την 1η Φεβρουαρίου του 2022, πολίτες στην Θεσσαλονίκη συσπειρώθηκαν και δημιούργησαν την δομή “Εις το όνομα του Άλκη” για να βάλουν τέλος σε αυτή την φρίκη, να υπενθυμίζουν πάντα τον τραγικό χαμό του παιδιού, να προστατέψουν τα θύματα. Με μικρά βήματα ίσως η βίαιη οπαδική κουλτούρα που δυστυχώς ποτίζει τα μυαλά μας να αλλάξει, με κινήσεις σαν αυτήν.

O κ. Αλέξανδρος Τζιμπιλής, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Δομής μίλησε στην Parallaxi, αναφέροντας πως ο σπόρος της δημιουργίας “φύτρωσε” λίγες ημέρες μετά την δολοφονία του Άλκη, όταν στα social media υπήρξαν ανταλλαγές απόψεων διαφορετικών ανθρώπων για το ακραίο περιστατικό.

“Εκεί εντοπίσαμε κοινές αντιλήψεις, με ένα κοινό στοιχείο, ό,τι δηλαδή θα έπρεπε να δράσουμε έτσι ώστε να μην επαναληφθεί κάτι στο μέλλον. Υπήρξε δηλαδή αυτή η αίσθηση του “ως εδώ”, της αγανάκτησης. Μέσα από την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ αγνώστων ξεκίνησε μία ιδέα από τον Λευτέρη Παππά, τον Μανώλη Ανδρεαδάκη και τον Ιωάννη Βαγκανοφ, ότι κάτι πρέπει να κάνουμε για να μπει ένα τέλος στην οπαδική βία. Επικοινωνήσαμε με τους γονείς του Άλκη και τους εξηγήσαμε τι σκοπεύουμε να κάνουμε. Θέλαμε να γνωρίζουν, ότι ο γιος τους μας ένωσε και ότι θα προσπαθούσαμε να μετατρέψουμε την θυσία του σε σύμβολο αλλαγής. Μέχρι και σήμερα παρακολουθούν και στηρίζουν τη προσπάθεια μας οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως το πόσο δύσκολα περνάνε. Αυτό είναι το μεγαλείο τους.” 

Η δομή λειτουργεί με την εθελοντική συνεισφορά των μελών της τα οποία εγγράφονται μέσω του website της. Απευθύνεται σε όλη την κοινωνία καθώς τα μέλη αποτελούνται από διαφορετικές ηλικίες, φύλα, γεωγραφικές και κοινωνικές τάξεις, ακόμη και οπαδικά πιστεύω, υπάρχουν μέλη από όλες τις ομάδες.

“Δεν είναι εύκολη η λειτουργία μιας τέτοιας δομής. Είμαστε όλοι εθελοντές, έχουμε δικές μας δουλειές, χρόνος δεν υπάρχει, ξεκλέβουμε από τις οικογένειες μας και τις υπόλοιπες υποχρεώσεις, ουσιαστικά δημιουργούμε χρόνο χωρίς να έχουμε. Προφανώς οι γνώσεις ενός τέτοιου οργανισμού είναι ελάχιστες, και πηγαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά. Ο καθένας βάζει ένα λιθαράκι από αυτά που γνωρίζει και σε αυτά που μπορεί να συνεισφέρει, και σιγά-σιγά η δομή χτίζεται. Είναι πολύ δύσκολο για εμάς που το τρέχουμε. Η νομική μορφή της δομής είναι Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο. Πέραν των δυσκολιών έχουμε πολύ ισχυρό κίνητρο για να ασχολούμαστε με την δομή και αυτό είναι αποκλειστικά συναισθηματικό.” 

Τα μέλη της δομής ενεργούν με γνώμονα τους τρεις σκοπούς της δομής: α) να μην ξεχαστεί η δολοφονία του Άλκη και να αποτελέσει σύμβολο της αλλαγής, β) να υποστηρίζουν τα θύματα οπαδικής βίας, γ) να βοηθούν στην αλλαγή της οπαδικής κουλτούρας.

“Έχουμε δημιουργήσει ένα οργανόγραμμα στο οποίο υπάρχουν όλες οι πιθανές δράσεις που θα μπορούσαν να επιτευχθούν με σκοπό να ικανοποιήσουμε αυτούς τους τρεις βασικούς άξονες της δομής. Λόγου χάριν, καλλιτεχνικές δραστηριότητες, ομιλίες σε σχολεία και αθλητικούς οργανισμούς, προβολή συνύπαρξης των φιλάθλων και των οπαδών. Υπάρχουν πολύ τομείς που μπορούν να ασχοληθούν τα μέλη που κατευθύνονται από leaders. Το πιο συγκινητικό κομμάτι του site μας είναι ο “τοίχος των ευχών” που δημιουργήθηκε εξ αρχής με την φιλοσοφία του ότι οι περισσότεροι άνθρωποι εκφράζονται μέσω της γραφής στα social media. Θέλαμε να επιτρέψουμε σε όλους να εκφράζονται. Αυτό που εκφράζει ο καθένας μπορεί να επηρεάσει τον απέναντι. Μία έκφραση συναισθημάτων που αποτελεί ένα μέρος της προσπάθειας της δομής.”

Ο κ. Τζιμπιλής εξηγεί πως ο οπαδισμός στην Ελλάδα έχει ξεφύγει. Όπως λέει, έχει πάρει στην ευρεία αντίληψη της κοινωνίας την ίδια έννοια με τον χουλιγκανισμό.

“Ο οπαδισμός είναι μία κοινωνική έννοια που εκφράζει κάτι γνήσιο και όμορφο που σημαίνει ότι υποστηρίζεις μία ιδέα και δρας για να την υποστηρίξεις, δηλαδή είσαι ενεργό μέλος, με την λεπτή γραμμή πως αυτή η έννοια εμπεριέχει αξίες οι οποίες είναι βαθιά ριζωμένες στους οπαδούς που είναι ο σεβασμός και η συνύπαρξη με άλλους οπαδούς, αντίπαλης ιδεολογίας. Αυτή η λεπτή γραμμή στην Ελλάδα δεν εφαρμόζεται αποτέλεσμα αυτού ο οπαδισμός να μετατρέπεται σε χουλιγκανισμό.

Με την δημιουργία της δομής επιθυμούμε να επαναφέρουμε αυτόν τον διαχωρισμό. Τα βίαια περιστατικά βίας πλέον έχουν μεγαλύτερη προβολή αλλά και κλιμάκωση στην εποχή των social media, ενισχύοντας τον κοινωνικό αυτοματισμό και την αντιπαλότητα. Όλοι εκφέρουν μία άποψη και σε αυτή την κατάσταση τα πράγματα μπορούν να ξεφύγουν αρκετά.

Από την άλλη πλευρά, αναδεικνύονται τα περιστατικά χωρίς απαραίτητα να μειώνονται. Η κοινωνία και οι επίσημες οργανώσεις που ασχολούνται με τον αθλητισμό και κυρίως με το ποδόσφαιρο, αγνοήσανε τα ακραία περιστατικά βίας ενώ ορισμένες φορές, φοβάμαι ότι τα ενθαρρύνανε. Εμείς ενεργούμε όσο πιο δυνατά μπορούμε για να παλέψουμε για κάτι το οποίο έχει ριζώσει βαθιά μέσα στην κοινωνία. Θέλουμε να πιστεύουμε πως σε μία δεκαετία τα πράγματα θα έχουν αντιστραφεί. Αν το πετύχουμε και νωρίτερα η επιτυχία θα είναι μεγάλη.”

Λίγες μέρες μετά την δολοφονία του Άλκη η κυβέρνηση ανακοίνωσε νέα αυστηρότερα μέτρα για την εξάλειψη της οπαδικής βίας. Όπως διευκρινίζει ο κ. Τζιμπιλής αυτά τα μέτρα δεν εφαρμόστηκαν παρέμειναν μόνο στην εξαγγελία. “Εξαγγέλθηκαν μέτρα τα οποία ποτέ δεν υλοποιήθηκαν, αυτό είναι ένα κλασικό παράδειγμα της ελληνικής αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων από την Πολιτεία. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους για τους οποίους εμείς θέλουμε να ενεργήσουμε, δηλαδή, έχουμε φτάσει όλοι στο επίπεδο να αναγνωρίζουμε πλέον ότι ο μόνος τρόπος για να βελτιωθεί η κοινωνία μας είναι η αυτοργάνωση. Το παρατηρούμε παντού. Παραδείγματος χάριν  “Το Χαμόγελο του Παιδιού” και άλλες οργανώσεις αυτή την στιγμή κάνουν πράγματα που θα έπρεπε να έχουν διευθετηθεί από την Πολιτεία. Η Πολιτεία λοιπόν εξήγγειλε μέτρα, ωστόσο το μόνο που πραγματοποιήθηκε και ήταν ουσιαστικό ήταν το κλείσιμο των παράνομων συνδέσμων, όμως αυτό δεν λύνει το πρόβλημα. Οι εξαγγελίες των μέτρων ήταν προς την σωστή κατεύθυνση ωστόσο, ουδέποτε υλοποιήθηκαν.”

Tα οπαδικά περιστατικά βίας συμβαίνουν σε πάρα πολύ σύντομο χρονικό περιθώριο, αποτέλεσμα αυτού αρχές και κοινωνία να μην αντιδρούν στον σωστό χρόνο.

“Η δολοφονία του Άλκη συνέβη μέσα σε σχεδόν ενάμισι λεπτό. Για να μπορείς να δράσεις σε μία τέτοια περίπτωση πρέπει να έχεις πραγματικά πολύ ισχυρά αντανακλαστικά και βέβαια να καταπολεμήσεις τον φόβο που σε διακατέχει εκείνη την στιγμή, ότι δηλαδή αυτό το κακό μπορεί να σε βρει κι εσένα. Στην κοινωνία αυτό καλλιεργείται, “μείνε στην δική σου ζωή και μην μπλέξεις”. Η φιλοσοφία της δομής μας είναι αντίθετη σε αυτό. Αν τώρα οι υπηρεσίες καταστολής και υγείας δρουν άμεσα ή όχι την απάντηση την έχει όλη η κοινωνία.

Στην δολοφονία του Άλκη εμπλέκονται παιδιά, ήταν και είναι υποχρέωση μας να τα προστατεύσουμε όχι όταν θα είναι ήδη πολύ αργά. Η σωστή ηλικία για να ευαισθητοποιήσεις ένα παιδί και να το αποτραβήξεις από την βία είναι τα 4 έτη, όταν αρχίζει να δημιουργεί τον χαρακτήρα του και να αντιγράφει αυτό που βλέπει. Μέχρι τα 6, το παιδί παίρνει βασικά χαρακτηριστικά από το περιβάλλον και διαμορφώνει τον χαρακτήρα του. Εμείς στην δομή στοχεύουμε στις μικρές ηλικίες οι οποίες θα δείξουν σε όλες τις υπόλοιπες γενιές ποιο είναι το σωστό. Τα τελευταία περίπου 20 χρόνια έχουμε καταφέρει την απόλυτη αποσάθρωση των κοινωνικών αξιών. Αποδεχόμαστε την εξύβριση, τον εκφοβισμό στο πλαίσιο της πλάκας, τους χαρακτηρισμούς που δίνουν μια ταμπέλα και κάπου εκεί σε βάζουν σε θέση να αντιδράσεις.”

Ο κ. Τζιμπίλης παίρνει μάλιστα θέση και για τα περιστατικά… στήριξης των κατηγορούμενων που παραμένουν προφυλακισμένοι με επισκέψεις και συνθήματα έξω από τις φυλακές.

“Αυτοί δεν είναι οπαδοί του ΠΑΟΚ, οι οπαδοί δεν θέλουν να υπάρχουν τέτοιες ενέργειες και τέτοιες δράσεις στις ομάδες τους. Είναι εκείνοι που όταν ανεβαίνουν πανό υποστήριξης στους θύτες τέτοιων ενεργειών, πρώτοι αηδιάζουν και τις γιουχάρουν.

Η μειοψηφία προχωρά σε τέτοιες βίαιες ενέργειες. Εγώ έτυχε να είμαι μέρος αυτών των συνθηκών, υπήρξε περίοδος που ήμουν κι εγώ μέρος του προβλήματος, οπότε έχω βιώσει κι εγώ από μέσα αυτή την κατάσταση. Ξέρω πόσο εύκολο είναι να ξεφύγεις και ξέρω πόσο εύκολο είναι να γίνει κάτι τόσο τραγικό. Όταν είσαι μέσα σε αυτή την κατάσταση είσαι μαγεμένος, η αίσθηση της αποδοχής που έχει ο κάθε άνθρωπος ο οποίος ανήκει σε μία ισχυρή κοινωνική ομάδα η οποία των εξυψώνει κοινωνικά και συναισθηματικά είναι πραγματικά πολύ ισχυρό ναρκωτικό. Είναι τα βάρβαρα ένστικτα του ανθρώπου αυτά όταν είσαι σε τέτοιες καταστάσεις.

Όταν βγεις από αυτές αντιλαμβάνεσαι πόσο επικίνδυνο είναι αυτό που είχες γίνει μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο πρέπει να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας σωστά, να διαχωρίσουμε τα σωστά και τα λάθη γιατί αύριο θα είναι στα γήπεδα.  Από την αντίπερα όχθη, τα αθλητικά Μέσα έχουν ξεφύγει. Εκτρέφουν το μίσος, 9 στις 10 αρθρογραφίες είναι επιθετικές. “

Την 1η Φεβρουαρίου η Δομή θα πραγματοποιήσει μία πολύχρωμη πορεία στην μνήμη του 19χρονου Άλκη.

“Η πορεία θα ξεκινήσει από το σημείο της δολοφονίας στην Χαριλάου στις 18:00, με κάποια δρώμενα τα οποία θα γίνουν για να τιμήσουμε την μνήμη του Άλκη. Στις 19:00 θα ενωθούμε στο Πάρκο Φιλίας, με ερασιτεχνικές αθλητικές ομάδες και συλλόγους από όλη την πόλη, οι οποίες θα φορούν τις φόρμες των ομάδων τους, και θα κατεβούμε σιωπηλά, φορώντας τις φανέλες των ομάδων που υποστηρίζουμε, πολύχρωμα, κρατώντας κεριά μέχρι τον Λευκό Πύργο έτσι ώστε να στείλουμε με την εκκωφαντική σιωπή μας ένα ηχηρό μήνυμα συνύπαρξης και σεβασμού ότι ο αθλητισμός ενώνει και δεν σκοτώνει. Eκεί οι ομάδες του ΠΑΟΚ και του ΆΡΗ Κ18 που ταξίδεψαν μαζί στην Αθήνα θα σχηματίσουν στο πάτωμα με κεριά το όνομα του Άλκη, ενώ θα πραγματοποιηθούν κι εκεί δρώμενα, με την προβολή των δράσεων της δομής, έτσι ώστε να στείλουμε με την εκκωφαντική σιωπή μας ένα ηχηρό μήνυμα συνύπαρξης και σεβασμού ότι ο αθλητισμός ενώνει και δεν σκοτώνει. Πίσω από αυτή την μεγάλη δράση τρέχει και μία καμπάνια #webecomeoneforalkis στα social media, όπου καλούμε φιλάθλους και οπαδούς όλων των ομάδων να φορέσουν τις φανέλες τους και να φωτογραφηθούν με τους αντιπάλους τους. Η πολυχρωμία πρέπει να γίνει η καθημερινότητα μας.”