Μια βόλτα στο Προτεσταντικό Νεκροταφείο της πόλης – Άνθρωποι που διαμόρφωσαν τη Θεσσαλονίκη

Λέξεις / Εικόνες: Ίνγκριτ Πίπκα

“Από πού ήρθες, πού πας;” Γένεση 16:8.

Η Ένωση Προτεσταντικών Κοιμητηρίων ιδρύθηκε το 1887 από τον Σκωτσέζο αιδεσιμότατο Peter Crosbie. Όλες οι προτεσταντικές/ευαγγελικές κοινότητες της Θεσσαλονίκης ενώθηκαν για να δημιουργήσουν τη δυνατότητα ταφής των νεκρών τους σύμφωνα με το προτεσταντικό τελετουργικό, το οποίο περιλαμβάνει την απαγόρευση εκταφής των νεκρών. Το νεκροταφείο είναι σήμερα διατηρητέο κτίριο και διοικείται από κοινού από την “Ένωση Κοιμητηρίων” των έντεκα προτεσταντικών κοινοτήτων της πόλης.

Το ίδιο το Προτεσταντικό νεκροταφείο ( Νεκροταφείο Διαμαντέμνων), που βρίσκεται στη σημερινή οδό Ελένης Ζωγράφου, απέναντι από το ελληνορθόδοξο νεκροταφείο Ευαγγελίστριας, πρέπει να είναι πολύ παλαιότερο, η παλαιότερη σωζόμενη ταφόπλακα χρονολογείται από το 1849 (αιδεσιμότατος Maynard βλ. παρακάτω), η ταφή αυτή είναι επίσης η πρώτη που καταγράφεται στα αρχεία του συλλόγου νεκροταφείων.

Ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης μπορεί κανείς να το διαβάσει από πολλές ταφόπλακες: οι παλιές πέτρες παρέχουν πληροφορίες για σιδηροδρομικούς υπαλλήλους, προξένους, θύματα επιδημιών και δολοφονιών, για τεχνίτες και ιεραπόστολους.

Η Θεσσαλονίκη (Saloniki, Salonique, Selanik, Salonika, Solun, για να αναφέρουμε μόνο μερικά από τα ονόματα αυτής της πόλης) βρίσκεται σε ένα μέρος όπου πολλοί δρόμοι διασταυρώνονταν πάντα. Διπλωμάτες, έμποροι, μηχανικοί και σιδηροδρομικοί, δάσκαλοι, καλλιτέχνες, κληρικοί και γυναίκες που είχαν βρει τον έρωτα πηγαινοέρχονταν σε αυτά τα μονοπάτια. Κάποιοι έμειναν μόνο για λίγο, κάποιοι περισσότερο και για κάποιους η ζωή τους τελείωσε εδώ.

Άνθρωποι που διαμορφώσαν τη Θεσσαλονίκη στην μεταπολεμική περίοδο

Kurt Graf von Posadowsky-Wehner (09.10.1903 – 13.03.1996)

“Ο Κόμης” ή “ο Κόμης μας”, όπως τον αποκαλούσαν, ήταν κοσμοπολίτης με την καλή έννοια του όρου. Μετά το πρώτο του πτυχίο νομικής, σπούδασε λατινογενείς γλώσσες και λογοτεχνία, γερμανικές σπουδές και ιστορία της τέχνης. Το 1935 εντάχθηκε στη Γερμανική Ακαδημία (Ακαδημία για την επιστημονική έρευνα και την καλλιέργεια της γερμανικής γλώσσας στο εξωτερικό), από την οποία προέκυψε το Ινστιτούτο Γκαίτε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ήταν επίσης αυτός που ανέλαβε το 1955 να ιδρύσει ένα δεύτερο Ινστιτούτο Γκαίτε στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη, του οποίου παρέμεινε διευθυντής μέχρι το 1968.

Την επόμενη χρονιά συνόδευσε την ανασυγκρότηση της Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης (ΓΣΘ). Επί 20 χρόνια ήταν μέλος του σχολικού συμβουλίου.

Τα τελευταία 20 χρόνια της ζωής του, η Γερμανικη Ευαγγελική Εκκλησία ήταν ο χώρος όπου μπορούσε να συνεχίσει να εργάζεται:

Εκλέχθηκε στο εκκλησιαστικό συμβούλιο της ενορίας και ήταν πρόεδρός του για πολλά χρόνια.

Μετά την ταφή του αιδεσιμότατου Maynard στις 14.9.1849, σχεδόν 700 άνθρωποι έχουν αναπαυθεί σε λιγότερο από 200 χρόνια. Για τους περισσότερους από αυτούς δεν υπάρχουν πλέον ίχνη στο νεκροταφείο.

Αν οι συγγενείς των νεκρών επέστρεφαν στις πατρίδες τους ή αν κανείς δεν ζούσε πια στη Σαλονίκη, οι τάφοι δεν συντηρούνταν πια και αργότερα ξαναθάβονταν.

Οι επιτύμβιες στήλες αυτών των τάφων αφαιρούνταν και όχι σπάνια επεξεργάζονταν και ξαναγράφονταν, προκειμένου να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν ξανά. Οι ταφόπλακες και οι πλάκες ήταν ακριβές. Στους τάφους των φτωχότερων ανθρώπων θα υπήρχαν απλοί ξύλινοι σταυροί. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, αρκετοί τάφοι είχαν ήδη καταστραφεί και αφαιρέθηκαν επιτύμβιες στήλες που δεν μπορούσαν να ξαναβρεθούν μέχρι σήμερα.

Με την πάροδο των ετών, οι καταιγίδες και τα επακόλουθα ορμητικά νερά προκάλεσαν επανειλημμένα την κατάρρευση του οριοθετικού τοίχου του αρμενικού νεκροταφείου πάνω από το νεκροταφείο. Η καταστροφή και η καταστροφή των τάφων σε αυτό το τμήμα του νεκροταφείου ήταν το αποτέλεσμα.

Οι επιγραφές στις εναπομείνασες ταφόπλακες εκφράζουν πάντα την ίδια ευχή για ήπια και αιώνια ανάπαυση στον Θεό και επανένωση στη βασιλεία του Θεού.

“Ένας άγγελος άπλωσε το χέρι του προς εσάς και σας οδήγησε σε μια καλύτερη γη”.

Επιγραφή στον τάφο της μικρής Luise Jolas!

Συμμετέχουμε στην επιγραφή στον τάφο του Fridolin Beginger.

“Αναπαύσου απαλά, πιστή ψυχή, στην ιερή ανάπαυση του Θεού, Ο άγγελος της ειρήνης έκλεισε τα κουρασμένα σου μάτια. Και όσοι έχουν χτυπηθεί στην καρδιά στέκονται γύρω από τον σιωπηλό τάφο σου, Έχουμε ακόμα πίστη και ελπίδα για μια ευλογημένη επανένωση”.