Μια βόλτα στο Προτεσταντικό Νεκροταφείο της πόλης – Οι Διπλωμάτες

Λέξεις / Εικόνες: Ίνγκριτ Πίπκα

“Από πού ήρθες, πού πας;” Γένεση 16:8.

Η Ένωση Προτεσταντικών Κοιμητηρίων ιδρύθηκε το 1887 από τον Σκωτσέζο αιδεσιμότατο Peter Crosbie. Όλες οι προτεσταντικές/ευαγγελικές κοινότητες της Θεσσαλονίκης ενώθηκαν για να δημιουργήσουν τη δυνατότητα ταφής των νεκρών τους σύμφωνα με το προτεσταντικό τελετουργικό, το οποίο περιλαμβάνει την απαγόρευση εκταφής των νεκρών. Το νεκροταφείο είναι σήμερα διατηρητέο κτίριο και διοικείται από κοινού από την “Ένωση Κοιμητηρίων” των έντεκα προτεσταντικών κοινοτήτων της πόλης.

Το ίδιο το Προτεσταντικό νεκροταφείο ( Νεκροταφείο Διαμαντέμνων), που βρίσκεται στη σημερινή οδό Ελένης Ζωγράφου, απέναντι από το ελληνορθόδοξο νεκροταφείο Ευαγγελίστριας, πρέπει να είναι πολύ παλαιότερο, η παλαιότερη σωζόμενη ταφόπλακα χρονολογείται από το 1849 (αιδεσιμότατος Maynard βλ. παρακάτω), η ταφή αυτή είναι επίσης η πρώτη που καταγράφεται στα αρχεία του συλλόγου νεκροταφείων.

Ένα κομμάτι της ιστορίας της πόλης μπορεί κανείς να το διαβάσει από πολλές ταφόπλακες: οι παλιές πέτρες παρέχουν πληροφορίες για σιδηροδρομικούς υπαλλήλους, προξένους, θύματα επιδημιών και δολοφονιών, για τεχνίτες και ιεραπόστολους.

Η Θεσσαλονίκη (Saloniki, Salonique, Selanik, Salonika, Solun, για να αναφέρουμε μόνο μερικά από τα ονόματα αυτής της πόλης) βρίσκεται σε ένα μέρος όπου πολλοί δρόμοι διασταυρώνονταν πάντα. Διπλωμάτες, έμποροι, μηχανικοί και σιδηροδρομικοί, δάσκαλοι, καλλιτέχνες, κληρικοί και γυναίκες που είχαν βρει τον έρωτα πηγαινοέρχονταν σε αυτά τα μονοπάτια. Κάποιοι έμειναν μόνο για λίγο, κάποιοι περισσότερο και για κάποιους η ζωή τους τελείωσε εδώ.

Διπλωμάτες

Dr. Konrad Bouterwek (18.06.1855 – 07.05.1886) Γεννήθηκε στο Βούπερταλ ως γιος του γερμανιστή και διευθυντή του Γυμνασίου Dr. phil Karl Wilhelm Bouterwek. Αφού σπούδασε νομικά στη Λειψία, τη Βόννη, το Φράιμπουργκ και το Γκέτινγκεν, εισήλθε στη διπλωματική υπηρεσία το 1879. Μέσω της Νίκαιας και της Κοπεγχάγης, ήρθε στην Κωνσταντινούπολη το 1883 ως υποπρόξενος και ανέλαβε το νεοσύστατο ανεξάρτητο προξενείο της Θεσσαλονίκης το 1885 ως ο πρώτος αυτοκρατορικός Γερμανός πρόξενος (μέχρι τότε η Θεσσαλονίκη εκπροσωπούνταν από την Κωνσταντινούπολη). Στις 26 Οκτωβρίου 1885 παντρεύτηκε την Έλενα Πάγκαλο, κόρη του εμπόρου Jean Πάγκαλο από την Κωνσταντινούπολη. Η μητέρα της Ελισάβετ Πάγκαλο, αποκαλούμενη Ελίζα, ήταν κόρη του Charles Blunt και μεγαλύτερη αδελφή του George Stratford Blunt (βλ. παρακάτω), οι οποίοι υπηρέτησαν και οι δύο ως Βρετανοί πρόξενοι. Στις 7 Μαΐου 1886 – μόλις έξι μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του – ο Konrad Bouterwek πέθανε στη Θεσσαλονίκη. Μόλις 4 μήνες μετά το θάνατό του, στις 30 Αυγούστου 1886, γεννήθηκε ο γιος του Konrad. Η Helena Bouterwek εγκατέλειψε τη Σαλονίκη με τον γιο της και μετακόμισε στο Βισμπάντεν για να ζήσει με συγγενείς του εκλιπόντος συζύγου της.

Ο Ulrich Ernst Friedrich Karl von Versen (1861 1906) σπούδασε νομικά στο Φράιμπουργκ και τη Λειψία, εργάστηκε στο περιφερειακό δικαστήριο του Κέσλιν, υπηρέτησε στον πρωσικό στρατό και εντάχθηκε στο διπλωματικό σώμα. Υπηρέτησε διαδοχικά στην Κωνσταντινούπολη, το Κάιρο, τη Σμύρνη και τα Χανιά πριν αναλάβει το 1903 το προξενείο της Θεσσαλονίκης από τον προκάτοχό του Mordtmann, ο οποίος είχε μετατεθεί στη Σμύρνη και είχε ήδη αποχωρήσει την 1η Ιουνίου 1902. Πέθανε από ελονοσία στις 15.12.1806. Ο George Stratford Blunt γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 8.10.1845, γιος του Άγγλου διπλωμάτη Charles Blunt (1800-1864). Ο Blunt Sr. διετέλεσε πρόξενος στην Αδριανούπολη, τη Θεσσαλονίκη και τη Σμύρνη, όπου πέθανε το 1864. Ο γιος του George S. Blunt παντρεύτηκε το 1893 την Caroline Laffont, ο τάφος της οποίας βρίσκεται στο καθολικό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης. Ο George Blunt – όπως και ο πατέρας του – δραστηριοποιήθηκε στη διπλωματική υπηρεσία. Τις δεκαετίες του 1880 και του 90 ήταν ο Άγγλος Γενικός Πρόξενος στη Θεσσαλονίκη. Πέθανε το 1927 και κηδεύτηκε στο προτεσταντικό νεκροταφείο στις 14 Ιανουαρίου. Δυστυχώς, η ταφόπλακα του δεν υπάρχει πλέον.

Ο Henry Chasseaud (1796 – 1878) και ο γιος του John Francis Chasseaud (1837 – 1910), οι οποίοι είναι θαμμένοι σε έναν τάφο, προέρχονταν από μια από τις πιο επιφανείς οικογένειες της Θεσσαλονίκης τον 19ο αιώνα. Ήταν Ουγενότοι και προέρχονταν αρχικά από τη Γαλλία, πιθανότατα από την περιοχή St Nazaire. Το οικόσημο της οικογένειας είναι ένα ελαφάκι που πηδάει πάνω σε μια κορυφογραμμή με τρία αστέρια από πάνω του.

Ο Henry Ch. ήταν πρόξενος της Νάπολης στη Σαλονίκη το 1847.

Ο John F. Chasseau ήταν διευθυντής του μύλου Allatini και συνιδιοκτήτης της Bank de Salonique (που ανήκε επίσης στην οικογένεια Allatini). Αναφέρεται ως μέλος του Cercle de Salonique το 1887.

Συγγενεύουν με τις οικογένειες Abbott και Charnaud (η μητέρα του Henry ήταν η Mary Abbott και η σύζυγός του η Margueritta Charnaud)), ο πιο διάσημος γόνος της οικογένειας Abbott ήταν ο Γερμανός πρόξενος Henry Abbott, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 6. 5. 1876 μαζί με τον κουνιάδο του, τον Γάλλο πρόξενο, Jules Moulin στη Θεσσαλονίκη. Το γεγονός αυτό έμεινε στην ιστορία ως “Η σφαγη των προξενων” ή “περιστατικό της Θεσσαλονίκης”. Η οικογένεια Charnaud, με τον Francis Charnaud, παρείχε τον Άγγλο πρόξενο στη Θεσσαλονίκη από το 1792 έως το 1825.

Ο Bartholomew Edward Abbott (περ. 1739-1817) έγινε έμπορος στη Σαλονίκη και παντρεύτηκε τη Sarah Anatary, χήρα ενός Γάλλου εμπόρου στο Λεβάντε, του Gabriel Chasseaud. Έγινε δεκτός στην εταιρεία Levant Company ως Freeman και δημιούργησε επιχειρηματικές συνεργασίες με τον θετό του γιο Peter Chasseaud (περ. 1746-1843), πατέρα του Henry Ch. ανωτέρω, και τον γιο του George Frederic Abbott (περ. 1776-1852). Ο Βαρθολομαίος αναφέρεται από έναν από τους συγχρόνους του ως ο “πατέρας της Εταιρείας Λεβάντε στη Σαλονίκη”, αν και η εταιρεία λειτουργούσε εκεί από το 1715. Πέθανε στις 18 Μαρτίου 1817 και ο γιος του Γεώργιος συνέχισε να διευθύνει τις οικογενειακές επιχειρήσεις. Δύο από τους γιους του Τζορτζ, ο Τζον και ο Ρόμπερτ Άμποτ, διηύθυναν μια εξαγωγική εταιρεία από τη Σαλονίκη, γνωστή ως Αδελφοί Άμποτ, η οποία στις δεκαετίες του 1850 και 1860 ήταν ο κύριος εξαγωγέας στο Λονδίνο μιας ποικιλίας προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων του τουρκικού καπνού και των ιατρικών βδέλλες.