Να ανοίξει το μοναδικό «κλειστό» ελεύθερο επάγγελμα στην Ελλάδα: Οι ξεναγοί

Γράφει η επιτροπή φοιτητών, μεταπτυχιακών και απόφοιτων του τμήματος Ιστορικού-Αρχαιολογικού του ΑΠΘ:

Για την πιστοποίηση του επαγγέλματος του ξεναγού λειτουργούσαν εδώ και δεκαετίες (από το 1977) οι Σχολές Ξεναγών υπό την Εποπτεία του Υπουργείου Τουρισμού. Έκλεισαν το 2010 με την προοπτική να αναβαθμιστεί και να απελευθερωθεί το επάγγελμα.

Πράγματι, το 2012 ψηφίστηκε ο νόμος Ν.4093/2012 (ΦΕΚ 222/Α΄) με τον οποίο θεσμοθετήθηκαν από το 2013 έως και το 2016 δίμηνα ταχύρρυθμα σεμινάρια σε διάφορα ΑΕΙ της χώρας, τα οποία απευθυνόταν σε απόφοιτους ΑΕΙ με συναφείς ειδικότητες (λ.χ. Ιστορία, Αρχαιολογία, Ιστορία Τέχνης, Πολιτισμική Διαχείριση, Εθνογραφία, Κοινωνική Ανθρωπολογία, κτλ). Τέτοια πανεπιστήμια ήταν το Α.Π.Θ, Ε.Κ.Π.Α, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, κ.ά. Η νομοθεσία για τα σεμινάρια, που γίνονταν επί πληρωμή, παραμένει ισχύουσα μεν ανενεργή δε κατά τα τρία τελευταία χρόνια, παρόλο που λειτούργησε άριστα επί τέσσερα συνεχή χρόνια, είχε μεγάλη ζήτηση και παρήγαγε σημαντικό αποτέλεσμα: δεκάδες πιστοποιημένοι επιστήμονες-ξεναγοί, που κατορθώνουν να βιοπορίζονται αξιοπρεπώς ασκώντας ένα ελεύθερο επάγγελμα και προσφέροντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στον τομέα του ελληνικού πολιτισμού και τουρισμού. Η εφαρμογή του νόμου Ν.4093/2012 σε καμία περίπτωση δεν απαγόρευε την παράλληλη λειτουργία των Σχολών Ξεναγών, αν και η λειτουργία τους είχαν ανασταλεί απ’ το 2010 έως το 2017.

Το 2017 το υπουργείο πάγωσε αναιτιολόγητα τη διοργάνωση των δίμηνων προγραμμάτων κατάρτισης για το επάγγελμα του ξεναγού, αν και βάσει του Ν 4093/2012 υποχρεούται να τα πραγματοποιεί τουλάχιστον 3 φορές το χρόνο, αποφασίζοντας το ίδιο έτος την επαναλειτουργία της Σχολής Ξεναγών.

Πριν από δύο χρόνια οι διπλωματούχοι ξεναγοί (ΠΟΞΕΝ) διαμαρτύρονταν για το κλείσιμο των Σχολών Ξεναγών και δεν ήταν καθόλου θετικοί σχετικά με τα ταχύρρυθμα προγράμματα των ΑΕΙ (Ενδεικτικά: http://www.dimokratiki.gr/24-02-2017/xenagi-ena-epangelma-pou-anixe-gia-na-klisi/). Μάλιστα ήδη το 2013, κατέθεσαν προσφυγές στο ΣτΕ εναντίον της τροποποίησης του νόμου και της θεσμοθέτησης των ταχύρρυθμων προγραμμάτων. Οι προσφυγές συζητήθηκαν το 2015 και απορρίφθηκαν συλλήβδην, το δε κείμενο των αποφάσεων εκδόθηκε το 2019.

Τα ταχύρρυθμα προγράμματα κατάρτισης για το επάγγελμα του ξεναγού και η επαναλειτουργία των Σχολών Ξεναγών, είναι δύο ζητήματα που δε συνδέονται. Η επαναλειτουργία των Σχολών Ξεναγών δεν πρέπει επ΄ουδενί να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη πραγματοποίηση των ταχύρρυθμων προγραμμάτων, ενώ η παράλληλη λειτουργία και των δύο, θα κάλυπτε την τεράστια ζήτηση για ξεναγούς στην Ελλάδα. 

Από το 2018 άνοιξε και πάλι η Σχολή Ξεναγών στην Αθήνα, ενώ το 2019 άνοιξε και πάλι η αντίστοιχη σχολή στη Θεσσαλονίκη. Αυτές οι σχολές εποπτεύονται από το Υπουργείο Τουρισμού, είναι δωρεάν, και εντάσσονται στις «Μεταδευτεροβάθμιες Επαγγελματικές Σχολές διάρκειας δύο (2) εκπαιδευτικών ετών» (ακριβέστερα: 2,5 ετών με τις εκδρομές, οι οποίες διαρκούν 6 μήνες). Το  70% των θέσεων σε αυτές καλύπτεται  από αποφοίτους γενικού ή επαγγελματικού λυκείου της ημεδαπής ή αλλοδαπής («Έλληνες υπήκοοι, υπήκοοι κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και υπήκοοι κρατών εκτός της ΕΕ»)  και μόνο το 30% από πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης… δηλαδή οι απόφοιτοι ΑΕΙ είναι μία ελάχιστη μειονότητα (2-3 άτομα σε κάθε σχολή)! Σημειώνεται επίσης ότι πολλοί διδάσκοντες της Σχολής Ξεναγών είναι κάτοχοι διδακτορικών τίτλων, αλλά οι ίδιοι δεν έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν το επάγγελμα του ξεναγού! (για περισσότερες πληροφορίες στο: http://www.mintour.edu.gr/index.php/sxoles-xanagon).

Μέσω των δίμηνων προγραμμάτων λάμβαναν κάθε χρόνο την άδεια του ξεναγού τουλάχιστον 120 απόφοιτοι Iστορικών-Aρχαιολογικών και άλλων συναφών τμημάτων. Σήμερα, μετά την αναστολή των εν λόγω προγραμμάτων, ο αριθμός αυτός μειώνεται δραματικά, καθώς στις Σχολές Ξεναγών εισάγεται κάθε χρόνο μόνο ένα 30%  πτυχιούχων ΑΕΙ, όχι μόνο από Τμήματα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και συναφή αλλά από όλες τις σχολές της ημεδαπής και αναγνωρισμένες της αλλοδαπής. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 2017, όταν άνοιξε ξανά η σχολή ξεναγών της Αθήνας, από τους 37 επιτυχόντες της σχολής, μόνο οι 4 ήταν απόφοιτοι Ιστορικών – Αρχαιολογικών Τμημάτων!

Μάλιστα, όσοι απόφοιτοι Ιστορικών – Αρχαιολογικών και συναφών Τμημάτων καταφέρουν να εισαχθούν στη Σχολή Ξεναγών, είναι αναγκασμένοι να ολοκληρώσουν τον υποχρεωτικό διετή κύκλο σπουδών, παρά το γεγονός ότι έχουν επαρκέστατο γνωστικό υπόβαθρο στην ιστορία, την αρχαιολογία, την ελληνική και ευρωπαϊκή τέχνη και πολιτισμό, ενώ παράλληλα έχουν πραγματοποιήσει ανασκαφές, πρακτική άσκηση σε πολιτιστικούς φορείς όπως τα μουσεία και έχουν συμμετάσχει σε ποικίλες επισκέψεις και εκδρομές σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία κ.ά. ήδη από τις προπτυχιακές τους σπουδές και μολονότι απαλλάσσονται από την παρακολούθηση των μαθημάτων της σχολής ξεναγών (ΦΕΚ 2532/Β /2017, αρ. 12). Παράλληλα, το κόστος της διετούς διαμονής στις πόλεις όπου βρίσκονται οι Σχολές Ξεναγών (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) είναι υψηλότερο για έναν απόφοιτο ΑΕΙ, ο οποίος αναγκάζεται να μετοικήσει για τη δια ζώσης παρακολούθηση των μαθημάτων της Σχολής, από το κόστος για την παρακολούθηση των δίμηνων προγραμμάτων κατάρτισης στο επάγγελμα του ξεναγού και για τη διαμονή του στην πόλη, στην οποία κάθε φορά πραγματοποιούνται τα τελευταία.

Σήμερα, οι πιστοποιημένοι ξεναγοί στην ελληνική επικράτεια είναι μόλις 600-1.000 άτομα, όταν οι αφίξεις μόνο των ξένων επισκεπτών μέσα στο 2019 πλησίασαν τα 15.000.000! Περίπου 1000 άτομα αναφέρονται στην ιστοσελίδα του Σωματείου Διπλωματούχων Ξεναγών (https://www.tourist-guides.gr/el/the-association.aspx) ενώ 575 άτομα εμφανίζονται στα στοιχεία του Ιουλίου 2019 του Υπουργείου Τουρισμού ( http://www.mintour.gov.gr/PressRoom/News/mhtrwo-jenagwn-ypoyrgeioy-toyrismoy). Όπως δείχνουν τα στατιστικά αποτελέσματα, ο αριθμός των αποφοίτων των Σχολών Ξεναγών αφενός μεν δεν επαρκεί και αφετέρου δεν καλύπτει την συντριπτική πλειονότητα των αποφοίτων συναφών τμημάτων ΑΕΙ, που παραμένουν εν πολλοίς άνεργοι διότι ο κύριος φορέας απορρόφησής τους είναι το Δημόσιο!! Όλοι αυτοί οι ειδικοί επιστήμονες σπούδασαν τέσσερα χρόνια με έξοδα του κράτους, των οικογενειών τους ή και δικά τους, για να μπορέσουν κάποτε να βιοποριστούν αξιοποιώντας τις γνώσεις και τα ουσιαστικά προσόντα τους … και δεν ζητούν διορισμό, ζητούν απλώς να τους δοθεί η άδεια να ασκήσουν ελεύθερο επάγγελμα! Όλοι έχουν τις απαραίτητες γνώσεις και μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του επαγγέλματος του ξεναγού, διότι είναι ήδη εκπαιδευμένοι, απλώς χρειάζονται μια σύντομη επιπλέον επαγγελματική κατάρτιση, που θα οδηγεί σε άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος. Μια κατάρτιση που καλύπτεται ήδη από το πρόγραμμα σπουδών των ταχύρρυθμων προγραμμάτων, η ύπαρξη και υλοποίηση των οποίων αποτελεί ήδη νόμο του κράτους σε ισχύ. Δε χρειάζεται να δημιουργηθεί κάτι καινούργιο!

Είμαστε όλοι επιστήμονες, που σπουδάσαμε επί τέσσερα χρόνια με έξοδα του κράτους και των οικογενειών μας και αποτελούμε ένα σημαντικό και -δυστυχώς- αναξιοποίητο δυναμικό στον νευραλγικό τομέα του ελληνικού πολιτισμού και τουρισμού, ο οποίος άλλωστε έχει δυνατότητα αλλά και ανάγκη ενδυνάμωσης! Ως εκ περισσού, αναφέρουμε ότι τα πανεπιστημιακά πτυχία που κατέχουμε, μας δίνουν τη δυνατότητα να  ανταποκριθούμε άριστα στις απαιτήσεις του επαγγέλματος του ξεναγού, δεδομένου ότι μας εξασφαλίζουν και με το παραπάνω το ακαδημαϊκό υπόβαθρο που απαιτείται. Η δίμηνη ταχύρρυθμη κατάρτιση, σε τεχνικά κυρίως και όχι επιστημονικά θέματα, κρίνεται βάσει του Ν.4093/2012 επαρκής για την απόκτηση της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος.

Συμπαραστάτες στην προσπάθεια μας έχουμε εκτός από μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ και το αντίστοιχο τμήμα του ΕΚΠΑ, μια ομάδα φοιτητών απ’ το οποίο έχει ήδη συναντηθεί και έχει ήδη μιλήσει μέσα σε ένα πολύ θετικό κλίμα με τον Υπουργό Τουρισμού κ. Χάρη Θεοχάρη και τον Υφυπουργό κ. Μάνο Κόνσολα.

Έτσι, ζητούμε και εμείς με τη σειρά μας την ΑΜΕΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Ν. 4093/2012 και την επανέναρξη των ταχύρρυθμων προγραμμάτων κατάρτισης στο επάγγελμα του ξεναγού για τους αποφοίτους Ιστορίας-Αρχαιολογίας και συναφών Τμημάτων. Για την ικανοποίηση του αιτήματός μας προτιθέμεθα να προσφύγουμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και παράλληλα να επιδιώξουμε εποικοδομητική επικοινωνία και συναντήσεις με τους υπουργούς Τουρισμού, Πολιτισμού και Παιδείας, αλλά και τον Πρωθυπουργό.

Προσβλέπουμε στη στήριξη όλων των προπτυχιακών, μεταπτυχιακών, διδακτορικών, μεταδιδακτορικών φοιτητών, καθώς και των πτυχιούχων των Τμημάτων Ιστορίας- Αρχαιολογίας και άλλων Τμημάτων με συναφές αντικείμενο σπουδών, για τη διεκδίκηση των κατοχυρωμένων βάσει νόμου επαγγελματικών δικαιωμάτων μας στον τομέα της ξενάγησης!