Ο Χάρτης της πόλης: Γιορτές στις Πλατείες

Δυο πλατείες γιορτάζουν αυτό το Σαββατοκύριακο στο πλαίσιο του 2310 φεστιβάλ της πόλης. Πρόκειται για τις Πλατείες Αγίου Θεράποντα και Πλατεία Καούδη. Ας τις γνωρίσουμε πριν τις επισκεφθούμε.

Πλατεία Καούδη

Βρίσκεται στην Ε΄ Δηµοτική Κοινότητα, πλατεία που βρίσκεται στη συµβολή των οδών Μακεδονίας, Γρυπάρη, Καρακάση, Δροσίνη και Παράσχου και πρόσφατα αναβαθμίστηκε στο πλαίσιο των αναπλάσεων από τον Δήμο Θεσσαλονίκης. Η Πλατεία Καούδη, µε έκταση περίπου 3.100 τ.µ., είναι από τους λίγους σχεδιασµένους δηµόσιους χώρους που διαθέτει η Ε΄ Δηµοτική Κοινότητα του Δήµου. Παίρνει το όνοµά της από τον Κρητικό Μακεδονοµάχο Ευθύµιο Καούδη.*

Η πιο σημαντική –ίσως- δράση είναι η παρουσίαση της ιστορίας της πλατείας από τους μαθητές του 8ου Δημοτικού Σχολείου. Η περιοχή γύρω από την Πλατεία ονομαζόταν καραγάτσια, δηλαδή φτελιές, ενώ εντοπίστηκε η τελευταία εναπομείνασα φτελιά, ύψους 20 μέτρων, στην οδό 25ης Μαρτίου. Το κύριο χαρακτηριστικό της κυκλικής πλατείας είναι ότι σε αυτήν καταλήγουν έξι κεντρικοί δρόµοι της πόλης, υποχρεώνοντας σε κυκλική περιµετρική πορεία την κυκλοφορία. Η είσοδος στην πλατεία γίνεται από όλους τους δρόµους, µε αποτέλεσµα τον κατακερµατισµό της, δηµιουργώντας εσωτερικές διαδροµές που ουσιαστικά αποτελούν την συνέχεια των χαράξεων των δρόµων µέσα στην πλατεία. Στο κέντρο της πλατείας υπάρχει µια µόνο κακοσυντηρηµένη ξύλινη πέργκολα και ένας µικρός χώρος για παιδική χαρά, µε µία κούνια και µία τραµπάλα που δεν τηρούσαν τις προδιαγραφές για πιστοποίηση.

Η νέα πρόταση διαµόρφωσης είχε τους εξής στόχους: – τη δηµιουργία πόλων έλξεων για διάφορες ηλικιακές οµάδες, όπως ενός αµφιθέατρου, στο κέντρο της πλατείας, σε συνδυασµό µε υγρό στοιχείο (σιντριβάνι – καταρράκτης), και µιας παιδικής χαράς µε τα πιο ασφαλή υλικά επίστρωσης και παιχνίδια σύγχρονου σχεδιασµού για παιδιά όλων των ηλικιών. – τη διατήρηση όλων των φυτεύσεων της πλατείας, και τη φύτευση νέων δέντρων για σκιασµό και δροσιά. – την ενσωµάτωση παρεµβάσεων που αφορούν την προσβασιµότητα των Ατόµων µε Αναπηρίες (Α.µε.Α.) στους δηµόσιους χώρους (οδηγός τυφλών, ράµπες, κλπ.) – τη δηµιουργία θέσεων πάρκινγκ σε εσοχή, ώστε να περιοριστεί η άναρχη στάθµευση.

Έτσι έγινε µία νέα χάραξη σε ότι αφορά το περίγραµµα της πλατείας και του πλάτους του κυκλικού περιµετρικού δρόµου. Το περίγραµµα έγινε πιο ενιαίο-κυκλικό και έτσι το πλάτος του δρόµου σταθεροποιείται στα 3,5µ. Δημιουργήθηκε ένας κεντρικός διάδροµος, πλάτους 5,70µ., στον άξονα της οδού Μακεδονίας, στο κέντρο του οποίου µια κυκλικής µορφής διαπλάτυνση φιλοξενεί το υγρό στοιχείο, σε µορφή µικρού καταρράκτη. Ο καταρράκτης αυτός «κόβει» ένα µικρό αµφιθέατρο σε δύο τµήµατα, ενώ απέναντι δηµιουργήθηκε ένα χτιστό καθιστικό συµπληρώνοντας τον κεντρικό πόλο έλξης της πλατείας. Έναν άλλο πόλο έλξης αποτελεί η παιδική χαρά εκτάσεως 545 µ2, που βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της πλατείας. Οι γενικές αρχές σχεδιασµού της στηρίζονται στον καθορισµό των νέων προϋποθέσεων και των τεχνικών προδιαγραφών για την λειτουργία των παιδικών χαρών των Δήµων και των Κοινοτήτων. Δύο διάδροµοι τέµνουν τον κεντρικό άξονα της πλατείας, δηµιουργώντας διαφυγές σε διάφορες κατευθύνσεις. Οι κάθετες αυτές διαδροµές γίνονται πιο ευχάριστες µε την ύπαρξη πέργκολας και την τοποθέτηση καθιστικών σε όλο το µήκος τους. Οι χώροι στάθµευσης των αυτοκινήτων οριοθετούνται µε την νέα χάραξη των διαπλατύνσεων των γωνιών των γύρω πεζοδρόµων. Οι νέες αυτές διαπλατύνσεις γίνονται µε ενιαία κλίση προκειµένου να µην εµποδίζεται η κυκλοφορία των πεζών. Σε όλες τις διαβάσεις κατασκευάστηκαν ράµπες µε κλίση 5-7%. Επίσης δημιουργήθηκε ειδική εσοχή για τους κάδους ανακύκλωσης απορριµµάτων σε νέα διαμορφωμένη νησίδα. Επίσης τοποθετούνται υπόγειοι κάδοι γύρω από την πλατεία. Η Πλατεία παραδόθηκε στις αρχές του Απρίλη.

*Ο Ευθύμιος Καούδης του Γεωργίου, γεννήθηκε στα 1866 (για άλλους στα 1872), στο χωριό Καλλικράτης των Σφακίων της Κρήτης και πέθανε στα 1956 στη Θεσσαλονίκη. Πριν το 1903 εγκατέλειψε την Κρήτη εξαιτίας της δολοφονίας του Βουϊδά, αρχηγού ληστρικής συμμορίας, για την οποία κατηγορήθηκε. Μετά την εγκατάλειψη του χωριού του, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως χτίστης. Με το τέλος των Βαλκανικών πολέμων εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου και πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου 1956.

Πλατεία Άγιου Θεράποντα

Η Πλατεία βρίσκεται στην Κάτω Τούμπα μπροστά στον Ναό του Αγίου Θεράποντα και περικλείεται από τις οδούς Αρτάκη, Πόντου, Ανατολικής Θράκης και Ιλισσού. Η πλατεία θα μετονομαστεί σε Νίκου Παπάζογλου που προσέφερε πάρα πολλά στη μουσική και διακρίθηκε για την κοινωνική του προσφορά. Ο Νίκος Παπάζογλου, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη μουσικά ανδρώθηκε δημιουργώντας το στούντιο “Αγροτικόν” στην οδό Επταλόφου που βρίσκεται κοντά στην πλατεία του Αγίου Θεράποντα. Η Πλατεία ήταν σημείο αναφοράς για τον προσφυγικό πληθυσμό και τόπος εμπορικής δραστηριότητας, κυρίως με την παρουσία των ταπητουργείων. Πλατεία Ταπητουργείων ήταν η ονομασία της πλατείας, του σχολείου και της εκκλησίας του Αγίου Θεράποντα. Ένα από τα πιο γνωστά ταπητουργεία στην οδό Αρτάκης της Κ.Τούμπας ήταν το ταπητουργείο των Αδελφών Ποταμίδη. Η τέχνη της ταπητουργείας ανήκει στις παραδοσιακές τέχνες των προσφύγων της Μικράς Ασίας, που μεταφέρθηκε και αναπτύχθηκε από αυτούς.

Οι γηγενείς κάτοικοι της Τούμπας, πριν την έλευση των προσφύγων, ήταν οι κάτοικοι της Καπουτζήδας (αργότερα Πυλαίας), οι οποίοι έβοσκαν τα ζώα τους στον ακαλλιέργητο και εγκαταλειμμένο κάμπο της Τούμπας. Κατά την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου στη χέρσα έκταση της Τούμπας εγκαταστάθηκαν τα συμμαχικά στρατεύματα της Αντάτ. Μετά την πυρκαγιά του 1917 η περιοχή έγινε χώρος υποδοχής των πυροπαθών. Ταυτόχρονα, η Θεσσαλονίκη έγινε τόπος υποδοχής ομογενών προσφύγων από τη Βουλγαρία(1913 και 1916), τη Σερβία(1913), τον Καύκασο (1913,1919-1920), την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία. Ουσιαστικά όμως η ιστορία της Τούμπας των μεταγενέστερων χρόνων ξεκινάει με τον ερχομό των Καυκασίων προσφύγων (1913,1919-1920) καθώς και των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη, την Κων/πολη ( 1922) και αργότερα των Ποντίων. Μετά το 1924, εγκαταστάθηκαν στην Τούμπα ξεριζωμένοι ομογενείς από την παλιά Ελλάδα, τη Θεσσαλονίκη και την Καλαμαριά (κατοίκησαν σε σκηνές και παραπήγματα μέχρι το 1927). Αρχική στέγαση των προσφύγων έγινε στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις με ξύλινα παραπήγματα των συμμαχικών δυνάμεων της Αντάντ και σε σκηνές που έστειλε το κράτος από την Αθήνα. Ξύλινα παραπήγματα (Ξ.Π.) ή «παράγκες», χτίστηκαν στη Κάτω Τούμπα από την Πρόνοια το 1926 που περικλειόταν στις σημερινές οδούς από Ανατολικής Ρωμυλίας μέχρι Αμφιπόλεως και από Πυλαίας μέχρι Αρτάκης. Έμεναν εκεί περίπου 500 οικογένειες. Η κάθε «παράγκα», ήταν ένα ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο με τέσσερα σπίτια από τη μία και τέσσερα από την άλλη. Σε κάθε οικογένεια αντιστοιχούσε ένα δωμάτιο. Ο πληθυσμός της Τούμπας από 5.000 το 1922, έφτασε στις 25.000 το 1928 και στις 32.000 το 1933.

Η πρώτη εκκλησία του Άγιου Θεράποντα χτίστηκε το 1927 με ‘28 με καλαμωτές και σοβά. Μόνο το Ιερό ήταν χτισμένο με τούβλα. Επειδή το αρχικό κτίσμα ήταν ανεπαρκές, τον Δεκέμβριο του 1949 άρχισαν οι οικοδομικές εργασίες της καινούριας, αφού γκρεμίστηκε η παλιά. Το 1955 χτίστηκε ο μεγαλοπρεπής ναός που υπάρχει μέχρι σήμερα 1951.Ο Άγιος Θεράπων Η εικόνα του Αγίου Θεράποντα μεταφέρθηκε το 1955 από το Μπουνάρμπασι Σμύρνης από τον ιερέα Μ. Πιτσώκο. Του την παρέδωσε ένας γέροντας Τούρκος.

Περισσότερες πληροφορίες για το 2310 Φεστιβάλ εδώ