Ο Χάρτης της πόλης: Οικία Νεδέλκου

Η πεζοδρόμηση της Αγίας Σοφίας έχει μετατρέψει το σημείο αυτό, από δρόμο σε σημείο συνάντησης. Άλλωστε, βρίσκεται σε τόσο κεντρικό σημείο που είναι σχεδόν απίθανο να βρίσκεσαι στο κέντρο και να μην τη διασχίσεις. Έτσι, λοιπόν, αφού μάθαμε για το «στοιχειωμένο» Κόκκινο σπίτι και για τη «γλυκιά» οικία Τερκενλή, τι θα έλεγες να πούμε για ένα ακόμη κτίριο της πλατείας Αγίας Σοφίας; Θα πρέπει να ξέρεις ακόμα πως για πολλά χρόνια αυτή ήταν η κεντρική πλατεία της πόλης, όπου γίνονταν όλες οι πολιτικές συγκεντρώσεις, ενώ εδώ γιορτάστηκε και η απελευθέρωση.

Υπάρχει, λοιπόν, ένα κτίριο απέναντι από το Κόκκινο σπίτι, που μπορεί να μην είναι τόσο επιβλητικό –τουλάχιστον σε ύψος-, όμως είναι κι αυτό ένα στολίδι για την περιοχή. Αναφέρομαι στην Οικία Νεδέλκου, αυτό το υπέροχο μπεζ κτίριο με τα πολλά «ανοίγματα».

Η Πλατεία Αγίας Σοφίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αριστερά διακρίνεται η οικία Νεδέλκου

Η οικία Νεδέλκου κατασκευάστηκε το 1924 και αρχιτέκτονάς της ήταν ο επίσημος αρχιτέκτονας της Ελληνικής Κοινότητας στις δεκαετίες γύρω από το 1900, Ξενοφώντας Παιονίδης. Ο Ξενοφών Παιονίδης ήταν ένας από τους πρωτοπόρους αρχιτέκτονες με φανερή επίδραση στην αρχιτεκτονική της Θεσσαλονίκης, με κυρίαρχα στοιχεία στα σχέδιά του το νεοκλασικισμό και τον εκλεκτικισμό, επηρεασμένα βεβαίως κι από την παραδοσιακή και βυζαντινή αρχιτεκτονική της πόλης. Έτσι και η οικία Νεδέλκου αποτελεί ένα δείγμα εκλεκτικισμού που όμως φέρει και διαφορετικά στοιχεία από διάφορα αρχιτεκτονικά ρεύματα. Για παράδειγμα, οι επιστέψεις των παραθύρων (που τις έχουμε συναντήσει και σε άλλα κτίρια του «Χάρτη της πόλης») είναι δείγμα νεοκλασσικισμού, ενώ τα φουρούσια στους εξώστες (αυτά τα περίτεχνα στοιχεία που «στηρίζουν» τις βάσεις των εξωστών) φέρουν αναγεννησιακά σχέδια. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό βέβαια της οικίας αυτής βρίσκεται στο εσωτερικό της. Μια νοητή διαγώνια γραμμή που ξεκινάει από τη γωνία του κτιρίου όπου βλέπουμε τα πολλά παράθυρα, χωρίζει το κτίριο διαγώνια και συμμετρικά σε 2 οικίες όμοιες μεταξύ τους. Ενδιαφέρον ε;

Μήπως, τελικά η πλατεία της Αγίας Σοφίας είναι η πλατεία των αντιθέσεων και του πλουραλισμού; Όπως και να χει το σίγουρο είναι πως πλέον είσαι σε θέση να δώσεις άλλη διάσταση στις βόλτες σου, όταν θα περνάς από εκεί. Μοιράσου τις γνώσεις σου για τα κτίρια της πόλης μας και ίσως καταφέρουμε να διαφυλάξουμε την ομορφιά τους…

*Οι φωτογραφίες είναι της Νένας Καζαντζίδου