Ελπίδες να λάμψει ξανά το Παλατάκι
Μια νέα εποχή φαίνεται πως ξεκινά για το Παλατάκι (ή Κυβερνείο).
• Μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας αξιοποίησης για την δυνατότητα χρήσης του Κυβερνείου Θεσσαλονίκης ως «Συνεδριακό και Εκθεσιακό Κέντρο» και έδρα του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού
• Ολοκληρωμένη μελέτη αποκατάστασης, ανακαίνισης και επανάχρησης του κτηρίου και του περιβάλλοντος χώρου και απόδοση νέων χρήσεων και λειτουργιών.
Το Κυβερνείο, το γνωστό Παλατάκι που δεσπόζει στη «μύτη» του ακρωτηρίου του Μικρού Εμβόλου ή αλλιώς Καραμπουρνάκι στην Καλαμαριά είναι ένα εντυπωσιακό κτίριο και αξίζει να μάθουμε λίγα πράγματα για την ιστορία του. Στην περιοχή αυτή, στις αρχές του περασμένου αιώνα, ανακαλύφθηκε επίσης ένας σπουδαίος αρχαίος οικισμός με σημαντικότατα ευρήματα κεραμικής τέχνης, κυρίως της εποχής των αρχαϊκών χρόνων.
Μερικά λόγια για την ιστορία του
Η αρχική έκταση του οικοπέδου, συνολικού εμβαδού 15.000 τ.μ., ήταν τμήμα μεγαλύτερης έκτασης προέλευσης Τουρκικού Δημοσίου. Το 1937 παραχωρήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο στις Στρατιωτικές Αρχές ενώ δύο δεκαετίες αργότερα, το 1959, παραχωρήθηκε από το Ταμείο Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ) στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων για να κατασκευαστεί το Κυβερνείο.
Μετά την κατασκευή του, το κτίριο παραχωρήθηκε το 1962 στον Υπουργό Βορείου Ελλάδας για χρήση ως κατοικία. Αμέσως μετά, το 1963, παραχωρήθηκε στην Ελληνική Βασιλική οικογένεια σαν θερινή βασιλική κατοικία και τελικώς το 1968 ανακλήθηκε η προηγούμενη απόφαση.
Μετά το 1974 χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία από Υπουργούς Βορείου Ελλάδος και Μακεδονίας – Θράκης που καταγόταν από Νομούς εκτός Θεσσαλονίκης. Εκείνος που το τίμησε ιδιαίτερα ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος έμενε πάντοτε εκεί, τόσο ως πρωθυπουργός όσο και ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το 2001 χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο («Κυβερνείο Θεσσαλονίκης», ΦΕΚ 397Δ/2001): η απόφαση αφορούσε το κύριο κτίσμα, το παρεκκλήσι, την πύλη εισόδου και τον περιβάλλοντα χώρο. Τελευταία χρήση του ως κατοικία υπουργού ήταν το 2006. Πιο συγκεκριμένα, τελευταίος ένοικος του Κυβερνείου υπήρξε την περίοδο 2004-2006 ο Κοζανίτης υπουργός Μακεδονίας-Θράκης της κυβέρνησης Καραμανλή, Νίκος Τσιαρτσιώνης.
Το κτίριο είναι νεοκλασικού ρυθμού σε σχέδια του αρχιτέκτονα Χριστόπουλου και χαρακτηρίζεται από συμμετρία, στοιχείο που σχετίζεται με την «ανακτορική» νεοκλασική αρχιτεκτονική, με προπύλαιο και περιστύλιο από ιωνικούς κίονες και ιωνική κιονοστοιχία, σε όλο το μήκος της νότιας πλευράς.
Αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, με το υπόγειο να εκτείνεται σε 1.330 τ.μ., το ισόγειο να διαθέτει 922 τ.μ. με εξώστη 660 τ.μ. και ο όροφος να τοποθετείται σε 682 τ.μ. με εξώστη 445 τ.μ. Στον πρώτο όροφο βρίσκονται τα βοηθητικά δωμάτια και δύο σουίτες. Τα σαλόνια, η αίθουσα χορού, το αίθριο, αλλά και οι άλλοι χώροι του είναι εκπληκτικοί, ωστόσο λίγοι είχαν την τύχη να επισκεφθούν το εσωτερικό του. Στο οικόπεδο υπάρχουν επίσης ένα παρεκκλήσι, ένα ελικοδρόμιο και μια μικρή προβλήτα με δυνατότητα ελλιμενισμού μικρών σκαφών.
Η πιο λαμπρή στιγμή του κτιρίου τα προηγούμενα χρόνια ήταν εκείνη της δεξίωσης της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, που ακολουθούσε την ομιλία του πρωθυπουργού στο Παλαί ντε Σπορ. Σταδιακά, με την ασθένεια του Ανδρέα Παπανδρέου που τον ανάγκασε να περιορίσει τις μετακινήσεις του και να επιλέγει το συνεδριακό κέντρο “Ι. Βελλίδης” για την ομιλία και τη δεξίωση, το Κυβερνείο ξεχάστηκε. Κατά καιρούς αξιοποιείται για τις ανάγκες του «Παρά θιν’ αλός» με συναυλίες στην αυλή του ενώ το 1997 χιλιάδες άνθρωποι συνέρρευσαν για την έκθεση με έργα Καραβάτζιο στο πλαίσιο της «Θεσσαλονίκη – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης»Εννέα αντιπροσωπευτικά έργα του Μικελάντζελο Μερίσι,πιο γνωστού ως Καραβάτζιο (1571-1610), παρουσιάστηκαν από τις 16 Απριλίου 1997 στο Κυβερνείο (Παλατάκι) της Θεσσαλονίκης, στα πλαίσια της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Τα εκτιθέμενα έργα αποτελούν πρώιμες ζωγραφικές δημιουργίες που έγιναν στη Ρώμη, όπου μετοίκησε πιθανότατα ο καλλιτέχνης κατά το δεύτερο μισό του 1592, δείγματα της δουλειάς του από τα ρωμαϊκά χρόνια 1600-1606 και έργα της τελευταίας περιόδου, που φιλοτεχνήθηκαν στη Μάλτα, τη Σικελία και τη Νάπολη.
Το 2001 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο και σήμερα ανήκει στην Προεδρία της Δημοκρατίας.
Τα έργα τέχνης, τα χαλιά, τα συλλεκτικά έπιπλα και τα δώρα υψηλών φιλοξενούμενων μένουν έχουν απομακρυνθεί και φυλάσσονται σε αποθήκες ή μουσεία.
Ελπίζουμε η πρωτοβουλία του ΥΜΑΘ να αναδείξει το κτίριο και πάλι μαζί με άλλα τμήματα του θαλάσσιου μετώπου της Καλαμαριάς που μένουν ανεκμετάλλευτα, όπως η μαρίνα της Αρετσούς, τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής και τα ιστορικά νεκροταφεία να αποτελέσει στο μέλλον έναν από τους ωραιότερους περιπάτους της Θεσσαλονίκης. Και ταυτόχρονα να δημιουργηθεί μιας τουριστική ταυτότητα της περιοχή.
