Ο Χάρτης της πόλης – Βυζαντινό Μουσείο

«Ήθελα ένα χώρο που η κίνηση μέσα σ’ αυτόν να δίνει ένα αίσθημα ελευθερίας ανακινώντας τις αισθήσεις και όπου το έκθεμα θα ήταν η έκπληξη μέσα στην κίνηση. Ήθελα ν’ αποφύγω τον καταναγκασμό του μουσείου που επιβάλλει να δεις ένα σωρό έργα στη σειρά, γιατί θυμόμαστε το σκίρτημα απ’ το εσωτερικό ενός ξωκλησιού αλλά ξεχνάμε συνήθως τα έργα που βλέπουμε στα μουσεία». Κυριάκος Κρόκος, 1989

Άραγε πόσα γνωρίζουμε γι’ αυτό το εξαιρετικό κτίριο που είναι πραγματικά τιμή μας να έχουμε στην πόλη μας; Το 1977 έγινε ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός γι’ αυτό το Μουσείο. Το πρώτο βραβείο απέσπασε η πρόταση του Κυριάκου Κρόκου, του αριστοκράτη της Σχολής Αρχιτεκτόνων –τον καιρό που σπούδαζε στο ΕΜΠ–, του καλλιτεχνικού μυαλού ανώτερης τάξης, του ευαίσθητου ζωγράφου και προικισμένου αρχιτέκτονα, με έργο που τον ανέδειξε έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεότερης αρχιτεκτονικής αυτού του τόπου.

Η κατασκευή του Μουσείου άρχισε περίπου 10 χρόνια αργότερα και διήρκησε 5 χρόνια. Αυτή η καθυστέρηση έκανε τον Κυριάκο Κρόκο να προσεγγίσει τα σχέδιά του με μια διαφορετική ματιά από αυτήν που είχε όταν τα έκανε. Έτσι, ήταν παρών στο εργοτάξιο καθ’ όλη τη διαδικασία της κατασκευής ώστε να κάνει επί τόπου τις τροποποιήσεις που έκρινε ως απαραίτητες.

Το κτίριο, απλό και απέριττο, με μοντέρνα υλικά που διακρίνονται για τους εξαιρετικά επεξεργασμένους συνδυασμούς και την υψηλή ποιότητα κατασκευής τους, συνδυάζει στοιχεία του μοντερνισμού και της ελληνικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Θεωρείται ένα από τα καλύτερα έργα δημόσιας αρχιτεκτονικής που δημιουργήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα. Απέσπασε ειδική διάκριση από διεθνή επιτροπή στον διαγωνισμό «Βραβεία 2000» του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και το 2001 κηρύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» και έργο τέχνης.

Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού έχει συνολική έκταση 11.500 τ.μ., εκ των οποίων 3.000 τ.μ. περίπου καταλαμβάνει ο χώρος της μόνιμης έκθεσης. Διαθέτει ευρύχωρα και άρτια οργανωμένα εργαστήρια συντήρησης και αρχαιολογικές αποθήκες, μικρό αμφιθέατρο, καφέ-εστιατόριο και αυτόνομη πτέρυγα περιοδικών εκθέσεων έκτασης 300 τ.μ.