Ο θάνατος του εμποράκου ή πολύ σκληρός για να πεθάνει;

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν η παγκοσμιοποίηση άρχισε να εδραιώνεται και ο καπιταλισμός να μπαίνει σε άλλη τροχιά εξάπλωσης και ανάπτυξης, πολλά άλλαξαν στην καθημερινότητα των ανθρώπων.

Άλλαξε άρδην και ο τρόπος διακίνησης, προμήθειας και αγοράς των βασικών καταναλωτικών αγαθών, που πλέον προερχόμενα κυρίως από τα εργοστάσια της Άπω Ανατολής, των φτηνών εργατικών χεριών και πρώτων υλών, σταδιακά άρχισαν να κατακλύζουν τις δυτικές αγορές,.

Τα πρώτα πολυκαταστήματα άρχισαν να εμφανίζονται στις μεγάλες πόλεις και οι μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες, σε όλους τους εμπορικούς τομείς, όσο περνούσαν τα χρόνια, σιγά – σιγά, απορρόφησαν τη μερίδα του λέοντος στο λιανεμπόριο και τις εμπορικές συναλλαγές.

Μία από τις συνέπειες της αλλαγής στις καταναλωτικές συνήθειες του αγοραστικού κοινού, ήταν η υποχώρηση των μικρομάγαζων των τοπικών αγορών και κυρίως της γειτονιάς. Δεκάδες μικροβιοτεχνίες και εργαστήρια που διέθεταν άμεσα, σχεδόν χέρι – χέρι, στους αγοραστές τα προϊόντα τους, έκλεισαν από τον κατακλυσμό των «κινέζικων».

Ανάλογη ήταν και η μοίρα των μικρών εμπορικών μαγαζιών που πουλούσαν τρόφιμα, ρούχα, οικιακό εξοπλισμό και κάθε είδους αναλώσιμα της καθημερινότητας. Οι μεγάλες αλυσίδες των σούπερ μάρκετ αφάνισαν τα μπακάλικα, τα μανάβικα και τα κρεοπωλεία ενώ τα πολυκαταστήματα και τα “malls” που πωλούν σχεδόν πάντα, έσβησαν από τον εμπορικό χάρτη τα μικρά τοπικά καταστήματα που πουλούσαν ρούχα, δώρα, παιχνίδια, ηλεκτρικές μικροσυσκευές, έπιπλα, είδη «προικός», αξεσουάρ, καλλυντικά, κ.α.

Ακολούθησε το τελειωτικό χτύπημα από τις νέες τεχνολογίες και το ιντερνετικό εμπόριο, με το κινητό και το τάμπλετ να λειτουργούν ως το σύγχρονο παζάρι. Ο καταναλωτής πλέον ψωνίζει την «εικόνα» και περιμένει το προϊόν στο σπίτι από τον ταχυδιανομέα, έχοντας προπληρώσει διαδικτυακά.

Χάθηκε δηλαδή, ακόμα και η απλή επαφή με το ίδιο το προϊόν, η δοκιμή, το ψηλάφισμα και το άγγιγμα, αλλά και η επικοινωνία με τον πωλητή και το περιβάλλον του εμπορικού καταστήματος.

Σήμερα, στις άλλοτε πολύβουες γειτονιές από τις πριονοκορδέλες των επιπλάδικων και τις φωνές των μικρών εργαστηρίων, επικρατεί η ησυχία των απόκεντρων συνοικιών. Πολλά καταστήματα, στα ισόγεια των πολυκατοικιών, έχουν κλείσει και παραμένουν κλειστά ενώ άλλα έχουν γίνει ταχυφαγεία και μικρά καφέ ή ακόμα και χώροι στάθμευσης για τα αναρίθμητα αυτοκίνητα.

Ωστόσο υπάρχει και η άλλη όψη του φεγγαριού, όπου ακόμα κάποιοι επαγγελματίες που άντεξαν τις κρίσεις, την πανδημία και την επιδρομή του διαδίκτυου, επιμένουν επαγγελματικά σ’ αυτό που έμαθαν και ξέρουν ή κληρονόμησαν. Οι περισσότεροι αναγκαστικά ίσως, γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή και διαφυγή.

Όπως αποδεικνύεται, η τοπική αγορά της γειτονιάς και της συνοικίας είναι ένας αγοραστικός χώρος με τη δική του δυναμική. Μπορεί να είναι «λειψός» και περιορισμένων δυνατοτήτων, συγκριτικά με τα πολυδιαφημισμένα μεγάλα καταστήματα και τις επώνυμες εμπορικές ετικέτες των κεντρικών εμπορικών δρόμων της πόλης, όμως, χαρίζει τη δύναμη στους τοπικούς επαγγελματίες να κρατηθούν ζωντανοί στην σκηνή, απευθυνόμενοι σε ένα τοπικό αγοραστικό κοινό, που τους προτιμά για λόγους αμεσότητας, ποιότητας και χαμηλών τιμών, ανάγκης ή και προσωπικούς.

Είμαστε εδώ από το 1962

Στην οδό Παπαναστασίου ακριβώς απέναντι από την Θύρα 3 του «γηπέδου του Άρη», υπάρχει ένα μικρό κατάστημα «νεωτερισμών». Πουλάει είδη ραπτικής, κλωστές, εσώρουχα, καλλυντικά, κ.α. μικροπράγματα της καθημερινότητας.

Η ιδιοκτήτρια η Μαρία Δημητρίου, θυμάται ότι οι γονείς της αγόρασαν την επιχείρηση στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ενώ το μαγαζί υπήρχε στην γειτονιά από τα μέσα του 1950. «Εμείς το έχουμε από το 1962, όταν οι γονείς μου γύρισαν από τη Γερμανία», τονίζει και αναφέρει ότι η ίδια διαχειρίζεται το μαγαζί εδώ και 24 χρόνια.

«Από αυτή τη δουλειά δεν γίνεσαι πλούσιος. Δεν είμαστε μονοπώλιο», τονίζει χαρακτηριστικά και εξηγεί ότι η δύναμη του μαγαζιού είναι η υπομονή, οι προσωπικές σχέσεις και οι καλές τιμές. «Μας ξέρουν όλοι στην περιοχή και η προσωπική σχέση με τους πελάτες είναι ένα σημαντικό στοιχείο, αλλά αυτό που μας κρατάει εδώ, είναι ότι είμαστε ανταγωνιστικοί στις τιμές και μπορούμε να εξυπηρετήσουμε τον κόσμο για πολλά μικρά και καθημερινά πράγματα που δεν βρίσκει στα πολυκαταστήματα», σημειώνει και αναφέρει ότι ο κόσμος έχει γίνει πιο απαιτητικός.

Όπως λέει, ο τζίρος έχει πολλές διακυμάνσεις και η κρίση με την άνοδο των τιμών, έχει χτυπήσει όλα τα είδη, ενώ ξεκαθαρίζει ότι δεν πουλάει με δόσεις. «Δεν υπάρχουν περιθώρια, όλα είναι πλέον οριακά», τονίζει και αναφέρει ότι παρότι κληρονόμησε το μαγαζί, η μικρή επιχείρηση είναι κάτι που την θρέφει και ψυχικά. «Μου αρέσει αυτό το δούναι και λαβείν με τον κόσμο, αυτή καθημερινότητα με τους πελάτες, σου προσφέρει επαφή και επικοινωνία, δεν είναι κάτι στατικό» τονίζει και δηλώνει αισιόδοξη για το μέλλον.

Τα «βερεσέδια» ξεπερνούν τα 600 ευρώ το μήνα

Στη οδό Γιάννη Αγγέλλου, μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα, βρίσκεται το «Μάρκετ Τώνης». Ένα μικρό εμπορικό κατάστημα τροφίμων, ένα μπακάλικο της γειτονιάς που στο μπροστινό του μέρος βρίσκεται η μαναβική, σε μία μικρή στεγασμένη αυλή. Στο βάθος είναι το κυρίως κατάστημα, με τα τρόφιμα και τα διάφορα είδη για το καθημερινό νοικοκυριό.

Πίσω από τον πάγκο βρίσκεται ο Στέλιος Θυμιακός, ένας νέος άνθρωπος που έχει αναλάβει την επιχείρηση εδώ και μία δεκαετία. «Είμαστε εδώ από το 1979, δηλαδή περίπου 43 χρόνια» λέει σχεδόν με καμάρι και υπερηφάνεια.

Στην ίδια περιοχή, κοντά, σχεδόν δίπλα στο «Μάρκετ Τώνη», υπάρχουν δύο μεγάλα επώνυμα σούπερ μάρκετ και ένα μεγάλο κατάστημα μαναβικής και τροφίμων, ενώ λίγο μακρύτερα υπάρχουν δύο ακόμη μεγάλα σούπερ μάρκετ γνωστών αλυσίδων.

Ωστόσο, αυτό δεν φαίνεται να πτοεί το μικρό μπακάλικο, που όπως αναφέρει ο Στέλιος Θυμιακός καλύπτει «άλλες» ανάγκες και προτεραιότητες. «Εμείς δουλεύουμε προσωπικά με τον κόσμο. Οι πελάτες μας έχουν όνομα, τους ξέρουμε. Δεν είμαστε ανώνυμοι», τονίζει και αναφέρει ότι στην κρίση ο κόσμος στρέφεται εκεί που μπορεί να βρει κατανόηση, βοήθεια και διευκόλυνση.

«Κάθε μήνα έχουμε πάνω από 600 ευρώ βερεσέ. Σε μας το τεφτέρι του μπακάλη δεν καταργήθηκε ποτέ. Την περίοδο της κρίσης και της πανδημίας, αλλά και τώρα στην εποχή της ακρίβειας, το βερεσέ έχει αυξηθεί. Πρόκειται κυρίως για ανθρώπους με χαμηλά εισοδήματα και συνταξιούχους. Ο μισθός και η σύνταξη προς το τέλος του μήνα δεν φτάνει, οπότε ψωνίζουν και τα γράφουμε. Τον επόμενο μήνα ξοφλούν και άντε πάλι από την αρχή», αναφέρει ο Στέλιος Θυμιακός και τονίζει πως «το θέμα είναι να κάνεις το καλό και το καλό πάντα ανταποδίδει».

«Δεν τίθεται θέμα ανταγωνισμού με τα μεγάλα σούπερ μάρκετ» εξηγεί και τονίζει ότι «ο πελάτης του μικρού μαγαζιού δεν έρχεται να κάνει τις αγορές της εβδομάδας ή να γεμίζει το καρότσι». «Οι πελάτες μας συνήθως ψωνίσουν τα χρειαζούμενα της ημέρας. Υπάρχουν και πελάτες που θα πάρουν τρείς πατάτες, δύο ντομάτες και λίγη φέτα για το μεσημεριανό. Δηλαδή αγοράζουν αυτά που χρειάζονται σήμερα και αύριο», σημειώνει και συμπληρώνει πως «προσπαθούμε να είμαστε δίπλα στη γειτονιά και η γειτονιά μας στηρίζει».

Μάλιστα σε ανάρτηση του στο διαδίκτυο όπου το «Μάρκετ Τώνης», διαθέτει τη δική του σελίδα, σημειώνει «να είμαστε επαγγελματίες μα πάνω απ´όλα άνθρωποι. Να προσφέρουμε ό,τι μπορούμε, λίγα ή πολλά, να κρατάμε τον φάρο της ελπίδας αναμμένο και τις καρδιές μας γεμάτες αγάπη. Ας είμαστε γεροί, κάθε χρόνο να συμβάλλουμε όλο και περισσότερο, όλο και περισσότεροι».

«Πλέον πουλάμε στο διαδίκτυο κοντά στο 20% – 30%» Στην οδό Δελφών, κοντά στην 25^ης Μαρτίου, υπάρχει ένα μικρό κατάστημα που πουλάει ό,τι έχει σχέση με τον ύπνο. Δηλαδή στρώματα, κρεβάτια και μαξιλάρια, αλλά και διάφορά «συνοδευτικά» έπιπλα, όπως συρταριέρες, καρέκλες και ντουλάπες.

Το κεντρικό όμως εμπορεύσιμο είδος της «Στρωματοκίνησης», του Κώστα Δασκαλίδη, είναι τα στρώματα και τα κρεβάτια. «Ασχολούμαι με το συγκεκριμένο είδος εμπορίου εδώ και τριάντα χρόνια κοντά. Αυτό είναι το πρώτο μας κατάστημα. Μετά από αυτό, μέσα στα χρόνια, ανοίξαμε καταστήματα στην Τούμπα και στην Καλαμαριά», αναφέρει ο κ. Δασκαλίδης, και σπεύδει να τονίσει πως όλα τα προϊόντα είναι ελληνικής κατασκευής, που τα παράγει βιοτεχνία της Θεσσαλονίκης, με την οποία, η «Στρωματοκίνηση», διατηρεί σχέσεις συνεργασίας.

Γιατί όμως οι πελάτες στηρίζουν και προτιμούν τη «Στρωματοκίνηση»; Όπως αναφέρει ο Κ. Δασκαλίδης, η καλύτερη διαφήμιση είναι οι ίδιοι οι πελάτες και οι ανταγωνιστικές τιμές. «Το θέμα της εμπιστοσύνης είναι κύριο. Εμείς, παρότι είμαστε ένα μικρό περιφερειακό ή τοπικό κατάστημα, έχουμε πελάτες από όλη τη Θεσσαλονίκη. Έρχονται ακόμα και από τον Εύοσμο και τη Σταυρούπολη. Μας προτιμούν για την ποιότητα των προϊόντων και τις τιμές μας», τονίζει και αναφέρει ότι η κρίση έχει επιπτώσεις, αλλά η επιχείρηση προσπαθεί να καλύψει τις απώλειες και μέσω του διαδικτύου.

«Είμαστε και στο διαδίκτυο. Τα παιδιά μου που είναι πιο κοντά στις νέες τεχνολογίες, έχουν δημιουργήσει και e shop, και με αυτό τον τρόπο έχουμε αυξήσει και την γκάμα των προϊόντων μας», εξηγεί και συμπληρώνει πως ένα 20% των πωλήσεων γίνονται μέσα από το e shop.

Ωστόσο ο κ. Δασκαλίδης επιμένει και δίνει έμφαση στο θέμα της εμπιστοσύνης. «Στην περιοχή μας, εδώ στη Δελφών μας ξέρουν όλοι και τους ξέρουμε προσωπικά. Η γειτονιά παίζει ρόλο. Το πιο σημαντικό είναι η εμπιστοσύνη. Αυτό μετράει όλα τα άλλα έρχονται δεύτερα» τονίζει.

Η εμπιστοσύνη και η επαφή με τον πελάτη λοιπόν είναι που κάνουν τη διαφορά για τον «εμποράκο» της γειτονιάς και της τοπικής αγοράς, Και αυτό το «ανταγωνιστικό προϊόν», το πλεονέκτημα, τα απρόσωπα μεγάλα πολυκαταστήματα και οι μεγάλες αγορές των malls, ό,τι και να κάνουν, πολύ δύσκολα μπορούν να το αποκτήσουν…