Ο, τι έμεινε από το εργοστάσιο σαλτσοποιίας του Λαγκαδά
Η ιστορία του πρώτου εργοστασίου κονσερβοποιίας Λαγκαδά και όλα όσα θυμίζουν σήμερα την παλιά αίγλη του, μέσα από φωτογραφίες
Εικόνες: Δημήτρης Τασκούδης
Το εργοστάσιο σαλτσοποιίας που βρισκόταν στον Λαγκαδά και έκλεισε το 1997. Hταν το πρώτο εργοστάσιο κονσερβοποιίας της Ελλάδας και βοήθησε την τοπική οικονομία για 40 ολόκληρα χρόνια. Μια επίσκεψη στο χώρο, φέρνει θλίψη για όλα όσα έμειναν εκεί μέχρι σήμερα. Ερημιά, εγκατάλειψη, λεηλασία για ένα εργοστάσιο που κάποτε έδινε δουλειά σε τριακόσιες περίπου οικογένειες.
Ξηλωμένες σκεπές, κουτάκια με λογότυπα που προδίδουν μία καλύτερη, παλιά, εποχή. Κούτες που θυμίζουν τα ένδοξα χρόνια, πεταμένα γυάλινα μπουκάλια σάλτσας.
Η ακμή και ο εκσυγχρονισμός
Τους θερινούς μήνες, κάτοικοι της περιοχής αλλά και όλης της Θεσσαλονίκης, συνέρρεαν κατά εκατοντάδες για μεροκάματο στα χωράφια ντομάτας του Λαγκαδά. Εκεί, γινόταν η συγκομιδή της πρώτης ύλης, η οποία στη συνέχεια, πάνω σε καρότσες και κάρα, πήγαινε στο εργοστάσιο για επεξεργασία, συσκευασία και διάθεση σε όλη τη χώρα.
Τα τρακτέρ και τα κάρα επί μέρες περίμεναν για να παραδώσουν την παραγωγή τους στο εργοστάσιο. Τότε, το εργοστάσιο δούλευε σε τρεις βάρδιες και έπαιρνε τις σοδειές με σειρά προτεραιότητας. Κατα συνέπεια, έκανε τους αγρότες να “στήνονται” στην περιοχή από μέρες πριν για να εξασφαλίσουν την παράδοση.
Το σαλτσοποιείο του Λαγκαδά δημιουργήθηκε το 1957, ως έμπνευση των ανθρώπων που ίδρυσαν την ένωση γεωργικών συνεταιρισμών της περιοχής Λαγκαδά. Μέσα σ’ ένα εξάμηνο σχεδόν δημιουργήθηκαν οι πρώτες υποδομές, χτίστηκε το λεβητοστάσιο, το κυτοποιείο και μετά οργανώθηκε το τμήμα κονσερβοποιίας.
Τα πρώτα μηχανήματα ήρθαν από την Πάρμα της Ιταλίας και oι μηχανικοί Αντζελο και Φράνκο ανέλαβαν να τα στήσουν και να εκπαιδεύσουν το προσωπικό.
Τότε ήταν που κατασκευάστηκε από τον μηχανικό Νικόλα Λαγό και τον γιο του το διάσημο φουγάρο του σαλτσοποιείου του Λαγκαδά. Ωστε να μη ρυπαίνεται η περιοχή με τον καπνό του εργοστασίου. H βάση του να έχει διαστάσεις 14Χ14 και 1,70 μέτρα βάθος. Tο φουγάρο έχει ύψος 40,10 μέτρα και στην κορυφή του τοποθετήθηκε αλεξικέραυνο για την προστασία του εργοστασίου. Επίσης και της πόλης από τους κεραυνούς. Με τον σεισμό του 1978 κατέρρευσαν μερικά μέτρα από την κορυφή του. ‘Ομως οι ζημιές αποκαταστάθηκαν και τοποθετήθηκε ξανά το αλεξικέραυνο.
Η αφίσα της εταιρείας στην ταινία “Μπακαλόγατος”
Τα προϊόντα του εργοστασίου σαλτσοποιίας ήταν δημοφιλή και οι αφίσες του, κοσμούσαν συχνά τα μεγαλομπακάλικα της Θεσσαλονίκης. Στην ταινία «Ο Μπακαλόγατός» του 1963 με τον περίφημο Ζήκο, υπάρχουν πλάνα με την αφίσα του εργοστασίου. Η ατάκα του Χατζηχρήστου για την ντομάτα πελτέ του Λαγκαδά έχει αφήσει ιστορία. Φημολογείται ότι αυτή η πληρωμένη αναφορά στην ταινία «Ο Μπακαλόγατος» κόστισε 140.000 δραχμές, σε μία εποχή που ο βασικός μισθός ήταν κάτω από 1.000 δραχμές τον μήνα.
Με την εντυπωσιακή αύξηση της παραγωγής και τη μεγάλη επιτυχία, τα προϊόντα δεν περιορίστηκαν μόνο στην σάλτσα και τον χυμό ντομάτας. Kατασκευάστηκαν κομπόστες, μαρμελάδες, χυμοί φρούτων, φασολάκια, μπάμιες, μπιζέλια και ό,τι μπορούσε να αξιοποιηθεί από τον κάμπο του Λαγκαδά.
Τα προϊόντα του τροφοδοτούσαν τα Βαλκάνια, τα Αραβικά Εμιράτα ακόμα και την Κίνα, με μεγάλες ποσότηετς τότε να περνούν τα σύνορα και να γίνονται ανάρπαστα.
Σταμάτησε να λειτουργεί το 1997 χτυπημένο από την νόσο του αρρωστημένου συνεταιρισμού και έκτοτε παραδόθηκε στη λήθη και την ανυπαρξία, περιορίζοντας πλέον τις ελπίδες για πώς και πότε θα αξιοποιηθεί. Το εργοστάσιο που κάποτε η σειρήνα του ήταν το ρολόϊ για όλη την πόλη, στις αλλαγές της βάρδιας, έπαψε να αποτελεί σημείο αναφοράς και ζωής για την πόλη και από τότε παραμένει έρμαιο της φθοράς που εξασφαλίζει ο χρόνος.
