ΟΔΥΣΣΕΙΑ: Η ώρα να ακούσουμε το δικό μας έπος έφτασε

Το poadcast του ΚΘΒΕ για το δικό μας έπος. Ένα must για αυτό το χειμώνα.

10 Ιανουαρίου 2021, 1:36 μμ

οδυσσεια-η-ώρα-να-ακούσουμε-το-δικό-μας-707601

10 Ιανουαρίου 2021, 1:36 μμ

Τριάντα οκτώ ηθοποιοί του ΚΘΒΕ, εν μέσω καραντίνας, ένωσαν τις δυνάμεις τους κι έντυσαν με τις φωνές τους, υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση της Έφης Δρόσου, το μνημειώδες έργο της Οδύσσειας, όπως το απέδωσε αξεπέραστα με την αριστουργηματική του μετάφραση, ο διακεκριμένος φιλόλογος, πανεπιστημιακός δάσκαλος και μεταφραστής αρχαίων συγγραφέων, κριτικός λογοτεχνίας και εξαίρετος δοκιμιογράφος, συγγραφέας και τέως καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ Δημήτρης Μαρωνίτης.

Είκοσι τέσσερις ραψωδίες, 12.110 στίχοι, 10 χρόνων γεγονότα σε 41 ημέρες, αποτυπώθηκαν σε ένα έργο 23ων ωρών (η κάθε Ραψωδία έχει διάρκεια περί τα 45 λεπτά της ώρας). Η παραγωγή του έργου, μια πολύμηνη διαδικασία, είναι διαθέσιμη στα οπτικοακουστικά μέσα του Οργανισμού (ιστοσελίδα: www.ntng.gr και soundcloud.com/ntngreece) από την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς με εβδομαδιαία περιοδικότητα προβολής, σε μια πρωτότυπη παραγωγή αξιώσεων, με την υπογραφή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.

Στην Οδύσσεια, σημειώνει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΚΘΒΕ Νίκος Κολοβός, «ο ηρωισμός δεν αποτυπώνεται με τις νίκες στα πεδία των μαχών, αλλά και με τον καρτερικό αγώνα επιβίωσης του βασιλιά της Ιθάκης που αναμετράται κάθε στιγμή και λεπτό με το νόστο για τα πάτρια και την επιστροφή του Σήμερα, λόγω των συνθηκών, επίκαιρος παρά ποτέ ο Όμηρος, μέσα από τα βάσανα και τις περιπέτειες του ήρωά του, ραψωδεί θαρρείς και για τον σύγχρονο αγώνα επιβίωσης… Μόνο που, οι Λαιστρυγόνες και οι Κύκλωπες, η Κίρκη, οι Λωτοφάγοι, η Χάρυβδη, βρίσκονται διάσπαρτοι στον παγκόσμιο χάρτη. Έχουν κοινό όνομα, αυτό της πανδημίας και όχι μόνον. Πολυμήχανα εμπνευσμένα τους πολεμάμε παράγοντας πολιτισμό, με τη φαρέτρα μας γεμάτη από τα όνειρα και τη διάθεση προσφοράς των ανθρώπων μας που σε πείσμα των απαγορεύσεων δηλώνουν ενεργοί. Ταυτόχρονα αποτίουμε φόρο τιμής σε ανθρώπους-κεφάλαια που συνέδεσαν το όνομά τους με την ιστορία του ΚΘΒΕ και λάμπρυναν με την πένα τους λόγο και τέχνες. Επιμένουμε τέλος να χτίζουμε γέφυρες με τον ομογενειακό ελληνισμό καθώς το μνημειώδες έργο είναι προσβάσιμο από συλλογικότητες (κοινότητες, οργανώσεις, ραδιόφωνα, σχολεία κοκ) της διασποράς αλλά και μεμονωμένα από τους απανταχού συνέλληνες που ο μύθος τους στις δεύτερες πατρίδες, ο εμποτισμένος με τον νόστο είναι συνυφασμένος με το Ομηρικό έπος».

«Με τον πλούτο στο λόγο του Μαρωνίτη», αναφέρει η σκηνοθέτης του εγχειρήματος Έφη Δρόσου, «γινόμαστε μεμιάς ταξιδευτές σε χρόνους και τόπους αλλοτινούς. Είναι τόσο σαγηνευτικός ο τρόπος που σε μυεί στην ιστόρηση καθώς εγκιβωτίζουν έννοιες οι λέξεις, όπως κι ο ίδιος θα έλεγε, που αδυνατείς να παρεκκλίνεις. Από τον πεντάχρονο βενιαμίν ως τον υπερήλικα ακροατή, οι διαχωριστικές μηδενικές. Συνταξιδεύουμε συνεπαρμένοι όλοι πρώτη θέση στο “μακρύ δρόμο για το σπίτι”… ακολουθώντας τα βήματα του ήρωα. Είναι ένα δώρο τούτο το ταξίδι, όλων όσων συνεργαστήκαμε αφιλοκερδώς για τις μέρες των Χριστουγέννων σ’ όλους τους Έλληνες όπου γης».

ΜΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΡΑΝΤΙΝΑΣ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Το εγχείρημα, λόγω των υγειονομικών κανονισμών είναι πολύμηνα εξελίξιμο. Σύμφωνα με τους πρωταγωνιστές «πρόβες ήταν αδύνατον να πραγματοποιηθούν. Ωστόσο είχαμε ενθουσιαστεί γι’ αυτή την ομαδική δράση σε παράλληλα σύμπαντα που όμως έφερε στο φως κάτι που ποτέ προηγούμενα δεν είχε ξαναγίνει. Παίρναμε τα κείμενα και από απόσταση τα μελετούσαμε. Ακούγαμε τον ίδιο τον Μαρωνίτη που κατά το παρελθόν είχε διαβάσει το έργο του. Ύστερα φορώντας μάσκες και τηρώντας αποστάσεις, μόνοι ο καθένας, αποδίδαμε μπροστά στα μικρόφωνα τους χαρακτήρες. Με την τεχνική του μοντάζ, που διήρκησε ώρες ατέλειωτες, φθάσαμε στο προσδοκώμενο, να υλοποιηθεί δηλαδή ακέραιο ηχογράφημα του έργου που ο ακροατής θα μπορεί να απολαύσει από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του ΚΘΒΕ με το πάτημα ενός κουμπιού».

Η ΔΙΑΝΟΜΗ

Το έργο των 24ων κεφαλαίων, όσα και τα γράμματα της αλφαβήτου που με αυτά αριθμείται, που επίσημα καταγράφεται περί τον 6ο αιώνα π.Χ στην αρχαία Αθήνα κατ’ εντολή του Πεισίστρατου ή του Ιππάρχου, με στόχο να απαγγελθεί από Ραψωδούς στις γιορτές των Παναθηναιων χωρίστηκε απ’ τους Αλεξανδρινούς σε τρεις υπο-ενότητες: Την «ΤΗΛΕΜΑΧΕΙΑ» (α-δ) όπου ο γιος του Οδυσσέα, ο Τηλέμαχος αναζητά τον πατέρα του, τη «ΦΑΙΑΚΙΔΑ» ή αλλιώς «ΝΟΣΤΟ» (ε-ν) στην οποία ο ήρωας αφηγείται στους Φαίακες τις περιπέτειες μέχρι να φθάσει στην Ιθάκη και τη «ΜΝΗΣΤΗΡΟΦΟΝΙΑ» (ξ-ω), που περιγράφει την τιμωρία των μνηστήρων.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Σκηνοθεσία- Συντονισμός: Έφη Δρόσου Πρωτότυπη Μουσική σύνθεση: Διονύσης Κωνσταντινίδης Φωτογραφικά εξώφυλλα: Τάσος Θώμογλου Ηθοποιοί: Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Νεφέλη Ανθοπούλου, Μελίνα Αποστολίδου, Γιάννης Γκρέζιος, Νατάσα Δαλιάκα, Θανάσης Δισλής, Δημήτρης Διακοσάββας, Έφη Δρόσου, Τέλης Ζαχαράκης, Σοφία Καλεμκερίδου, Μαρία Καραμήτρη, Γιάννης Καραμφίλης, Νίκος Κολοβός, Νίκος Κουσούλης, Χρήστος Μαστρογιαννίδης, Νίκος Μήλιας, Δημήτρης Μορφακίδης, Χρήστος Νταρακτσής, Γιάννης Παλαμιώτης, Λίλιαν Παλάντζα, Βασίλης Παπαδόπουλος, Παναγιώτης Παπαϊωάννου, Χρήστος Παπαδημητρίου, Θοδωρής Πολυζώνης, Μαριάννα Πουρέγκα, Θανάσης Ραφτόπουλος, Θανάσης Ρέστας, Βασίλης Σεϊμένης, Βασίλης Σπυρόπουλος, Πολυξένη Σπυροπούλου, Γιώργος Σφυρίδης, Ευανθία Σωφρονίδου, Στέργιος Τζαφέρης, Βασίλης Τρυφουλτσάνης, Μάρα Τσικάρα, Δημήτρης Τσιλινίκος, Άννυ Τσολακίδου, Θάνος Φερετζέλης, Κωνσταντίνος Χατζησάββας.

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ- Ο σπουδαίος δάσκαλος

Σαν σήμερα 12 Ιουλίου 2016 πέθανε ο διακεκριμένος φιλόλογος Δημήτρης Μαρωνίτης https://t.co/roChRtwqAS pic.twitter.com/96Gu75JRpN

— DIOGENIS CHARALAMPIDIS (@DIOGENISCHARALA) July 12, 2019

Γεννημένος το 1929 στη Θεσσαλονίκη, με γυμνασιακές σπουδές στο Πειραματικό Σχολείο, προπτυχιακές στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ και μεταπτυχιακές σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της πρώην Δυτικής Γερμανίας με υποτροφία της Humboldt-Stiftung, o Δημήτρης Μαρωνίτης διετέλεσε διδάκτωρ κι εντεταλμένος υφηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης έως το 1967. Απολύεται, συλλαμβάνεται και βασανίζεται από τη χούντα των συνταγματαρχών. Επανέρχεται ως καθηγητής στην ίδια Σχολή από το 1975-1996. Συνεργάζεται με πανεπιστήμια της Γερμανίας, της Αυστρίας της Κύπρου και των ΗΠΑ, ως επισκέπτης καθηγητής και από το 1994-2001 ορίζεται πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, στη Θεσσαλονίκη, κι εν συνεχεία συντονιστής του προγράμματος «Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση», από το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας. Διατελεί μεταξύ άλλων, Ειδικός Σύμβουλος στο Υπουργείο Παιδείας, μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφιλλίδη, μέλος του ΔΣ του ΜΙΕΤ, Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, Πρόεδρος του Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Α.Π.Θ, Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ, Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, Επιστημονικός υπεύθυνος του έργου «Ενδογλωσσική μετάφραση» που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Ηλεκτρονικού Κόμβου του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας.

Υπογράφει βιβλία, μονογραφίες κι άρθρα για τον Όμηρο, τον Ησίοδο, τον Σοφοκλή, τον Ηρόδοτο, τον Αλκαίο, τη Σαπφώ, το έργο των οποίων καθολικά ή εν μέρη μετέφρασε. Ακολούθησαν εξέχουσες προσωπικότητες της ποίησης και της πεζογραφίας (Σολωμός, Καβάφης, Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος, Αλεξάνδρου, Αναγνωστάκης, Πατρίκιος, Σαχτούρης, Σινόπουλος, Χειμωνάς κα) των οποίων δοκίμια μελέτησε και δημοσίευσε. Τιμάται μεταξύ άλλων με το Α’ Βραβείο κριτικής – δοκιμίου για το έργο του «Όροι του λυρισμού στον Οδυσσέα Ελύτη», από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα και τον Πολιτισμό με τον Ταξιάρχη του Φοίνικος, για τη μετάφραση της Ομηρικής Ιλιάδας λαμβάνει το «Κρατικό Βραβείο Απόδοσης Έργου της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στα Νέα Ελληνικά» Χτυπημένος απ’ την επάρατο νόσο, φεύγει απ’ τη ζωή στις 12 Ιουλίου 2016, σε ηλικία 87 ετών.

Η Έφη Δρόσου, από τις πιο γνωστές ηθοποιούς στη Θεσσαλονίκη και σκηνοθέτης του project η Έφη Δρόσου εξηγεί στην parallaxi πως προσέγγισε το αθάνατο έπος:

«Την Οδύσσεια άρχισα να την σκέφτομαι στο προηγούμενο εγκλεισμό. Την ξαναδιάβασα μια φορά που είχα χρόνο και χώρισα το κείμενο ανακαλύπτοντας δεκάδες χαρακτήρες. Μετά ρώτησα τους συναδέλφους αν θα ήθελαν να διαβάσουν κάποιους από τους ρόλους. Απαντήσαν όλοι με ενθουσιασμό και χαρά και έτσι αρχίσαμε μελέτη.

Πρόβα κάναμε εγώ και ένας ηθοποιός μόνο, μετά ραντεβού, μέτρα όπως πρέπει αποστάσεις κλπ και ηχογράφηση. Μετά από μήνες τελείωσαν οι ηχογραφήσεις, ενώ το μοντάζ πήρε ως τις αρχές Δεκεμβρίου.

Νομίζω πως είναι ιστορία που ενδιαφέρει όλους όσοι ακούνε ελληνικά και έχουν ακουστά τον Οδυσσέα.

Αυτός ήταν ο στόχος. Να βρεθεί ένα κείμενο που να ενδιαφέρει όσο περισσότερο γίνεται τον ομιλούντα ελληνικά σε αυτήν την υπέροχη μετάφρασή του Μαρωνίτη μας. Που σε ταξιδεύεi με ακρίβεια. Που ο λόγος του δεν γίνεται να μην σου δημιουργήσει αυτήν την αίσθηση ότι είσαι μέσα στην ιστορία. Η οδύσσεια είναι από τα λίγα κείμενα που μπορεί να ακουστεί από όλες τις ηλικίες και ο τρόπος που προσεγγίσαμε το κείμενο, η δραματοποιημένη με μέτρο ανάγνωσή μας, νομίζω πως κάνει προσιτή την ακρόαση του. Το δικό μας έπος».

Ακούστε την Οδύσσεια εδώ