Ουρές για τον Πασκάλ Μπρυκνέρ στην 14η ΔΕΒΘ

Εικόνες: Motion team

«Όταν έφτασα στην Ισπανία, δεκαπέντε χρόνια πριν όλοι με αντιμετώπιζαν ως Ευρωπαίο… Όταν ξεκίνησα να γράφω για το εθνικιστικό ζήτημα μου έλεγαν… “Γύρνα στη χώρα σου… Κάθε μέρα που περνά γίνομαι και πιο… αλλοδαπός. Παλιότερα, στην πλούσια Ευρώπη έλεγαν πως… θέλουμε να αναμείξουμε τους ανθρώπους, κι όλοι να είναι μέρη αυτού του πρότζεκτ. Τώρα, όλοι μπαίνουν στο… οχυρό των πολιτικών τους κομμάτων, της μικρής τους πόλης, της αρχαίας δικής τους ιστορίας. Το μέρος που νοιώθουν ότι ανήκουν γίνεται καθημερινά όλο και πιο μικρό…. Η Ευρώπη, η Ισπανία, η Καταλονία, το πολιτικό κόμμα που αντιμάχεται άλλο κόμμα… Η εικόνα για τον εαυτό μας γίνεται όλο και πιο στενή και έτσι η “απειλή” απ τον …”ξένο” μεγαλώνει. Όταν αρχίζεις να φοβάσαι τους “άλλους” στρέφεσαι και εναντίον του ίδιου σου του εαυτού.. Η Ευρώπη μικραίνει… είναι πια μια …κλειστή γειτονιά του κόσμου. Για να επιλύσει τα δικά της προβλήματα, πρέπει να δει -αναγκαστικά- και τους άλλους…».

Διπλά νότιος (με καταγωγή απ τη νότια Αμερική – τη Λίμα του Περού- ζει τα τελευταία 17 χρόνια στη Βαρκελώνη), ο 42χρονος πολυβραβευμένος συγγραφέας Σαντιάγο Ρονκαλιόλο , έριξε τις δικές του «Καρφίτσες στην άμμο» (ο τίτλος του τελευταίου του μυθιστορήματος), «κερδίζοντας τις ..εντυπώσεις».

Στη συζήτηση για την πρόσληψη του Νότου από τον Βορρά που «άνοιξε» η ρήση του Γερούν Ντάισελμπλουμ («Δεν μπορείτε να ξοδεύετε όλα τα λεφτά σε ποτά και γυναίκες και μετά να ζητάτε βοήθεια)- Μια συνομιλία του Πασκάλ Μπρικνέρ και του Σαντιάγο Ρονκαλιόλο με τον συγγραφέα Μιχάλη Μοδινό, για την πρόσληψη του Νότου από τον Βορρά…», όπως προαναγγελλόταν η εκδήλωση που συντόνισε η δημοσιογράφος Μικέλα Χαρτουλάρη, οι επίδοξοι ακροατές που συγκεντρώθηκαν στο περίπτερο «Νότος» ήταν … εκατοντάδες. Ως έκφραση «ευρωπαϊκών στερεοτύπων ή άνοιγμα δρόμου για το πολιτικό διακύβευμα η περίφημη ρήση του Ντάισελμπλουμ αποδείχτηκε ο πλέον… «εμπορικός» τίτλος για την απόλυτα… sold out εκδήλωση- συζήτηση στην 14η Διεθνή Έκθεση βιβλίου της Θεσσαλονίκης.

Δυσοίωνος για το κοινό μέλλον της Ευρώπης ο Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, μίλησε για το φαινόμενο του ιδεολογικού χάους την έλλειψη προγράμματος που κάνει τους ψηφοφόρους της να… εγκαταλείπουν τα πολυδιασπασμένα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα για να μεταφερθούν στην… Μαρί Λεπέν, ενώ τόνισε πως «θα είναι δύσκολο πλέον να έχουμε την Ευρώπη ξανά σε κοινό πρότζεκτ. Εκτός αν τα κοινωνικοδημοκτρατικά κόμματα ξεκαθαρίσουν τι πρέπει να κάνουν…»

Αντίθετα, ο 69χρονος πλέον Γάλλος, Πασκάλ Μπρυκνέρ – γνωστός απ τα πολυσυζητημένα -επαναστατικά «Μαύρα φεγγάρια του έρωτα» της δεκαετίας του ΄90- εμφανίστηκε μάλλον ψύχραιμος και συντηρητικότερος απ την εικόνα που είχαν γι αυτόν οι Έλληνες αναγνώστες του που άρχισαν να …αποχωρούν μετά τις πρώτες τοποθετήσεις του… (η εκδήλωση τέλειωσε με τους μισούς ακροατές απ΄ όσους όταν άρχισε).

«Ας μην κάνουμε πολύ σύνθετη την έννοια του νότου. Εφευρέθηκε από τους …Βόρειους κι είχε την έννοια μιας ελευθεριότητας, μιας υπέρβασης από την πουριτανική προτεσταντική ιδεολογία. Στον νότο, επιστρέφει κανείς στις ρίζες του πολιτισμού και απολαμβάνει χαρές που μόνο με τον γάμο θα μπορούσε να έχει… Στη Γαλλία -που …ανήκει στη Δύση, στην Ανατολή , στο Βορρά και στο Νότο, ο Νότος είναι έννοια ταυτισμένη με τα καλοκαίρια, τον ήλιο και τους συνταξιούχους. Μέχρι την εκλογή του νέου μας προέδρου Εμανουέλ Μακρόν η Ευρώπη ήταν γεμάτη από αντιευρωπαϊκά κινήματα. Υπάρχει πλέον μια μετατόπιση. Η κατάρρευση της Ευρώπης θα είναι ο θρίαμβος των μικρών οντοτήτων… Η Ευρώπη στρέφεται στον εθνικισμό όχι γιατί οι άνθρωποι είναι κακοί αλλά γιατί έχουν την αίσθηση ότι δεν αποφασίζουν αυτοί για το πεπρωμένο τους. Στην Ελλάδα και την Ιταλία υπάρχει ελάχιστος ρατσισμός σε σύγκριση με την Αγγλία ή τη Γαλλία. Οι Βρυξέλλες μπορεί να αποφασίζουν για το ποσοστό της σοκολάτας που πρέπει να καταναλώνει ο καθένας από μας οι σημαντικές αποφάσεις όμως λαμβάνονται από το Βερολίνο, το Παρίσι, την Αθήνα… Πρέπει να επαναδομήσουμε την Ευρώπη σε διαφορετική βάση… Με την εκλογή Μακρόν, υπάρχει μια ασημένια γραμμή σε κάθε γκρίζο σύννεφο. Πρέπει στο μέλλον να υπάρξει ένα πραγματικά πολιτικό σύνολο κι όχι μόνο η τεράστια γραφειοκρατία των Βρυξελλών… «έλεγε χαρακτηριστικά ο Μπρυκνέρ που …βλέπει τη λύση να έρχεται από τη Βίβλο. «Στη Βίβλο υπάρχει το Ιωβηλαίο. Κάθε 50 χρόνια ελευθερώνονται οι σκλάβοι και ξεκινούμε απ την αρχή. Περιμένω τον έξυπνο ηγέτη που θα το επιχειρήσει…».

Ψυχραιμότερος όλων ο Έλληνας συγγραφέας Μιχάλης Μοδινός επιχείρησε να αντιστρέψει το ερώτημα («γιατί η Ευρώπη δεν παρενέβη εγκαίρως;) αλλά και με διαπιστώσεις περί «οριζόντιων διαχωρισμών» -ακόμα και ενθο-εθνοτικών γεωγραφικών ανισοτήτων και αξόνων που τέμνουν εγκάρσια και κάθετα τις κοινωνίες μας.

… ο νότος του Νότου και το προσφυγικό ζήτημα

Και μπορεί το ζήτημα που «άνοιξε» ο Γ. Ντάινσεμπλουμ, με το Βορρά και το Νότο (ειδικά για την Ελλάδα που βρίσκεται στο μεταίχμιο των δυο “κόσμων” για την Ανατολή και τη Δύση όπως υπαινίχθηκε ο Πασκάλ Μπρυκνέρ) να «έκλεισε» με την επίκληση της Βίβλου, ο …Νότος του νότου όμως ,«γέννησε» το προσφυγικό ζήτημα. Και σ αυτό ο Ισπανός απ τη Λατινική Αμερική, ο Ρονκαλιόλο που …«έχω δει τι σημαίνει στρατιωτικές επεμβάσεις» όπως έλεγε, υπήρξε σαφέστερος… Μίλησε για τις αντιφάσεις στην Ευρωπαική πολιτική που γέννησε η προσφυγική κρίση , για την ανικανότητα της Ευρώπης να παραγάγει κοινή πολιτική, να αντιμετωπίσει τη Ρωσία, τη Συρία, να …σταματήσει τον πόλεμο. «Ο καλύτερος τρόπος να …μην έρχονται πρόσφυγες είναι να ασκηθούν πιέσεις για σταματήσει ο πόλεμος. Η ανικανότητα όμως της Ευρώπης να παραγάγει κοινή πολιτική, καταδεικνύει το μέγεθος της αποτυχίας του ευρωπαϊκού πειράματος. Το ζήτημα είναι πως μπορούμε να συμβάλουμε στην επίλυση των κρίσεων με πολιτικές συμμαχίες… Η Ευρώπη μεταθέτει τα προβλήματα στους «άλλους», στους πρόσφυγες. Έτσι υπάρχει στρέβλωση και του καθρέφτη και του ειδώλου που η Ευρώπη βλέπει τον εαυτό της…».

Ο Μπρυκνέρ μάλλον διαφώνησε… «Η Γαλλία έχει δυνατό στρατό. Βρεθήκαμε στην κεντρική Αφρική για να… αποφευχθεί μια νέα γενοκτονία όπως στη Ρουάντα» απάντησε σε ερώτηση απ το ακροατήριο ενώ για το προσφυγικό ζήτημα… είχε τις ενστάσεις του. «Μπορούν όλοι αυτοί οι μουσουλμάνοι με τις διαφορετικές κουλτούρες που προέρχονται από διαφορετικές παραδόσεις, έχουν διαφορετικό Θεό, να ενσωματωθούν στον δημοκρατικό μας κόσμο; Πρέπει πλέον να επαναπροσδιορίσουμε τη δική μας έννοια της κοσμικότητας. Το ζήτημα είναι τι είδους Ευρώπη θέλουμε. Θέλουμε έναν τόπο για να απολαύσουμε τις χαρές της ζωής, να οδηγούμε ωραία αυτοκίνητα, ή να δώσουμε χώρο στον υπόλοιπο κόσμο;».

Β. Χαρισοπούλου από το ΑΠΕ