Π.Μήτκας: Έτσι οδηγηθήκαμε στο brain-drain

«Το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να διασφαλίζει την πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση για όσους θέλουν και μπορούν και εναλλακτικές ελκυστικές επιλογές για όλους τους άλλους», λέει ο πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), καθηγητής Περικλής Μήτκας.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων επισημαίνει την ανάγκη να υπάρξει «μακροπρόθεσμος εθνικός σχεδιασμός για την εκπαίδευση συνολικά, ένα σταθερό θεσμικό πλαίσιο συμφωνημένο από όλα τα κόμματα, που θα επιτρέψει την εφαρμογή των όποιων αλλαγών και θα καταστήσει δυνατή την αξιολόγησή τους στην πράξη» και εκφράζει την άποψη πως «κάθε Πανεπιστήμιο θα πρέπει να ορίζει το ίδιο τα κριτήρια εισαγωγής και τον αριθμό των φοιτητών που μπορεί να εκπαιδεύσει, προφανώς λαμβάνοντας υπόψη την εθνική στρατηγική, αλλά και στο πλαίσιο των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του». Εκτιμά, δε, πως «δεν είναι δυνατόν για την οικονομία και την ανάπτυξη μιας χώρας, οποιασδήποτε χώρας, να είναι όλοι απόφοιτοι Πανεπιστημίων», καθώς «έτσι οδηγηθήκαμε στο λυπηρό φαινόμενο του brain drain και τροφοδοτούμε με επιστήμονες τις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ».

Σε ό,τι αφορά τις θεσμικές συναντήσεις, που θα έχει ενόψει της ΔΕΘ, διαβεβαιώνει πως «αποτελούν εξαιρετική ευκαιρία για δημιουργικό διάλογο στο υψηλότερο επίπεδο» και διευκρινίζει πως προτίθεται να θέσει «σοβαρά ζητήματα που μας απασχολούν, όπως είναι η χρόνια υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση του ΑΠΘ, οι νομοθετικές αλλαγές που προκαλούν δυσλειτουργίες», αλλά και να καταθέσει προτάσεις «για τη συμμετοχή του Αριστοτελείου στην ανάπτυξη του τόπου, για την αναστροφή του brain-drain και για την ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα του μεγάλου Πανεπιστημίου της πόλης».

Για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά λέει πως «μας συνέχει η αύξηση του λόγου φοιτητών ανά διδάσκοντα που οδηγεί σε μεγάλα ακροατήρια, ιδιαίτερα στα πρώτα έτη σπουδών», ενώ για τα φαινόμενα βίας και ανομίας στο ΑΠΘ σημειώνει πως «έχουν αυξηθεί η εσωτερική φύλαξη, οι επιχειρήσεις των αρμόδιων Αρχών και οι συλλήψεις των διακινητών ναρκωτικών και η κατάσταση είναι καλύτερη», υπενθυμίζοντας, όμως, πως «είμαστε πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, που διοικούμε, με δεδομένο θεσμικό πλαίσιο, τα Ιδρύματα όπου φοιτούν οι νέες και οι νέοι μας, με στόχους την παροχή υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και τη διεξαγωγή έρευνας και όχι Αστυνομικοί, ούτε Εισαγγελείς».

Σχετικά με τις συγχωνεύσεις Ιδρυμάτων παρατηρεί πως «ήταν απαραίτητος ο σχεδιασμός σε εθνικό επίπεδο με την θεσμική συμμετοχή των Ελληνικών Πανεπιστημίων», ενώ «αναφορικά με τη μετατροπή Τμημάτων ΤΕΙ σε πανεπιστημιακά, έπρεπε να είχε προηγηθεί η θέσπιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου ακαδημαϊκών κριτηρίων».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του καθ. Περικλή Μήτκα στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στη Σμαρώ Αβραμίδου:

Ερώτηση: Η έναρξη της νέας ακαδημαϊκής χρόνιας βρίσκει το ΑΠΘ να υποδέχεται τους φοιτητές του σε καλύτερες συνθήκες από ό,τι πέρυσι;

Απάντηση: Το ΑΠΘ είναι στιβαρό και σοβαρό Πανεπιστήμιο με σταθερή ποιότητα σπουδών που δεν αλλάζει εύκολα από χρόνο σε χρόνο. Και φέτος θα υποδεχτούμε τους νέους φοιτητές μας με τον ίδιο ενθουσιασμό και θα τους προσφέρουμε ένα από τα καλύτερα επίπεδα εκπαίδευσης στην Ελλάδα, έτσι ώστε, όχι μόνο να αποκτήσουν πτυχίο με αναγνωρισιμότητα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αλλά και να έχουν πολλές εμπειρίες και ευκαιρίες στον φοιτητικό τους βίο.

Η κατάσταση βέβαια δεν είναι ρόδινη. Την περασμένη Τετάρτη αποχαιρετίσαμε περίπου 100 συναδέλφους Καθηγητές που συνταξιοδοτήθηκαν στις 31 Αυγούστου. Τόσους περίπου «χάνουμε» ετησίως τα τελευταία πολλά χρόνια και οι θέσεις τους αναπληρώνονται σε αναλογία 1:10 με πολύ αργούς ρυθμούς. Προφανώς, δημιουργούνται σοβαρότατα προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία, ιδιαίτερα σε ορισμένα Τμήματα που έχουν πληγεί άνισα. Η πρόσληψη προσωρινών διδασκόντων που έχει δρομολογήσει το Υπουργείο είναι θετικό βήμα, αλλά δεν επιλύει το πρόβλημα.

Ταυτόχρονα, για άλλη μια χρονιά, αυξάνεται κατά περίπου 7,5% ο αριθμός των εισακτέων, χωρίς σε αυτούς να συμπεριλαμβάνονται όσοι θα εγγραφούν μέσω μετεγγραφών και ειδικών κατηγοριών. Μας συνέχει η αύξηση του λόγου φοιτητών ανά διδάσκοντα που οδηγεί σε μεγάλα ακροατήρια, ιδιαίτερα στα πρώτα έτη σπουδών.

Στον αντίποδα, όλα τα Τμήματα του ΑΠΘ παρακολουθούν τις διεθνείς εξελίξεις, αναθεωρούν και εκσυγχρονίζουν συνεχώς τα Προγράμματα Σπουδών τους, σε ορισμένα επιστημονικά πεδία παραμένουμε σταθερά ψηλά ή βελτιώνουμε τη θέση μας στις διεθνείς κατατάξεις, οι φοιτητές μας διαπρέπουν συστηματικά σε διεθνείς διαγωνισμούς και οι καθηγητές μας συνεχίζουν να είναι δραστήριοι σε εκπαιδευτικό και ερευνητικό επίπεδο και να ξεχωρίζουν στο παγκόσμιο επιστημονικό γίγνεσθαι. Το Αριστοτέλειο παραμένει κορυφαίο μεταξύ των Πανεπιστημίων της χώρας.

Ερ.: Ποια είναι τα κορυφαία ζητήματα, που θα θέσετε στις θεσμικές συναντήσεις, τις οποίες θα έχετε ενόψει ΔΕΘ; Τελικά παράγουν αποτελέσματα τέτοιου είδους «εθιμοτυπικές» επαφές;

Απ.: Φροντίζουμε να ενημερώνουμε διαρκώς τόσο την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας όσο και τους βουλευτές όλων των κομμάτων για τα προβλήματα και τις προοπτικές του ΑΠΘ. Συμμετέχουμε με θέσεις και απόψεις στις θεσμικές συναντήσεις που γίνονται κάθε χρόνο στο πλαίσιο της ΔΕΘ, γιατί αποτελούν εξαιρετική ευκαιρία για δημιουργικό διάλογο στο υψηλότερο επίπεδο. Κατά συνέπεια, να είστε βέβαιη πως οι όποιες συναντήσεις υπάρξουν τις επόμενες εβδομάδες κάθε άλλο παρά εθιμοτυπικές θα είναι. Αντιθέτως, σκοπεύουμε να θέσουμε επί τάπητος σοβαρά ζητήματα που μας απασχολούν, όπως είναι η χρόνια υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση του ΑΠΘ, οι νομοθετικές αλλαγές που προκαλούν δυσλειτουργίες. Θα καταθέσουμε όμως και τις προτάσεις μας για τη συμμετοχή του Αριστοτελείου στην ανάπτυξη του τόπου, για την αναστροφή του brain-drain και για την ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα του μεγάλου Πανεπιστημίου της πόλης.

Ερ.: Κατά την προηγούμενη χρονιά υπήρξαν θεσμικές αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ενέταξε στην προσπάθεια για τη δημιουργία ενιαίου χώρου ανώτατης εκπαίδευσης, ο οποίος θα περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα ΤΕΙ και τα ερευνητικά κέντρα. Εκτιμάτε πως οι συγχωνεύσεις των Ιδρυμάτων που προχώρησαν, αλλά και αυτές που δρομολογούνται, κινούνται στη σωστή κατεύθυνση;

Απ.: Η θέση του ΑΠΘ έχει εκφραστεί επανειλημμένα δημόσια, όπως δημόσια έχει εκφραστεί και η θέση της Συνόδου των Πρυτάνεων, της οποίας την Προεδρία είχε το ΑΠΘ την περίοδο Ιανουαρίου-Απριλίου 2018. Αφενός, δηλαδή, ήταν απαραίτητος ο σχεδιασμός σε εθνικό επίπεδο με την θεσμική συμμετοχή των Ελληνικών Πανεπιστημίων, αφετέρου και ειδικότερα αναφορικά με τη μετατροπή Τμημάτων ΤΕΙ σε πανεπιστημιακά, έπρεπε να είχε προηγηθεί η θέσπιση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου ακαδημαϊκών κριτηρίων.

Οφείλω να ομολογήσω ότι είμαστε επιφυλακτικοί με τις διαδικασίες fast-track που ακολουθούνται στις συγχωνεύσεις Ιδρυμάτων. Γνωρίζετε πως με επιστολή που είχα κοινοποιήσει στο Υπουργείο από τον Φεβρουάριο ακόμη είχα προτείνει να προχωρήσει η συγχώνευση του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος με το Αριστοτέλειο. Αντ’ αυτού, προωθείται η λύση της συγχώνευσης με τα ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Κεντρικής Μακεδονίας και Καβάλας. Η περίπτωση του Διεθνούς Πανεπιστημίου, εκτός του ότι μας αφορά άμεσα, αποτελεί και άρτιο παράδειγμα, καθώς πρόκειται για ένα ίδρυμα που προσφέρει μεταπτυχιακά προγράμματα σε μία διευρυμένη γκάμα θετικών και ανθρωπιστικών σπουδών, την οποία στη Βόρεια Ελλάδα μόνον το ΑΠΘ θα μπορούσε να καλύψει. Επί παραδείγματι, θα ήταν πολύ πιο πρόσφορη μία συνεργασία του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ με το μεταπτυχιακό πρόγραμμα που προσφέρει το ΔΙ.ΠΑ.Ε. στην Κλασσική Αρχαιολογία και την Αρχαία Ιστορία της Μακεδονίας. Πώς θα μπορέσουν τα εν λόγω Ιδρύματα να καλύψουν το κενό που υπάρχει σε γνωστικά αντικείμενα τα οποία δεν υφίστανται στον κύκλο σπουδών τους και για τα οποία εκ των πραγμάτων δεν υπάρχει η απαιτούμενη εμπειρία; Προβληματισμοί και ανακολουθίες, όπως αυτά που σας ανέφερα μόλις, συναντώνται και σε άλλες επί μέρους περιπτώσεις και με ενδιαφέρον, αλλά και επιφύλαξη , παρακολουθούμε τις όποιες εξελίξεις στον τομέα αυτόν.

Ερ.: Η πρωτοβουλία μέσω της Επιτροπής, που συνέστησε το υπουργείο Παιδείας για τη μελέτη ζητημάτων της ακαδημαϊκής ελευθερίας και ειρήνης, έφερε αποτελέσματα; Θα λέγατε πως μέσα από τη συνεργασία με φορείς και Αρχές της πόλης τα προβλήματα, που έχουν να κάνουν με φαινόμενα βίας και παραβατικότητας στο ΑΠΘ, είναι σήμερα πιο ήπια;

Απ.: Η σύσταση της συγκεκριμένης Επιτροπής αξιολογείται κατ’ αρχήν ως θετική, καθώς επίσης θετική βρίσκουμε και τη συμμετοχή σε αυτήν όλων των αρμόδιων φορέων. Όπως γνωρίζετε, συμμετείχα στην πρώτη φάση, την διερευνητική, των εργασιών της Επιτροπής, ως εκπρόσωπος των Πρυτάνεων. Ζήτησα να γίνουν αποδεκτές κάποιες θέσεις που εγώ τις θεωρώ προφανείς, όπως πχ ότι η βία είναι καταδικαστέα από όπου κι αν προέρχεται και ότι Πανεπιστήμια και βία είναι δύο έννοιες ασύμβατες. Θα ήθελα πολύ να τις δω στο τελικό πόρισμα αλλά δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος. Το σημαντικότερο είναι να δούμε πώς τα όποια αποτελέσματα ή τυχόν συστάσεις της Επιτροπής θα εφαρμοστούν στην πράξη, στην καθημερινότητα όσων Ιδρυμάτων αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα.

Το ΑΠΘ έχει επανειλημμένα εκφράσει, μέσω της Συγκλήτου και της Πρυτανείας, ότι δεν διαθέτει ούτε τα μέσα ούτε την αρμοδιότητα για να εξαλείψει τα φαινόμενα παραβατικότητας στην πανεπιστημιούπολη χωρίς την βοήθεια των αρμοδίων οργάνων της Πολιτείας. Η συμβολή της Αστυνομίας είναι καθοριστική σε κάθε προσπάθεια. Βρισκόμαστε, από την έναρξη της θητείας μας, σε στενή συνεργασία με τους αρμόδιους θεσμοθετημένους φορείς πρόληψης και υποστήριξης, καθώς επίσης με τις Αστυνομικές και Εισαγγελικές αρχές. Ως αποτέλεσμα, έχουν αυξηθεί η εσωτερική φύλαξη, οι επιχειρήσεις των αρμόδιων Αρχών και οι συλλήψεις των διακινητών ναρκωτικών.

Η κατάσταση στο ΑΠΘ είναι καλύτερη, αν και έχουμε ακόμη δρόμο. Συνεχίζουμε τις προσπάθειες.

Αλλά, κυρία Αβραμίδου, είμαστε πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, που διοικούμε, με δεδομένο θεσμικό πλαίσιο, τα Ιδρύματα όπου φοιτούν οι νέες και οι νέοι μας, με στόχους την παροχή υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και τη διεξαγωγή έρευνας, και όχι Αστυνομικοί ούτε Εισαγγελείς.

Ερ.: Κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό έτος χρειάστηκε έκτακτη χρηματοδότηση για την κάλυψη των ελλειμματικών προϋπολογισμών, που πολλά ιδρύματα είχαν λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Είναι πιο αισιόδοξο το πλάνο για την οικονομική διαχείριση φέτος; Επιτρέπει π.χ. προγραμματισμό για τη συντήρηση των υποδομών;

Απ.: Οι προϋπολογισμοί μας είναι ελλειμματικοί επί σειρά ετών. Η έκτακτη επιχορήγηση των ΑΕΙ που ανακοινώθηκε τον Απρίλιο από τον Υπουργό Παιδείας ήταν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η Σύνοδος Πρυτάνεων ζήτησε από το Υπουργείο η χρηματοδότηση για το 2019 να είναι η τακτική συν την έκτακτη. Μέχρι τώρα έχει εγκριθεί μόνο η τακτική, με αποτέλεσμα και ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους να παραμένει βαθιά ελλειμματικός.

Επομένως, ούτε φέτος μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.

Θα συνεχιστούν οι διαρκείς προσπάθειές μας για την προσέλκυση επιπλέον κονδυλίων μέσω ερευνητικών προγραμμάτων και άλλων πηγών. Η ορθολογική διαχείριση των οικονομικών πόρων του ΑΠΘ αποτελεί βασική μας μέριμνα, με πρώτη προτεραιότητα τις άμεσες ανάγκες των φοιτητών και των στελεχών μας. Στόχος μας δεν πρέπει να είναι τόσο η συντήρηση μίας δεδομένης κατάστασης, όσο η προσπάθεια για διαρκή βελτίωση των παροχών του Πανεπιστημίου και για δημιουργία καλύτερων συνθηκών για όλη την Πανεπιστημιακή κοινότητα. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αυτονόητο πως η συντήρηση των υποδομών αποτελεί προτεραιότητα υψίστης σημασίας.

Ερ.: Τα προβλήματα που υπήρχαν πέρυσι με τη φοιτητική μέριμνα -σίτιση και στέγαση- έχουν αντιμετωπιστεί; Υπάρχει σχεδιασμός και συνεργασία με το ΙΝΕΔΙΒΙΜ για τη συντήρηση των φοιτητικών εστιών, για την κατάσταση των οποίων διαμαρτύρονται οι φοιτητές;

Απ.: Θα ήθελα να αναφερθώ σε αυτό το ζήτημα καθότι υπάρχει αρκετή παραπληροφόρηση. Την ευθύνη για τη λειτουργία των φοιτητικών εστιών δεν την έχει άμεσα το Αριστοτέλειο, αλλά το Ίδρυμα Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης. Το ίδιο το ΙΝΕΔΙΒΙΜ είναι υποστελεχωμένο σήμερα σε τέτοιο βαθμό, που υπάρχει μόλις ένα μέλος του για όλη τη Θεσσαλονίκη. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πως αυτό δημιουργεί μία κατάσταση προβληματική. Με αυτό το δεδομένο και έχοντας ως κύριο μέλημά μας την ασφάλεια και τις κατά το δυνατόν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης των φοιτητών, συστήθηκε ειδική τριμερής επιτροπή μεταξύ των Πανεπιστημίων, του Υπουργείου Παιδείας και του ΙΝΕΔΙΒΙΜ. Στόχος της επιτροπής, που λειτουργεί από την αρχή του καλοκαιριού, είναι ο καθορισμός και ο συντονισμός των ενεργειών προς την κατεύθυνση της ομαλοποίησης της λειτουργίας των φοιτητικών εστιών. Σε αυτή την επιτροπή συμμετέχει, εκπροσωπώντας τα Πανεπιστήμια, και η Αντιπρύτανις Ακαδημαϊκών και Φοιτητικών Θεμάτων του ΑΠΘ, κ. Αριάδνη Στογιαννίδου.

Ερ.: Πώς βλέπετε τη συζήτηση για το νέο πλαίσιο εισαγωγής στα ΑΕΙ; Είστε υπέρμαχος της άποψης του «αδιάβλητου των πανελλαδικών εξετάσεων» ή της ελεύθερης πρόσβασης στο Πανεπιστήμιο;

Απ.: Προσωπικά πιστεύω ότι το κάθε Πανεπιστήμιο θα πρέπει να ορίζει το ίδιο τα κριτήρια εισαγωγής και τον αριθμό των φοιτητών που μπορεί να εκπαιδεύσει, προφανώς λαμβάνοντας υπόψη την εθνική στρατηγική, αλλά και στο πλαίσιο -όπως ήδη προανέφερα- των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, των προβλημάτων που ενδεχομένως αντιμετωπίζει και των στόχων που έχει θέσει.

Το ΑΠΘ, λόγου χάρη, θέλει να είναι ένα άριστο Πανεπιστήμιο με διεθνή ακτινοβολία. Ένας τέτοιος στόχος απαιτεί και άριστους φοιτητές άρα και ένα αυστηρό σύστημα επιλογής.

Συζητήσεις για το πλαίσιο εισαγωγής στα ΑΕΙ γίνονται, δυστυχώς πολύ συχνά, όπως πολύ συχνά αλλάζει και το σύστημα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και η νομοθεσία για την τριτοβάθμια, χωρίς -όπως αποδεικνύεται- να υπάρχει μακροπρόθεσμος εθνικός σχεδιασμός. Δεν γίνεται να παίζουμε με την εκπαίδευση, με το μέλλον των παιδιών μας, με το μέλλον της χώρας.

Οι Πανελλήνιες εξετάσεις λειτούργησαν και λειτουργούν ελλείψει άλλου, καταλληλότερου θεσμού και παγιώθηκαν ως δεδομένη κατάσταση. Είναι θετικό το ότι άνοιξε η συζήτηση για την Παιδεία γενικότερα, ωστόσο δεν με βρίσκει σύμφωνο η αλλαγή του συστήματος ταυτόχρονα με κάθε αλλαγή του επικεφαλής του Υπουργείου, καθώς έτσι η έννοια «σύστημα» χάνει το νόημά της. Η «ελεύθερη πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο» είναι ένα εύκολο σύνθημα, θα πρέπει όμως να δούμε και τα αντικειμενικά δεδομένα. Αντέχουν οι σχολές έναν δυσθεώρητο αριθμό εισακτέων; Τα εργαστήρια των θετικών σχολών και τα αντίστοιχα φροντιστήρια των ανθρωπιστικών δύνανται να υποστηρίξουν αυτή τη μαζικότητα; Ή αυτό θα αποτελέσει έναν επιπλέον λόγο για την έκπτωση της ποιότητας σπουδών των φοιτητών δεδομένης και της οικονομικής δυσπραγίας που υφίστανται κοντά πλέον μία δεκαετία τα Πανεπιστήμιά μας;

Ερ.: Η προοπτική ενίσχυσης του σχολικού απολυτηρίου σας βρίσκει σύμφωνο; Είστε της άποψης πως θα πρέπει όλοι οι νέοι να στοχεύουν στην ανώτατη εκπαίδευση;

Απ.: Όπως σας είπα και νωρίτερα, κυρία Αβραμίδου, αν δεν υπάρξει μακροπρόθεσμος εθνικός σχεδιασμός για την εκπαίδευση συνολικά, ένα σταθερό θεσμικό πλαίσιο συμφωνημένο από όλα τα κόμματα, που θα επιτρέψει την εφαρμογή των όποιων αλλαγών και θα καταστήσει δυνατή την αξιολόγησή τους στην πράξη, μια ακόμη ανταλλαγή προσωπικών απόψεων για την αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος, δεν έχει να προσφέρει κάτι σε κανέναν.

Πεποίθησή μου είναι ότι οι νέοι μας θα πρέπει να έχουν υψηλούς στόχους, ούτως ή άλλως. Αλλά δεν αποτελεί μόνο η ανώτατη εκπαίδευση υψηλό στόχο ούτε είναι απαραίτητο να έχουν όλοι τους ίδιους στόχους. Δεν διαθέτουν όλοι τις ίδιες δεξιότητες, ούτε τις ίδιες ικανότητες. Δεν είναι δυνατόν για την οικονομία και την ανάπτυξη μιας χώρας, οποιασδήποτε χώρας, να είναι όλοι απόφοιτοι Πανεπιστημίων. Έτσι οδηγηθήκαμε στο λυπηρό φαινόμενο του brain drain και τροφοδοτούμε με επιστήμονες τις ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο ότι η πιο σταθερή και ισχυρή οικονομία της Ευρώπης -αν όχι του κόσμου- η γερμανική, έχει εδώ και δεκαετίες το ίδιο εκπαιδευτικό σύστημα και εκπαιδεύει στο πλαίσιο της τυπικής μάθησης όχι μόνο τους επιστήμονές της, αλλά και τους τεχνικούς, τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους υπαλλήλους όλων των ειδικοτήτων.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να διασφαλίζει την πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση για όσους θέλουν και μπορούν και εναλλακτικές ελκυστικές επιλογές για όλους τους άλλους.

Ερ.: Έχει προχωρήσει η ίδρυση και επανίδρυση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, βάσει του νέου νόμου πλαισίου; Θα λειτουργήσουν χωρίς προβλήματα;

Απ.: Στο Αριστοτέλειο τόσο τα Τμήματά μας όσο και οι υπηρεσίες μας υπερέβαλαν εαυτόν για να ανταποκριθούν στις ασφυκτικές προθεσμίες και στις απαιτήσεις του νέου Νόμου. Πιστεύω ότι πήγαμε εξαιρετικά κατά την προετοιμασία μας και καταθέσαμε στο Υπουργείο υψηλού επιπέδου (από κάθε άποψη) προτάσεις. Θα μου επιτρέψετε, όμως παρεμπιπτόντως, να σας ενημερώσω ότι ως Πανεπιστήμιο είχαμε ήδη θεσπίσει και εφαρμόσει τις δικές μας εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου για την ίδρυση νέων Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών.

Στο ΑΠΘ θα λειτουργήσουν αυτό το ακαδημαϊκό έτος περίπου 140 νέα Μεταπτυχιακά Προγράμματα. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν τις σχετικές πληροφορίες στις ιστοσελίδες μας. Πιστεύω ότι δεν θα έχουμε προβλήματα στη λειτουργία τους, ειδικά σε εκείνα που επανιδρύονται. Ως προβλήματα θα μπορούσα να αναφέρω την καθυστέρηση στην προκήρυξη ορισμένων προγραμμάτων, για τα οποία περιμένουμε ακόμη την έκδοση του ΦΕΚ ίδρυσης, τον λιγοστό χρόνο δημοσιοποίησης των νέων προγραμμάτων, ώστε η λειτουργία τους να γίνει γνωστή στους υποψηφίους, καθώς και την αυξημένη γραφειοκρατία που εισάγεται με το νέο νόμο. Αλλά είμαι βέβαιος ότι η συσσωρευμένη τεχνογνωσία του Τμήματος Σπουδών και η εμπειρία όλων των συναδέλφων καθηγητών θα φέρουν ένα ποιοτικό αποτέλεσμα αντάξιο των προσδοκιών των φοιτητών που επιλέγουν να σπουδάσουν στο Αριστοτέλειο.

Ερ.: Από 1η Ιουλίου 2018 οι ΕΛΚΕ των ΑΕΙ λειτουργούν με νέο θεσμικό πλαίσιο. Σταθερά ψηλά στην ατζέντα στις Συνόδους των Πρυτάνεων βρίσκονταν οι δυσκολίες προσαρμογής στο νέο πλαίσιο, με την επισήμανση γραφειοκρατικών εμποδίων, που δυσχέραιναν την ίδια την έρευνα στα Πανεπιστήμια. Έχουν επιλυθεί τα θέματα αυτά;

Απ.:Το νέο ασφυκτικό θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ΕΛΚΕ δεν έχει αρχίσει ακόμη να εφαρμόζεται πλήρως γιατί πήραμε μια μικρή παράταση για να προσαρμόσουμε τα συστήματά μας. Ήδη όμως παρατηρούνται σημαντικές δυσλειτουργίες και καθυστερήσεις στην διεκπεραίωση της νέας γραφειοκρατίας. Δεν χωρά αμφιβολία πως το νέο θεσμικό πλαίσιο γεννά ακόμη περισσότερες δυσκολίες, τόσο για όσους λειτουργούν τα προγράμματά τους μέσω των ΕΛΚΕ, όσο και, κυρίως, για όσους επιθυμούν να συνεργαστούν με τα ΑΕΙ. Είναι καταστροφική πρακτική να δυσκολεύουμε την καθημερινότητα χιλιάδων ερευνητών, οι οποίοι θα έπρεπε να αφοσιώνονται στην έρευνα και την δημιουργία αντί να ταλαιπωρούνται σε ουρές αναμονής και ανούσιες διαδικασίες. Ως Πανεπιστήμιο, προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε την νέα κατάσταση με την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και πιο συγκεκριμένα με την αναβάθμιση του υφιστάμενου πληροφοριακού μας συστήματος. Ευτυχώς πρόκειται για δική μας ανάπτυξη, γεγονός που μας διευκολύνει σε πολλά επίπεδα, αλλά η όλη προσαρμογή απαιτεί πρόσθετους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους.

Ερ.: Ποια θα είναι η εικόνα του ΑΠΘ στην κοινωνία το 2018-19 μέσα από δράσεις και εκδηλώσεις που προγραμματίζει;

Απ.: Το άνοιγμα του Πανεπιστημίου στην πόλη και την κοινωνία αποτέλεσε έναν από τους προεξάρχοντες στόχους της Πρυτανείας μας και προς αυτόν τον σκοπό δουλέψαμε εντατικά. Η ανταπόκριση των μελών του Πανεπιστημίου και των φορέων της πόλης, αλλά ιδίως αυτή των ίδιων των συμπολιτών μας, υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια συγκινητική. Το «ΑΠΘ την Κυριακή» και το «ΑΠΘ στην Πόλη», δύο προσπάθειες που ξεκίνησαν με δειλά βήματα για να φτάσουν μέσα σε ελάχιστο χρόνο να παγιωθούν, θα διεξαχθούν για ακόμη μία χρονιά. Παράλληλα, θα έχουμε και φέτος τις «Δευτέρες της Τέχνης στο ΑΠΘ» που αγαπήθηκαν ιδιαίτερα από τον κόσμο, όπως και την «εκτεταμένη» «Φοιτητική Εβδομάδα», αλλά δεν θα σταματήσουμε εκεί. Το Αριστοτέλειο έχει ήδη συνάψει σύμφωνα συνεργασίας με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το Μέγαρο Μουσικής και την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Όπως καταλαβαίνετε, οι εκδηλώσεις που έπονται θα είναι πολλές και ποικίλου ενδιαφέροντος και ασφαλώς δωρεάν για τους πολίτες της Θεσσαλονίκης.

Αλλά, κυρία Αβραμίδου, την εικόνα του ΑΠΘ στην κοινωνία, τη διαμορφώνετε κυρίως εσείς, δηλαδή τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Μου προξενούν θλίψη τα δημοσιεύματα και τα ρεπορτάζ που προβάλλουν άνισα την προβληματική αντί της δημιουργικής πλευράς του ΑΠΘ, ζωγραφίζοντας έτσι μια στρεβλή εικόνα στην κοινωνία. Ζητούμε τη βοήθειά σας για να κρατήσουμε ψηλά το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, εκεί που του πρέπει. Στο κάτω-κάτω, τα παιδιά σας, τα παιδιά μας, εκπαιδεύουμε.

Προσπαθούμε, μέσα από τον ρόλο μας ως δάσκαλοι, να δώσουμε στους φοιτητές μας όλα εκείνα τα εφόδια που απαιτούνται για την προσωπική τους ανέλιξη σε έναν κόσμο που τρέχει με αδυσώπητους ρυθμούς. Και ευελπιστούμε ότι, στην προσπάθειά μας να ενισχύσουμε την θετική εικόνα του Δημόσιου Πανεπιστημίου, αναδεικνύοντας τα επιτεύγματά του, θα έχουμε συμπαραστάτες και τα ΜΜΕ.

Ερ.: Εκλεχθήκατε με μότο την ανάγκη για ένα άριστο πανεπιστήμιο με εξωστρέφεια. Καθώς ξεκινά η τελευταία χρονιά της θητείας σας θα λέγατε πως πετύχατε τους σημαντικούς στόχους που είχατε θέσει; Ποια θεωρείτε τα κορυφαία 2-3 επιτεύγματά σας στην μέχρι τώρα πρυτανική σας θητεία; Η διοίκηση από τη θεωρία στην πράξη είχε δυσκολίες που δεν αναμένατε;

Απ.: Υπηρετήσαμε από την πρώτη μέρα με συνέπεια και επιμονή τους μεγάλους στόχους της αριστείας και της εξωστρέφειας. Στην περίοδο της πιο βαθιάς κρίσης, κρατήσαμε ψηλά το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στις διεθνείς αξιολογήσεις και εξακολουθούμε να προσελκύουμε εξαιρετικούς φοιτητές και φοιτήτριες στα προγράμματα σπουδών μας. Κρατήσαμε όρθιο το ΑΠΘ και εξορθολογίσαμε τη λειτουργία του. Αυξήσαμε τις διεθνείς συνεργασίες του με Πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και εταιρείες σε όλο τον κόσμο. Ενισχύσαμε την προσφορά υπηρεσιών και τις συνέργειες με τον ιδιωτικό τομέα. Συμμετέχουμε και συνδιαμορφώνουμε την πολιτιστική ατζέντα της πόλης. Ιδρύσαμε νέα διεπιστημονικά Κέντρα, Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας και στηρίζουμε αρκετές επιχειρήσεις τεχνοβλαστούς του Πανεπιστημίου. Καταλαβαίνετε πως η εξωστρέφεια για εμάς δεν αποτελεί απλά στόχο, αλλά επίκεντρο της πολιτικής μας. Μόλις τους τελευταίους μήνες αναλάβαμε την προεδρία δύο δικτύων, αυτού των Πανεπιστημίων της Μαύρης Θάλασσας καθώς και της Ένωσης Πανεπιστημίων των Βαλκανικών χωρών.

Η Διοίκηση ενός μεγάλου και πολυσύνθετου οργανισμού, όπως το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Γίνεται ακόμη δυσκολότερη όταν συνδυάζεται με οικονομική καχεξία και συνεχείς μεταβολές στο θεσμικό πλαίσιο που σου αφαιρούν την δυνατότητα στρατηγικού σχεδιασμού. Παρ’ όλα αυτά, αν έχεις διάθεση, δύναμη, υπομονή, τη στήριξη και τη συνεργασία όλων των συναδέλφων και των συνεργατών, κάτι μπορείς να πετύχεις. Και πιστεύω ότι καταφέραμε αρκετά.

Ως Πρυτανικό σχήμα, συνεχίζουμε τον αγώνα για την ενδυνάμωση του ακαδημαϊκού ρόλου του ΑΠΘ, την ενίσχυση της επιστημονικής και ερευνητικής του συνεισφοράς και, κατ’ επέκταση, την μετατροπή του από εθνικό σε διεθνές Πανεπιστήμιο με κύρος ανάλογο αυτού άλλων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ ΜΠΕ